Projekty realizacji lektur wykorzystujące zabawy dramowe

Praca z lekturą jest integralnie związana z realizacją celów i zadań programowych. Literatura jest czynnikiem kształcenia myślenia i krytycyzmu,, rozszerza horyzonty wiedzy. W znaczący sposób rozbudza zainteresowania, kształci uczucia i wyobraźnię. W młodszym wieku szkolnym , kiedy dziecko opanowuje dopiero technikę sprawnego czytania, należy sięgać po takie metody pracy z lekturą, które umożliwiają jej głębokie emocjonalne i intelektualne przeżycie. Metodami takimi są bez wątpienia techniki dramowe. Wśród nich znajdować się mogą :
- proste doświadczenia ( wprawki dramatyczne, ćwiczenia dramowe, gry, inne formy artystyczne)
- gry dramowe
- teatr
- drama właściwa
oraz :
- typowe role (rozmowy w rolach, wywiady, improwizacje)
- konwencje rzeźby, obrazu, filmu,
- techniki plastyczno- manualne ( rysunki, plany, makiety, przedmioty, modele, kostiumy, muzeum),
- ćwiczenia głosowe i pisemne.
ADAM BAHDAJ „PILOT I JA”
I zajęcia
1. Wprowadzenie do tematu- rozwiązanie krzyżówki, której hasłem jest słowo PILOT.
Hasła – 1. Inaczej śmigłowiec.
2. Wielkie ma śmigłowiec, mniejsze samolot.
3. Może być pasażerski, wojskowy, odrzutowy.
4. Zakłada się go , kiedy chce się wyskoczyć z samolotu.
5. Miejsce, z którego startują i na którym lądują samoloty.
2. Swobodne wypowiedzi dzieci na temat pracy pilota wspomagane pytaniami , np.
- Kto to jest pilot i czym się zajmuje?
- Jakie cechy charakteru powinien mieć pilot?
- Jakie znacie rodzaje samolotów?
- Co jeszcze oznacza słowo „pilot” ?
3. Zabawa ruchowa.
Dzieci podzielone na 4 grupy stają w czterech kątach sali. I grupa to helikoptery na lotnisku w Książkowie,
II grupa to odrzutowce na lotnisku w Kredkowie, III grupa to rakiety na lotnisku w Zeszytowie, IV grupa to samoloty pasażerskie na lotnisku w Piórnikowie.

Na polecenie prowadzącego grupy przemieszczają się we wskazanym kierunku z właściwym dla danego „pojazdu” dźwiękiem i tempem, np.:
- samoloty pasażerskie lecą do Zeszytowa
- odrzutowce lecą do Kredkowa
- rakiety lecą do Piórnikowa
- helikoptery lecą do Zeszytowa, itp.
Po zabawie można wspomnieć o roli kontrolerów ruchu powietrznego.

4. Słuchanie lektury czytanej przez nauczyciela.
5. Sprawdzenie zrozumienia treści tekstu poprzez porządkowanie ilustracji przedstawiających kolejne wydarzenia i ich krótkie omówienie.
6. Etiudy pantomimiczne- pokazywanie mimiką twarzy
- rozmarzonej miny Wacusia
- zdziwionej miny Wacusia
- zdenerwowanej miny Wacusia
- przerażonej miny Wacusia.
7. Uzupełnianie tekstu z lukami, np.:
Głównym bohaterem książki pt. „Pilot i ja” jest ………………………, który marzył o podróży …………… .
Odbył wymarzoną podróż do cioci ………………… we śnie.
8. Dyskusja w kole.
Nauczyciel siada w kole wraz z dziećmi. Zadaje pytanie : Co jest trudniejsze: być pilotem, marynarzem czy górnikiem?
Dzieci wyrażają swoje opinie argumentując wybór.


II zajęcia
1. Wprowadzenie- rozwiązywanie rebusów.
Należy przygotować rebusy , których rozwiązaniem będą wyrazy: śmigł(owce), bomb(owce), odrzut(owce), szyb(owce).
Rozwiązywanie poprzedzamy poleceniem : - Rozwiąż rebusy, a dowiesz się , jakie samoloty lubił rysować Wacuś.
2.Przedstawienie improwizowane na podstawie fragmentu tekstu.
Po wysłuchaniu fragmentu tekstu dzieci odgrywają przedstawiona scenkę ( fragment opowiadający o spotkaniu kolegi na obłoczku).
3. Formułowanie odpowiedzi na pytania :
- Który chłopiec lepiej przygotował się do podróży?
- Jak ocenimy zachowanie Felka?
4. Zabawa improwizowana.
Dzieci podzielone na dwie grupy. W każdej grupie wybierają pilota i dwie stewardessy. Pozostałe dzieci są pasażerami. Grupy przygotowują się do zabawy, zastanawiając się , o czym informuje pasażerów pilot, co robią stewardessy,, co robią i jak się zachowują pasażerowie. Po ustaleniu toku zabawy i podzieleniu ról grupy przedstawiają swoją zabawę.
5. Wykonanie pracy przestrzennej materiałów różnych ( pudełka, tektura, plastikowe opakowania, drucik, itp.)
- Mój wymarzony statek powietrzny.


ALINA I CZESŁAW CENTKIEWICZOWIE- „ZACZAROWANA ZAGRODA”
I zajęcia
Lektura samodzielnie przeczytana w domu.
1. Wprowadzenie w tematykę zajęć.
Na dużym formacie papieru narysowane kształty Antarktydy. Dzieci podzielone na 4 grupy nanoszą na te „mapy” nazwy mórz, oceanów, biegun na podstawie mapy z atlasu.

2. Nawiązanie do treści lektury- odpowiadanie na pytania :
- Gdzie mają miejsce wydarzenia , o których czytaliście w lekturze?
- Kto jest głównym bohaterem ?
- Jakie wydarzenie było waszym zdaniem najważniejsze?
Opowiadanie tego wydarzenia.
3. Wywiad z profesorem –polarnikiem.
W rolę wciela się nauczyciel, dziennikarzami są dzieci. Dziennikarze naradzają się w grupach, jakie pytanie zadać profesorowi, każde dziecko powinno mieć pytanie. Po chwili rozpoczyna się wywiad.
4. Zabawa ruchowa.
Dzieci jako pingwiny poruszają się po sali wydając dźwięk „ork, ork”. Witają się ze sobą po długich wędrówkach np. podają sobie skrzydełko, ocierają się plecami, podają sobie łapkę, pocierają się dzióbkami, itp.
5. Porządkowanie kolejności zdarzeń i zapis ich w zeszycie.
Proponowane tytuły zdarzeń:
Zapędzenie pingwinów do zagrody.
Budowanie zagrody.
Ucieczka pingwinów.
Zdziwienie polarników.
Wyjaśnienie zagadki.
Ponowne zapędzenie pingwinów do zagrody.
Elegancik z małym pingwinem w zagrodzie.
II zajęcia
Poprzedniego dnia możemy poprosić uczniów , by ubrali się w czarne spodnie, białe koszule i czarne kamizelki.
1. Wprowadzenie- podróż po mapie świata.
Odszukiwanie w tekście lektury i zaznaczanie na mapie świata szlaków wędrówek pingwinów. Ustalenie przyczyny ich wędrówek oraz sposobu, w jaki polarnicy poznali drogi wędrówek.
2. Praca w grupach.
Dzieci opracowują krótkie notki ożyciu i zwyczajach pingwinów na podstawie zgromadzonych materiałow- książek przyrodniczych, czasopism, zdjęć , albumów, encyklopedii itp.
3. Robienie czapek z dziobami z czarnego kartonu.


4. Scenka improwizowana.
Dzieci budują „zaczarowaną zagrodę” z krzesełek, wchodzą do wewnątrz, są zamkniętymi pingwinkami. Rozmawiają ze sobą, zastanawiają się, dlaczego je zamknięto, szukają sposobu wydostania się z zagrody.

5. Wyszukiwanie prawdziwych zdań o pingwinach i zapisywanie ich w zeszycie.
Słabo pływają. Żyją na Antarktydzie. Nie powracają do swoich gniazd. Są rybami i umieją fruwać. Są bardzo mądre. Powracają do swoich gniazd. Doskonale pływają. Żyją w Afryce. Nie odbywają żadnych wędrówek. Uciekają przed zimą w cieplejsze strony. Są mało inteligentne. Są ptakami, ale nie umieją fruwać.

MIRA JAWORCZAKOWA „OTO JEST KASIA”

I zajęcia
1. Wprowadzenie do tematu.
Na tablicy wyraz RODZINA napisany pionowo. Dzieci podają miłe skojarzenia ze słowem rodzina, nauczyciel wpisuje je tak, aby powstała krzyżówka.
2. Rozmowa na temat rodziny dzieci na podstawie zdjęć:
- Z ilu osób składa się Twoja rodzina?
- Kto jest najstarszy, a kto najmłodszy?
- Jak opiekujesz się młodszym rodzeństwem?
3. Scenka improwizowana.
Przypomnienie treści rozdziału IV pt. „Coś innego”. Trzyosobowe zespoły przygotowują scenkę improwizowaną w/w tekstem. Prezentacja przygotowanych scenek.
4. Dobieranie określeń charakteryzujących Kasię, zapis obok sylwety dziewczynki narysowanej na papierze- praca w grupach. Prezentowanie wypisanych określeń, wypisywanie ich na tablicy.
5. Ćwiczenia pantomimiczne- wyrażanie mimiką i gestem zachowań Kasi np.
Kasia obrażona. Kasia naburmuszona.
Kasia zarozumiała. Kasia zła.
Kasia dumna z siebie.

II zajęcia

1.Wprowadzenie.
Dzieci w grupach , na papierze mają duży napis KOLEŻANKA. Dookoła niego wypisują , jakie cechy i zachowania wiążą się z tym słowem.
2. Scenki improwizowane.
Dzieci w grupach 3- 4 osobowych. Każda grupa dostaje karteczkę z napisanym wydarzeniem, które ma przedstawić, np.:
1.Gra w klasy.
2.Skoki na skakance.
3.Kłótnia z Antolką.
4.Kłamstwa o filmie.
5.Gonitwa za Magdą.
Prezentacja scenek przygotowanych przez grupy.
3. Omówienie odczuć dzieci będących w roli Kasi i koleżanek.
4. Układanie rad dla Kasi.
Wyobraź sobie ,że Kasia jest Twoją koleżanką. Jakich rad byś Jej udzielił/udzieliła?
III zajęcia
1 . Wprowadzenie- wysłuchanie nagrania płaczu małego dziecka.
2. Rozmowa o wydarzeniu, jakie miało miejsce w rodzinie Kasi i reakcji Kasi na to wydarzenie.
3. Ćwiczenia informacyjne.
Odszukanie fragmentu opisującego wygląd siostrzyczki Kasi i przedstawienie go w sposób wyrażający:
- radość
- zdziwienie
- zazdrość.
4. Żywy obraz.
Grupy 4-5 osobowe tworzą obraz rodziny, w której pojawiło się malutkie dziecko, a rodzina jest szczęśliwa z tego powodu.

5. Rysunek.
Dzieci wykonują rysunek, który ma wyrażać radość powodu narodzin siostrzyczki. Wyróżnienie i nazywanie barw , których dzieci użyły do rysunkowego określenia radości.
IV zajęcia
1. Wprowadzenie- porządkowanie ilustracji według kolejności zdarzeń.
• Mama wychodzi z domu.
• Kasia odrabia lekcje.
• Kasia bawi się , a siostrzyczka płacze.
• Agnieszka nie może oddychać, bo leży buzią na poduszce, Kasia nad łóżeczkiem.
2. Opowiadanie dzieci, co wydarzyło się później.
3. Zmiana treści- opowiadanie twórcze.
Nauczyciel zabiera 3 i 4 obrazek, dzieci wymyślają inne zakończenie tej historii, np. Kasia szybko podbiega do siostry, zamknęła okno, bawiła się grzechotką, zajmowała się Agnieszką do powrotu mamy. Mama była z niej dumna.
4. Scenki improwizowane.
W scenkach dzieci przedstawiają Kasię , gdy zaczyna się zmieniać, np.:
- Kasia pożycza książki Antolce.
- Kasia bawi się z koleżankami w statek.
- Kasia przynosi śliniaczek Agnieszki.
- Kasia dumna prowadzi wózek.
5. Układanie pisemnej oceny Kasi z rozsypanki zdaniowej, np.
Jest zazdrosna i nieczuła. Często zachowuje się jak złośnica i awanturnica. Już na początku widzimy, że jest niemiłą dziewczyną. Żeby zaimponować innym kłamie i popisuje się .Nie obchodzą jej kłopoty brata i rodziców. Ucieszyła mnie zmiana postępowania Kasi. W domu ciągle kaprysi. Nie pochwalam jej zachowania, bo zawsze myśli tylko o sobie. Kasia jest główną postacią książki M. Jaworczakowej pt. „Oto jest Kasia”. W szkole też jest samolubna, niegrzeczna i złośliwa.
6. Projektowanie reklamy zachęcającej do czytania książki ( plakat, hasło, wierszyk).

Do realizacji wybrałam różne techniki dramowe, które na tym etapie rozwoju dziecka są najbardziej odpowiednie. Poprzez te techniki dzieci kształcą u siebie wrażliwość słuchową , dotykową, wzrokową, uczą się mimicznie wyrażać emocje i stany wewnętrzne, doskonalą plastykę ciała, rozbudzają swą fantazję, wyobraźnię, kreatywne myślenie, uczą się prowadzić rozmowy w rolach itp. Rozwinięcie tych umiejętności jest warunkiem do odgrywania dramy właściwej.