Wewnątrzszkolne Doskonalenie Nauczycieli a program rozwoju szkoły

Transformacja ustrojowa oraz wejście Polski do Unii Europejskiej uruchomiły mechanizmy przemian w wielu dziedzinach naszej rzeczywistości: w gospodarce, polityce, kulturze, edukacji itp. Decentralizacja zarządzania oświatą oraz przekazanie szkół samorządom terytorialnym przyczyniły się do zdobycia przez szkołę znacznej autonomiczności . Reforma systemu edukacji zmieniła usytuowanie odpowiedzialności za proces wprowadzania zmian oraz wizerunek szkoły. Nastąpiła więc potrzeba wprowadzenia nowych metod pracy, jak i konieczność doskonalenia.
Wspomniana znaczna autonomiczność szkół spowodowała opracowywanie przez szkoły własnych programów rozwoju opartych na krajowych standardach edukacji, potrzebach środowiska, w którym funkcjonuje oraz na własnych możliwościach. Program ten określają cele jakie stawia sobie szkoła oraz zarysowuje konkretne działania związane z ich realizacją. Obejmuje obszar oddziaływań dydaktycznych, wychowawczych i środowiskowych. Jest to dokument będący swoistą umową między szkołą a rodzicami, określający obowiązki szkoły – czego, w jakim czasie i w jaki sposób nauczone zostanie dziecko. Pozwala on zarówno jego twórcom tj. dyrektorowi i nauczycielom , jak i rodzicom i uczniom zrozumieć wzajemne oczekiwania oraz utożsamiać się z zespołem ludzi, miejscem i tradycją. Wszystkie działania zawarte w programie rozwoju szkoły są monitorowane i podlegają ciągłej ewaluacji mającej na celu eliminowanie błędów i podnoszenie jakości pracy szkoły. Tak więc współczesna szkoła jest szkołą stale rozwijającą się, a co za tym idzie ciągle uczącą się i doskonalącą.
Jedną ze sprawdzonych form doskonalenia pracy szkoły jest proces wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli ( WDN ) nakierowany na pracę zespołową społeczności szkolnej nad problemami, które wymagają rozwiązania. Z założenia WDN integruje pracowników szkoły wokół wspólnie uznawanych wartości. W centrum uwagi stawia ludzi, którzy szkołę tworzą – ich wiedzę i umiejętności. Pozwala to przenieść odpowiedzialność za rozwój szkoły z podmiotów zewnętrznych na wewnętrzne tj. dyrekcję, nauczycieli i rodziców. Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli oparte jest na dialogu i współdziałaniu społeczności tworzącej szkołę, przenosi punkt ciężkości z doskonalenia się indywidualnego na uczenie się zespołowe. Pozwala wykorzystywać mocne strony pojedynczych osób czy całych zespołów w realizacji założonych celów. Proces WDN nastawiony jest na poszukiwanie możliwości zastosowywania w praktyce wiedzy i umiejętności pracowników. Oferuje nauczycielom duży zakres wiedzy i umiejętności przedmiotowych i ponadprzedmiotowych, modele działania, aktualne informacje, programy, wiedzę adekwatną do potrzeb, zadań i problemów szkoły i nauczyciela. Dodać należy, iż w każdej szkole opracowuje się własny program WDN związany ze specyfiką danej szkoły, co pozwala nauczycielom wzbogacać swój warsztat pracy w instytucji, w której wykonuje swoje obowiązki zawodowe.
W wewnątrzszkolnym doskonaleniu nauczycieli wyróżnia się trzy kierunki:
• udoskonalanie pracy szkoły, podniesienie poziomu nauczania kwalifikacji nauczycieli,
• dążenie do poprawy relacji międzyludzkich i rozwoju współpracy
w gronie rady pedagogicznej,
• wprowadzenie zmian i ulepszeń pracy szkoły.

Tak więc proces wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli ukierunkowany jest na rozwój szkoły poprzez wypracowywanie i wprowadzanie zmian od wewnątrz organizacji. Zatem między rozwojem szkoły a WDN istnieje wyraźna współzależność. Wszelkie przedsięwzięcia wpisane w program rozwoju szkoły muszą być realizowane przez całą społeczność szkolną, gdyż tylko wtedy można liczyć na spodziewane efekty. Wiadomym jest również, iż każde nowe działanie niesie za sobą szereg nieoczekiwanych problemów, które wymagają rozwiązania. Najlepsze rezultaty w pokonywaniu trudności daje praca zespołowa, która wykorzystuje wiedzę i umiejętności wielu osób oraz pozwala na poszukiwanie i wybieranie najlepszych dróg do osiągnięcia celu. Wewnątrzszkolne doskonalenie nauczycieli daje nauczycielom możliwość organizowania procesu uczenia się w zespołach jako całości, wymaga od nich kreatywności, czynnej postawy i refleksji a co za tym idzie znacznie poprawia i wzbogaca ich warsztat planowania i organizowania własnych zamierzeń.
Reasumując – im lepsi nauczyciele umiejący pracować w zespołach na rzecz wspólnych celów i dążeń tym lepsza praca całej szkoły i jej lepsza jakość.
Rozwój szkoły zależny jest od pracy przeprowadzonej podczas wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli a plan WDN powinien być wyraźnym odniesieniem do planu rozwoju szkoły.