Poetycka zabawa słowami w wierszu Zbigniewa Rossy pt. "Czajnik". Konspekt lekcji j. polskiego w klasie VI

Katarzyna Cybińska

Scenariusz lekcji języka polskiego w klasie VI


I Temat lekcji: Poetycka zabawa słowami w wierszu Zbigniewa Rossy pt. Czajnik.

II Cele lekcji:
- ogólne
Uczeń: odczytuje przenośny sens utworu poetyckiego
tłumaczy znaczenie frazeologizmów
redaguje instrukcję
- szczegółowe
Uczeń: gromadzi skojarzenia do słowa czajnik
wypełnia kartę pracy
czyta głośno i cicho wiersz
korzysta ze słownika frazeologicznego

III Metody:
przekład intersemiotyczny, burza mózgów, praca z tekstem, praca ze słownikiem, ćwiczeń praktycznych.

IV Pomoce dydaktyczne: karty pracy, tablica multimedialna, czajnik, karta pracy dla ucznia z orzeczonymi trudnościami, słowniki frazeologiczne, puste kartki

V Przebieg lekcji:

1. Przedstawienie uczniom ogólnych celów lekcji.

2. Pytanie do uczniów: O czym poeci piszą wiersze?

Uczniowie podają krótkie odpowiedzi, np. o miłości, ojczyźnie, porach roku, uczuciach, itp. Naprowadzamy uczniów na sformułowanie wniosku, że także o rzeczach codziennych, codziennych czynnościach- one także bywają inspiracją.

3. Dziś przeczytamy wiersz o...(nauczyciel pokazuje czajnik)

4. Podanie i zapisanie tematu lekcji.

5. Ponieważ wiersz Zbigniewa Rossy ma przenośny sens, a poeta bawi się w nim słowami, zanim go przeczytamy, zrobimy ćwiczenie, które pomoże wam odczytać zawarte w nim przenośnie.

6. Na tablicy pojawia się obraz czajnika; dyżurny rozdaje karty pracy. Uczniowie wokół rysunku dorysowują elementy kojarzące się z czajnikiem
( para, płomień ) oraz dopisują jednowyrazowe skojarzenia do słowa czajnik, np: para, woda, kran, herbata, wrzątek, gorąco, piec, goście, kuchnia.

7. Głośne odczytanie wiersza przez nauczyciela, a następnie przez jednego ucznia.
Ćwiczenie: uczniowie na rozdanych kartkach zapisują jednozdaniową odpowiedź na pytanie: O czym jest ten wiersz? (nie można napisać,
że o czajniku)
- uczniowie się nie podpisują
- nauczyciel czyta wszystkie odpowiedzi
Wniosek: wiersz przedstawia sytuację pospiesznego przygotowywania, parzenia herbaty.

8. Ćwiczenie: samodzielne redagowanie instrukcji parzenia herbaty, poprzedzone krótkim przypomnieniem cech instrukcji:
- przedstawia sposób wykonania czegoś, postępowania w określonych sytuacjach
- krótkie, zwięzłe punkty lub zdania
- formy czasowników- bezokoliczniki lub formy rozkazujące
Piszemy w punktach, formach rozkazujących, np.
1. Przygotuj czajnik, herbatę i filiżankę. ( zapis 1. punktu na tablicy- reszta samodzielnie- czas ok. 5 min.).

Ocena dwóch prac- uzasadnienie oceny.

9. Wracamy do wiersza i wniosku- wiersz przedstawia sytuację pospiesznego parzenia herbaty (zapis na tablicy).
Analiza poszczególnych części – wskazywanie przekształconych przez poetę związków frazeologicznych ( treść wiersza na tablicy multimedialnej); szukanie frazeologizmów w słownikach
- złapać kogoś na gorącym uczynku- zaskoczyć w czasie robienia czegoś złego
- postawić kogoś pod ścianą- w sytuacji bez wyjścia
- w ogniu pytań – zadawać dużo pytań
- puścić parę z gęby, nie puścić pary z gęby- zdradzić tajemnicę lub nie

Poeta bawi się tutaj związkami frazeologicznymi- my wiemy, że związki frazeologiczne to stałe połączenia wyrazowe, które maja przenośne znaczenie i nie możemy ich zmieniać. Poeta ma jednak do tego prawo.

10. Podsumowanie – próba odpowiedzi na pytanie : Dlaczego poeta napisał ten wiersz? ( rozbawiła go sytuacja , nasunęła pomysł zabawy słowami, dla zabawy, zapisu ulotnych wrażeń)

11. W domu: Próba samodzielnej interpretacji( ustna) wierszy
J. Harasymowicza, również o czajnikach, podr. str.40.


Karta pracy
1. Przygotuj czajnik, herbatę, filiżanki.
2. Wlej... i postaw na...
3. Poczekaj, aż się ...
4. Włóż torebkę z herbatą do...
5. Zalej...
6. Parz... około... minut.