Dziecko z Zespołem Nadpobudliwości Psychoruchowej

Zespól nadpobudliwości psychoruchowej, określany w literaturze jako „zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytami uwagi” lub „zaburzenia hiperkinetyczny”, to grupa zaburzeń charakteryzujących się „wczesnym początkiem”( zazwyczaj w pierwszych pięciu latach życia) brakiem wytrwałości w realizacji zadań wymagających zaangażowania poznawczego, tendencją do przechodzenia od jednej aktywności do drugiej bez ukończenia żadnej z nich oraz zdezorganizowaną, słabo kontrolowaną nadmierną aktywnością”
Mianem nadpobudliwości psychoruchowej określa się zazwyczaj zespól objawów występujących w jednej, dwóch lub wszystkich sferach funkcjonowania dziecka: ruchowej, poznawczej i emocjonalnej.

Objawy nadpobudliwości psychoruchowej:

W sferze ruchowej:
- niepokój ruchowy w zakresie dużej motoryki np.niemożność pozostania dziecka w bezruchu,
•podrywanie się z miejsca,
•bieganie,
•wymachiwanie nogami,
•poruszanie palcami rąk,
•kiwanie się na krześle, ciągłe wiercenie
W sferze poznawczej:
-trudności w skupieniu uwagi
- brak wytrwałości w wykonywaniu zadań
- pochopność i pobieżność myślenia
- przerzucanie uwagi z obiektu na obiekt
- męczliwość i związana z nią nierównomierna wydajność w pracy intelektualnej

W sferze emocjonalnej:
- nieopanowane nieraz bardzo silne reakcje emocjonalne
- wzmożona ekspresja uczuć
- zwiększona wrażliwość emocjonalna na bodźce
- niezdyscyplinowanie wobec dorosłych, niechęć do podporządkowania się, wybuchy złości

Przyczyny nadpobudliwości psychoruchowej

Podłożem nadpobudliwości psychoruchowej są zaburzenia równowagi procesów nerwowych w postaci przewagi procesów pobudzania nad procesami hamowania w korze mózgowej oraz nieprawidłowy stosunek między korą, a podkorą.

Przyczyny występowania nadpobudliwości psychoruchowej mogą być następujące:

Czynniki biologiczne:
Czyli takie, które uszkadzają ośrodkowy układ nerwowy, zarówno w okresie płodowym i okołoporodowym jak i później. Zaliczyć do nich możemy:
- czynniki uszkadzające komórkę nerwową: alkohol, narkotyki, niektóre leki stosowane przez matkę w czasie ciąży
- choroby zakaźne w czasie ciąży
- niewłaściwe odżywianie się kobiety w ciąży
- urazy mechaniczne lub niedotlenienie w czasie porodu
- urazy mechaniczne w czasie ciąży
- poważne choroby lub urazy czaszki w wieku dziecięcym np.
zapalenie opon mózgowych, wypadki połączone ze wstrząsem mózgu

Czynniki społeczne:
- napięta atmosfera domowa i nieprawidłowy styl wychowania
- przesadne wymagania rodziców i najbliższego otoczenia
- brak zaspokojenia podstawowych potrzeb psychicznych dziecka, czyli miłości, akceptacji i bezpieczeństwa

Główne problemy dzieci z nadpobudliwością psychoruchową

W codziennych sytuacjach towarzyszą dzieciom problemy z koncentracją uwagi i pamięcią krótkotrwałą, nadaktywność, impulsywność oraz niski próg tolerancji na frustrację, a także brak dążenia do kompromisu. Uczniowie mają często kłopoty ze skupieniem uwagi. Bardzo łatwo ich rozproszyć jakimkolwiek bodźcem np. hałasem czy poruszeniem się. Ponadto mają kłopoty z rozpoczęciem wykonania polecenia czy zadania jak również z jego zakończeniem. W porównaniu ze swoimi rówieśnikami charakteryzują się wzmożoną ruchliwością. Często są niespokojne, nerwowe, nie mogą usiedzieć w jednym miejscu. Czują „wewnętrzny przymus” ciągłego robienia, wykonywania, poruszania.

Zasady postępowania z dziećmi z nadpobudliwością psychoruchową:

- stwarzanie spokojnej, ciepłej i życzliwej atmosfery w domu oraz szkole
- ustalenie i konsekwentne przestrzeganie jasnego systemu reguł i zasad postępowania
- ukierunkowanie aktywności ruchowej dziecka
- stosowanie wzmocnień
- redukowanie niepotrzebnych bodźców
- usuwanie zbędnych przedmiotów z otoczenia dziecka podczas wykonywanie przez nie zadań
- wydawanie dziecku prostych, jasnych poleceń ukierunkowanych na konkretny cel
- kontrolowanie działań dziecka i egzekwowanie ich wykonania, negocjowanie z dzieckiem wykonania zadania,
- uczenie dziecka podziału zadania na mniejsze części, robienie przerw i powrót do przerwanej pracy
- chwalenie dziecka za postępy
- załatwianie wszelkich problemów związanych z dzieckiem w momencie jego wyciszenia, bez stosowania agresji
- pomoc w kończeniu czynności przez dziecko, zanim przejdzie do następnej


Bibliografia

A. Kozłowska.:Jak pomagać dziecku z zaburzeniami życia uczuciowego. Warszawa, 1987
H. Spionek.:Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne. Warszawa 1985
H. Nartowska.:Wychowanie dziecka nadpobudliwego. Warszawa 1986
J. Makowska.:Dziecko trudne do kochania. Warszawa 1997
M.Święcicka: Dziecko z zaburzeniami emocjonalnymi. Warszawa 1996