Być asertywnym. Scenariusz lekcji wychowawczej

SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ W KLASIE I C GIMNAZJUM


TEMAT: BYĆ ASERTYWNYM

Cele:
a) ogólny:
- kształtowanie postaw asertywnych;
b) szczegółowe:
- doskonalenie umiejętności odróżniania zachowań asertywnych od agresywnych i uległych
- rozpoznawanie zachowań asertywnych
- ćwiczenie umiejętności bycia asertywnym.

Metody:
- Pogadanka
- Psychodrama
- Praca z tekstem.

Środki dydaktyczne:
- Teksty – opisy sytuacji
- Scenariusze scenek
- Karta rozpoznawania zachowań asertywnych, uległych i agresywnych.


PRZEBIEG ZAJĘĆ:

1. Rundka wstępna
Uczniowie określają swoje samopoczucie, poziom energii w skali od 1 do 10.
2. Ćwiczenie – agresja, asertywność, uległość.
Nauczyciel pisze na tablicy trzy pojęcia: agresja, asertywność, uległość. Następnie daje uczniom do odczytania opisy trzech sytuacji (KARTA PRACY 1). Nauczyciel prosi o skomentowanie tych sytuacji oraz pomaga nazwać zaprezentowane w nich postawy:
SYTUACJA 1 – zachowanie uległe; można było grzecznie przeprosić brata i powiedzieć, że pomoże się mu później.
SYTUACJA 2 – zachowanie agresywne; osoba proszona o pomoc zachowała się niegrzecznie i zlekceważyła prośbę koleżanki.
SYTUACJA 3 – zachowanie asertywne; osoba, od której pożyczono płytę z filmem wyjaśniła, co czuje oraz stanowczo poprosiła o jej zwrot. Przy tym nie była niegrzeczna.
3. Krótka pogadanka: Zachowanie uległe, asertywne i agresywne. I ULEGŁOŚĆ – postawa charakteryzująca się respektowaniem praw innych osób i lekceważeniem praw własnych. Nie uwzględniamy więc swoich potrzeb, poglądów, odczuć.
Ulegamy, bo chcemy być grzeczni, uniknąć konfliktów, boimy się reakcji innych ludzi. Pozwalamy jednak, by nas lekceważono. Jesteśmy często nieuczciwi w stosunku do samych siebie, a to obniża naszą samoocenę.
Przekaz brzmi: Liczą się twoje myśli, odczucia i potrzeby i nie ważne, czego chcę ja.
II AGRESJA – postawa charakteryzująca się uwzględnieniem praw własnych przy jednoczesnym
lekceważeniu praw innych ludzi. Charakterystyczna jest tu postawa dominacji.
Jesteśmy agresywni, bo chcemy zwrócić na siebie uwagę, zademonstrować swoją władzę, wyładować złość. Nasza samoocena rośnie, ale otoczenie może nas odrzucić.
Przekaz brzmi: Liczą się moje myśli, odczucia i potrzeby i nie ważne, czego ty potrzebujesz.

III ASERTYWNOŚĆ – polega na bronieniu własnych praw, przy jednoczesnym uznawaniu praw
innych osób. Ludzie asertywni potrafią powiedzieć „nie” bez wyrzutów
sumienia i złości, gniewu i strachu. Asertywność to bardzo przydatna
umiejętność, dzięki której możemy otwarcie wyrażać siebie, nie raniąc przy tym innych. Wzmacniamy poczucie własnej wartości, mamy szacunek dla siebie i innych. Otoczenie może nas jednak krytykować za to, że odważnie wyrażamy swe odczucia.
Przekaz brzmi: Ja to widzę w ten sposób, ale chciałbym wiedzieć, co ty o tym sądzisz.
Może uda nam się znaleźć wspólne rozwiązanie.

4. Ćwiczenie – Karta rozpoznawania zachowań asertywnych, uległych i agresywnych.
Uczniowie otrzymują od nauczyciela Karty zachowań (KARTY PRACY 2). Każdy wypełnia je indywidualnie. Wybrani uczniowie czytają kolejno po jednej sytuacji i omawiają je, a grupa wyraża swoje zdanie. Na koniec nauczyciel pyta, czy łatwo jest zakwalifikować reakcje ludzkie do poszczególnych rodzajów zachowań, oraz z którymi było najwięcej problemów?

5. Psychodrama.
Nauczyciel dzieli klasę na zespoły. Każdy zespól ma do odegrania zaproponowaną scenkę. Nauczyciel sugeruje przy tym, iż każdą ze scenek ma charakteryzować asertywny sposób zachowania (KARTA PRACY 3).
Po odegraniu scenek nauczyciel podaje pytania typu:
- Czy to na pewno były zachowania asertywne (a nie agresywne, czy uległe)?
- Czy łatwo być asertywnym?, itd.

6. Na zakończenie i podsumowanie lekcji rundka, w której uczniowie kończą zdanie: Warto być człowiekiem asertywnym, ponieważ...


KARTA PRACY 1

SYTUACJA 1

Młodszy brat prosi cię, abyś pomógł mu odrobić zadanie domowe z fizyki. Ty akurat uczysz się do ważnego sprawdzianu. Odpowiadasz mu:
- No dobrze, właściwie uczę się do sprawdzianu, ale zrobię z tobą to zadanie.


SYTUACJA 2

Koleżanka z klasy ma pewien problem i prosi cię o radę. Odpowiadasz:
- Skąd mam wiedzieć, jak ci pomóc?! To jest twoja sprawa, daj mi święty spokój!


SYTUACJA 3

Trzy tygodnie temu pożyczyłeś koledze płytę ze swoim ulubionym filmem i do tej pory ci jej nie oddał, chociaż obiecał zwrócić po tygodniu. Dzwonisz do niego i mówisz:
- Przykro mi, że do tej pory nie oddałeś mi płytę. Czy możesz mi ją zwrócić jutro, bo ja też chętnie bym ją obejrzał?


KARTA PRACY 3

Scenka 1

Jesteś u koleżanki. Jest późno i musisz szybko wrócić do domu. Brat koleżanki proponuje, że cię zawiezie. Ty jednak wyczuwasz od niego zapach alkoholu. Odmów w sposób asertywny.


Scenka 2

Na dyskotece chłopak, który ci się od dawna bardzo podoba, wreszcie zwrócił na ciebie uwagę. Proponuje ci wyjście na papierosa, ale ty nie znosisz dymu papierosowego i nie palisz. Chciałabyś być miła. Co zrobisz, chcąc się asertywnie zachować?


Scenka 3

Twoja klasa idzie na wagary. Jesteś wśród osób, które chcą zostać w szkole. Spróbuj się zachować w sposób asertywny.


Scenka 4

Jesteś z grupą przyjaciół. Zbliża się do was dziewczyna z twojej klasy. Jeden z kolegów zaczyna ją niegrzecznie zaczepiać. Przekonaj go w sposób asertywny, by przestał.


Opracowała: Anna Okońska