Wady wymowy w okresie przedszkolnym

Wady wymowy w okresie przedszkolnym

Gdy wymowa odbiega od normy ogólnie przyjętej w danym języku, aż po ciężkie wady utrudniające kontakt z otoczeniem – są to wady wymowy. W okresie przedszkolnym dzieci sześcioletnie powinny wymawiać prawidłowo wszystkie głoski i budować zdania logiczne, poprawne pod względem gramatyki i składni oraz akcentu, rytmu i melodii.
Przed tym okresem pięcioletnie dziecko ma prawo opuszczać (mogilalie), przestawiać (metateza) i zamieniać głoski na łatwiejsze (substytucja), ale nie może ich deformować czy zniekształcać, np. wymawiać międzyzębowo.
Ze względu na rodzaje zaburzonych dźwięków wady wymowy możemy podzielić na:
seplenienie – nieprawidłowe wymawianie głosek szeregu syczącego (s, z, c, dz), szumiącego (sz, ż, cz, dż) oraz ciszącego (ś, ź, ć, dź)
reranie – zaburzenia realizacji głoski „r”
kappacyzm – wadliwa wymowa „k”
gammacyzm – wadliwa wymowa „g”
nosowanie – nosowa wymowa głosek ustnych i odwrotnie – ustnych w sposób nosowy
mowa bezdźwięczna – wymawianie głosek dźwięcznych bezdźwięcznie
Do częstych wad wymowy zaliczane jest także jąkanie. Jest ono często określane nerwicą mowy, polegającą na zaburzeniu koordynacji narządów oddechowego, fonecyjnego i artykulacyjnego.
Powstaje ono zwykle w wieku przedszkolnym.
Rozumienie mowy rozwija się szybciej niż umiejętności wysławiania. Reagując emocjonalnie dziecko nie może wyrazić swoich myśli.
Do największych przyczyn wad wymowy należą różne wady zgryzu, uszkodzenia słuchu, zaburzenia słuchu fonemowego, nieprawidłowa budowa narządów artykulacyjnych oraz zaburzania fizjologiczne.
Profilaktykę logopedyczną trzeba rozpocząć już we wczesnym dzieciństwie a powinna ona polegać na:
dobrych wzorach mówienia
stworzeniu życzliwej atmosfery towarzyszącej rozwojowi mowy
wczesnym wykrywaniu pojawiających się zaburzeń
U dzieci, których zaburzenia są bagatelizowane rozpoczynając naukę w szkole będą miały kłopoty z czytaniem i pisaniem, ponieważ od stopnia opanowania artykulacji zależy umiejętność i poprawność czytania, a dostateczny zasób słownictwa umożliwia rozumienie czytanego tekstu oraz posługiwanie się nim w różnego rodzaju ćwiczeniach w czytaniu.

Bibliografia:
Kaczmarek L. „Nasze dziecko uczy się mowy” wyd. Lubelskie Lublin 1977
Nartowska H. „Opóźnienia i dysharmonie rozwoju dziecka” WSiP W-wa 1980