Komplementarność płci. Różnice psychiczne i fizyczne. Konspekt do zajęć Wychowania do życia w rodzinie

Konspekt do zajęć „Wychowania do życia w rodzinie”

Temat: Komplementarność płci. Różnice psychiczne i fizyczne.

Cele
Uczeń po przeprowadzonej lekcji potrafi:
-określić różnice miedzy kobietą a mężczyzną w sferze psychicznej i fizycznej,
-jest świadomy różnic wynikających z płciowości: kobiecość, męskość,
-umie scharakteryzować kobiecość oraz męskość.

Metody i formy pracy: praca w grupach, praca z tekstem, rozmowa kierowana.
Pomoce dydaktyczne: podręcznik T. Król, M. Ryś „Wędrując ku dorosłości”
Data przeprowadzenia zajęć:
Klasa:

Przebieg zajęć trwających 45 minut
1. Część wstępna.
Powitanie uczniów, sprawdzenie obecności, przedstawienie tematu lekcji.
2. Część zasadnicza.
Krótkie wprowadzenie do tematu, następnie ćwiczenie polegające na przyporządkowaniu poszczególnych cech dla danej płci (załącznik nr 1).
Po wykonaniu ćwiczenia omówienie i analiza.
Następnie młodzież ma za zadanie wskazać różnice fizyczne dotyczące kobiety i mężczyzny.
W tym celu wykonają ćwiczenie polegające na wskazaniu różnic fizycznych miedzy kobietą a mężczyzna.
Przebieg ćwiczenia:
Uczniowie w grupach na arkuszach papieru analizują cechy fizyczne kobiety i mężczyzny, następnie wspólnie, każda z grup przedstawia swoje różnice, zostają one wypisane na wspólnej planszy (załącznik nr 2).
Kolejne ćwiczenie polega na poznaniu różnic psychicznych.
Uczniowie otrzymują tekst mówiący o różnicach psychicznych miedzy kobietą a mężczyzną, mają wskazać te różnice i przedstawić je na forum klasy ( załącznik nr 3).
3. Część końcowa .
Podsumowanie zajęć. Pożegnanie uczniów.

ZAŁĄCZNIK NR 1
Atrakcyjność fizyczna jest najważniejsza cechą dla 30% mężczyzn i tylko dla 13% kobiet.
Agresja z natury przypisywana jest mężczyznom, ze względu na podwyższony poziom testosteronu.
Anoreksja jest chorobą, dotyczy bardziej młodych kobiet niż mężczyzn.
Astma to choroba, na którą częściej cierpią kobiety.
Autyzm pojawia się czterokrotnie częściej u chłopców niż u dziewcząt.
Chrapanie to dolegliwość 1/3 populacji, lecz częściej chrapią mężczyźni bo aż 70%.
Domyślność to cech obca mężczyznom, kobiety gdy chcą być zrozumiane muszą mówić wprost i dosłownie.
Długość życia kobiety żyją średnio 10 lat dłużej niż mężczyźni.
Daltonizm polega na nieprawidłowym rozróżnianiu barw. Dotyczy on bardziej mężczyzn niż kobiet, co dziesiąty mężczyzna jest daltonistom, a u kobiet jedynie co setna kobieta cierpi z tego powodu.
Gadulstwo częściej dotyczy kobiet ponieważ odreagowują w ten sposób stres.
Impulsywność. Mężczyźni są bardziej impulsywni niż kobiety, Powodują sześć razy więcej wypadków śmiertelnych niż kobiety.


ZAŁĄCZNIK NR 2
KOBIETA MĘŻCZYZNA

ZAŁĄCZNIK NR 3

1. Różnice między mężczyzną a kobietą zmieniają się w czasie. Na przykład w zdolnościach matematycznych nie ma istotnych różnic między chłopcami a dziewczynkami do piętnastego roku życia. Powyżej tego wieku dziewczynki nieco lepiej rozwiązują proste zadania, jednak nie wykryto różnic w zadaniach bardziej złożonych. Jeśli porównywane są osoby (kobiety i mężczyźni) o wysokich zdolnościach ogólnych, to przewaga mężczyzn w uzdolnieniach matematycznych narasta. Okazało się także, że dawniej różnice w tych zdolnościach były znacznie większe niż dzisiaj[1]. Jednocześnie jednak okazuje się, że przekonania ludzi co do różnic w uzdolnieniach matematycznych mężczyzn i kobiet są znacznie większe niż rzeczywiste różnice w tych uzdolnieniach (stereotyp płci).
Ponadto należy zauważyć, że różnice te nie dotyczą każdego mężczyzny w porównaniu z każdą kobietą, a jedynie wskazują na większy odsetek mężczyzn niż kobiet (lub odwrotnie) lepiej uzdolnionych w określonej dziedzinie. Dlatego zdarzają się kobiety wybitnie uzdolnione matematycznie oraz mężczyźni wybitnie uzdolnieni np. w sztukach plastycznych. Danych o różnicach między płciami dostarcza więc porównanie nie jednostek, a odsetka osób każdej z płci wykazujących określone zdolności. Mężczyźni w porównaniu z kobietami wypadają lepiej w: zdolnościach przestrzennych (rotacje umysłowe, wyobrażenie przestrzeni, spostrzeganie przestrzeni). Gorzej w zdolnościach werbalnych (produkowanie mowy, błędy ortograficzne, zdolności językowe). Wiele zależy tu od wieku badanych, statystycznego zdefiniowania pojęcia "istotna różnica" oraz do określenia poszczególnych typów zdolności. Pod względem osobowości mężczyźni mają przewagę w: asertywności, samoocenie (małe różnice), zadowoleniu z własnego ciała. Przewaga kobiet uwidacznia się w: empatii i wrażliwości na innych (bardzo duże różnice), lęku, towarzyskości (b. słaba różnica), zaufaniu do innych, sumienności. Są generalnie także wyżej oceniane pod względem atrakcyjności. Mężczyźni uzyskują znacznie lepsze wyniki w: prędkości rzucanego obiektu, długości rzutu, celności, skoku w dal, szybkości biegu, sile chwytu dłoni. Niektóre z tych różnic pojawiają się już w wieku prenatalnym i nasilają się z wiekiem.
Cechy tradycyjnie przypisywane mężczyznom w zachodnim kręgu kulturowym to:
·Gotowość do stosowania przemocy – mężczyzna postrzegany jest historycznie jako wojownik
·Odwaga, gotowość do ponoszenia ryzyka i żądza przygód, powiązana z niską refleksyjnością
·Siła fizyczna, chęć walki, duch konkurencji, grubiaństwo
·Dominacja, dążenie do władzy
·Samoopanowanie, nawet chłód
·Zdolności techniczne i organizacyjne
·Racjonalizm, myślenie abstrakcyjne, zatwardziałość
Do tego dochodzą inne cechy, które przypisywane są wprawdzie obydwu płciom, ale w bardzo odmienny sposób. Te cechy to: arogancja – u mężczyzn przejawiająca się w formie pogardzania, u kobiet – w formie lekceważenia, skłonność do przechwalania się – mężczyźni przechwalają się słownie, kobiety się stroją, chęć osiągnięć, świadomość władzy.
Różnice fizyczne:
-mężczyźni są przeciętnie wyżsi od kobiet o 6% oraz silniejsi,
-mężczyźni są ciężsi od kobiet o około 20%,
-krew mężczyzn jest bogatsza od krwi kobiet o około 300 tysięcy czerwonych ciałek krwi w jednym milimetrze sześciennym,
-w pierwszym roku życia śmiertelność noworodków płci męskiej jest około 1/3 wyższa niż płci żeńskiej,
-infekcje układu krążenia i oddechowego oraz choroby układu trawiennego pojawiają się częściej u chłopców niż u dziewcząt,
-u dziewcząt rzadziej spotyka się wady genetyczne niż u chłopców,
-kobiety żyją dłużej niż mężczyźni.

2. Różnice między kobietami i mężczyznami są jedną z najbardziej intrygujących tajemnic ludzkości. Są one inspiracją dla wielu twórców, stanowią również ważny obszar badań wielu dziedzin, m.in. psychologii. Psychologowie próbują ustalić różnice i podobieństwa między kobietami i mężczyznami, głównie w zakresie ich aktywności poznawczej, a także mechanizmów mózgowych specyficznych dla obu płci. Psychologowie społeczni analizują z kolei nasze postawy wobec przedstawicieli obu płci, badają stereotypy funkcjonujące w naszej kulturze dotyczące kobiet i mężczyzn. Przykładowo mężczyźni są uważani za bardziej aktywnych, energicznych i agresywnych w porównaniu do kobiet i takich właśnie zachowań się od nich oczekuje. Kobiety postrzegane są natomiast jako bardziej uczuciowe, chwiejne emocjonalnie, uległe. Często zdarza się, że kobieta zajmująca kierownicze stanowisko, pewnie podejmująca decyzje, dominująca w życiu zawodowym i prywatnym spotyka się z negatywnymi reakcjami. Psychologowie próbują ustalić czy te przekonania oparte na wiedzy "zdroworozsądkowej" mają swoje uzasadnienie empiryczne. Analizując różnice między kobietami i mężczyznami psychologowie uwzględniają wiele aspektów aktywności człowieka. Skupiają się nie tylko na interakcjach społecznych, badają również funkcjonowanie mózgu u kobiet i u mężczyzn. Niektóre badania obejmują nieco szerszą perspektywę, przykładowo podejście ewolucyjne rozpatruje różnice międzypłciowe w kategoriach procesu doboru naturalnego analizując historyczne różnice w czynnościach wykonywanych przez kobiety i mężczyzn w toku ewolucji, wymagania, jakie stawiało przed nimi środowisko oraz ich role reprodukcyjne.
Badania empiryczne wykazują istnienie różnic między kobietami i mężczyznami nawet w obrębie takich podstawowych procesów, jak rejestrowanie bodźców przez różne receptory zmysłowe (wzrokowe, słuchowe, dotykowe, itd.). Okazuje się, że u kobiet średni minimalny próg chemicznego i elektrycznego pobudzenia receptorów smakowych jest niższy w porównaniu do mężczyzn. Powoduje to, że kobiety szybciej rejestrują bodźce smakowe, zapachowe, potrafią je też lepiej rozróżniać. Reguła ta dotyczy także innych modalności zmysłowych (Skubacz J., Nęcka E. 1995), szczególnie bodźców słuchowych. Kobiety w większym stopniu niż mężczyźni dostrzegają różnice i podobieństwa w obserwowanych obiektach. Jeśli chodzi o bodźce wzrokowe, zaobserwowano, że kobiety zwykle lepiej przystosowują się do ciemności albo dużej jasności. Kobiety wykazują większą szybkość spostrzegania, którą mierzy się np. w zadaniach polegających na jak najszybszym dopasowaniu do siebie wzorców wzrokowych. Mężczyźni wykazują z kolei większą sprawność w zakresie niektórych funkcji motorycznych, np. częściej trafiają do celu. Natomiast kobiety lepiej wykonują czynności wymagające bardziej precyzyjnych i skoordynowanych ruchów.
Mężczyźni wykazują poza tym wyższą ostrość widzenia, ich mózgi są bardziej zlateralizowane w zakresie funkcji wzrokowo- przestrzennych, podczas gdy mózgi kobiet w zakresie funkcji mowy. Badania dowodzą również, że próg pobudzenia receptorów bólowych jest u mężczyzn wyższy niż u kobiet, co oznacza, że mężczyźni są bardziej odporni na ból, a także na nieprzyjemne i głośne bodźce słuchowe.
Różnice między kobietami i mężczyznami wykryto także w zakresie skłonności do męczenia się i narastania w czasie tego procesu. Wiąże się to częściowo z automatyzacją wykonywanej czynności. O czynności zautomatyzowanej można mówić, jeśli przetwarzamy informacje bez wysiłku, bez zaangażowania świadomej uwagi oraz możemy wykonywać jednocześnie jakieś inne zadanie. Im częściej wykonujemy daną czynność w tych samych warunkach, tym bardziej staje się ona zautomatyzowana. Badania wykazują, że mężczyźni szybciej automatyzują różne czynności, ale ich nieustanne wykonywanie prowadzi u nich do szybkiego zmęczenia. Tymczasem kobiety, mimo iż w wolniejszym tempie nabywają wprawy w wykonywaniu jakiejś czynności, ich zmęczenie narasta wolniej w czasie.
Poza tym zaobserwowano pewne różnice międzypłciowe w zadaniach wymagających podzielności uwagi czyli rozdzielania zasobów uwagi pomiędzy różne zadania. Jednak badania nie przynoszą jednoznacznych istotnych statystycznie wyników, badacze przypuszczają, że proces rozdzielania zasobów może być uwarunkowany działaniem jeszcze innych czynników, takich jak: rodzaj zadań, różnice indywidualne.
Badania dowodzą, że mężczyźni generalnie lepiej wykonują zadania wymagające zdolności przestrzennych, geometrycznych związanych np. z wyznaczaniem kierunku, posługiwaniem się mapą czy angażujących zdolności konstrukcyjne. Kobiety lepiej zapamiętują jednak położenie przedmiotów. Poza tym uważa się powszechnie, że kobiety cechuje większa sprawność w zakresie różnych funkcji werbalnych w porównaniu do mężczyzn. Potwierdza to częściowo fakt, że zdecydowana większość osób, które mają problemy z jąkaniem się, dysleksją to przedstawiciele płci męskiej.
W istocie, kobiety lepiej niż mężczyźni wykonują testy tzw. fluencji językowej, które polegają np. na wymienieniu jak największej ilości słów zaczynających się na określoną literę. Poza tym szybciej potrafią zapamiętywać materiał werbalny.
Przewidywano, że mózgi kobiet wykazują większą lateralizację w zakresie funkcji mowy, natomiast mężczyźni w zakresie zdolności wzrokowo- przestrzennych. Zaobserwowano np., że rozwój mowy następuje zwykle szybciej u dziewczynek, natomiast chłopcy wykazują większą sprawność jeśli chodzi o konstruowanie różnych rzeczy. Jednak ostatecznie te przypuszczenia nie zostały potwierdzone, okazało się, że funkcje związane z mową są u kobiet częściej zlokalizowane w obydwu półkulach.
Badania potwierdzają zgodnie, że mężczyźni wykazują większą sprawność w zakresie dokonywania umysłowych rotacji obiektów, lepiej wykonują również zadania wymagające percepcji przestrzennej, polegające np. na wskazywaniu kierunku, poziomu, itd. Mężczyźni posiadają zatem większe zdolności wzrokowo- przestrzenne i, jak dowodzą badania, częściej je wykorzystują w realnym życiu, podczas gdy kobiety preferują inne strategie pozwalające im np. upewnić się, w którą stronę powinny się udać.
Poza tym mężczyźni lepiej wykonują zadania wymagające rozumowania matematycznego. Cechuje ich lepsze myślenie abstrakcyjne.
Wyniki te potwierdza zwykła obserwacja życia. Na matematycznych czy bardziej ścisłych kierunkach studiów zdecydowaną większość stanowią mężczyźni (Ciarkowska W. 1998). Wśród osób wybitnie uzdolnionych matematycznie również przeważają mężczyźni, jest ich aż 13 razy więcej niż kobiet (Grabowska A. 1997). Kobiety również posiadają zdolności matematyczne, lepiej wykonują np. zadania wymagające sprawności obliczeniowych.

3. Rozwój układu nerwowego oraz mózgu uzależnione są częściowo od działania niektórych hormonów, szczególnie testosteronu, który może wpływać na powiększanie się niektórych struktur mózgowych. Brak oddziaływania tego hormonu płciowego powoduje, że mózg cechuje się mniejszą asymetrycznością, co jest typowe dla kobiet. Różnice między kobietami a mężczyznami, nie tylko te natury organicznej, ale również w zakresie niektórych funkcji psychicznych były uważane przez długi okres za wrodzone. Jednak by lepiej zrozumieć to zróżnicowanie badacze zaczęli odwoływać się do czynników środowiskowych, które przyczyniły się do ukształtowania się takich a nie innych różnic.
Badaniem oddziaływań społecznych jakie determinowały rozwój mózgu w toku ewolucji zajmuje się m.in. psychologia ewolucyjna. Badacze reprezentujący to podejście, zakładają, że miliony lat temu żyliśmy w niewielkich społecznościach. Rywalizacja w obrębie takich małych grup była nieadaptacyjna ze względu na trudne warunki życia i ciągłe niebezpieczeństwa, konieczna była między kobietami i mężczyznami współpraca, która opierała się głównie na płodzeniu dzieci, wspólnym ich żywieniu i ich ochronie do czasu, aż same osiągną dojrzałość i staną się samodzielne. Ludzie pierwotni wykonywali różne czynności w zależności od płci. Mężczyźni zwykle pełnili rolę myśliwego, zdobywali pożywienie często poruszając się po ogromnych obszarach, oddalonych od domu. Być może te funkcje doprowadziły w toku ewolucji do wykształcenia się u mężczyzn bardzo dobrych zdolności przestrzennych. Z kolei kobiety zajmowały się przyrządzaniem jedzenia, opieką nas małymi dziećmi, wyrabiały też potrzebne do domu narzędzia. Ten podział pracy doprowadził do ukształtowania się nieco innych umiejętności u kobiet i u mężczyzn. Ewolucja wykształciła u kobiet lepsze różnicowanie percepcyjne, większą precyzję ruchów. Psychologowie zwracają uwagę na fakt, że wszyscy rodzimy się z podobnymi predyspozycjami do wykonywania określonych czynności. Natomiast ich pełny rozwój zależy w dużej mierze od czynników zewnętrznych, szczególnie od środowiska rodzinnego, które powinno stymulować dziecko do wykształcenia odpowiednich umiejętności. Rodzice oraz grupy rówieśnicze odgrywają ogromną rolę w procesie uspołeczniania w zakresie ról płciowych, który obejmuje nabywanie przez dziecko typowych dla danej płci wzorców zachowań i sposobów reagowania emocjonalnego, które są aprobowane społecznie. Zauważmy, że rodzice zwykle nagradzają dzieci za zachowania "typowe" dla ich płci w danej społeczności, natomiast odnoszą się negatywnie do zachowań, ich zdaniem, niewłaściwych dla płci dziecka. Przykładowo chłopcy zwykle spotykają się z negatywnymi reakcjami, gdy bawią się lalkami, zachęca się ich raczej do biegania po podwórku, gry w piłkę czy konstruowania budowli z klocków. Z kolei dziewczynki więcej czasu spędzają w domu, wymaga się od nich większego posłuszeństwa, zaangażowania w naukę. Skutki widoczne są już na początku nauki szkolnej, kiedy to dziewczynki są zazwyczaj lepsze od chłopców, pilniej się uczą. Tymczasem ich lepsze wyniki szkolne, ładniejsze pisanie i czytanie spowodowane jest tym, że od początku rodzice zachęcali je i nagradzali za taką formę aktywności. Z kolei chłopcy, biegając cały dzień po podwórku, mieli większą szansę wykształcić lepsze w porównaniu do dziewczynek zdolności przestrzenne, konstrukcyjne. Te różne formy aktywności determinują także późniejsze dziedziny aktywności, np. wybór kierunku studiów czy zawodu. Kobiety częściej wybierają profesje wymagające posiadania umiejętności komunikacji, empatii, zdolności językowych. Kierunki pedagogiczne, społeczne i humanistyczne, takie jak psychologia czy filologia cieszą się zainteresowaniem głównie dziewcząt. Z kolei zdecydowana większość studentów kierunków technicznych, informatycznych, matematyki czy architektury to mężczyźni. Podsumowując, mężczyźni wykazują większe zdolności w zakresie funkcji wzrokowo- przestrzennych, matematycznych, konstrukcyjnych. Wykazują również większą lateralizacji mózgu, szczególnie funkcji związanych z mową. Z kolei kobiety cechuje większa fluencja językowa, precyzja i koordynacja ruchów, większa wrażliwość na niektóre bodźce smakowe, zapachowe i słuchowe oraz bardziej rozwinięta sprawność ich różnicowania. Poza tym mózg kobiecy nie wykazuje takiej lateralizacji jak w przypadku mężczyzn. Różnice między mężczyznami i kobietami istnieją niemal od początku naszego istnienia i będą się nadal utrzymywać. Obecny styl życia kobiet i mężczyzn daleko odbiega od tradycyjnie pojmowanych ról męskich i kobiecych. Wzrost roli kobiet, ich przenikanie do nowych dziedzin życia, które były kiedyś zdominowane przez mężczyzn sprawia, że różnice zaczynają się powoli zacierać. Oczywiście pewne wzorce zachowań i reakcji właściwe kobietom i mężczyznom będą nadal funkcjonować. Ważne jest, żeby nie generalizować przytoczonych wyżej wyników badań. Każdy z nas jest inny, nawet wśród kobiet i mężczyzn występują znaczne różnice w zakresie funkcjonowania psychicznego. Natomiast niektóre uogólnienia prowadzą zwykle do niepotrzebnych i bardzo krzywdzących stereotypów, które nie znajdują potwierdzenia w rzeczywistości.

Atrakcyjność fizyczna
Agresja
Anoreksja
Astma
Autyzm
Chrapanie
Domyślność
Długość życia
Daltonizm
Gadulstwo
Impulsywność