Wnuczkowie dla dziadków, dziadkowie dla wnuczków - projekt arteterapeutyczny

I. Wstęp
Większość z nas deklaruje, że swoim "dziadkom" zawdzięcza opiekę i wychowanie, zasady moralne, wiarę w Boga i poczucie, że są kochani. Ponad połowa, że dzięki nim poznaje dzieje rodziny, rozwija swoją świadomość historyczną, uczy się miłości do ojczyzny. Zawdzięcza takie cnoty, jak: obowiązkowość, pracowitość i praktyczne umiejętności przydatne w życiu. Dziadkowie mają znaczny wpływ na wychowanie i kształtowanie charakterów wnuków i wnuczek. Dzieciom łatwiej rozmawia się z dziadkami niż z własnymi rodzicami, bo dziadkowie mają czas dla nich, słuchają, rozumieją, nie wydając za wiele poleceń. Kiedy dziadkowie opowiadają o przeszłości, pomagają wnukom dostrzec korzenie rodzinne, przekazują wnukom dziedzictwo kulturowe, wchodząc w rolę autorytetów. Jednocześnie rośnie liczba "dziadków" samotnych, zepchniętych na boczny tor. Człowiek młody ma w sobie pęd do życia, potrafi sam wyzwolić w sobie aktywność - Człowiek stary potrzebuje bodźca z zewnątrz, zachęty, wsparcia, czasem dobrego słowa. Z reguły jeżeli się go odsuwa, traktuje jako zbędnego i nieprzydatnego już do niczego, to on sam przestaje robić więcej. Współcześni dziadkowie z wnukami nierzadko dyskutują o sporcie, kinie, muzyce, szkolnych sprawach, razem chodzą na basen, biegają po lesie, jeżdżą na rowerze, nartach. Najpierw wnuczek/wnuczka uczą się od dziadka/babci, aby niebawem stać się ich nauczycielem od spraw „nowoczesnych". Kontakt wnukami odmładza i zachęca babcie i dziadków do robienia rzeczy, na które sami by się nie zdecydowali. Okazuje się, że wnuki są potrzebne babciom i dziadkom dla pełniejszego doświadczania życia, radości i wiary w ciągłość życia, a dziadkowie potrzebni są swoim dzieciom wchodzącym w rolę rodziców, wnukom do opieki, wychowywania, często mobilizuje ich do aktywności życiowej, utrzymuje w aktywności, kondycji, ruchu. Dziadkowie czują się potrzebni, mają możliwość kontaktu z innymi osobami, nie siedzą odizolowani w domu. Nie ulega wątpliwości, że dziadkowie i wnukowie wzajemnie się potrzebują.

II. Cele
Projekt „ Wnuczkowie dla dziadków, dziadkowie dla wnuczków” ma charakter terapeutyczno –edukacyjny. Adresowany jest przede wszystkim do dzieci i osób starszych. Różnorodność i interdyscyplinarność działań oraz włączanie w nie osób starszych są niezwykle istotne w procesie wzajemnej integracji, wzajemnego zrozumienia i obdarzenia należytą uwagą i szacunkiem. Oprócz tego program ma za zadanie zachęcić uczniów do podejmowania wszelkich działań, które przyczyniają się do zwiększenia ich potencjału twórczego. Realizacja tychże działań będzie się dokonywać w oparciu o metody polegające na praktycznych działaniach dzieci. Podstawowym celem projektu jest ujawnienie zahamowań blokujących poznanie, uczenie się, rozwój zdolności. Projekt pomaga uzewnętrznić emocje, pragnienia, dążenia i myśli. Jest formą komunikacji z samym sobą i z innymi ludźmi. W trakcie zajęć możliwa staje się zmiana sposobu odbioru otaczającej rzeczywistości. Dzięki niej dziecko zaczyna nabierać dystansu w stosunku do własnych, niekiedy trudnych przeżyć, uczuć i doświadczeń.
Cele ogólne:
- zaspokajanie potrzeby bliskich związków między ludźmi i poprawa relacji ze starszymi osobami,
-uwrażliwienie na świat i ludzi starszych wyrażające się w respektowaniu odmiennych stylów bycia, życia i zdrowia
- rozwijanie wyobraźni,
- kształcenie umiejętności rozpoznawania uczuć,
- uczestnictwo w komunikacji artystycznej,
- rozbudzanie wrażliwości dziecka
- zrozumienie istoty samodzielności i odpowiedzialności za wykonane zadanie
- eliminowanie i łagodzenie przejawów zaburzeń zachowania
- uczestnictwo w formach spędzania czasu wolnego zapewniających wielostronny i harmonijny rozwój, odkrywanie oraz wykorzystanie zdolności i talentów;
- podejmowanie działań mających na celu utrzymanie dobrej kondycji psychofizycznej uczestników projektu w oparciu o wybrane techniki arteterapeutyczne

III. Metody i formy pracy
Metody pracy dostosowane są do możliwości percepcyjnych dzieci z uwzględnieniem indywidualizacji środków i metod, stopniowania trudności i systematyczności. Podczas zajęć widoczna będzie zmiana zachowanie dzieci, wzrost ich samodzielności w wykonywaniu zadań, pozytywne nastawienie emocjonalne do osób starszych, rozwój umiejętności współpracy z rówieśnikami. W stworzonych warunkach spokoju i akceptacji dzieci, nie obawiając się krytyki łatwiej wypowiadają się i dzielą swoimi emocjami. Ta forma aktywności przynosi im odprężenie oraz motywuje do podejmowania nowych działań. Uczniowie stopniowo nabywają większej pewności siebie, pokonują bariery związane z akceptacją, zrozumieniem starszych oraz swojej grupy rówieśniczej. Podwyższa się ich poziom samooceny i samoakceptacji– przecież wszystkie odnoszą na zajęciach sukces. Nawiązują nowe kontakty społeczne, stają się bardziej pewne siebie.
METODY
metody pracy oparte na spontanicznej aktywności dziecka dostosowane do jego możliwości percepcyjnych
- indywidualizacja środków i metod
- powolne stopniowanie trudności
- ciągłość oddziaływań

ZASADY PROCESU ARTETERAPEUTYCZNEGO
— uczestnictwo w zajęciach i decydowanie dziecka o swojej aktywności w proponowanej tematyce
— dwupoziomowa komunikacja polegająca na porozumiewaniu się w sferze werbalnej i niewerbalnej
— wyrażanie emocji ujawniających uczucia
— sprzeciw wobec rywalizacji w grupie
— stosowanie różnorodnych środków oddziaływań (światło, dźwięk, muzyka)
— zasada„tu i teraz” podkreślająca wagę doznań doświadczanych podczas zajęć

Podczas realizacji projektu uczniowie wezmą udział w następujących zajęciach:
Wspólne spotkania:
Spotkania przygotowane przez starszych dla dzieci ( ciekawa pogadanka, nauka gotowania, wspólna zabawa). Wymiana doświadczeń, przekazywanie wiedzy, dyskusja stają się okazją do bliższego poznania i zrozumienia i nawiązania bliższych kontaktów.
Poznajemy różne zawody:
zajęcia, na których seniorzy prezentują dzieciom swoje zawodowe pasje ( możliwość poznania nowych zawodów)

Zajęcia teatralne:
Zajęcia teatralne obejmują elementarne zadania aktorskie, ćwiczenia dykcyjne, ćwiczenia pamięci, naukę i rozumienie tekstu literackiego, rozwijają wrażliwość, pobudzają wyobraźnię, uczą pracy w grupie, dają możliwość prezentacji dzieci przed dorosłymi.


Plastykoterapia – Zajęcia oparte na szeroko rozumianych sztukach plastycznych, które wykorzystują twórczo kreacyjną aktywność, jak: wspólne rysowanie, malowanie dla wyrażenia problematyki członków grupy

IV. Ewaluacja programu
Przewidywane efekty:
-rozwój umiejętności komunikowania się ( dziecko wraża swoje myśli, emocje, przeżycia w sposób społecznie akceptowany)
-obniżenie napięcia nerwowego, wyciszenie
-tworzenie pozytywnych nawyków i relacji
-pobudzenie sensoryczne – wielozmysłowe postrzeganie świata
-uczenie spędzania wolnego czasu w towarzystwie osób starszych (nawiązanie prawidłowych kontaktów ze starszymi osobami)
- uwrażliwienie na potrzeby innych,

Podsumowaniem wszystkich podjętych działań w ramach projektu stają się słowa bł. Jana Pawła II: „Ludzie starsi dzięki swej dojrzałości i doświadczeniu mogą udzielać młodym rad i cennych pouczeń. Kruchość ludzkiego istnienia, w sposób najbardziej wyrazisty ujawniająca się w starszym wieku, staje się w tej perspektywie przypomnieniem o wzajemnej zależności i nieodzownej solidarności między różnymi pokoleniami, jako że każdy człowiek potrzebuje innych i wzbogaca się dzięki darom i charyzmatom wszystkich”.


V. Bibliografia
Bł. Jan Paweł II, „Do moich Braci i Sióstr – ludzi w podeszłym wieku”
Karolak W., Sztuka jako Zabawa, Zabawa jako Sztuka. Łódź, 1996
Krauze- Sikorska H., Edukacja przez sztukę. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Poznań, 2006
Nęcka E., Psychologia twórczości, GWP, Gdańsk 2001
Tyszkowa M. „Społeczne role babć i dziadków w rodzinie”