O odpowiedzialnym rodzicielstwie w nauczaniu Pawła VI i Jana Pawła II

Odpowiedzialne rodzicielstwo w nauczaniu Pawła VI według
encykliki Humanae Vitae.

Bóg stworzył człowieka na swój obraz i podobieństwo, powołał go do istnienia z miłości i do miłości. Stwarzając człowieka na swój obraz, nieustannie wpisuje w człowieczeństwo mężczyzny i kobiety odwieczne powołanie do
czynienia sobie ziemię poddaną w duchu miłości i odpowiedzialności za jej przyszłość. Miłość jest zatem wpisana w tożsamość ludzką stając się źródłem
łączności ze Stwórcą i Jego darem. Człowiek, jako duch ucieleśniony, czyli dusza, która wyraża się poprzez ciało, i ciało formowane przez nieśmiertelnego ducha, powołany jest do miłości w tej właśnie swojej zjednoczonej całości.
Jan Paweł II pisze: Miłość obejmuje ciało ludzkie, a ciało uczestniczy w miłości duchowej. Objawienie chrześcijańskie zna dwa sposoby urzeczywistnienia
powołania osoby ludzkiej, jest to małżeństwo i dziewictwo – jako konkretne wypełnienie najgłębszej prawdy o człowieku, o jego istnieniu „na obraz Boży”.
Płciowość, poprzez którą mężczyzna i kobieta oddają się sobie wzajemnie w akcie małżeńskim, jest całkowitym darem z ciała, oddaniem się jednej osoby drugiej osobie, z którą połączona jest sakramentalnym znakiem małżeńskim.
Odpowiedzialne rodzicielstwo w istocie swojej jest nastawieniem się na zrodzenie istoty ludzkiej, przewyższając tym samym swą naturą porządek czysto biologiczny. W ten sposób nabiera ono w całej pełni wartości osobowych, a dla jego spełnienia konieczny jest trwały i zgodny związek obojga rodziców.
Ukoronowaniem miłości małżeńskiej jest rodzicielstwo, poprzez które Bóg obdarowuje małżonków, a także społeczność najwspanialszym darem. Wielu autorów zwraca uwagę na ogromną rolę warunków, w których następuje poczęcie nowego życia, jako tych skutkujących na jego dalszy bieg. Bywa tak, że dziecko jest postrzegane jako zagrożenie, czego wyrazem jest propagowanie antykoncepcji oraz innych metod planowania urodzeń. Paweł VI wnikliwie ocenia przyczyny takiego postępowania. Piętnuje egoizm i bezwzględnie nakazuje walkę o utrzymanie godności osoby ludzkiej i wierności nauce Kościoła.
Kościół, sprzeciwiając się manipulowaniu poczęciami i urodzeniami, uczy naturalnego planowania rodziny, które oparte jest na poszanowaniu praw natury
i szacunku dla człowieka. Człowiek ma prawo do tego, by został poczęty w atmosferze miłości, urodzony i w niej wychowany. Małżonkom, którzy nie mogą mieć potomstwa pomaga się poprzez adopcję.
Dopełnieniem rodzicielstwa naturalnego jest rodzicielstwo duchowe. Rodzice po urodzeniu dziecka ofiarują je Bogu, który przyjmuje je za swoje w sakramencie Chrztu św. i odtąd jest ono dzieckiem Bożym, przeznaczonym nie tylko do życia doczesnego, ale i do wiecznego. Jako dziecko Boże staje się też członkiem Ludu Bożego – Kościoła – społeczności, w której ma swoje prawa i obowiązki.
Dziecko jest największym darem Boga, świadczą o tym wypowiedzi zapisane w Starym Testamencie. Od najdawniejszych czasów ludzie przyjmowali dziecko jako największy dar od Boga. Jako Dziecko dał się poznać światu Syn Boży.
W Katechizmie Kościoła Katolickiego czytamy /nr 1604/: Miłość małżeńska, którą Bóg pobłogosławił, jest przeznaczona do tego, by była płodna i urzeczywistniała się we wspólnym dziele zachowywania stworzenia: Bóg im pobłogosławił, mówiąc do nich : „Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i czynili ją sobie poddaną”. (Rdz 1.28)
W całej naturze ożywionej zdolność do rozmnażania się stanowi ważne kryterium. Podobnie u człowieka, dojrzałość jest prawie że równoznaczna ze zdolnością do zrodzenia nowego życia ( mowa tu oczywiście o dojrzałości biologicznej, psychicznej i duchowej). Człowiek w pełni dojrzały, to człowiek zdolny do zrodzenia i wychowania dziecka. Małżonkowie dają dowód swojej dojrzałości poprzez pragnienie potomstwa, zrodzenie i wychowanie go. Pragnienie dziecka nie oznacza od razu spełnienia aktu prokreacji. Przed rodzicami stoi zadanie wybrania momentu poczęcia dziecka tak, by zagwarantowane
zostały właściwe warunki do jego urodzenia, a następnie do jego wychowania. Nie oznacza to wcale, że pojawienie się dziecka w innej sytuacji nie może być możliwe. Istotne jest jednak, by było ono przyjmowane od samego początku z taką samą miłością przez oboje rodziców. Człowiek zdaje w tym momencie egzamin z dojrzałości do odpowiedzialnego rodzicielstwa, gdy przyjmuje każde dziecko, nawet to nieplanowane, z jednakową miłością. Tak jak Bóg powołał do istnienia człowieka z miłości, tak z miłości winno poczynać się każde nowe życie. Jest czymś niezmiernie ważnym obdarzenie potomstwa pozytywnymi odczuciami w momencie, w którym się ono poczyna. Ta pierwsza uczuciowa reakcja rodziców na nowe życie będzie towarzyszyła im, a także ich dziecku przez całe życie.
Opanowanie i asceza małżeńska przynosi życiu małżeńskiemu pokój, pomaga w przezwyciężaniu trudności, uczy troski o współmałżonków, wzmacnia poczucie odpowiedzialności (HV 2). W chrześcijańskim znaczeniu tylko czystość małżeńska oznacza duchową energię, która potrafi bronić miłości przed egoizmem i agresją, kierować ją ku pełnemu urzeczywistnieniu (FC 33).
Nowe czasy, czasy rosnącej urbanizacji, czasy coraz szybszych przemian społecznych i strukturalnych, jak zauważa Paweł VI, niosą ze sobą ogromne zagrożenie dla spoistości podstawowej komórki społecznej, jaką jest rodzina. Zbyt głęboka emancypacja poglądów na tzw. nowoczesność staje się przyczyną podważania roli rodziny w życiu społecznym. Samotne wychowywanie dzieci nie z konieczności, lecz z wyboru uderza w bezwzględny sposób w strukturę psychiczną dziecka, stając się zalążkiem wypaczonego jego poglądu na świat rzeczywisty, a w konsekwencji odejście od utrwalonych i respektowanych przez ogół zasad moralnych. Degeneracja obyczajów posuwa się niestety jeszcze dalej. Oto ostatnio pojawiają się głosy za usankcjonowaniem związków homoseksualnych i przyznania im prawa do adopcji.
W świetle tych wydarzeń treści zawarte w encyklice Humanae Vitae nabierają wyjątkowego znaczenia. Pokazują bowiem, że na przestrzeni kilkudziesięciu ostatnich lat problem odpowiedzialności za przyszłość ludzkości nie tylko nie stracił na ważności, ale urósł do jeszcze poważniejszych rozmiarów.
Próba walki z wynaturzeniami podjęta przez Pawła VI, kontynuowana była przez Jana Pawła II, wybitnego orędownika i kontynuatora idei głoszonych przez Pawła VI. W swoich naukach stoi on na straży niepodważalności prawa człowieka do życia, uważając słusznie zamach na życie poczęte jako zbrodnię, gdyż w oczach Boga nie jest istotne, w którym momencie zostanie ono człowiekowi odebrane.
Odpowiedzialne rodzicielstwo to rodzicielstwo świadome, to obowiązek, który człowiek przyjmuje od Boga i przed Bogiem zda z niego relację; to rodzicielstwo obojga rodziców, kobiety i mężczyzny, których Bóg wyznaczył do pełnienia tej roli.
Anna Drynkowska katechetka w szkole średniej w Wałbrzychu


BIBLIOGRAFIA

- Encyklika Humanae Vitae Papieża Pawła VI [...] TUM Wrocław 1999.
- Adhortacje Ojca Świętego Jana Pawła II, Tom 1, Kraków 1996.
- Katechizm Kościoła Katolickiego, Pallottinum 1994.
- Odpowiedzialna Pomoc Wychowawcza, ks. Marek Dziewiecki, Radom 1999 t.4
- „ Rodzina w nauczaniu”, Jan Paweł II, WAM, Kraków 1990, list do rodzin –
Jan Paweł II, s. 34 – 40.
- „ Pomoc w dojrzewaniu do miłości, małżeństwa i rodziny”, ks. H. Krzysteczko,
wyd. Powiernik Rodzin, Katowice 2000, s. 229 – 242.