Program autorski "Uczę się akceptacji wobec wyznawców innych religii"

Program wspomagający nauczanie religii pt. "Uczę się akceptacji wobec wyznawców innych religii" jest przeznaczony dla uczniów kl. V i VI szkoły podstawowej. Program składa się z 9 jednostek lekcyjnych i porusza zagadnienia dotyczące wyznawców pięciu największych religii świata tj. chrześcijan, muzułmanów, hindusów, buddystów i Żydów, jak również wyznań chrześcijańskich, takich jak: protestantyzm i prawosławie. Tematyka jednostek programowych koncentruje się na sposobach okazywania szacunku ludziom innych religii oraz na Przykazaniu miłości Boga i bliźniego.


I. WSTĘP


Program pt. „Uczę się akceptacji wobec wyznawców innych religii” jest programem wspomagającym nauczanie religii w Szkole Podstawowej. Przeznaczony jest dla uczniów klas IV-VI i zostanie zrealizowany w wymiarze 2 godzin tygodniowo na wybranym poziomie.
Program składa się z 5 jednostek lekcyjnych i porusza zagadnienia dotyczące wyznawców pięciu największych religii świata tj. chrześcijan, muzułmanów, hindusów, buddystów i Żydów. Tematyka jednostek programowych koncentruje się jednak na sposobach okazywania szacunku ludziom innych religii oraz na Przykazaniu miłości. Stworzony program ma na celu uświadomić uczniom potrzebę akceptacji i zrozumienia każdego człowieka.
Potrzeba napisania niniejszego programu zrodziła się na skutek dużego zainteresowania ze strony uczniów klas IV-VI Szkoły Podstawowej odnośnie innych religii i ich wyznawców. W programie nauczania religii w tych klasach problematyka ta występuje w niewystarczającym stopniu. „Uczę się akceptacji wobec wyznawców innych religii” – to program, który pozwala uczniom poznać istotę chrześcijaństwa, islamu, hinduizmu, buddyzmu i judaizmu, jak również wierzenia tych religii.
Założone cele mają za zadanie przybliżenie pięciu największych religii świata. Szczególnie zaś mają kształtować postawę akceptacji, szacunku i miłości wobec ludzi innych wyznań.
Stworzony program koresponduje z modelem analitycznym i krytycznym.
W programie wykorzystano różne metody aktywizujące uczniów, które pomogły w lepszym zrozumieniu tematyki zagadnienia.


II. CELE

1. Cele ogólne:

- kształtowanie postawy akceptacji, szacunku i miłości wobec wyznawców innych religii
- poznanie 5-ciu największych religii świata

2. Cele szczegółowe:

- analiza zadań wypływających z bycia chrześcijaninem
- ukazanie sensu miłości chrześcijańskiej zawartej w Przykazaniu miłości
- przybliżenie takich religii jak: islam, hinduizm, buddyzm i judaizm
- wychowanie do szacunku, akceptacji i miłości wobec ludzi innych religii
- ukazanie sposobów okazywania szacunku i miłości bliźnim


III. STRUKTURA PROGRAMU


Lp. Osiągnięcia Tematy Treści Formy realizacji
1. - dzieci wiedzą, że jest
jeden Bóg w trzech Osobach
- potrafią wskazać zadania i obowiązki chrześcijanina
- znają treść Przykazania miłości i potrafią według niego żyć
- znają pięć największych religii świata
- potrafią krótko scharakteryzować islam, hinduizm, buddyzm i judaizm
- mają świadomość, że wyznawców innych religii
należy akceptować i szanować

Jestem chrześcijaninem. - historia powstania chrześcijaństwa
- Biblia - podstawą wiary w Boga
- zadania człowieka ochrzczonego
- wykład
- rozmowa kierowana
- praca z Pismem Świętym
- praca w grupach
- śpiew

2. Muzułmanie – to też moi bliźni. - krótka historia
powstania islamu
- wierzenia muzułmanów
- potrzeba tolerancji i akceptacji wyznawców islamu
- zdania niedokończone
- wykład
- rozmowa kierowana
- czytanie Pisma Świętego
- praca w grupach
- modlitwa spontaniczna

3. Hindusi i ich religia. - historia powstania
hinduizmu
- główne wierzenia
- szacunek i akceptacja wobec wyznawców hinduizmu
- krzyżówka
- praca w parach
- wykład
- uroczyste czytanie Pisma Świętego
- rozmowa kierowana
- śpiew

4. Wyznawcy buddyzmu. - opis powstania
buddyzmu
- krótka charakterystyka „Czterech Szlachetnych Prawd” i „Ośmiorakiej ścieżki” przedstawionej przez Buddę
- potrzeba akceptacji i szacunku wobec wyznawców buddyzmu
- opowiadanie
- rozmowa kierowana
- wykład
- czytanie Pisma
Świętego
- śpiew

5. Judaizm – najstarsza religia.
- istota judaizmu
- judaizm współczesny i jego odłamy
- prawo religijne Żydów na podstawie Tory
- akceptacja wyznawcówjudaizmu
- rozmowa kierowana
- wykład
- zdania niedokończone
- akrostyk
- czytanie Pisma Świętego
- praca w parach
- śpiew

IV. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ROZWIĄZAŃ METODYCZNYCH PROGRAMU

I. TEMAT: JESTEM CHRZEŚCIJANINEM.


CEL DYDAKTYCZNY: ukazanie bogactwa wiary chrześcijańskiej.
CEL WYCHOWAWCZY: wychowanie do wiernego oddawania czci Bogu w Trójcy
Jedynemu.
CELE ZOPERACJONALIZOWANE:
- uczeń wie: kiedy powstało chrześcijaństwo i jakie były jego początki
- uczeń rozumie: że Bóg objawia się na kartach Pisma Świętego
- uczeń umie: wymienić zadania jakie powinien wypełniać chrześcijanin.
METODY PRACY: wykład, rozmowa kierowana, praca z Pismem Świętym, śpiew piosenki „Chrześcijanin, to ja!”
FORMY PRACY: zbiorowa, w grupie.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE: Pismo Święte, kartki A4, odtwarzacz CD, płyta CD, zeszyt ucznia.

PRZEBIEG KATECHEZY:

1. Wprowadzenie:

a) wspólna modlitwa „Skład Apostolski”

b) rozmowa kierowana
K: W jakim celu spotykamy się na katechezie?
Od kiedy jesteśmy dziećmi Bożymi?

Podczas dzisiejszego spotkania uświadomimy sobie na nowo zadania i obowiązki wypływające z bycia chrześcijaninem. Jednak zanim to nastąpi, przybliżę wam historię i początki chrześcijaństwa oraz nauczanie Kościoła w sprawach naszej wiary.

2. Rozwinięcie:

a) wykład
Chrześcijaństwo to religia monoteistyczna, której istotą jest wiara w Jezusa Chrystusa.
Chrześcijaństwo powstało w I w. n. e. jako wynik działalności Jezusa, Jego nauczania, czynów, śmierci oraz zmartwychwstania, które od początku stanowiło główną tezę wiary chrześcijańskiej. Pierwsza wspólnota chrześcijańska powstała w Jerozolimie po Zesłaniu Ducha Świętego (prawdopodobnie 30r. n. e.), była skupiona wokół 12 apostołów z Piotrem na czele i praktykowała chrzest, Eucharystię i życie wspólnotowe. Nazwa chrześcijanie (od Chrystusa) powstała w Antiochii Syryjskiej w połowie I w. Chrześcijanie tworzyli wspólnoty lokalne, a jednocześnie mieli świadomość przynależności do jednej religijnej wspólnoty wiary i życia w Chrystusie (Kościół). Tradycja o Jezusie oraz wiara i życie pierwotnego chrześcijaństwa znalazły wyraz w spisanych w drugiej połowie I w. księgach Nowego Testamentu, które weszły do kanonu Biblii i stanowiły podstawę chrześcijaństwa.

Sprawdźmy, na ile usłyszane wiadomości zapadły wam w pamięci.
K: Jaką religią jest chrześcijaństwo?
W którym wieku powstało?
Kto stał na czele pierwszej wspólnoty chrześcijańskiej?
Kiedy i gdzie po raz pierwszy użyto nazwy: chrześcijanie?

Poznamy teraz doktrynę i znaczenie naszej wiary.
Chrześcijaństwo odwołuje się do Objawienia otrzymanego od Boga, którego pełnią jest osoba i nauczanie Jezusa. Przekazuje je tradycja chrześcijańska zawarta w Biblii, która jest podstawą wiary. Główne punkty doktryny są zawarte w wyznaniach wiary, zwłaszcza Credo nicejsko-konstantynopolitańskim (mszalnym) z 381 i przyjmowanym przez chrześcijaństwo zachodnie Składzie apostolskim. Na treść chrześcijaństwa składają się prawdy wiary i zasady moralne, społeczność Kościoła z liturgią i sakramentami oraz indywidualne życie duchowe.
Chrześcijaństwo głosi wiarę w jednego Boga w trzech Osobach, czyli Trójcę Świętą.
K: Wymieńcie trzy Osoby Boskie.
Pełnię Objawienia i zbawienia przyniósł Jezus Chrystus, syn Maryi, który jest wcielonym Synem Bożym, prawdziwym Bogiem i prawdziwym człowiekiem, który za ludzi umarł na krzyżu, a następnie zmartwychwstał w chwale. Wszyscy ludzie są wezwani do wiary w Chrystusa. Ci, którzy Go przyjęli przez chrzest, tworzą społeczność religijną zwaną Kościołem. Chrześcijaństwo wzywa człowieka do nawiązania osobistej więzi z Bogiem, której czynnikami są: Słowo Boże, wiara, łaska, sakramenty, modlitwa i kontemplacja.
Właściwą postawą wobec Boga jest miłość, adoracja i rozumne, wolne posłuszeństwo.

b) praca w grupach z tekstem Pisma Świętego
Katecheta dzieli uczniów na dwie grupy. Każda z grup otrzymuje tekst z Pisma Świętego (Mt 22,36-40):
„<< Nauczycielu, które przykazanie w Prawie jest największe? >> On mu odpowiedział: << Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem. To jest największe i pierwsze przykazanie. Drugie podobne jest do niego: Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego. Na tych dwóch przykazaniach opiera się całe Prawo i Prorocy >>”.

Zadaniem grup jest wypisać na kartkach A4 odpowiedzi na pytania:
Grupa I – W jaki sposób okazujesz miłość Panu Bogu?
Grupa II – Jak okazujesz miłość bliźnim?

c) prezentacja wyników pracy
Liderzy grup przedstawiają sposoby okazywania miłości Bogu i bliźniemu.

3. Podsumowanie:
Chrześcijanin w swoim życiu powinien kierować się miłością do Pana Boga i do każdego człowieka. To jest nasze zadanie, które należy wypełniać codziennie, by kroczyć za Chrystusem.

4. Zapis do zeszytu:
Temat: Jestem chrześcijaninem.
Notatka: Chrześcijaństwo jest religią monoteistyczną, której istotą jest wiara w Jezusa Chrystusa. Powstało w I w. n. e. jako wynik działalności Jezusa, Jego nauczania, czynów, śmierci oraz zmartwychwstania. Nazwa chrześcijanie (od Chrystusa) powstała w Antiochii Syryjskiej w połowie I w.
Chrześcijaństwo głosi wiarę w jednego Boga w trzech Osobach, czyli Trójcę Świętą.
Odwołuje się do Objawienia otrzymanego od Boga, którego pełnią jest osoba i nauczanie Jezusa. Właściwą postawą wobec Boga jest miłość, adoracja i rozumne, wolne posłuszeństwo.

Praca domowa: Napisz, jakie zadania powinien spełniać człowiek ochrzczony?

5. Nauka i śpiew piosenki: „Chrześcijanin, to ja!”

1. Pośród wszystkich życia trosk i kłopotów,
Gdy pod wiatr trzeba iść każdego dnia.
Jedna prawda niech mi świeci jak gwiazda,
Że chrześcijanin to właśnie ja.
Ref: Więc żyjmy, jak można najpiękniej,
Czy wielkie, czy szare są dni,
Bo życie to skarb w naszych rękach
I przez nas ma świat lepszy być.
2. Wielka troska o budowę Królestwa,
Niechaj więc w każdym z nas na zawsze trwa
I przeze mnie także Kościół ma rosnąć,
Bo chrześcijanin to właśnie ja.
Ref: Więc żyjmy...
3. Może, jeśli będę dobrym człowiekiem,
Który chce lepszym być każdego dnia.
Pana Boga ktoś przeze mnie zobaczy,
Bo chrześcijanin to właśnie ja.



II. TEMAT: MUZUŁMANIE – TO TEŻ MOI BLIŹNI.


CEL DYDAKTYCZNY: ukazanie historii powstania islamu.
CEL WYCHOWAWCZY: wychowanie do akceptacji i szacunku wobec wyznawców islamu.
CELE ZOPERACJONALIZOWANE:
- uczeń wie: kim są muzułmanie i jaka jest ich wiara
- uczeń rozumie: że Pan Jezus uczy kochać każdego człowieka
- uczeń umie: wyjaśnić, jak powinien odnosić się do wyznawców islamu.
METODY PRACY: zdania niedokończone, wykład, rozmowa kierowana.
FORMY PRACY: zbiorowa i w grupie.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE: Pismo Święte, koperty z ilustracjami do przypowieści o
miłosiernym Samarytaninie, kartki A4, zeszyt ucznia.


PRZEBIEG KATECHEZY:

1. Wprowadzenie:

a) modlitwa „Przykazanie miłości”

b) metoda „zdań niedokończonych”
Katecheta na tablicy zapisuje początek zdania: Akceptować każdego człowieka to znaczy... . Uczniowie mają za zadanie dokończyć zdanie. Po skończonej pracy chętni uczniowie odczytują zdania.

2. Rozwinięcie:

a) praca w grupach
Katecheta dzieli klasę na dwie grupy. Uczniowie otrzymują koperty z ilustracjami przedstawiającymi przypowieść o miłosiernym Samarytaninie, które mają ułożyć we właściwej kolejności. Po ułożeniu i sprawdzeniu przez nauczyciela, naklejają je na kartkę A4. Zadaniem dzieci jest także podać tytuł przypowieści.

b) odczytanie fragmentu z Pisma Świętego Łk 10,29-37 – przypowieść o miłosiernym Samarytaninie

W celu utrwalenia usłyszanej przypowieści katecheta pyta:
- Co przytrafiło się człowiekowi wędrującemu do Jerycha?
- Co zrobiło dwóch pierwszych ludzi, gdy zobaczyło rannego?
- Co zrobił Samarytanin?
- Który z tych trzech okazał się bliźnim poszkodowanego?

c) wykład
Pan Jezus uczy nas, że każdy człowiek jest naszym bliźnim.
K: Wymieńcie osoby, które są naszymi bliźnimi.
Naszymi bliźnimi są także wyznawcy islamu, których teraz poznamy bliżej, jak również ich religię.
Islam to religia monoteistyczna założona przez Mahometa. Druga na świecie pod względem liczby wyznawców (około 20% ludności świata – głównie w Azji i Afryce).
Za ostatniego proroka islamu uznaje się Mahometa (Muhammada), a za ostatnią objawioną księgę – Koran. Początki islamu wiążą się z osobą Mahometa, który ok. roku 610 miał doznać objawienia w jaskini nie daleko Mekki.
Wierzenia: według muzułmanów Bóg (arab. Allah) jest wszechwiedzący, doskonały, jest źródłem wszelkiej wiedzy i sprawiedliwości, ma znajomość prawa doskonałego. Jest niepodobny do nikogo i niczego nie można z nim porównywać (islam zabrania przedstawiania go w jakiejkolwiek postaci).
W islamie wyróżnia się filary imanu (wiary):
1. Wiara w Allaha – jednego Boga, który nie posiada potomstwa
2. w jego Anioły – np. anioła Gabriela i Michała
3. w jego Księgi – w Koran
4. w jego Proroków – np. w proroka Mahometa, Jezusa, Mojżesza, Adama
5. w Dzień Ostatni – czyli Dzień Sądu Ostatecznego, w którym ludzie będą osądzeni przez Boga.
W islamie muzułmanin ma pięć obowiązków, zwanych pięcioma filarami islamu:
1. Wyznanie wiary – jest aktem włączenia do wspólnoty muzułmańskiej
2. Modlitwa – odprawiana pięć razy dziennie, z twarzą zwróconą w stronę Mekki, dzieci i osoby chore mogą odmawiać trzy razy dziennie
3. Jałmużna – określoną część swych dochodów (najczęściej 2,5%) muzułmanin ma obowiązek oddawać biednym
4. Post – w ciągu dziewiątego miesiąca roku muzułmańskiego (ramadanu), muzułmanie muszą powstrzymywać się od jedzenia i picia (nie dotyczy kobiet w ciąży lub karmiących, małych dzieci, osób ciężko chorych oraz odbywających długą i wyczerpującą podróż) a także palenia tytoniu od wschodu do zachodu słońca
5. Pielgrzymka do Mekki – muzułmanin musi ją odbyć przynajmniej raz w życiu, jeśli pozwala mu na to sytuacja materialna. Często na podróż składa się cała lokalna wspólnota lub rodzina.

d) W celu utrwalenia wiadomości o islamie, katecheta zadaje uczniom pytania:
- Jaką religią jest islam?
- Kto jest założycielem islamu?
- Które miejsce na świecie zajmuje?
- Jaki według muzułmanów jest Bóg?
- Jakich pięć obowiązków powinien spełniać muzułmanin?

3. Podsumowanie:
Miłość bliźniego polega na kochaniu, szanowaniu i akceptowaniu każdego człowieka. Bez względu na to, kim jest, jaki jest; być może to nasz wróg lub najlepszy przyjaciel.

4. Zapis do zeszytu:
Temat: Muzułmanie – to też moi bliźni.
Notatka: Akceptować każdego człowieka to znaczy szanować jego poglądy, wygląd, wyznawaną religię.
Naszymi bliźnimi są także wyznawcy islamu. Islam to religia monoteistyczna założona przez Mahometa. Druga na świecie pod względem liczby wyznawców (około 20% ludności świata – głównie w Azji i Afryce).

Praca domowa: Napisz, jak powinieneś odnosić się do wyznawców islamu?

5. Modlitwa spontaniczna.
III. TEMAT: HINDUSI I ICH RELIGIA.


CEL DYDAKTYCZNY: zapoznanie uczniów z religią hinduistyczną.
CEL WYCHOWAWCZY: wychowanie do akceptacji wyznawców hinduizmu.
CELE ZOPERACJONALIZOWANE:
- uczeń wie: kim są hindusi i ich religia
- uczeń rozumie: że Pan Jezus uczy miłości do wszystkich ludzi
- uczeń umie: podać przykłady okazywania szacunku wyznawcom hinduizmu.
METODY PRACY: krzyżówka, wykład, rozmowa kierowana, uroczyste czytanie Pisma
Świętego.
FORMY PRACY: zbiorowa i praca w parach.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE: ksero krzyżówki do pracy w parach, Pismo Święte, świeca,
zeszyty uczniów, odtwarzacz CD, płyta CD z piosenką „To
przykazanie”.

PRZEBIEG KATECHEZY:

1. Wprowadzenie:

a) modlitwa „Duchu Święty, który oświecasz...”

b) krzyżówka
Uczniowie w parach rozwiązują krzyżówkę, dzięki której dowiadują się o kim będzie mowa na katechezie.

C RYSTUS 1. Zbawiciel świata.
M ŁOŚĆ 2. Jedna z cnót Boskich.
EWA GELIA 3. Dobra Nowina o zbawieniu.
UCH ŚWIĘTY 4. Trzecia Osoba Boska.
M ZUŁMANIN 5. Wyznawca islamu.
PI MO ŚWIĘTE 6. Najważniejsza Księga dla chrześcijan.
MODL TWA 7. Rozmowa z Panem Bogiem.


2. Rozwinięcie:

a) wykład
Na dzisiejszej katechezie poznamy wyznawców hinduizmu, których także powinniśmy akceptować i szanować, mimo iż mają inną religię od naszej.

Hinduizm – to wspólna nazwa wielu religii i kultów wyznawanych głównie na Półwyspie Indyjskim. Rozmaite kulty hinduistyczne wyznaje około 1 miliarda ludzi, co zalicza tę religię do trzeciej pod względem liczby wyznawców na świecie.
Święte księgi hinduizmu to Wedy.
Hinduizm jest wiarą monoteistyczną, która kładzie nacisk na to, że istnieje tylko jeden Bóg.
Główne wierzenia hinduizmu opierają się na następujących tezach:
- Bóg (Brahman) jest jeden, tylko pojawia się w wielu formach
- wszystkie istoty żywe (a nie tylko ludzie) posiadają swoje indywidualne dusze, które nie różnią się między sobą (dusza mrówki jest więc jakościowo taka sama jak dusza człowieka)
- dusze uczestniczą w ciągłym procesie reinkarnacji czyli przechodzenia po śmierci w inne ciało
- dusze i ciała tworzą swoistą hierarchię bytów; za dobre uczynki dusze przesuwają się w każdym cyklu reinkarnacji w górę tej hierarchii, a za złe w dół
- na szczycie tej hierarchii cykl reinkarnacji zostaje przerwany poprzez stopnienie własnej duszy bezpośrednio z Brahmanem, co jest ostatecznym celem każdego wyznawcy hinduizmu.
Charakterystyczną cechą większości kultów hinduistycznych jest „kurs” życia jego wyznawców obejmujący obowiązek założenia rodziny, wychowania dzieci i odbycia pod koniec życia pieszej wędrówki nad Ganges lub w inne święte miejsce połączone z praktykami ascetycznymi.
Wspólny dla hindusów jest też szacunek dla świętych krów.

b) Katecheta pyta uczniów w celu sprawdzenia wiadomości o hinduizmie:
- Co to jest hinduizm?
- Jakie są główne wierzenia w hinduizmie?
- Jakie obowiązki mają do spełnienia hindusi?

c) uroczyste czytanie Pisma Świętego
Katecheta prosi uczniów o powstanie, przy zapalonej świecy czyta fragment Ewangelii Mt 22, 34-40:
„Gdy faryzeusze dowiedzieli się, że zamknął usta saduceuszom, zebrali się razem, a jeden z nich, uczony w Prawie, zapytał, wystawiając Go na próbę: <<Nauczycielu, które przykazanie w Prawie jest największe?>> On mu odpowiedział: <<Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem. To jest największe i pierwsze przykazanie. Drugie podobne jest do niego: Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego. Na tych dwóch przykazaniach opiera się całe Prawo i Prorocy>>”.
Po odczytaniu fragmentu uczniowie siadają, a katecheta pyta:
- O co zapytał Pana Jezusa uczony w Prawie?
- Co odpowiedział Pan Jezus?
- Co znaczy miłować Boga i bliźniego?

3. Podsumowanie:
Na dzisiejszej katechezie po raz kolejny przekonujemy się, że „ Przykazanie miłości Boga i bliźniego” jest najważniejsze w Prawie Bożym. Pan Jezus wielokrotnie nam to przypomina. Starajmy się żyć według tego przykazania i kochać każdego człowieka, również hindusów. - W jaki sposób możecie okazać miłość wyznawcom hinduizmu?

4. Nauka i śpiew piosenki: „To przykazanie”:
To przykazanie Ja dziś daję wam.
Byście się miłowali, jak Ja miłuję was.} 2x
A wtedy wszyscy poznają żeście moi,
Gdy miłość wzajemną mieć będziecie.
A wtedy wszyscy poznają żeście moi,
Gdy miłość wzajemną mieć będziecie.
5. Zapis do zeszytu:
Temat: Hindusi i ich religia.
Notatka: Hinduizm jest wiarą monoteistyczną, która kładzie nacisk na to, że istnieje tylko jeden Bóg.
Charakterystyczną cechą większości kultów hinduistycznych jest „kurs” życia jego wyznawców obejmujący obowiązek założenia rodziny, wychowania dzieci i odbycia pod koniec życia pieszej wędrówki nad Ganges lub w inne święte miejsce połączone z praktykami ascetycznymi. Wspólny dla hindusów jest też szacunek dla świętych krów.

Praca domowa: Na kartce z bloku rysunkowego, narysuj jak możesz okazać szacunek wyznawcom hinduizmu.

IV. TEMAT: WYZNAWCY BUDDYZMU


CEL DYDAKTYCZNY: ukazanie historii powstania buddyzmu i „Prawd”, na których się
opiera.
CEL WYCHOWAWCZY: budzenie postawy akceptacji wobec wyznawców buddyzmu.
CELE ZOPERACJONALIZOWANE:
- uczeń wie: czym charakteryzuje się wiara buddystów
- uczeń rozumie: potrzebę miłowania każdego człowieka
- uczeń umie: wymienić sposoby zachowania się wobec wyznawców buddyzmu.
METODY PRACY: opowiadanie, rozmowa kierowana, wykład.
FORMY PRACY: zbiorowa.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE: odtwarzacz CD, płyta CD, tekst opowiadania B. Ferrero pt. „Potwór”, Pismo Święte, tablica, zeszyty uczniów.


PRZEBIEG KATECHEZY:

1. Wprowadzenie:

a) wspólny śpiew piosenki „To przykazanie”

b) opowiadanie B. Ferrero „Potwór” znajdujące się w książce pt. „Nowe historie”
Katecheta czyta treść opowiadania, po skończeniu pyta uczniów:
- Dlaczego mieszkańcy tej miejscowości nie akceptowali potwora?
- Jak zachowywali się wobec niego?
- Co chciał zrobić Tomasz?
- Dlaczego tak chciał się zachować?
- Dlaczego ludzie poszli za Tomaszem?
- Co sprawia, że opowiadanie kończy się dobrze?

c) podsumowanie opowiadania
Rzadko się zdarza, by wszyscy mieszkańcy jakiejś miejscowości byli jednomyślni co do ukamienowania potwora. Chociaż ten potwór nie robił nic złego, on po prostu istniał i czasem kichał. Jego wina polegała na tym, że był „inny”. To wystarczyło uznać go za zagrożenie dla mieszkańców. Ta historia zakończyła się dobrze – dobroć i uprzejmość zwyciężyły.

2. Rozwinięcie:

a) Całe życie chrześcijanina zawarte jest w przykazaniu miłości. Nie ma życia tam, gdzie nie ma miłości, a miłość chrześcijańska bazuje na osobie ludzkiej, na przykładzie i na nauce Jezusa.
- Jakie jest najważniejsze przykazanie?
- Kogo mamy kochać?
Dziś poznamy kolejnych ludzi, których również mamy miłować. Są to wyznawcy buddyzmu.
Buddyzm to jedna z wielkich religii, a zarazem jedna z najstarszych. Założycielem i twórcą podstawowych zasad był żyjący w V wieku p.n.e., syn władcy jednego z państw w Indii – Siddhartha Gautama.
Buddyzm wskazuje drogę do samowyzwolenia, nie pokazując Boga. Głównym założeniem jest, iż u podstawy wszystkiego istnienia tkwi pustka. Religia ta zakłada, iż wszyscy ludzie uwikłani są poprzez swoje cierpienia w świat złudzeń. Z tego powodu nie mogą dojść do prawdy.
Buddyzm opiera się na Czterech Szlachetnych Prawdach oraz na przedstawionej przez Buddę Ośmiorakiej Ścieżce:
- Pierwsza Szlachetna Prawda o Cierpieniu – według tej prawdy cierpieniem są narodziny, starzenie się, śmierć, rozpacz, lament, ból, rozłąka z upragnionym, nie osiągnięcie pożądanego celu. Cierpienie jest rozumiane jako brak pełnej satysfakcji w życiu. Oznacza to, iż całe życie jest cierpieniem, wszystko ulega przemijaniu.
- Druga Szlachetna Prawda o Przyczynie Cierpienia – przyczyną cierpienia jest żądza, która ciska człowiekiem: pożądanie, pragnienie czy chciwość.
- Trzecia Szlachetna Prawda o Ustaniu Cierpienia – aby wyeliminować cierpienie należy pozbyć się wszystkich pragnień i osiągnąć stan spokoju doskonałego, zwanego Nirwaną.
- Czwarta Szlachetna Prawda o Ścieżce Prowadzącej do Ustania Cierpienia – w tej prawdzie Budda mówi w jaki sposób można dojść do stanu wolności od cierpienia.
Ośmioraka ścieżka:
- słuszny pogląd – zrozumienie konieczności przebywania w medytacyjnym zrównoważeniu
- słuszne postanowienie (właściwe myślenie) – wykorzystanie żądzy i nieżyczliwości
- słuszne słowo – wstrzymanie się od kłamstwa i obmowy, używanie mowy w celu przynoszenia pożytku innym
- słuszny czyn – przestrzeganie Pięciu buddyjskich Przykazań
- słuszny żywot (właściwe życie) – utrzymywanie się z zajęcia nie wymagającego łamania przykazań
- słuszne dążenie – dążenie do oświecenia
- słuszne skupienie (właściwe rozważanie) – zastanowienie się nad sprawami myśli i uczuć
- słuszna medytacja (właściwe skupienie) – medytacja prowadząca do zrozumienia, że wszystkie rzeczy pozbawione są realnego bytu.
Cztery Szlachetne Prawdy są podstawą nauk buddyjskich.

b) w celu utrwalenia usłyszanych wiadomości, katecheta pyta:
- Co to jest buddyzm?
- Kto jest jego założycielem?
- Na jakich prawdach się opiera?

c) Do miłości bliźniego za Panem Jezusem wzywa również św. Jan Apostoł w swoim Pierwszym Liście 4,7-8:
„Umiłowani, miłujmy się wzajemnie,
ponieważ miłość jest z Boga,
a każdy, kto miłuje,
narodził się z Boga i zna Boga.
Kto nie miłuje, nie zna Boga,
bo Bóg jest miłością.”

Katecheta pyta uczniów:
- Do czego wzywa św. Jan Apostoł?
- Jak nazywa Boga?
3. Podsumowanie:

a) Katecheta na tablicy rysuje serce i odchodzące od niego promienie. W środku serca zapisuje zdanie: Kocham wyznawców buddyzmu, gdy... . Zadaniem uczniów jest dokończyć zdanie zapisując je na promieniach. Chętni uczniowie podchodzą do tablicy i zapisują zakończenia zdania.

4. Zapis do zeszytu:
Temat: Wyznawcy buddyzmu.
Notatka: Buddyzm to jedna z wielkich religii, a zarazem jedna z najstarszych. Wskazuje drogę do samowyzwolenia, nie pokazując Boga. Głównym założeniem jest, iż u podstawy wszystkiego istnienia tkwi pustka. Religia ta zakłada, iż wszyscy ludzie uwikłani są poprzez swoje cierpienia w świat złudzeń.
Pod notatką uczniowie przerysowują z tablicy serce.

Praca domowa: Podczas wieczornej modlitwy pomodlę się za wyznawców innych religii.

5. Modlitwa na zakończenie katechezy: „Przykazanie miłości”.


V. TEMAT: JUDAIZM – NAJSTARSZA RELIGIA.


CEL DYDAKTYCZNY: zapoznanie z judaizmem współczesnym i prawem religijnym Żydów.
CEL WYCHOWAWCZY: wychowanie do okazywania szacunku i miłości wyznawcom
judaizmu.
CELE ZOPERACJONALIZOWANE:
- uczeń wie: kim są Żydzi i jaka jest ich religia
- uczeń rozumie: że Chrystus uczy kochać wszystkich ludzi
- uczeń umie: podać przykłady okazywania szacunku i miłości Żydom.
METODY PRACY: rozmowa kierowana, wykład, „zdania niedokończone”, akrostyk.
FORMY PRACY: zbiorowa i w parach.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE: ilustracja przedstawiająca Mojżesza z kamiennymi tablicami, tablica szkolna, Pismo Święte, odtwarzacz CD, płyta CD z piosenką „Jak rozpoznać mam Chrystusa?”.

PRZEBIEG KATECHEZY:

1. Wprowadzenie:

a) wspólna modlitwa: „Dziesięć Przykazań Bożych”
Katecheta umieszcza na tablicy ilustrację przedstawiającą Mojżesza z kamiennymi tablicami i pyta uczniów:
- Przez kogo Bóg ogłosił ludziom Dekalog?
- Na jakiej górze?
- Czego uczą pierwsze trzy przykazania Boże?
- Do czego wzywa pozostałych siedem przykazań?

b) katecheta zapisuje na tablicy początek zdania, które uczniowie kończą: Miłość bliźniego polega na ...
Po skończonej pracy chętni uczniowie odczytują zdania.

2. Rozwinięcie:

a) odczytanie Pisma Świętego 1J 4,20:
„Jeśliby ktoś mówił: >>Miłuję Boga<<, a brata swego nienawidził, jest kłamcą,
albowiem kto nie miłuje brata swego, którego widzi, nie może miłować Boga,
którego nie widzi”.
Po odczytaniu fragmentu z Pisma Świętego, katecheta pyta:
- Co chce nam powiedzieć Jan Apostoł?

b) papież Benedykt XVI w Encyklice „Deus Caritas Est”( O miłości chrześcijańskiej) pisze tak: „Miłość bliźniego polega właśnie na tym, że kocham w Bogu i z Bogiem również innego człowieka, którego w danym momencie może nawet nie znam lub do którego nie czuję sympatii. Taka miłość może być urzeczywistniona jedynie wtedy, kiedy jej punktem wyjścia jest intymne spotkanie z Bogiem ...”.

Idąc za wezwaniem Pana Jezusa i papieża Benedykta XVI, kochajmy każdego człowieka. Mamy kochać także wyznawców judaizmu, których dzisiaj poznamy.
Judaizm – to najstarsza istniejąca religia monoteistyczna, ukształtowana w II tysiącleciu p.n.e. i wyznawana przez Żydów. Jej wyznawcy znajdują się na całym świecie, ale obecnie jest ich najwięcej w Izraelu. Podstawą judaizmu jest wiara w jednego Boga (osobowego, niepodzielnego, będącego bytem niematerialnym, bezcielesnym i wiecznym).
Współcześnie judaizm dzieli się na:
- judaizm ortodoksyjny – opiera się on na pełnym stosowaniu Talmudu w życiu codziennym
- judaizm postępowy (reformowany) – powstał w XIX wieku w Niemczech, jest najliczniejszy w USA, w Izraelu natomiast bardzo nieliczny
- judaizm konserwatywny – utworzył go rabin reformowany Zachariasz Frenkel w 1845 roku. Jest to ruch opowiadający się za utrzymaniem języka hebrajskiego w liturgii, zachowaniem szabatu.
- judaizm rekonstrukcjonistyczny – założył go Mordechaj Kaplan. Jest to prąd uznający judaizm za cywilizację ewoluującą, Boga za projekcję ludzkich ideałów, a zbawienie jako proces o charakterze kosmicznym.
Prawo żydowskie (halacha) reguluje życie wyznawcy judaizmu bardzo szczegółowo. Jego podstawą jest Pięcioksiąg mojżeszowy (Tora), zinterpretowany w części Talmudu. Talmud dzieli prawo żydowskie na 613 przykazań: 248 nakazów i 365 zakazów.
Ortodoksyjny Żyd powinien żyć w następujący sposób:
- w 8 dniu po narodzinach chłopiec powinien być obrzezany
- dziewczynkę od 12 roku życia, a chłopca od 13 uważa się za dorosłych i mają obowiązek przestrzegania halachy
- obowiązkiem każdego Żyda jest ożenić się i mieć dzieci
- halacha nakazuje oddawanie czci osobom, które ukończyły 70 lat, a także swoim rodzicom
- osoba na łożu śmierci powinna wyznać swoje grzechy, dokuczanie jej i denerwowanie uważane jest za równe z morderstwem; istnieje obowiązek czuwania przy konającym
- w ciągu dnia Żyd powinien odmówić trzy razy modlitwy, w skład modłów wchodzą także fragmenty biblijne
- spożywanie pokarmów jest czynnością religijną, którą zaczyna i kończy się modlitwą; żywność dozwolona do spożycia określana jest jako koszerna, natomiast nieczyste pożywienie obejmuje mięso z wielbłądów, świń, krabów, raków, większości ptaków, a także mleka i jaj pochodzących od takich zwierząt
- obowiązek święcenia soboty (szabat) – rozpoczyna się w piątek wieczorem, w trakcie szabatu nie wolno wykonywać codziennych prac, np.: obejmuje zakaz podróżowania, zapalania ognia (papierosów, świec, kominka, kuchenki gazowej a także zakaz używania telefonów, żarówek, komputerów, wind, dzwonków elektrycznych)
- najważniejszymi świętami żydowskimi są: Nowy Rok, Dzień Pojednania, Święto Namiotów, Zielone Świątki
- centrum życia wspólnoty jest synagoga.

c) w celu utrwalenia usłyszanych treści katecheta pyta uczniów:
- Co to jest judaizm?
- Na jakie odłamy dzieli się współczesny judaizm?
- Jak się nazywa prawo żydowskie?
- Jak powinien żyć wyznawca judaizmu?

3. Podsumowanie:

a) metodą akrostyku uczniowie w parach określają, czym powinni kierować się w stosunku do Żydów.
Katecheta na tablicy zapisuje pionowo wyraz: ŻYDZI. Zadaniem uczniów jest napisać cechy, jakimi powinni obdarzać wyznawców judaizmu, lub co im się kojarzy z tą religią. Wyrazy muszą rozpoczynać się pierwszą literą podaną w wyrazie.

Przykład:
Ż yczliwość
Y
D obroć
Z rozumienie
I zrael

Chętni uczniowie prezentują wyniki swojej pracy.

4. Zapis do zeszytu:
Temat: Judaizm – najstarsza religia.
Notatka: Judaizm – to najstarsza istniejąca religia monoteistyczna, ukształtowana w II tysiącleciu p.n.e. i wyznawana przez Żydów. Jej wyznawcy znajdują się na całym świecie, ale obecnie jest ich najwięcej w Izraelu. Podstawą judaizmu jest wiara w jednego Boga.
Prawo żydowskie (halacha) reguluje życie wyznawcy judaizmu bardzo szczegółowo. Jego podstawą jest Pięcioksiąg mojżeszowy (Tora), zinterpretowany w części Talmudu. Talmud dzieli prawo żydowskie na 613 przykazań: 248 nakazów i 365 zakazów.

5. Nauka i śpiew piosenki: „Jak rozpoznać mam Chrystusa?”

Ref: Jak rozpoznać mam Chrystusa,
gdzie Go szukać mam?
Pomóż mi, bym Go odnalazł
i już nie był sam.

1. W człowieku, w człowieku mój Chrystus jest.
W człowieku, w człowieku, On czeka cię.

2. W miłości, w miłości mój Chrystus jest.
W miłości, w miłości On czeka cię.


SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI

1. Dzieckiem Bożym jestem od momentu:
a) urodzenia
b) chrztu świętego
c) ukończenia pierwszego roku życia
2. Istotą chrześcijaństwa jest:
a) wiara w Boga Ojca
b) wiara w Jezusa Chrystusa
c) wiara w Ducha Świętego
3. Jakie przykazanie jest najważniejsze dla chrześcijanina? Napisz jego treść.
Odp:




4. Naszym bliźnim jest:
a) mama i tata
b) kolega i koleżanka
c) każdy Polak
d) każdy człowiek
5. Wymień pięć największych religii świata.
-
-
-
-
-
6. Muzułmanie wierzą w:
a) Allaha
b) Mahometa
7. Jak nazywa się objawiona księga muzułmanów?
Odp:
8. Buddyzm zakłada, że:
a) ludzie oddają się uciechom życia
b) ludzie są uwikłani przez cierpienie w świat złudzeń
9. Jak nazywa się najważniejsza księga dla Żydów?
Odp:
10. Podstawą judaizmu jest wiara:
a) w wielu bogów
b) w jednego Boga
11. Jak powinien zachować się chrześcijanin wobec wyznawców innych religii?
Odp:


PLANOWANE FORMY EWALUACJI

Zakładam, że program wspomagający nauczanie religii pt. „Uczę się akceptacji wobec wyznawców innych religii” będę ewaluować za pomocą:
a) analizy dokumentu (sprawdzian wiadomości)
b) kartkówek z wiadomości dotyczących chrześcijaństwa, islamu, hinduizmu, buddyzmu i judaizmu
c) ankiety.