Program ćwiczeń usprawniających
Ćwiczenia narządów artykulacyjnych wypracowują zręczne i celowe ruchy języka, warg i podniebienia niezbędne przy wymowie każdej głoski. Dziecko musi mieć wyczucie danego ruchu i położenia poszczególnych narządów mowy.
Realizacja każdej głoski wymaga odmiennego ułożenia narządów artykulacyjnych i innej pracy mięśni. Prezentowane ćwiczenia dotyczą usprawniania warg i języka.
Wargi
1. Górną wargą zaciskamy dolną, dolną kładziemy na górną - ćwiczenie to wykonujemy naprzemiennie.
2. Górnymi zębami zaciskamy wargę dolną i mocno wypychamy powietrze.
3. Wysuwamy wargi jak przy głosce „u” i i rozchylamy jk przy głosce „e” - ćwiczenie to wykonujemy naprzemiennie.
4. Łączymy wargi płasko i rozciągamy jak przy głosce „i”
5. Lekko wysuwamy wargi do przodu i kierujemy je raz w prawo, raz w lewo.
6. Ściągamy wargi do przodu i wykonujemy ruch okrężny najpierw w jedną stronę, potem w drugą.
7. Górną wargą zasłaniamy górne zęby, dolną - dolne, a następnie otwieramy i zamykamy buzię.
8. Lekko wysuwamy wargi do przodu i przez zamknięte wargi wypychamy powietrze, parskamy, a następnie cmokamy.
9. Ściągamy wargi jak przy głosce „u” i cmokamy.
10. Ściągamy wargi jak przy głosce „u” i wykonujemy całuski, ale tak, aby było widać zęby.
11. Ściągamy wargi jak przy głosce „u” i podciągamy górną wargę do nosa.
12. Ściągamy wargi jak przy głosce „u” w tzw. „ryjek”, wciągamy policzki do wewnątrz buzi.
13. Ściągamy wargi jak przy głosce „u”, wciągamy policzki do wewnątrz buzi i cmokamy.
Język
1. Otwieramy szeroko buzię i wysuwamy ostry język (wargi muszą być suche - język nie dotyka warg).
2. Język wąski i kierujemy czubek języka w kąciki warg raz w jedną, raz w drugą stronę (tzw. wahadełko).
3. Buzia szeroko otwarta - unosimy szeroki język do górnych zębów (tworzymy z języka miseczkę)
4. Unosimy czubek języka na górną wargę, raz język jest wąski, raz szeroki.
5. Czubek języka unosimy raz do górnych zębów, raz kładziemy przy dolnych.
6. Czubek języka unosimy do górnych zębów, otwieramy i zamykamy buzię, język nie zmienia swojej pozycji.
7. Czubkiem języka dotykamy dolnych zębów, otwieramy i zamykamy buzię, język nie zmienia swojej pozycji.
8. Czubek języka przesuwamy po wewnętrznej stronie górnych, a następnie dolnych zębów, żuchwa nie przesuwa się, pracuje tylko język.
9. Czubkiem języka liczymy górne zęby.
10. Masujemy językiem podniebienie.
11. Czubkiem języka wypychamy policzki (tzw. śliweczka).
12. Wykonujemy okrężne ruchy języka po zewnętrznej stronie zębów.
13. Wyciągamy język w kierunku nosa, a następnie brody.
14. Oblizujemy wargi językiem raz w jedną stronę, raz w drugą.