Ocenianie kształtujące w praktyce - przykład scenariusza na lekcję języka polskiego: Błędy językowe w polskich mediach i nie tylko...

OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCE W PRAKTYCE
PRZYKŁAD SCENARIUSZA NA LEKCJĘ JĘZYKA POLSKIEGO


PROWADZĄCY: ....................................
DLA KOGO?: ........................................
CO?: Warsztaty aktywizujące, podnoszące umiejętności społeczne i osobiste w zakresie poprawnego wypowiadania się i błędów językowych
KIEDY?: ...............................
ILE?: ....................................
TEMAT: Błędy językowe w polskich mediach i nie tylko...
CELE LEKCJI:
1. Ogólne:
• wykorzystanie wiadomości i umiejętności do praktycznego działania.
2. Szczegółowe:
• definiuje pojęcie „pleonazmy”, podaje przykłady,
• zna odmianę tzw. „wyrazów trudnych”,
• zna sposoby poprawnego zapisu daty i godziny,
• potrafi wskazać błędnie zapisane zwroty językowe,
• zna zasadę poprawnego zapisu „skrótowców”.

CELE SFORMUŁOWANE W JĘZYKU UCZNIA/ODBIORCY:
1. Wskazuje na błędnie zapisaną grupę pleonazmów.
2. Prawidłowo odmieniam tzw. „wyrazy trudne”.
3. Rozpoznaje rzeczowniki odczasownikowe, prawidłowo zapisuje je z przeczeniem „nie-”,
4. Wskazuję błędnie zapisane zwroty językowe i potrafię je poprawić – zgodnie z normami gramatyki języka polskiego.
5. Zna sposoby zapisu daty i godziny.
6. Prawidłowo zapisuję „skrótowce”.

„NACOBEZU” (na co będę zwracał uwagę):
1. Posługuję się językiem polskim w sposób poprawny.
2. Prawidłowo zapisuję daty, godziny, „skrótowce” i tzw. „wyrazy trudne”.

METODY: ćwiczenia praktyczne, metoda pytań i odpowiedzi, aktywizująca.
FORMY PRACY: indywidualna, zbiorowa
ŚRODKI DYDAKTYCZNE: zestaw ćwiczeń przygotowanych przez prowadzącego.

PRZEBIEG LEKCJI/ZAJĘĆ:
1. Faza wprowadzająca.
1.1. Czynności organizacyjne: poznanie uczestników warsztatów, podanie tematu warsztatów.
1.2. Określenie celu zajęć („NACOBEZU”).
2. Faza realizacyjna.
2.1. Podanie definicji „pleonazmy”, wskazanie na grupę błędnie zapisanych pleonazmów.
2.2. Wykonanie ćwiczenia związanego ze wskazaniem na typowe błędy językowe – praca indywidualna.
2.3. Wykonanie ćwiczenia polegającego na przyklejeniu na tablicy zwrotów poprawnie i błędnie zapisanych – praca zbiorowa.
2.4. Analiza błędów językowych – wyjaśnienie zasad gramatycznych i ortograficznych wyrazów i zwrotów językowych.
2.5. Projekcja filmu pt. „Błędy językowe”, „Ortografia”.
2.6. Wyjaśnienie zasady zapisu „skrótowców”.
2.7. Wyjaśnienie zasady poprawnego zapisu daty i godziny.
2.8. Projekcja filmu „Skrótowce i akronimy”.
3. Faza podsumowująca.
3.1. Prowadzący zadaje pytania kontrolujące, w celu sprawdzenia wiedzy i umiejętności uczestników warsztatów, zdobytej na dzisiejszych zajęciach – tzw. „Kluczowe pytania do uczestników zajęć”.
3.2. Projekcja filmu „Wyrazy obce z planety Ziemia”.

JAK SPRAWDZĘ, CZY CEL ZOSTAŁ OSIĄGNIĘTY:
1. „Kluczowe pytania do uczestników zajęć” – pytania kontrolujące, sprawdzające wiedzę i umiejętności.
2. Ćwiczenia z karty pracy.
3. Aktywność uczestników warsztatów i ich zaangażowanie.

KLUCZOWE PYTANIA DLA UCZESTNIKÓW ZAJĘĆ:
1. Wskaż błędnie zapisane wyrazy, zwroty językowe.
2. Wskaż poprawnie zapisany skrót danego wyrazu.
3. Zapisz poprawnie dzisiejszą datę – wg poznanych sposobów.
4. Zapisz poprawnie godzinę.

NOTATKI I DODATKOWE ĆWICZENIA:
Karta pracy zawierająca w części pierwszej poprawnie zapisane wyrazy i zwroty – najczęściej stosowane w mowie i piśmie oraz ćwiczenia utrwalające poprawność zapisu wyrazów, zwrotów z gramatyki języka polskiego.

MATERIAŁY I POMOCE DYDAKTYCZNE:
1. Filmy z serii „Matura to bzdura” – (dostępne na www.maturatobzdura.tv):
• „Ortografia”,
• „Wyrazy obce z planety Ziemia”,
• „Skróty i akronimy”,
• „Błędy językowe”.
2. Karta pracy.

Opracowała: mgr Małgorzata Kowalska-Tuszyńska


KARTA PRACY

Zapoznaj się z prawidłowym zapisem poniższych wyrazów, zwrotów – zawartymi w części I – następnie rozwiąż zadania z części II. Powodzenia!

CZĘŚĆ I: Jak to zapisać?
1. Wziąść vs wziąć: w słowniku języka polskiego nie występuje czasownik wziąść, poprawnie zapisany wyraz to: wziąć. W razie wątpliwości warto zamienić to słowo na rzeczownik – wzięcie a nie wzięście.
2. Tylko i wyłącznie –używajmy wyłącznie słowa tylko lub tylko słowa wyłącznie, nigdy nie łączmy ich razem!
3. Okres czasu – w kontekście poprawności językowej poprawne jest użycie wyrażenia w tym czasie lub w tym okresie.
4. W dniu dzisiejszym – poprawnie jest powiedzieć: dziś podejmiemy... Ta sama zasada dotyczy pleonazmu w miesiącu styczniu, marcu itd. Zamiast tego powiemy: w styczniu, marcu itd.
5. W każdym bądź razie – jest to skrzyżowanie wyrażeń w każdym razie z bądź co bądź. W języku oficjalnym najlepiej jest używać w każdym razie lub bądź co bądź.
6. Oryginalny czy orginalny? Jedynie poprawna forma to oryginalny.
7. Włączać czy włanczać światło? Poprawny czasownik to włączać.
8. Na razie - piszemy na razie, podobnie jak piszemy do widzenia.
9. Sweter – Nie: sweter!
10. Internet – pisownia z wielkiej litery, wtedy gdy Internet występuje jako sieć globalna.
11. Po prostu, na pewno, w ogóle – zawsze rozłącznie!
12. Naprawdę – zawsze łącznie, bo naprawdę = rzeczywiście.
13. Poszedłem, wyszedłem – to poprawny zapis! (nie: poszedłem, wyszłem).
14. Stąd, stamtąd (ale już np. z powrotem).
15. Skróty:
• w języku polskim wszystkie skróty, które zawierają końcową literę pełnej nazwy nie należy kończyć kropką. Z kropką napiszemy już jednak prof., str., itp. (dr, mgr, nr),
• piszemy natomiast z kropką skróty, które nie zawierają końcowej litery pełnej nazwy (dra lub dr., nru lub nr.),
• dość często spotyka się w prasie błędnie utworzone skróty, takie jak tyś. czy oś. Należy bowiem pamiętać, że skracamy formę pisaną słowa, a nie jego wymowę (tys., os., łac.),
• w przypadku skrótu godz. nie ma wątpliwości, że należało postawić kropkę, ale – uwaga – jest wyjątek w skrócie minuta: min (godz. / min),
• skróty nazw wag, miar i innych wielkości fizycznych nie są zakończone kropką (kg, mm, m, ha),
• skróty miliardy, miliony we wszystkich kontekstach składniowych występują w tej samej formie, dlatego nie stawiamy po nich kropki. Natomiast tys. piszemy już z kropką (mld, mln, ale: tys.).
16. Data i godzina. Istnieje, zasadniczo, kilka możliwości zapisu daty oraz godziny: Oto one:
• zapis daty: w języku polskim w I przypadku stosujemy półpauzę oraz nie stawiamy odstępów, w II przypadku zamiast kropki możemy skorzystać z odstępów, gdy stosujemy liczby rzymskie (miesiące). Dodatkowo warto wiedzieć, że w piśmie jak i w mowie błędne będzie wyrażenie: Jest 3 luty 2008 r. Powinno być lutego. Dlaczego? Ponieważ w domyśle mówi się, że jest trzeci dzień marca 2008 roku.
- 4.07.2012 r.
- 4 VII 2012 r.
- 4 marca 2012 r.
- 2012-07-04 r.
- 4.07.2008 r. (r. poprzedza przerwa)
- lata 20. (a nie lata '20 czy też 20-te)
• zapis godziny: 6.45 lub 6:45 – obie formy są poprawne, choć zaleca się stosowanie drugiej z uwagi na fakt lepszej czytelności i mniejszego ryzyka pomylenia godziny z datą.

CZĘŚĆ II
1. Wskaż błąd i zapisz poprawnie zdanie.
a) W dniu 11 października odbył się koncert zespołu „Mafia”.
........................................
b) 11.VI.2011 r. wyjeżdżam do Warszawy.
........................................
c) Mieszkam w mieście Warszawa.
........................................
d) Załóż swetr, bo jest zimno.
........................................
e) Weź tylko i wyłącznie kurtkę.
........................................
f) Musisz wziąść ten parasol!
........................................
g) Z tąd odjeżdża pociąg do Warszawy?
........................................
h) Wyłończ ten komputer, bo już wychodzimy!
........................................

Opracowała: mgr Małgorzata Kowalska-Tuszyńska