To takie małe słowa, a jak potrzebne - czyli po co nam zaimki w języku? Konspekt lekcji języka polskiego w klasie VI

Barbara Boryń
Język polski
Klasa VI


Temat: To takie małe słowa, a jak potrzebne – czyli po co nam zaimki w języku?

Cel główny:
• Uczeń potrafi rozpoznawać zaimki pośród innych części mowy.

Cele operacyjne :

Uczeń potrafi:
• wskazać różne zaimki w zdaniu
• uzupełniać zdania podanymi zaimkami,
• wyjaśnić, jakie części mowy są przez nie zastępowane,
• stosować zaimki w zdaniach według podanego wzoru ,
• rozpoznawać zaimki różnego typu, określać ich funkcje w zdaniu,
• przekształcać zdania, stosując zaimki,
• unikać powtórzeń wyrazowych, stosując zaimki,
• używać poprawnych form zaimków w wypowiedziach ustnych i pisemnych;

Pojęcia do wyjaśnienia w toku lekcji:
• zaimek

Metody pracy :
• podająca
• praktyczna – ćwiczenia utrwalające wiadomości

Formy pracy : indywidualna, zbiorowa

Środki dydaktyczne :
• podręcznik do języka polskiego Hanna Dobrowolska „Jutro pójdę w świat”
klasa VI (str.130-133 ),

Czas pracy: 45 minut


PRZEBIEG LEKCJI

Część wstępna :

1. Sprawdzenie pracy domowej
2. Krótkie przypomnienie wiadomości o odmiennych i nieodmiennych częściach mowy – zapisanie tabeli do zeszytów (części mowy odmienne i nieodmienne)

CZĘŚCI MOWY

ODMIENNE NIEODMIENNE
Rzeczownik – kto? co?
odmieniają się przez: liczby i przypadki (rodzaj mają ustalony, nie odmieniają się przez rodzaje). przysłówek ,
zaimek przysłowny
Czasownik- co robi? co się z nim dzieje?
odmieniają się przez: liczby, osoby, czasy, strony, tryby, rodzaje (tylko w czasie przeszłym i niektórych formach czasu przyszłego). przyimek
Przymiotnik- jaki? jaka? jakie?
odmieniają się przez: liczby, rodzaje, przypadki spójnik
Liczebnik- ile? który?
odmieniają się przez:
liczby (tylko liczebniki porządkowe), rodzaje (tylko liczebniki porządkowe i główne), przypadki. wykrzyknik
Zaimek- zastępuje inne części mowy i odpowiada na takie same pytania jak część mowy którą zastępuje( rzeczownik, przymiotnik, liczebnik, przysłówek)
odmienia się przez: odmiana zaimka zależy od tego, którą część owy zastępuje. Nie odmieniają się zaimki zastępujące przysłówki, ponieważ jest to nieodmienna część mowy. partykuła

Część zasadnicza :

1. Zapisanie tematu lekcji .
2. Wprowadzenie pojęcia: zaimek
3. Zapis w zeszycie wyjaśnienia znaczenia terminu zaimek

Zaimki – to część mowy, która zastępuje inne części mowy ( rzeczownik, przymiotnik, liczebnik i przysłówek) i pełni w zdaniach ich funkcje. . Wyróżniamy zaimki rzeczowne. przymiotne, liczebne i przysłowne.
Zaimki to wyrazy, za pomocą których wskazujemy na osoby, przedmioty, ich cechy, okoliczności czynności lub też o nie pytamy.
Zaimki na ogół odmieniają się tak samo, jak części mowy które zastępują. Nie odmieniają się zaimki, które zastępują przysłówki.
Znaczenie zaimków można zrozumieć tylko na tle innych wyrazów i zdań lub na tle sytuacji, w której ktoś się wypowiada.

• Zaimki rzeczowne są - podobnie jak rzeczowniki - wyrazami odmiennymi.
Najczęściej używane zaimki rzeczowne to: ja, ty, on, ona, ono, my, wy, oni, kto, co, nikt, nic, ktoś, coś.

• Zaimki przymiotne (odmienne): ten, ta, to, tamten, taki, mój, twój, wasz, jaki. czyj, który, ten, tamten, inny ;

• Zaimki liczebne (odmienne): ile, tyle;

• Zaimki przysłowne ( nie odmieniają się): tu, tam, wtedy, tak, gdzie, kiedy, jak;


4. Karta pracy ucznia – wykonywanie ćwiczeń

1.  Uzupełnij zdania odpowiednimi zaimkami

• zastępującymi rzeczowniki:
1. ............ma małego braciszka.
2. Pomóż .........rozwiązać to zadanie.
3. Czy przyjedziesz do ...........na urodziny?
4. Marcin bardzo..........lubił.

• zastępującymi przymiotniki:
1. W .......pokoju jest straszny bałagan.
2. ..........stopnie bardzo mnie ucieszyły.
3. ............samochód ma niezwykły kolor.
4. ............pomysł jest lepszy niż twój.

• zastępującymi liczebniki:
1. W naukę trzeba włożyć..........wysiłku.
2. Mówiłem ci to już ...........razy.
3. Nie stać mnie na kupno .................potrzebnych rzeczy.
4. To działo się.............lat temu.

• zastępującymi przysłówki:
1. ...........miałaś długie włosy.
2. Zgubiłaś .............mój ukochany wisiorek.
3. Właśnie............się poznaliśmy.
4. Na pewno ...........go widziałem

2. Przekształć podane wypowiedzenia w taki sposób, by zlikwidować powtórzenia. Zastosuj zaimki.

a. Niepokoi mnie zachowanie Jacka. Miny Jacka są niegrzeczne.
b. Lubię sernik. Szczególnie sernik, w którym jest dużo rodzynek.
c. Idę do harcówki naszego szczepu. W harcówce zawsze jest wesoło.


5. Zadanie pracy domowej:
Ćwiczenie 5 str. 132 podręcznik do języka polskiego klasa VI.