Program nauczania zajęć artystycznych z plastyki

Opracowany przeze mnie program nauczania jest oparty na nowej podstawie programowej. Jest tak zaplanowany aby nauczyciel miał możliwość dostosować realizowaną tematykę zajęć do warunków szkolnych i możliwości grupy. Możliwe są przesunięcia w obrębie realizowanych zagadnień, które nie mają wpływu na realizację podstawy programowej. Różnorodność zastosowanych technik i metod pracy pozwala na kontrolowaną dowolność, która uatrakcyjnia zajęcia i daje więcej możliwości w realizowaniu zaplanowanych zadań.
To program zarówno dla ucznia zdolnego, przeciętnego jak i słabego.
Główny nacisk położony jest na aktywizację działań młodego człowieka. Tworząc ten program zależało mi na takim dobraniu zagadnień aby ich realizacja nie zniechęcała do „tworzenia”. W wielu przypadkach uczniowie sami decydują o wyborze techniki i formy realizacji zadania, co pomaga uniknąć bardzo częstego u młodzieży w tym przedziale wiekowym, niezadowolenia z efektów wykonywanej pracy, ale także uczy zrozumienia zależności pomiędzy formą i treścią dzieła.
Głównym założeniem dydaktyczno – wychowawczym jest umożliwienie każdemu uczniowi rozwoju artystycznego i kształtowanie szeroko pojętej estetyki poprzez praktyczny kontakt ze sztukami plastycznymi. Uczeń poznaje różne techniki plastyczne i kształtuje swoje poczucie piękna poprzez analizę swoich i innych prac.

CELE PONADPRZEDMIOTOWE:

1. Kształcenie umiejętności posługiwania się językiem polskim
2. Przygotowanie uczniów do życia w społeczeństwie informatycznym
3. Edukacja medialna – wychowanie mądrego i krytycznego odbiorcy środków masowego przekazu
4. Edukacja zdrowotna – dbanie o zdrowie własne i innych
5. Kształcenie wartości (uczciwość, szacunek, odpowiedzialność)
6. Kształcenie postaw obywatelskich, współdziałanie w zespole
7. Przygotowanie do uczestnictwa w kulturze
8. Poszanowanie kultury i tradycji narodu i regionu

PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU
ZAJĘCIA ARTYSTYCZNE

Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji – percepcja sztuki.
II. Tworzenie wypowiedzi – ekspresja przez sztukę.
III. Analiza i interpretacja tekstów kultury – recepcja sztuki.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe
1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji – percepcja sztuki.
Uczeń: 1) uczestniczy w kulturze poprzez kontakt z zabytkami i dziełami sztuki współczesnej, mając poczucie związku z tradycją narodową i europejskim dziedzictwem kultury oraz doceniając dorobek innych kręgów kulturowych (zna zasoby wybranych placówek kultury);
2) korzysta z przekazów medialnych dotyczących wiedzy o sztuce i zjawiskach artystycznych, stosuje ich wytwory w swojej działalności twórczej (przestrzegając podstawowych zasad prawa autorskiego dotyczących ochrony własności intelektualnej).
2. Tworzenie wypowiedzi – ekspresja przez sztukę.
Uczeń: 1) podejmuje działalność twórczą, posługując się środkami wyrazu plastycznego, innych dziedzin sztuki i elementami formy przekazów medialnych, projektując publikacje prasowe albo programy telewizyjne (w zakresie ich redakcji, edycji, przy gotowania do druku i wizualizacji wypowiedzi, reklamy i kształtowania wizerunku w kontakcie z otoczeniem);
2) realizuje projekty w sferze sztuk wizualnych, służące kształtowaniu poczucia estetyki (stylizacji ubioru, aranżacji miejsca zamieszkania i pracy) oraz na rzecz popularyzacji wiedzy (o sztuce i zjawiskach artystycznych) w społecznościach szkolnej i lokalnej.
3. Analiza i interpretacja tekstów kultury – recepcja sztuki.
Uczeń: 1) rozróżnia wybrane style i kierunki architektury i sztuk plastycznych oraz osadza je w odpowiednim porządku chronologicznym i miejscu, z którym było związane ich powstanie, na podstawie określonych przykładów (posługując się terminologią z danej dziedziny sztuki);
2) rozpoznaje dzieła w wybranych dyscyplinach architektury i sztuk plastycznych, przyporządkowując je właściwym autorom oraz opisuje ich funkcje i cechy stylistyczne, na podstawie określonych przykładów (posługując się terminologią z zakresu historii sztuki)


CELE KSZTALCENIA I WYCHOWANIA:

- rozwijanie wrażliwości, wyobraźni i intelektu ucznia
- kształcenie i doskonalenie umiejętności odbioru sztuki
- kształtowanie osobowości młodego człowieka twórczo uczestniczącego w kulturze

CELE SZCZEGÓŁOWE:

• kształtowanie zainteresowań i zamiłowań plastycznych poprzez: kontakt ze sztuką „dawnych mistrzów” i tworzenie swoich „dzieł sztuki”
• kształcenie umiejętności posługiwania się różnymi technikami plastycznymi ( rysunek pastelami, kredką, flamastrami, techniki collage, fotomontażu )
• rozwijanie umiejętności pracy w grupie w oparciu o aktywność artystyczną,
• kształtowanie umiejętności pracy metodą projektu
• rozwijanie wrażliwości estetycznej ucznia na otaczającą go rzeczywistość poprzez udział w tworzeniu prezentacji własnych prac i dekorowaniu szkoły
• kształtowanie umiejętności rozróżniania i charakteryzowania dziedzin sztuki
• aktywizacja uczniów poprzez zaangażowanie w prace twórcze.

METODY NAUCZANIA - PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

Nauczanie zajęć artystycznych z plastyki w gimnazjum powinno odbywać się za pomocą zróżnicowanych form, zarówno tradycyjnych jak i nowatorskich w zależności od inwencji i możliwości nauczyciela. Rozbudowana powinna zostać samodzielna praca uczniów, polegająca na ćwiczeniach. Układ lekcji, jej przebieg oraz ilość czasu potrzebnego na realizację poszczególnych tematów, uzależnione są od nauczyciela oraz umiejętności i zainteresowań uczniów.
Do tworzenia oraz zainteresowania twórczością artystyczną należy zachęcać atrakcyjnymi i urozmaiconymi metodami. Nauczyciel plastyki w gimnazjum ma do dyspozycji szereg metod nauczania.

Do najbardziej przydatnych należą :

• ćwiczenia praktyczne, pobudzające wyobraźnię ucznia i doskonalące jego wrodzone umiejętności,
• ćwiczenia uczniów z korektą nauczyciela,
• zachęcanie uczniów do aktywnego uczestnictwa w życiu kulturalnym, poprze organizowanie wystaw własnych prac plastycznych,
• zachęcanie uczniów do samodzielnej pracy w domu,
• wyrażania własnych opinii i sądów na temat sztuki,
• zróżnicowanych ćwiczeń i eksperymentów plastycznych, zabawy w rysowanie i projektowanie,
• wskazywanie źródeł do pogłębiania wiedzy,
• powtarzanie materiału praktycznego w formie działalności twórczej na zadany temat wykonywanej w preferowanych przez ucznia technikach,
• organizowanie uczniom we współpracy z innymi szkołami i instytucjami kultury/ konkursów plastycznych i plenerów,
• organizowanie wystaw prezentujących prace uczniów.

KRYTERIA OCENIANIA:

Ze względu na indywidualizację wymagań wynikających ze specyfikacji zajęć artystycznych ocena obejmuje następujące obszary:
- aktywność na zajęciach,
- celowość podejmowania działań,
- systematyczność,
- wytrwałość w pracy,
- pomysłowość w planowaniu pracy,
- zaangażowanie w pracę twórczą – przygotowanie materiałów plastycznych,
- kulturę twórczości i w zakresie komponowania prac,
- odpowiednie zachowanie podczas pracy,
- walory artystyczne powstających prac w odniesieniu do zdolności, temperamentu twórczego, indywidualności ucznia,
- łączenie umiejętności praktycznych z wiedzą.

Wymagania na poszczególne oceny z przedmiotu:
Ocena celująca:
Uczeń
• Opanował zakres wiadomości i umiejętności objętych programem w stopniu bardzo dobrym :
- zna i umie zastosować w praktyce podstawowe techniki plastyczne: rysunek walorowy ołówkiem, kredką, pastelą suchą i olejną, rysunek linearny flamastrami, długopisem, cienkopisem , wycinankę, wydzierankę, collage, fotomontaż, frottage,
- sprawnie posługuje się podstawowymi narzędziami: linijką, nożyczkami, pędzlem,
- zna i stosuje zasady kompozycji,
- umie zastosować odpowiednią technikę (formę) do tematu pracy (treści),
• Uzyskuje bardzo dobre i celujące ceny cząstkowe,
• Wykazuje się dużą aktywnością na lekcji (nie otrzymał żadnej oceny niedostatecznej z pracy na lekcji),
• Nie lekceważy obowiązków ucznia (oddał wszystkie prace rysunkowe),
• Wykazuje się szczególnie oryginalnymi i twórczymi pomysłami podczas realizacji poszczególnych zadań,
• Aktywnie uczestniczy w życiu artystycznym szkoły (pomoc w dekoracjach, udział w dodatkowych zajęciach artystycznych),
• Bierze udział w konkursach plastycznych lub oddał prace plastyczne (tzw. dodatkowe) wykonane poza zajęciami lekcyjnymi
• Widać jego pasję w rozwijaniu swoich zainteresowań


Ocena bardzo dobra :
Uczeń
• Opanował zakres wiadomości i umiejętności objętych programem w stopniu bardzo dobrym :
- zna i umie zastosować w praktyce podstawowe techniki plastyczne: rysunek walorowy ołówkiem, kredką, pastelą suchą i olejną, rysunek linearny flamastrami, długopisem, cienkopisem , wycinankę, wydzierankę, collage, fotomontaż, frottage,
- sprawnie posługuje się podstawowymi narzędziami: linijką, nożyczkami, pędzlem,
- zna i stosuje zasady kompozycji,
- umie zastosować odpowiednią technikę (formę) do tematu pracy (treści),
• Uzyskuje bardzo dobre i dobre oceny cząstkowe,
• Wykazuje się dużą aktywnością na lekcji (nie otrzymał żadnej oceny niedostatecznej z pracy na lekcji),
• Nie lekceważy obowiązków ucznia (oddał wszystkie prace rysunkowe),
• Wykazuje się oryginalnymi i twórczymi pomysłami podczas realizacji poszczególnych zadań,
• Aktywnie uczestniczy w życiu artystycznym szkoły (pomoc w dekoracjach, udział w dodatkowych zajęciach artystycznych).

Ocena dobra:
Uczeń
• Opanował zakres wiadomości i umiejętności objętych programem w stopniu dobrym :
- zna i umie zastosować w praktyce podstawowe techniki plastyczne: rysunek walorowy ołówkiem, kredką, pastelą suchą i olejną, rysunek linearny flamastrami, długopisem, cienkopisem , wycinankę, wydzierankę, collage, fotomontaż, frottage,
- sprawnie posługuje się podstawowymi narzędziami: linijką, nożyczkami, pędzlem,
- zna i stosuje zasady kompozycji,
- umie zastosować odpowiednią technikę (formę) do tematu pracy (treści),
• Uzyskuje dobre i dostateczne oceny cząstkowe,
• Wykazuje się niższą aktywnością na lekcji
• Nie lekceważy obowiązków ucznia (oddał wszystkie prace rysunkowe),

Ocena dostateczna:
Uczeń
• Opanował zakres wiadomości i umiejętności objętych programem w stopniu dostatecznym :
- zna i umie zastosować w praktyce podstawowe techniki plastyczne: rysunek walorowy ołówkiem, kredką, pastelą suchą i olejną, rysunek linearny flamastrami, długopisem, cienkopisem , wycinankę, wydzierankę, collage, fotomontaż, frottage,
- posługuje się podstawowymi narzędziami: linijką, nożyczkami, pędzlem,
- ma problemy w stosowaniu zasad kompozycji,
- ma problemy z zastosowaniem odpowiedniej techniki (formy) do tematu pracy (treści),
• Uzyskuje dostateczne oceny cząstkowe,
• Wykazuje się niższą aktywnością na lekcji
• Zdarza mu się lekceważyć obowiązki ucznia (nie oddał wszystkich prac rysunkowych),

Ocena dopuszczająca:
Uczeń
• Opanował zakres wiadomości i umiejętności objętych programem w stopniu minimalnym :
- zna i umie zastosować w praktyce podstawowe techniki plastyczne: rysunek walorowy ołówkiem, kredką, pastelą suchą i olejną, rysunek linearny flamastrami, długopisem, cienkopisem , wycinankę, wydzierankę, collage, fotomontaż, frottage,
- posługuje się podstawowymi narzędziami: linijką, nożyczkami, pędzlem,
- ma problemy w stosowaniu zasad kompozycji,
- ma problemy z zastosowaniem odpowiedniej techniki (formy) do tematu pracy (treści),
• Uzyskuje dostateczne oceny cząstkowe,
• Wykazuje się niewielką aktywnością na lekcji (ma oceny niedostateczne z aktywności)
• Zdarza mu się lekceważyć obowiązki ucznia (nie oddał wszystkich prac rysunkowych),

Ocena niedostateczna:

Uczeń

• Nie opanował zakresu wiadomości i umiejętności objętych programem w stopniu minimalnym :
- w stopniu niewystarczającym zna i stosuje w praktyce podstawowe techniki plastycznych: rysunek walorowy ołówkiem, kredką, pastelą suchą i olejną, rysunek linearny flamastrami, długopisem, cienkopisem , wycinankę, wydzierankę, collage, fotomontaż, frottage,
- posługuje się podstawowymi narzędziami: linijką, nożyczkami, pędzlem,
- ma problemy w stosowaniu zasad kompozycji,
- ma problemy z zastosowaniem odpowiedniej techniki (formy) do tematu pracy (treści),
• Uzyskuje dostateczne i dopuszczające oceny cząstkowe,
• Wykazuje się niewielką aktywnością na lekcji (ma oceny niedostateczne z aktywności)
• lekceważy obowiązki ucznia (nie oddaje prac rysunkowych).


*w przypadku nieobecności usprawiedliwionej na zajęciach artystycznych uczeń może, ale nie musi wykonać pracę samodzielnie w domu
*na zajęciach artystycznych i technicznych aktywność oceniana jest na każdej lekcji i stanowi ważną formę sprawdzenia zaangażowania ucznia w pracę, ale przede wszystkim jest formą podnoszenia aktywności uczniów mniej uzdolnionych plastycznie (skala ocen z aktywności to : 5, + i -)

Wymagania na oceny z zajęć artystycznych dla osób z orzeczeniami
*Wobec uczniów posiadających specyficzne trudności w nauce stosuje się zalecenia poradni zawarte w opiniach i orzeczeniach.
Wymagania na konkretne oceny są takie same różnice dotyczą sposobu oceniania
1. zakres materiału taki sam, ale ocena skupia się przede wszystkim na wkładzie pracy i chęciach ucznia, w mniejszym stopniu brany jest pod uwagę efekt końcowy wykonywanej pracy (zajęcia artystyczne i zajęcia techniczne)
2. uczniowie mogą pracować dłużej, należy stosować oceną opisową, często chwalić i zachęcać do ukończenia pracy


EWALUACJA PROGRAMU

Po wdrożeniu programu wskazane jest przeprowadzenie ewaluacji w celu uzyskania informacji zwrotnej o tym w jakim stopniu zaproponowane treści umożliwią realizację zadań edukacyjnych.
Przedmiotem ewaluacji będzie:
- osiąganie celów edukacyjnych,
- skuteczność metod i form aktywności,
- kształtowanie umiejętności i postaw.
W trakcie realizacji treści programowych uczniowie będą oceniani na podstawie:
- obserwacji uczniów w czasie zajęć,
- szacowania wytworów ich pracy,
- analizy zgodności działań z poleceniem do wykonania zadania,
- „Karty samooceny ucznia”


KARTA SAMOOCENY UCZNIA

Imię................................... Nazwisko ........................................ klasa ..........
data ......................
(odpowiedzi do wyboru tak/nie)

1. Omawiane zagadnienia sprawiły mi trudności ......
2. Pracowałem chętnie, wytrwale i systematycznie ......
3. Nauczyciel potrafił wytłumaczyć mi temat lekcji ......
4. Wykonałem wszystkie prace .....
5. Problemy rozwiązałem sam .....
6. Pomagał mi nauczyciel ......
7. Pomagali mi koledzy .....
8. Pomagałem innym .....
9. Wolę pracować sam .....
10. Wolę pracować w grupie .....
11. Dobrze bawiłem się na zajęciach .....