Cele i zadania, jakie powinny być realizowane przez pedagoga szkolnego

Przeglądając literaturę przedmiotu mało jest opracowań, które zawierałyby wszystkie cele i zadania, jakie ma realizować osoba pedagoga szkolnego.
Najbardziej ogólnym celem pracy pedagoga szkolnego jest uzupełnianie, rozszerzanie i pogłębianie działalności dydaktyczno-wychowawczej oraz opiekuńczej, którą prowadzą nauczyciele.
Dokumentem, który określa podstawowe zadania pedagoga szkolnego jest rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 roku. Podstawowe zadania to:
„ – prowadzenie badań i działań diagnostycznych, w tym diagnozowanie indywidualnych potrzeb rozwojowych, edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych, a także wspieranie mocnych stron uczniów,
- minimalizowanie skutków zburzeń rozwojowych, zapobieganie zaburzeniom zachowania oraz realizacja różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej w środowisku szkolnym i pozaszkolnym poszczególnych uczniów,
- prowadzenie terapii indywidualnej i grupowej”
Oprócz tych zadań , które bezpośrednio odnoszą się do pedagogów w rozporządzeniu zostały zapisane zadania, które odnoszą się do wszystkich nauczycieli i specjalistów pracujących w danej placówce, a więc również do pedagogów szkolnych.
Obejmują one:
„- udzielenie uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, która polega na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu jego indywidualnych możliwości psychofizycznych;
- działania pedagogiczne prowadzone wraz z nauczycielami i innymi specjalistami:
- w klasach I-III szkoły podstawowej – obserwacja i pomiar pedagogiczny mające na celu rozpoznanie u uczniów ryzyka wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu się,
- w gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej – doradztwo edukacyjno-zawodowe;
- udział w pracy zespołu tworzonego przez nauczycieli i innych specjalistów pracujących w szkole z dzieckiem, którego celem jest:
- analiza poziomu wiadomości, umiejętności i funkcjonowania ucznia posiadającego orzeczenie lub opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, jak również ucznia, co do którego stwierdzono na podstawie działań pedagogicznych potrzebę objęcia pomocą psychologiczno-pedagogiczną, a następnie opracowanie dla niego Planu Działań
Wspierających bądź Indywidualnego Programu Edukacyjno-Terapeutycznego oraz okresowa ocena skuteczności podjętych działań;
- podejmowanie działań mediacyjnych i interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych;
- udzielanie uczniom porad i konsultacji;
- wspieranie rodziców i nauczycieli w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz rozwijanie ich umiejętności wychowawczych, szczególnie w formie porad, konsultacji, warsztatów szkoleń” .
Do zadań bardziej szczegółowych należy rozpoznawanie indywidualnych potrzeb uczniów oraz „ analizowanie przyczyn ich niepowodzeń szkolnych, określenie form i sposobów udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej potrzebującym jej uczniom, rodzicom i nauczycielom” . Pozostałe zdania wynikają ze specyfiki danej szkoły, gdzie są podejmowane przez pedagoga szkolnego działania wychowawcze i profilaktyczne wynikające z programu wychowawczego szkoły, a także z programu profilaktyki w stosunku do uczniów, a także wspieranie działań wychowawczych i opiekuńczych nauczycieli. Pedagodzy szkolni powinni również planować i koordynować zadania dotyczące wyboru przez uczniów kierunku kształcenia .
Ciekawą koncepcję realizowania zadań pedagoga przedstawia Aleksandra Zawiślak. Uważa ona , że w myśl założeń Ministerstwa Edukacji Narodowej „(...) stosunek między pedagogiem szkolnym a nauczycielem czy wychowawcą powinien przeobrażać się, od modelu zrobienia czegoś z dzieckiem do modelu pomocy dorosłym, którzy mają problem z dzieckiem. Pedagog wcielałby się tutaj w rolę konsultanta, dawałby wsparcie emocjonalne, udzielałby informacji oraz w przypadkach koniecznych pośredniczył w kontaktach z instytucjami zewnętrznymi. Nie byłby więc uczestnikiem relacji nauczyciel – dziecko, lecz przyjmowałby postawę niezaangażowanego aczkolwiek kompetentnego mediatora (J. Lenkiewicz 1995)” .
Należałoby na koniec zadać sobie pytanie: czy dzisiejsze uczelnie kształcące przyszłych pedagogów szkolnych są przygotowane programowo do „stworzenia” pedagoga szkolnego jako kompetentnego mediatora i konsultanta nauczycieli.

Bibliografia:
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 roku w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach,§29.www.lex.pl
Łoskot M.: Planowanie pracy pedagoga w roku szkolnym 2011/2012. „GŁOS Pedagogiczny” 2011, nr 31.
Krajewska B.: Kto może być pedagogiem szkolnym?. „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2010, nr 8.
Zawiślak A..: Pedagog szkolny wobec nowych zadań edukacyjnych. W: J. Jakóbowski: Optymalizacja sytuacji szkolnej uczniów. Bydgoszcz 2000, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej.