Opis i analiza przypadku: Akademie szkolne jako działanie angażujące i motywujące wszystkich uczniów

OPIS I ANALIZA PRZYPADKU
„Akademie szkolne jako działanie angażujące i motywujące wszystkich uczniów”

1. IDENTYFIKACJA PROBLEMU
W roku szkolnym 2009/10 otrzymałem wychowawstwo klasy czwartej. Była to klasa wprawdzie nieliczna (szesnaście osób), ale bardzo zróżnicowana pod względem zdolności, zainteresowań i temperamentu. Ponieważ uczyłem tę klasę historii postanowiłem że przygotuję z tym właśnie zespołem akademie patriotyczne z okazji 3 maja oraz 11 listopada. Wiedziałem, że niełatwo będzie stworzyć taki scenariusz, który zachęciłby wszystkich do zaangażowania, a tym samym zainteresował uczniów klas 0-III. Stwierdziłem jednak że, zaangażowanie wszystkich uczniów klasy w przygotowanie uroczystości pozwoli uniknąć zjawiska bezczynnego przyglądania się co robią inni.
Tematyka rocznic wydarzeń historycznych choć tak ważna z punktu wychowania patriotycznego jest coraz mniej popularna wśród uczniów.

2. GENEZA I DYNAMIKA ZJAWISKA
Klasę IV trudno zaliczyć do zespołów zaangażowanych w życie szkoły. Była to klasa do której uczęszczało aż 11 chłopców. Oprócz czterech dziewcząt oraz jednego chłopca angażujących się zazwyczaj w akademie, miałem pracować również z uczniami nieśmiałymi, stającymi na uboczu lub niechętnymi do jakiegokolwiek wysiłku, ostentacyjnie stroniącymi od jakiejkolwiek dodatkowej pracy.
Szczególne wyzwanie stanowił dla mnie Mateusz wchodzący wciąż w nowe konflikty z innymi uczniami, Kamil, mający już za sobą pierwsze kontakty z policją oraz Michał, stroniący od jakiejkolwiek aktywności w nauce i życiu szkoły. Na uboczu stała także Karina, która poprzez częste nieobecności i sytuację w domu rodzinnym była początkowo odrzucona przez klasę. Ona także potrzebowała więcej zainteresowania z mojej strony.

3. ZNACZENIE PROBLEMU
Czas spędzony w szkole powinien być twórczo i ciekawie wykorzystany. Szkoła w żadnym przypadku nie powinna się uczniom kojarzyć z monotonią lub bezproduktywnym czekaniem na odjazdy autobusów, bądź też dzwonek kończący lekcje.
Rolą nauczyciela jest tak zorganizować czas zespołu, który mu został powierzony, by rozwinąć umiejętności, wiedzę lub zainteresowania uczniów. Szczególne wyzwanie stanowi zawsze czas zajęć „dodatkowych” dla ucznia, który wymaga ze strony nauczyciela kreatywności i wyczucia oraz wypośrodkowania potrzeb i oczekiwań swoich podopiecznych.

3. PROGNOZA
Najłatwiejszą dla prowadzącego formą wypełnienia dodatkowych zajęć kółka historycznego byłaby praca nad przykładowymi testami na sprawdzian po klasie szóstej bądź zajęcia rozszerzające wiedze historyczną. Byłoby to także uzasadnione dydaktycznie (w myśl zasady: ”ćwiczenie czyni mistrza”). Jednak aby nie popaść w rutynę i nie zanudzić uczniów postanowiłem wprowadzić także tematykę przygotowującą uczniów do występów w akademiach upamiętniających ważne rocznice narodowe.
Negatywna
W przypadku zaniechania oddziaływań:
• Uczniowie niechętnie będą przychodzić na zajęcia – kolejna godzina historii
• Patriotyzm stanie się jedynie nic nie znaczącym terminem
• Część osób z klasy będzie z tych zajęć wagarować, co wywoła konflikty z wychowawcą, szkołą i rodzicami
• Negatywne nastawienie uczniów do dodatkowych zajęć wpływa na negatywne odczucia związane z całym dniem pracy szkolnej – może obniżyć się ich motywacja do pracy i otwarcie na nowe informacje; tak więc niechęć do dodatkowej godziny lekcyjnej przeobrazić się może w niechęć do wszystkich zajęć tego dnia
• Uczniowie, których trudno zaangażować w naukę na lekcji zmuszeni do zajęć będą stwarzać dodatkowe problemy: rozmowy, zajmowanie się czymś innym, pogarszając swój wizerunek w szkole i relacje z nauczycielami
Pozytywna
Podjęte działania mają doprowadzić do:
• Twórczego wykorzystania potencjału tkwiącego w dzieciach
• Zaangażowania całej klasy do wspólnego działania
• Integracji grupy i tolerancji wewnątrz zespołu przez udowodnienie, że każdy człowiek ma predyspozycje, które wzbogacić mogą pracę innych, pomóc przy realizacji projektu
• Wzbogacenia życia szkoły o akademie patriotyczne trafiające także do najmłodszych członków społeczności szkolnej.

5. PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ
• Poznać możliwości poszczególnych uczniów poprzez ćwiczenia recytatorskie
• Zmotywować uczniów do zaangażowania w budowanie przedstawienia a w szczególności przygotowania scenariusza, rekwizytów dekoracji oraz kostiumów.
• Zaprezentować występ na terenie szkoły

6. WDROŻENIE DZIAŁAŃ
Akademie o tematyce historycznej i patriotycznej przygotowywałem z moją klasa przez okres trzech lat. Pierwszym etapem było zapoznanie ze scenariuszem, który wspólnie modyfikowaliśmy i dostosowaliśmy do możliwości wokalnych i recytatorskich uczniów. Uczniowie przy okazji mieli wiele pytań związanych z historią, na które chętnie udzielałem wyjaśnień i odpowiedzi. Następnie każdy uczeń otrzymywał wybraną przez siebie rolę. Dziewczęta chętnie pełniły rolę konferansjerów, śpiewały także w chórze, chłopcy występowali w scenkach oraz recytowali wiersze. Uczniowie samodzielnie obmyślali ruch sceniczny często zaskakując mnie swoimi trafnymi przemyśleniami. Początki były trudne – poziom pierwszej uroczystości nie był zbyt wysoki – uczniowie zamiast recytować - starali się jak najszybciej powiedzieć wyuczony tekst aby zejść ze sceny, na której nie czuli się pewnie. Należało doskonalić zatem umiejętności recytatorskie i wokalne. W tym celu nawiązałem współpracę z nauczycielem języka polskiego i muzyki. W krótkim czasie przyniosło to zamierzony efekt i kolejne akademie były nagradzane gromkimi brawami i pochwałami z ust dyrektora szkoły.
Najważniejszą rzeczą było jednak to że wszyscy uczniowie zaangażowani byli w przygotowania. Każdy otrzymał rolę, za której nauczenie czuł się odpowiedzialny. Uczniowie wspólnie przygotowywali także dekoracje, rekwizyty i kostiumy do przedstawień – często spotykając się po lekcjach. Było to także okazją do konsultacji historycznych . W czasie pozalekcyjnym dziewczęta dekorowały sale zaś chłopcy ustawiali krzesła. Chłopcy zaangażowani byli także w obsługę sprzętu nagłaśniającego bądź w sprawne ustawianie i sprzątanie rekwizytów podczas przedstawienia.
Dwie uczennice o zdolnościach plastycznych Patrycja i Weronika przygotowały zaproszenia oraz biało czerwone kotyliony. Karina okazała się doskonałą recytatorką, dobrze radziła sobie z bardzo długimi tekstami. Chłopcy: Kamil, Kacper , Konrad wspaniale odgrywali scenki historyczne oddając tym atmosferę epoki. Mateusz i Michał pomimo dużej tremy w miarę swoich możliwości wystąpili na scenie.

7. EFEKTY ODDZIAŁYWAŃ

• Zgodnie z zamierzeniem zrealizowałem z klasą cztery akademie o tematyce historycznej
• W przedstawienie zaangażowałem wszystkich uczniów klasy, bez wyjątku
• Uczniowie brali chętnie udział w przygotowaniu rekwizytów i dekoracji
• Także ci, którzy przysparzają na ogół kłopotów i nie angażują się ani w życie szkoły, ani klasy, spełnili z zaangażowaniem swoje role
• Uczniowie wykazali się w pracy kreatywnością i potencjałem twórczym, co pozytywnie wpłynęło na ich samoocenę
• Uczniowie włączyli się w propagowanie treści patriotycznych w szkole.
• Akademie były także przygotowane pod kątem najmłodszych uczniów.