Program pracy z uczniem słabym w internacie

PROGRAM PRACY Z UCZNIEM SŁABYM W INTERNACIE


Opracowała :
Mgr Katarzyna Tadejko
Kierownik Internatu ZS nr 6 w Ełku

Okres realizacji: 1. II. 2010 – 1. II. 2012


W pracy opiekuńczo – wychowawczej wychowawca internatu spotyka się z uczniami o różnej osobowości i różnym poziomie intelektualnym, a celem jego pracy jest przekazanie wiedzy
i umiejętności oraz permanentna praca wychowawcza. Dobry wychowawca nie szczędzi wysiłków aby dobrze pouczać swoich podopiecznych, otacza ich troską oraz tak z nimi pracuje, by nie zaniedbać niczego, co mogłoby wpływać na dalszy jego los.
Podstawowym zadaniem realizowanym przez zespół wychowawców w poszczególnych grupach jest dążenie do pełnego usamodzielnienia wychowanków i przygotowanie ich do dorosłego życia z uwzględnieniem godności osobistej, autonomii. Poczucia własnej wartości
i twórczej aktywności.
Z naszymi wychowankami spotykamy się każdego dnia, przekazujemy im wiedzę, staramy się pomagać i wspierać ich. To z myślą o nich organizujemy działania wychowawcze. Uczniowie zamieszkujący w placówce są różni: bardzo dobrzy, przeciętni oraz słabi. Wiele wysiłku trzeba włożyć, aby trafić do wychowanków, którzy nie interesują się nauką, stracili motywację do nauki, doświadczyli porażek i odsunęli się od szkoły. Jest to bardzo trudne dla wychowawcy pracującego ale nie niemożliwe. Pracując w internacie widzimy, że takich wychowanków jest coraz więcej. Sprawiane przez wychowanków trudności wychowawcze najczęściej związane z porażkami szkolnymi, nie zawsze są symptomem ich rzeczywistego nieprzystosowania do warunków i wymagań życia internackiego. Niepowodzenia uczniów związane są przede wszystkim z ich cechami osobowości i rodzajem stosunków z najbliższym otoczeniem. Takich uczniów charakteryzuje nieumiejętność kierowania własnymi procesami psychicznymi (uwaga, pamięć), a ich słaba aktywność myślowa staje się przyczyną postawy bierności i rezygnacji. Jednocześnie obawa przed publiczną oceną i krytyką lub ośmieszeniem wywołuje u nich lęki i nerwice. Niepowodzenia szkolne niejednokrotnie są efektem naturalnego rozwoju młodzieży lub okoliczności i sytuacji, w jakich się aktualnie znajdują. Nie bez wpływu na wyniki szkolne są złe warunki materialne, niski poziom intelektualny rodziców, niekorzystne stosunki z rodzicami czy wadliwe metody wychowawcze opiekunów. Niekiedy dodać należy przestępczość nieletnich, środki odurzające. Dlatego w pracy z wy -chowankami ważna jest trafna analiza sytuacji i podjęte odpowiednie kroki, aby znaleźć rozwiązanie.

Program pomocy wychowankom słabym w nauce w internacie należy rozpocząć od rozpoznania sytuacji w grupie. Wśród uczniów wykazujących zaległości w opanowaniu materiału programu są zarówno ci, którzy sami mogą z nich się wydobyć, jak i ci, dla których pomoc jest niezbędna..
W przypadku ucznia nie radzącego sobie z nauką wychowawca powinien zadbać o uzyskanie informacji dotyczących:
- trudności jakich dotyczą niepowodzenia szkolne,
- czy trudności te zostały zdiagnozowane przez poradnię psychologiczno – pedagogiczną,
jakie są wskazania do samodzielnej pracy ucznia,
- jak uczeń funkcjonuje w środowisku rodzinnym, jakie są warunki materialne rodziny,
- jak uczeń funkcjonuje w środowisku internackim.
W tej sytuacji koniecznością staje się prowadzenie arkuszy obserwacji wychowanków, w których w odpowiednich miejscach notowane są spostrzeżenia i obserwacje wychowawcy. Arkusze obserwacji umożliwiają pełniejsze poznanie młodzieży, jej zachowanie w różnych warunkach i sytuacjach. Przeprowadzony z wychowankiem wywiad środowiskowy pozwala na zebranie dokładnych informacji na temat warunków życia dziecka, jego stosunku do rodziców, rodzeństwa i kolegów. Wywiad środowiskowy z rodzicami, nauczycielami umożliwia niejednokrotnie zastosowanie odpowiedniego rodzaju pomocy, kiedy zauważymy złe warunki egzystencjalne. Można wówczas wystąpić np. o dofinansowanie biletów, zwolnienie z opłat zakwaterowania, zapomogę czy bezpłatne obiady w stołówce internatu.

CELE OGÓLNE
PROGRAMU PRACY Z UCZNIEM SŁABYM W INTERNACIE:

1. Wspomaganie wychowanków w procesie uczenia się.
2. Kształtowanie umiejętności systematycznej i samodzielnej pracy na nauce własnej.

CELE SZCZEGÓŁOWE:
- stworzenie wychowankom warunków umożliwiających naukę poprzez pracę indywidualną lub grupową,
- wykształcenie w uczniach umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy,
- nauka dobrej organizacji pracy, skutecznych metod nauki własnej,
- kształtowanie osobowości i pobudzanie do wiary w siebie,
- rozwijanie zainteresowań i motywacji do pracy.

METODY PRACY:
- obserwacja wychowanków,
- wywiad środowiskowy, rozmowy z wychowankami, rodzicami i nauczycielami, pedagogiem szkolnym,
- wymiana informacji o wychowankach pomiędzy wychowawcami w internacie,
- analiza ocen cząstkowych i semestralnych,
- organizacja pomocy koleżeńskiej w nauce,
- pomoc indywidualna wychowawcy w nauce ,
- praca w grupach (np. zajęcia wychowawcze) z aktywnym udziałem uczniów słabych.

O wynikach w nauce każdego z wychowanków decyduje prawidłowa organizacja nauki własnej, mająca jednocześnie wpływ na efekty dydaktyczne szkoły. Zadaniem internatu jest organizowanie wychowankom odpowiednich warunków do odrabiania prac domowych, rozwijanie zainteresowań, kształtowanie umiejętności samodzielnego wzbogacania wiadomości.

Do obowiązków wychowawców przy sprawowaniu opieki nauki własnej należy m.in.:
1. Należyte potraktowanie czasu bezpośrednio poprzedzającego naukę własną:
- dopilnowanie przewietrzenia pokoi, w których ma się odbywać nauka,
- zapewnienie dostępu do punktu bibliotecznego,
- przypominanie wychowankom o ważności każdorazowego zorganizowania warsztatu pracy dla pomyślnych rezultatów nauki własnej.
2. Punktualne rozpoczynanie nauki własnej, sprawdzenie obecności.
3. Udostępnienie na czas nauki własnej wszystkich nadających się do tego celu pomieszczeń internatu.
4. Zapewnienie warunków sprzyjających odrabianiu lekcji – ciszy, zbędnego przemieszczania się wychowanków i eliminowanie zdarzeń rozpraszających uwagę.
5.Zwracanie uwagi na pracę koła pomocy koleżeńskiej.
6. Przyjęcie zasady sprawdzania przygotowania się do lekcji coraz to innej grupy wychowanków lub poszczególnych osób.
7. Udzielanie pomocy wychowankom w nauce, którzy tego potrzebują (w miarę swoich możliwości).
8. Otoczenie zwiększoną opieką wychowanków słabszych w nauce.
9. Dokonywanie miesięcznych analiz ocen cząstkowych i semestralnych.

HARMONOGRAM DZIAŁAŃ:
1. Analiza problemów z nauką (analiza ocen cząstkowych i semestralnych).
2. Analiza problemów wychowawczych (obserwacja, zwracanie uwagi na temperament wychowanka, emocje – notowanie spostrzeżeń w arkuszu obserwacji).
3. Zapewnienie wychowankom właściwych warunków do nauki:
- odpowiednie umeblowanie (funkcjonalny stół, półki na książki, prawidłowe oświetlenie)
- odpowiednia temperatura w pokoju mieszkalnym, wietrzenie pokoju,
- przestrzeganie ściśle określonych godzin nauki własnej (zwalniając uczniów z nauki własnej lub pozwalając na lekceważenie jej pory uczymy wychowanków naruszać porządek dnia, rozluźniamy dyscyplinę, przyczyniamy się do demobilizacji młodzieży),
- zapewnienie ciszy i spokoju w godzinach nauki własnej, zadbanie o sferę ciszy także
w innych godzinach, poza czasem obowiązkowej nauki własnej jeżeli tego wymaga sytuacja.

PROGRAM PRACY Z UCZNIEM SŁABYM:
1. Zapoznanie wychowanków z organizacją i higieną pracy umysłowej, skutecznymi metodami nauki własnej. Należy zwrócić uwagę wychowanków m.in. na:
- racjonalny tryb życia (czystość osobista, sen, odżywianie, ruch, przerwy w pracy),
- czynniki sprzyjające koncentracji uwagi (spokój wewnętrzny, cisza, optymizm, mobilizacja),
- organizację własnego warsztatu pracy, przygotowanie do pracy umysłowej,
- formy nauki – utrwalanie nauki, samodzielne opracowywanie zagadnień, studiowanie lektur, wykonywanie ćwiczeń,
- dzienny i tygodniowy plan nauki – kolejność przedmiotów pod względem stopnia trudności, tempo pracy, czas na poszczególne zadania,
- szybką pomoc w przypadku trudności w nauce.
2. Wykorzystywanie bazy internatu:
- pracowni komputerowej,
- pokoju cichej nauki – stały nadzór i kontrola wychowawcy, możliwość pomocy bądź interwencji wychowawcy, większa samodzielność uczniów w odrabianiu lekcji (w poko -
jach mieszkalnych zdarza się prowadzić podczas pracy rozmowy na tematy nie związane z nauką, uczniowie słabsi częściej odpisują zadania od zdolniejszych, a samodzielne dochodzenie do rozwiązania problemów zastępowane jest przez pytanie innych),
- punktu bibliotecznego – obowiązkiem internatu jest zapewnienie wychowankom możliwości korzystania z materiałów źródłowych i literatury popularnonaukowej.
3. Zorganizowanie pomocy koleżeńskiej w nauce uczniom mającym stałe lub czasowe trudności – ukierunkowanie pracy ucznia zdolnego z uczniem mającym problemy (indywidualne umawianie), w szczególnych przypadkach rozmowy z rodzicami sugerujące potrzebę okresowych korepetycji przedmiotowych
- udzielanie indywidualnej (w miarę możliwości i potrzeby) pomocy w nauce przez wychowawcę,
- systematyczna kontrola przygotowania wychowanków do lekcji przez wychowawcę,
- systematyczna analiza wyników w nauce i frekwencji na zajęciach lekcyjnych
(raz w miesiącu – aktualizacja arkusza ocen),
- współpraca z wychowawcami szkolnymi uczniów, nauczycielami na temat osiągnięć edukacyjnych ,
- współpraca z rodzicami w sprawach dotyczących osiągnięć i niepowodzeń dydaktycznych.
4. Konsekwentne wdrażanie do samodzielnej pracy:
- stosowanie pozytywnego wzmocnienia tzn. zachęcanie i docenianie tego co wychowanek umie. Każda praca, wysiłek ucznia powinien być doceniony,
- motywowanie wychowanków do podejmowania wzmożonego wysiłku w celu poprawy ocen niedostatecznych,
- zachęcanie do aktywnego udziału w zajęciach pozalekcyjnych szkolnych i internackich.

KRYTERIA SUKCESU:
1. Osiąganie coraz lepszych wyników w nauce, co przekłada się na pozytywne oceny
i promocję do następnej klasy.
2. Odpowiedzialność za własną naukę.
3. Dbanie o własny rozwój intelektualny.
4. Umiejętne usprawnianie procesu uczenia się.
5. Wzrost aktywności.
6. Próby samodzielnego rozwiązywania problemów.
7. Aktywny udział w zajęciach grupy wychowawczej, a nie bierna obserwacja.

Prowadzona dokumentacja:
1. Rejestr osób z problemami w nauce potrzebujących pomocy – dołączony do arkuszy obserwacji.
2. Załącznik do arkuszy obserwacji: NAUKA WŁASNA.
3. Arkusz obserwacji wychowanka.
4. Arkusz ocen.
5. Dziennik zajęć wychowawczych – kontakty z rodzicami
kontakty z nauczycielami
oceny semestralne - I i II semestr.
6. Sprawozdanie z końcem II semestru – opis efektów pracy z uczniem słabym, wnioski do dalszej pracy.


EWALUACJA:
Przez cały okres realizacji programu prowadzone będzie monitorowanie wysiłku uczniów, ich zaangażowanie, systematyczność i efekty pracy w postaci:
- wnikliwej obserwacji pracy uczniów i ich postępów,
- analizy wyników na dalszych etapach uczenia się,
- prowadzenia rozmów z wychowankami, nauczycielami, rodzicami,
- analizy arkuszy obserwacji i załączników prowadzonych przez wychowawców poszczególnych grup.

Raport z ewaluacji „Programu pracy z uczniem słabym”
w Internacie ZS nr 6 w Ełku

W ramach podniesienia jakości pracy internatu opracowany został program pracy z uczniem mającym problemy w nauce. Na Radzie Wychowawców Internatu , w dniu 22 I 2010r. został przedstawiony i zatwierdzony do realizacji od II semestru r. szkol. 2009/2010 pod tytułem „Program Pracy z Uczniem Słabym”. Program został opracowany przez kierownika internatu Katarzynę Tadejko.
Celem programu było:
- stworzenie wychowankom warunków umożliwiających naukę poprzez pracę indywidualną lub grupową,
- wykształcenie w uczniach umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy,
- naukę dobrej organizacji pracy, skutecznych metod nauki własnej,
- kształtowanie osobowości i pobudzanie do wiary w siebie,
- rozwijanie zainteresowań i motywacji do pracy.

Celem wszystkich działań podejmowanych przez wychowawców było podniesienie umiejętności uczniów z wybranych przedmiotów ( z którymi sobie nie radzą), uzupełnianie braków i zaległości oraz wyrabianie motywacji do podejmowania wysiłków, poszukiwania własnych, mocnych stron, budzenie wiary we własne możliwości.

Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji działań podejmowanych przez wychowawców. W trakcie badania (ewaluacji) zebrano informacje z wielu źródeł: od wychowawców, wychowanków, nauczycieli, rodziców, obserwacji samokształcenia młodzieży i jej efektów, analizy dokumentacji wychowawczej poszczególnych grup wychowawczych, arkuszy obserwacji i załączników. Z dostępnych metod i narzędzi wykorzystano:
- rozmowy indywidualne z uczniami
- pogadanki w grupach
- wywiad z wychowankiem
- obserwację
- konsultacje „koła zainteresowań”, samopomoc koleżeńska, zajęcia indywidualne.
Dzięki temu wyniki ewaluacji stały się bardziej wiarygodne.
Badania ewaluacyjne trwały przez cały okres realizacji programu, ankiety ewaluacyjne zostały przeprowadzone w dniach 9 – 20 I 2012r. przez kierownika internatu.
Celem ewaluacji było dostarczenie informacji o stopniu realizacji programu, który przewidywał określone kryteria sukcesu:
1. Osiąganie coraz lepszych wyników w nauce, co przekłada się na pozytywne oceny
i promocję do następnej klasy.
2. Odpowiedzialność za własną naukę.
3. Dbanie o własny rozwój intelektualny.
4. Umiejętne usprawnianie procesu uczenia się.
5. Wzrost aktywności.
6. Próby samodzielnego rozwiązywania problemów.
7. Aktywny udział w zajęciach grupy wychowawczej, a nie bierna obserwacja.
Zebrane informacje o działalności internatu i wychowawców w zakresie pracy z uczniem słabym pozwolą stwierdzić, w jakim stopniu uczniowie – wychowankowie internatu osiągnęli przewidywane kryteria sukcesu.
Przez okres realizacji „Programu pracy z uczniem słabym”, opieką i pomocą objęto 25 uczniów. Zdaniem wychowawców uzasadnione było wdrożenie programu w każdej z grup. Swoje działania wychowawcy oceniają dobrze.

EFEKTY realizowanego programu:

Ze względu na to, że w każdej grupie wychowawczej znalazło się zaledwie po kilka osób z problemami w nauce, wychowawcy mieli możliwość indywidualnego podejścia do każdego z wychowanków, analizę problemu i wypracowanie sposobu postępowania na podstawie analizy dokumentów wychowawczych aby zapewnić postęp – sukces ucznia.
Zaobserwowano zdecydowane osiąganie lepszych wyników w nauce, korzystanie z proponowanej pomocy, zwłaszcza w II semestrze nauki podyktowane chęcią uzyskania promocji do następnej klasy. Tym samym uczniowie, którym zależało na ocenach i nauce zdecydowanie usprawnili własny proces uczenia się, podjęli próby samodzielnego rozwiązywania problemów, wykazali wzmożoną aktywność i udział we wszelkiego rodzaju zajęciach odbywających się na terenie internatu. W tym okresie dużą popularnością cieszą się koła pomocy koleżeńskiej. Uczniowie, którzy zgłaszają się na te konsultacje, osiągają choć minimalne sukcesy. Potrafią szybciej nadrobić braki, uzupełnić wiadomości i rozwijać swoje zainteresowania. Często dobra współpraca z rodzicami, nauczycielami wpływa korzystanie na wyrabianie motywacji do podejmowania wysiłku, poszukiwania własnych mocnych stron, budzenie wiary we własne możliwości i podnoszenie poczucia własnej wartości.

Nie zawsze jednak obserwuje się w uczniu odpowiedzialność za własną naukę, często górę bierze lenistwo i niechęć do zdobywania lepszych ocen. Na podstawie obserwacji wychowawców wynika, że ci uczniowie nie mają w domu najlepszych warunków socjalno – bytowych, co jest związane z brakiem dobrych warunków do nauki. Rodzice niekoniecznie interesują się postępami dziecka w nauce.

Po analizie przeprowadzonych badań można stwierdzić, że osiągnięcie zakładanych celów uzależnione jest od wielu kryteriów często niezależnych od samych uczniów. Obowiązkiem jednak wychowawców w grupie internackiej jest być „motorem” napędzającym wyzwolenie sił drzemiących w wychowankach, ‘budzić” ich możliwości, rozwijać talenty, ale również traktowanie wychowanków jako pewną zintegrowaną całość, tworzącą grupę wychowawczą.

Opracowała: