Program profilaktyki dla wychowanków internatu

I . WYCHOWANIE I PROFILAKTYKA W INTERNACIE

Wychowanie w Internacie Zespołu Szkół nr 6 im. M. Rataja w Ełku jest stałym procesem doskonalenia się wychowanka, który poprzez swoje wybory i działania rozwija się, budzi swoją aktywność intelektualną, rozwija postawy i zachowania cenione i pożądane w społeczeństwie. Rola wychowawców ogranicza się do towarzyszenia wychowankowi w tym rozwoju i stwarzania takich warunków, które ten rozwój umożliwiają.

„Wychowanie jest procesem w którym wychowanek ma dojść do pełni osobowego rozwoju poprzez :
- ukształtowanie prawego charakteru
- budowanie poczucia odpowiedzialności za własny rozwój i dobro wspólne
- uznanie i przestrzeganie norm społecznych
- budowanie postawy życzliwości i miłości do ludzi
- uświadamianie, stawianie sobie i realizowanie celów życiowych ”. ( M. Simm , E. Węgrzyn- Jonek „Budowanie programu wychowawczego szkoły” Kraków 2000)

Zatem tworzenie porządku i ładu w otoczeniu wychowanka: fizycznego, emocjonalnego, społecznego i duchowego jest głównym zadaniem wychowawców internatu. Szczególnie należy dbać o ład moralny i duchowy, ponieważ dzięki nim dokonuje się integracja poszczególnych sfer życia człowieka i jego wszechstronny rozwój. Wskazywanie wartości, pomoc w ich uzewnętrznianiu oraz zabezpieczenie przed tym, co mogłoby ten proces niszczyć, są stale obecne w pracy wychowawczej. Prowadzenie młodego człowieka do rozpoznania i wyboru dobra, jak i zabezpieczenie go przed złem należy do stałej troski wychowawców. Wskazywanie ideału i pomoc w dążeniu do niego, oraz ochrona i ingerowanie, gdy pojawia się na tej drodze zagrożenie, stanowią stałe elementy wychowania.

Ochroną człowieka, dziecka, ucznia, wychowanka przed wszelkimi zakłóceniami rozwoju zajmuje się profilaktyka.

Prowadzenie młodzieży w rozwoju ku dojrzałości jest zarówno wychowaniem, jak i profilaktyką.

Takie widzenie wychowania i profilaktyki stawia szczególne wymagania wychowawcom internatu. Do dobrego wypełniania własnych zadań niezbędna jest wiedza nie tylko o współczesnych, cywilizacyjnych zagrożeniach, ale przede wszystkim o naturze człowieka i celu życia ludzkiego, jak również o mechanizmach psychologicznych, potrzebach emocjonalnych prowadzących do destrukcyjnych zachowań. Okres kształtowania się osobowości młodego człowieka, jego późniejszych postaw, zależy od wyborów jakich dokonuje w tym czasie, tym samym nierzadko stwarza on zagrożenie dla samego siebie. Stąd też ogromna i odpowiedzialna rola wychowawcy, którego zadaniem jest ochrona przed złym wyborem, a także budowanie dobrych, zdrowych relacji między wychowankiem i wychowawcą, wzajemne zaufanie i umiejętność prawidłowej komunikacji.
Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych wchodzą w ostatnią fazę okresu dojrzewania wprowadzającą w dorosłe życie, ważne jest więc aby byli do tego możliwie jak najlepiej przygotowani.
Według Barbary i Grzegorza Paziów uczeń kończący szkołę powinien posiadać następującą wiedzę i umiejętności :
„- odległe i bezpośrednie konsekwencje używania różnych środków odurzających (związane z innymi chorobami , problemami rodzinnymi , płciowymi , ekonomicznymi ),
- placówki interwencyjne i terapeutyczne,
- możliwość pełnienia roli lidera w przedsięwzięciach dla młodszych kolegów,
- rozwijanie umiejętności społecznych i samodzielności,
- umiejętność samokontroli”.

Internat realizuje zadania opiekuńczo – wychowawcze, wspierające wszechstronny rozwój ucznia. Do realizacji tych zadań konieczne jest opracowanie, obok programów wychowawczych – programów profilaktycznych, których realizacja pozwoli na wyposażenie ucznia w wiedzę i umiejętności niezbędne w budowaniu dojrzałej osobowości, nauczenie postaw asertywnych w sytuacjach zagrożeń, rozumienie oraz umiejętne stosowanie norm społecznych i systemu wartości.


II.OPIS PODMIOTÓW INTERNATU I ŚRODOWISKA LOKALNEGO – DIAGNOZA ZAGROŻEŃ

Internat Zespołu Szkół nr 6 im. M. Rataja w Ełku jest placówką koedukacyjną, skupiającą młodzież (16 – 20 lat) ze szkoły macierzystej i innych szkół ełckich. Stan młodzieży (dane z r. szkol. 2009/2010) pozwala utworzyć trzy grupy wychowawcze: 2 grupy dziewcząt i 1 grupę chłopców o 3 i 4 – letnim cyklu kształcenia.
Środowisko rodzinne wychowanków jest bardzo zróżnicowane: od inteligenckich po rodziny popegierowskie, od małodzietnych do wielodzietnych. W większości jest to środowisko wiejskie.
Okres dorastania przypadający na lata pobytu w internacie, jest okresem pomiędzy dzieciństwem a dorosłością, w czasie którego dokonuje się wieli intensywnych, jakościowych zmian w osobowości człowieka. Zmiany te powodowane intensywnym rozwojem biologicznym, mają swój wyraz w emocjonalności i duchowości, od dążenia do większej samodzielności, aż po określenie własnej tożsamości. Jest to czas podatny na zakłócenia i podejmowanie zachowań ryzykownych.

Zachowania ryzykowne to działania zwiększające prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych psychologicznych, społecznych i zdrowotnych konsekwencji, a więc zaburzających prawidłowy rozwój.

Ryzyko, na jakie jest narażona jednostka, można określić wspólnym zestawem podstawowych czynników ryzyka :
- warunki rodzinne: przynależność do klasy społecznej, konflikty rodzinne, choroba psychiczna w rodzinie, słaba więź z rodzicami, dezorganizacja rodzinna, zaburzenia w komunikowaniu się;
- problemy emocjonalne: maltretowanie w dzieciństwie, apatia lub otępienie emocjonalne, niedojrzałość emocjonalna, stresujące zdarzenia życiowe, niska samoocena, brak kontroli emocji;
- problemy szkolne: niepowodzenia w nauce, demoralizacja szkolna;
- problemy interpersonalne: odrzucenie przez rówieśników, alienacja i izolacja;
- kontekst ekonomiczny: zdezintegrowane środowisko sąsiedzkie, dyskryminacja rasowa, bezrobocie, skrajna nędza;
- upośledzenie fizyczne: komplikacje okołoporodowe, uszkodzenie narządów zmysłów, upośledzenie organiczne, zaburzenie równowagi neurochemicznej;
- opóźnienia rozwoju: inteligencja poniżej normy, niekompetencja społeczna, deficyt uwagi, trudności w czytaniu, brak odpowiednich nawyków i umiejętności związanych z pracą.

Do najważniejszych czynników chroniących młodzież przed podejmowaniem zachowań ryzykownych zalicza się:
- silną więź emocjonalną z rodzicami,
- zainteresowanie nauką szkolną,
- regularne praktyki religijne,
- szacunek do norm, wartości, autorytetów,
- stała opieka sprawowana przez osoby dorosłe,
- zdolności umożliwiające dobre wyniki w nauce,
- umiejętność rozwiązywania problemów,
- wrażliwość społeczną,
- poczucie własnej skuteczności.

Wychowanie i profilaktyka są to procesy współistniejące i uzupełniające się nawzajem. Przyjmując wychowanie jako prowadzenie dziecka do rozpoznania i wyboru dobra, profilaktyka będzie zabezpieczeniem go przed złem. Profilaktyka jest więc uzupełnieniem i poszerzeniem działań wychowawczych. Głównym celem profilaktyki szkolnej jest chronienie uczniów przed zagrożeniami. W związku z tym, celami pierwszorzędowej profilaktyki szkolnej są działania skupiające się na osłabieniu czynników ryzyka i wzmacnianiu czynników chroniących.

Diagnozy środowiska internackiego dokonano na podstawie ankiet skierowanych do wychowanków i wychowawców, obserwacji zachowania wychowanków, analizy dokumentacji wychowawców grup, rozmowach.
Przeprowadzona diagnoza posłużyła do określenia dominujących zachowań ryzykownych i ich przyczyn:

Rozpoznane zachowanie ryzykowne Przyczyny zachowania ryzykownego
Palenie papierosów,
picie alkoholu - ciekawość
-sposób na odreagowanie
- moda, szpan
- nuda, przekora, bunt
- negatywny wpływ grupy rówieśniczej
- sytuacja domowa
Zachowania agresywne - negatywne wzorce
- odreagowanie stresu, załatwienie sprawy
- chęć dominowania, zaistnienia w grupie rówieśniczej
- moda na agresję w grupie rówieśniczej
- nieumiejętność radzenia sobie z problemami
- odpowiedź na prowokację
Wulgaryzmy,
brak kultury osobistej - obyczaj środowiskowy promujący dane wzorce zachowań
- wzorce wyniesione z domu
- chęć zaimponowania
- wyraz buntu, manifestowanie dorosłości
- ubóstwo językowe
- złe relacje wychowawca - wychowanek

Wychowankowie internatu stanowią tę grupę młodzieży, która szczególnie zagrożona jest zjawiskiem uzależnień, znajduje się bowiem przez kilkuletni okres nauki poza kuratelą rodzicielską. Lukę tę na ogół bardzo skrzętnie wypełnia grupa rówieśnicza. Niestety często pod presją rówieśników młodzi ludzie ulegają nikotynizmowi, alkoholizmowi czy narkomanii.
Internat jako placówka opiekuńczo – wychowawcza przygotowuje ucznia do aktywnego życia społecznego. Wychowanek przebywa w internacie kilka lat, dlatego też istnieje konieczność uczestniczenia wychowanków i wychowawców w rozwiązywaniu problemów środowiska w którym żyją. Podstawę do organizacji pracy internatu stanowią dokumenty szkolne i internackie:
- Regulamin Internatu jako załącznik do Statutu Szkoły, na którym w pracy profilaktycznej należy się oprzeć,
- Plan Pracy Internatu,
-Program Wychowawczy,
- Procedury postępowania z młodzieżą w sytuacjach zagrożenia,
- Podstawy Programu Wychowania.

Do głównych zadań opiekuńczo – wychowawczych internatu wynikających z regulaminu należy między innymi zdecydowane przeciwdziałanie i zapobieganie alkoholizmowi, narkomanii oraz innym przejawom niedostosowania społecznego, nieposzanowania zdrowia i demoralizacji.
Aby program profilaktyczny internatu mógł być realizowany skutecznie i przynieść oczekiwane efekty, powinien być oparty na współpracy wszystkich podmiotów zainteresowanych wychowaniem młodego człowieka właściwie przystosowanego do życia w społeczeństwie, radzącego sobie z wymogami życia. Przewidywana jest współpraca z kadrą pedagogiczną szkoły, wychowawcami, środowiskiem lokalnym, rodzicami:
Kadra pedagogiczna szkoły i internatu:
- podnoszenie kwalifikacji zawodowych,
- dbanie o prawidłowy przebieg informacji,
- planowanie i sprawna organizacja,
- czuwanie nad spójnością oddziaływań profilaktycznych i wychowawczych wszystkich pracowników pedagogicznych,
- współpraca z rodzicami,
- dbałość o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji wychowanka w grupie,
- integracja grupy wychowawczej.
Rodzice:
- pedagogizacja,
- podejmowanie wspólnych celów i zadań.
Instytucje:
- pomoc w realizacji celów i zadań,
- pomoc finansowa,
* placówki oświatowo – opiekuńcze: Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna, Poradnia Uzależnień, Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Ośrodek Pomocy Społecznej:
- pomoc uczniom przejawiającym trudności w zachowaniu i szkole,
- pomoc uczniom z rodzin uzależnionych i patologicznych,
- pomoc rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej,
- udział w prelekcjach organizowanych przez psychologów, pedagogów, lekarzy specjalistów,
* wymiar sprawiedliwości – Policja:
- udział w zajęciach prowadzonych przez policję na temat przeciwdziałania agresji i przestępczości.


PROGRAM
PROFILAKTYKI
DLA WYCHOWANKÓW
INTERNATU ZESPOŁU SZKÓŁ NR 6
im. M. RATAJA w EŁKU

NA LATA 2010/2011 – 2011/2012

Opracowany przez:
mgr Katarzynę Tadejko
kierownika Internatu ZS nr 6

III. CELE I ZADANIA PROFILAKTYKI
- metody, formy i środki realizacji

Internat jako placówka opiekuńczo – wychowawcza jest miejscem profilaktyki pierwszorzędowej skierowanej do grupy niskiego ryzyka, polegającej na promowaniu zdrowego stylu życia i zapobieganiu zagrożeniom, w szczególności na rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z wymogami życia. Jej celem jest opóźnianie inicjacji lub zachęcanie do abstynencji. Wynika to z zadań internatu, kompetencji wychowawców, a przede wszystkim potrzeb młodzieży.

Podstawą prawną dla zbudowania programu profilaktyki są:
- Ustawa z dn. 7 IX 1991r. o systemie oświaty
- Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dn. 24 IV 1997r.
- Rozp. MEN z dn. 15 I 2001r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
- Konwencja o Prawach dziecka z dn. 20 XI 1989r.
- Ustawa z dn.26 X 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, nowelizacja z dn. 12 IX 1996r.
- Ustawa z dn. 9 XI 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu
- Ustawa z dn. 19 VIII 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego

Program szkolnej profilaktyki to ogół działań chroniących dzieci i młodzież przed zakłóceniami w rozwoju i interwencyjnych w sytuacji pojawiających się zagrożeń.

Cele profilaktyki w internacie to:

I. Doskonalenie umiejętności psychologicznych i społecznych – komunikacja interpersonalna:
1. Wzmacnianie więzi międzyludzkich w grupie jako istotnego czynnika chroniącego przed ryzykownym zachowaniem – integracja.
2. Wzmacnianie pozytywnego obrazu samego siebie.
3. Kształtowanie dobrych relacji interpersonalnych między wychowankami a wychowawcami, personelem - rozwijanie postawy szacunku, zaufania, wzajemnej akceptacji.
4. Wskazywanie pożądanych wzorów zachowań.
II Uświadomienie szkodliwości stosowania używek:
1. Dostarczenie wiedzy o środkach uzależniających: narkotykach, nikotynie, alkoholu oraz zagrożeniach towarzyszących ich zażywaniu.
2. Kształtowanie umiejętności troski o własne bezpieczeństwo w relacjach z innymi – asertywna odmowa.
III Agresji STOP.
1. Zapobieganie i przeciwdziałanie różnym formom agresji.
IV Promocja zdrowego stylu życia, organizacja czasu wolnego – osłabianie czynników ryzyka, wzmacnianie czynników chroniących młodzież przed zaburzonymi zachowaniami:
1. Kształtowanie w wychowankach postaw prospołecznych i prozdrowotnych (odpowiedzialności za własne zdrowie).
2. Rozwijanie pozytywnych uczuć i wrażliwości na drugiego człowieka, empatii wobec osób niepełnosprawnych.
3. Zapoznawanie z alternatywnymi do używek sposobami spędzania czasu wolnego.


Metody, formy i środki realizacji

Program realizowany będzie w oparciu o metody aktywne, które pozwalają na większe zaangażowanie wychowanków, umożliwiając im przeżywanie treści poszczególnych zajęć; ułatwiają nawiązanie bliskiego kontaktu z wychowankami, sprzyjają uczciwym, swobodnym wypowiedziom. Przykłady metod aktywizujących możliwych do wykorzystania np.:
- praca w małych grupach,
- „burza mózgów”,
- miniwykład,
- drama,
- rysunek,
- drzewko decyzyjne, metaplan, itp.

Do realizacji celów i zadań wykorzystywane będą środki dostępne w internacie i w szkole m.in.:
- filmy,
- programy komputerowe,
- plansze,
- publikacje,
-gotowe programy profilaktyczne, które wspomagać mogą pracę wychowawców z wychowankami.

Zagadnienia profilaktyki w internacie realizowane będą podczas:
- zajęć wychowawczych,
- zajęć o charakterze integracji,
- działań Zarządu Samorządu Internatu,
- w organizowanych konkursach plastycznych i wiedzy,
- akcji promujących pożądany rodzaj zachowań,
- uroczystości grupowych,
- podczas spotkań z pedagogiem, policją, przedstawicielami innych instytucji pozaszkolnych.

Ewaluacja programu profilaktyki

Opracowany program profilaktyczny będzie realizowany w ciągu dwóch lat. Zostanie poddany ewaluacji na zakończenie roku szkolnego 2011/2012. Podstawową formą ewaluacji będą:
- informacje zwrotne od wychowawców,
- zapisy w dziennikach poszczególnych grup wychowawczych,
- obserwacje zachowań wychowanków, zapisy w arkuszach obserwacji,
- wyniki przeprowadzonych konkursów
- informacje z ankiet, wywiadów i rozmów skierowanych do wychowawców i wychowanków,
- hospitacje prowadzone przez kierownika internatu.
Wnioski z ewaluacji będą przedstawione Radzie Wychowawców Internatu, a planowane zmiany zatwierdzone uchwałą.

Spodziewane efekty programu to między innymi:
- zmniejszenie ilości i częstotliwości palenia papierosów oraz używania alkoholu przez młodzież,
- upowszechnianie postaw abstynenckich,
- poprawa stosunków interpersonalnych w grupie, komunikacji,
- nabycie umiejętności asertywnych,
- poprawa obrazu samego siebie, świadomość swoich mocnych stron,
- nabycie umiejętności bezpiecznego odreagowywania napięć emocjonalnych, radzenie sobie ze stresem,
- aktywność w działaniu na rzecz zdrowia własnego i innych.

L.P
OBSZAR DZIAŁANIA
CELE ZADANIA
SPOSOBY REALIZACJI
POZIOM ORGANIZACYJNY
TERMIN REALIZACJI

I Komunikacja interpersonalna Integracja wychowanków w grupie:
- wzajemne poznanie się,
- budowanie zaufania w grupie. Przygotowanie i przeprowadzenie spotkania integracyjnego. Udział wychowanków w zorganizowanych do wyboru wychowawcy:
- zajęciach wych.,
- ognisku,
- wyjściu w teren.
Wychowawcy klas
I IX

Umiejętność zauważania i nazywania uczuć własnych i innych ludzi. Przeprowadzenie zajęć wychowawczych z wykorzystaniem metod aktywizujących.
Zajęcia wychowawcze metodami aktywizującymi o tematyce:
- Jaki jestem?
- Jakim daje się poznać innym?
Wychowawcy klas
I IX

Wzmacnianie pozytywnego obrazu samego siebie i umiejętność samooceny. Organizacja spotkania z psychologiem. Udział wychowanków w spotkaniu z psychologiem nt: „Moje mocne strony. Budowanie pozytywnej samooceny”.
Organizacja spotkania - E.Strzelecka
- klasy I, II.
X

Kształtowanie dobrych relacji interpersonalnych między uczniami oraz między uczniami a wychowawcami, personelem.

Wskazywanie pożądanych wzorów zachowań.
Pogłębianie wiedzy i umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej.

Tworzenie warunków do budowania wzajemnych relacji typu „wychowawca – wychowane.

Wdrażanie do konsekwentnego przestrzegania swoich obowiązków i korzystania ze swoich praw.
Stosowanie pochwał i nagród.
Cykl zajęć wychowawczych o tematyce:
- zasady współdziałania w grupie,
- wspólne podejmowanie decyzji,
- poszanowanie godności i praw innych.

Organizacja :
- dyżurów w stołówce, na piętrach,
- imprez okolicznościowych,
- sezonowych prac na posesji internatu,
- wspólnej zabawy,
- pomocy w nauce.

Zapoznawanie lub przypominanie wychowankom praw i obowiązków na podstawie Regulaminu Internatu, Karty Praw Dziecka, Procedur Postępowania z młodzieżą w sytuacjach zagrożenia.

Wychowawcy klas II i III.
Wychowawcy grup.
Wychowawcy grup. X, XI

Cały rok szkolny.
IX, II
II

Uświadomienie szkodliwości stosowania używek na organizm człowieka.
Dostarczanie wiedzy o środkach uzależniających i zagrożeniach towarzyszących ich zażywaniu. Zaplanowanie w grupowych programach wychowawczych cyklu zajęć wychowawczych z wychowankami. Cykl zajęć wychowawczych dotyczących :
a)Uzależnienia – zniewolenie ciała i umysłu – informacje ogólne
- alkohol
- nikotynizm
- narkotyki
–klasy I.
b)Co to znaczy być uzależnionym?
- droga do uzależnienia
-skutki uzależnienia.
Uczucia, emocje i system wartości osób uzależnionych.
Mity i stereotypy na temat alkoholu, nikotyny i narkotyków – klasy II, III.

Wykorzystanie filmów video i innych materiałów o tematyce profilaktycznej .
Wychowawcy grup.
I, II
Kształtowanie umiejętności troski o własne bezpieczeństwo w relacjach z innymi – asertywna odmowa. Zaplanowanie w grupowych programach wychowawczych zajęć dotyczących asertywnej odmowy. Zajęcia wychowawcze:
a)Jak mówić nie? Trudna sztuka odmawiania.
b)Techniki asertywnej odmowy
- film „Asertywność”
- ćwiczenia praktyczne – 2godz.:
„nie piję”
„nie palę”
„nie biorę”.
Wychowawcy klas I i II.
I, II

Zapoznanie z działalnością instytucji i organizacji udzielających pomocy uzależnionym:
- Poradnia Leczenia Uzależnień;
- Poradnia Zdrowia Psychicznego;
- Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
- Centrum Pomocy Rodzinie
- Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
- Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna. Zorganizowanie spotkania z kompetentnymi ludźmi, pracownikami, wolontariuszami.

Spotkania z przedstawicielami instytucji udzielającymi pomocy. Wychowawcy grup ( po 2 spotkania w roku szkolnym w każdej grupie).
I, II
III

Zapobieganie i przeciwdziałanie różnym formom agresji.
Zdiagnozowanie przyczyn i źródeł agresji wśród uczniów.

Zapoznanie wychowanków z wynikami ankiety.

Dostarczenie wychowankom wiedzy na temat odpowiedzialności karnej za agresywne zachowanie.

Monitorowanie niepokojących zachowań. Opracowanie ankiety badawczej i przeprowadzenie badań ankietowych wśród mieszkańców internatu w celu poznania źródeł i przyczyn agresji.

Spotkanie z przedstawicielem Policji.

Otoczenie szczególną opieką wychowanków wyróżniających się dużą nadwrażliwością emocjonalną. Praca indywidualna z wychowankiem – rozmowy (informacyjne, ostrzegawcze). Podejmowanie działań mających na celu radykalną zmianę zachowania.
Prowadzenie zajęć o tematyce:
- poznanie siebie
- komunikacja interpersonalna.
- postawy asertywne
- kultura słowa
- negocjacje i mediacje w rozwiązywaniu konfliktów.

Wychowawcy grup.
Wychowawcy grup.
III
IV
Cały rok szkolny.

kl.I
kl. II
kl. I
kl. II
kl. III-IV
Zgodnie z Programami Wychowawczymi grup.

IV Promocja zdrowego stylu życia, organizacja czasu wolnego. Kształtowanie postaw prospołecznych i prozdrowotnych. Aktywny udział wychowanków w imprezach internatowych.

Zaplanowanie pogadanek, zajęć, spotkań o tematyce:
- zdrowy styl życia, higiena osobista
- zdrowe odżywianie, anoreksja, bulimia
- sposoby radzenia sobie ze stresem. Przygotowanie i realizacja uroczystości i imprez internatowych.

- spotkanie z pielęgniarką szkolną
- zajęcia wychowawcze, spotkanie z psychologiem,
- zajęcia wychowawcze:
„Stres pod kontrolą”
„Skutki stresu”( pozytywne i negatywne oddziaływanie stresu, techniki relaksacyjne). Wychowawcy grup.

kl. I
kl. II, III
kl. maturalne
kl. I,II
Zgodnie z Planem Pracy Internatu.

Zgodnie z Programami Wychowawczymi grup.
Organizacja konkursów na:
a)pracę pisemną, tematy do wyboru:
- List do kolegi palącego marihuanę.
- Alkohol przyczyną dramatu jednostki, rodziny, społeczeństwa.
b)plakat, pracę plastyczną na temat uzależnień
c)minikonkurs wiedzy

Przeprowadzenie konkursów wśród mieszkańców internatu.
Wychowawcy grup.
IV, V

Rozwijanie pozytywnych uczuć: wrażliwości, otwartości na drugiego człowieka, empatii wobec osób niepełnosprawnych. Udział wychowanków w akcjach charytatywnych.

Udział wychowanków w rozgrywkach sportowych.

Organizowanie pieszych wycieczek. Organizowanie akcji charytatywnych :
- na rzecz dzieci ze Szpitala Miejskiego „Oddział dziecięcy”
- na rzecz osób niepełnosprawnych
- „Góra Grosza”.

Organizacja rozgrywek sportowych międzygrupowych:
- w ping-ponga,
- w siatkówkę,
w piłkę nożną.

Piesze wycieczki grupowe na terenie miasta Ełk.
Wychowawcy grup.

Wychowawca grupy III.

Wychowawcy grup.
Zgodnie z Programami Wychowawczymi grup.



RAPORT Z EWALUACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI
DLA WYCHOWANKÓW INTERNATU ZS NR 6 W EŁKU
NA LATA 2010 – 2012

Internat jako placówka opiekuńczo – wychowawcza jest miejscem profilaktyki pierwszorzędowej skierowanej do grupy niskiego ryzyka, polegającej na promowaniu zdrowego stylu życia i zapobieganiu zagrożeniom, w szczególności na rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z wymogami życia. Jej celem jest opóźnianie inicjacji lub zachęcanie do abstynencji. Wynika to z zadań internatu, kompetencji wychowawców, a przede wszystkim potrzeb młodzieży.

Program Profilaktyki dla wychowanków Internatu ZS nr 6 został opracowany na lata 2010/2011 – 2011/2012. Założone do realizacji cele profilaktyki w internacie to:

I. Doskonalenie umiejętności psychologicznych i społecznych – komunikacja interpersonalna:
1. Wzmacnianie więzi międzyludzkich w grupie jako istotnego czynnika chroniącego przed ryzykownym zachowaniem – integracja.
2. Wzmacnianie pozytywnego obrazu samego siebie.
3. Kształtowanie dobrych relacji interpersonalnych między wychowankami a wychowawcami, personelem - rozwijanie postawy szacunku, zaufania, wzajemnej akceptacji.
4. Wskazywanie pożądanych wzorów zachowań.
II Uświadomienie szkodliwości stosowania używek:
1. Dostarczenie wiedzy o środkach uzależniających: narkotykach, nikotynie, alkoholu oraz zagrożeniach towarzyszących ich zażywaniu.
2. Kształtowanie umiejętności troski o własne bezpieczeństwo w relacjach z innymi – asertywna odmowa.
III Agresji STOP.
1. Zapobieganie i przeciwdziałanie różnym formom agresji.
IV Promocja zdrowego stylu życia, organizacja czasu wolnego – osłabianie czynników ryzyka, wzmacnianie czynników chroniących młodzież przed zaburzonymi zachowaniami:
1. Kształtowanie w wychowankach postaw prospołecznych i prozdrowotnych (odpowiedzialności za własne zdrowie).
2. Rozwijanie pozytywnych uczuć i wrażliwości na drugiego człowieka, empatii wobec osób niepełnosprawnych.
3. Zapoznawanie z alternatywnymi do używek sposobami spędzania czasu wolnego.

Zakładane efekty programu to między innymi:
- zmniejszenie ilości i częstotliwości palenia papierosów oraz używania alkoholu przez młodzież,
- upowszechnianie postaw abstynenckich,
- poprawa stosunków interpersonalnych w grupie, komunikacji,
- nabycie umiejętności asertywnych,
- poprawa obrazu samego siebie, świadomość swoich mocnych stron,
- nabycie umiejętności bezpiecznego odreagowywania napięć emocjonalnych, radzenie sobie ze stresem,
- aktywność w działaniu na rzecz zdrowia własnego i innych.

Założono, że program profilaktyki będzie ewaluowany z końcem roku szkolnego 2011/2012.

Opracowany program profilaktyczny był realizowany w ciągu dwóch lat. Został poddany ewaluacji na zakończenie roku szkolnego 2011/2012 (czerwiec).
Celem procedury ewaluacji jest:
*uzyskanie informacji o przebiegu realizacji programu profilaktyki,
*poznanie ewentualnych trudności i braków, które występują w trakcie realizacji,
*określenie nastawienia uczestników do realizacji programu,
*uzyskanie opinii o wartości zrealizowanego programu profilaktycznego.

W ciągu dwóch lat Program Profilaktyki był monitorowany z przebiegu realizacji zadań przez:
- informacje zwrotne od wychowawców,
- zapisy w dziennikach poszczególnych grup wychowawczych,
- obserwacje zachowań wychowanków, zapisy w arkuszach obserwacji,
- wyniki przeprowadzonych konkursów,
- informacje z ankiet, wywiadów i rozmów skierowanych do wychowawców i wychowanków,
- hospitacje prowadzone przez kierownika internatu.

Program realizowany był w oparciu o metody aktywne, które pozwoliły na większe zaangażowanie wychowanków, nawiązanie bliskiego kontaktu z wychowankami, sprzyjały uczciwym, swobodnym wypowiedziom.
Do realizacji celów i zadań wykorzystane były środki dostępne w internacie i w szkole m.in.:
- filmy,
- programy komputerowe,
- plansze,
- publikacje,
-gotowe programy profilaktyczne, które wspomagały pracę wychowawców z wychowankami.
Zagadnienia profilaktyki w internacie realizowane były podczas:
- zajęć wychowawczych,
- zajęć o charakterze integracji,
- działań Zarządu Samorządu Internatu,
- w organizowanych konkursach plastycznych i wiedzy,
- akcji promujących pożądany rodzaj zachowań,
- uroczystości grupowych,
- podczas spotkań z pedagogiem, policją, przedstawicielami innych instytucji pozaszkolnych.

W czerwcu 2012r. została przeprowadzona ankieta ewaluacyjna wśród wychowanków i wychowawców internatu. W ankiecie wzięło udział 50 uczniów oraz pięcioosobowa kadra pedagogiczna internatu.
Wszyscy ankietowani wychowawcy podejmują się działań wynikających z programu profilaktyki. Dwie osoby zwróciły uwagę na problemy wynikające z realizacji działań, a dotyczące nieatrakcyjności niektórych z tematów w związku z ich omawianiem w szkole, oraz na problemy z zapraszaniem kompetentnych osób na spotkania z młodzieżą (popołudniowe wizyty w placówce są niechętnie widziane przez gości).Największą siłę oddziaływania na młodzież zdaniem wychowawców miały zajęcia z zasad współżycia w grupie rówieśniczej, asertywności oraz źródeł i przyczyn agresji. Nieco mniejszym zainteresowaniem cieszyły się tematy związane z rozpoznawaniem i nazywaniem uczuć, poszanowaniem godności i praw innych, zdrowym odżywianiem, akcje charytatywne.
52% wychowanków regularnie uczęszcza na zjęcia wychowawcze, 36% raczej tak, 12% nie korzysta z zajęc. 78% ankietowanych odpowiedziała, że zajęcia z zakresu profilaktyki są przydatne i interesujące, były pomocne w zdobyciu wiedzy i umiejętności – 24%, zaledwie 12% twierdzi przecząco.
Zdaniem wychowawców uczniowie przy omawianiu profilaktyki wykazują się wiedzą na temat danego tematu – 80%, ale też bywają znużeni i zniechęceni (2 osoby). Zdecydowanie podejmowane działania wpływaja korzystnie na wychowanków, jeżeli chodzi o komunikację interpersonalną, agresję słowną – po 4 osoby; palenie papierosów, wymuszania – po 3 osoby; zażywanie narkotyków, bójki – po 2 osoby.

Obszar działania: KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA
Efektem realizacji Programu Profilaktyki jest rozwój osobowości w zakresie komunikacji interpersonalnej. Wychowankowie ocenili, że najwięcej wiedzy i umiejętności wynieśli z zajęć dotyczących tolerancji - 64%, zasad współżycia w grupie - 48%, poszanowania godności i praw innych – 44%, dalej z rozpoznawania i nazywania uczuć 24%. Popularnością cieszyły się spotkania integracyjne pozwalające na wzajemne poznanie się, budowanie zaufania w grupie w formie organizowanych ognisk czy dyskotek 52%. Na uwagę zasługuje fakt iż, wychowankowie dostrzegają promowane przez wychowawców właściwe ich zachowanie, poprzez nagradzanie zgodnie z regulaminem internatu lub dyplomem, nagrodą rzeczową – 100%, pochwałę przed rodzicami - 40%.

Obszar działania: UŚWIADOMIENIE SZKODLIWOŚCI STOSOWANIA UŻYWEK
Jednym z głównych celów Programu Profilaktyki jest ustrzeżenie młodego człowieka przed uzależnieniami. Nasi wychowankowie spotykają się z używkami w swoim codziennym otoczeniu, dlatego też obliguje to wychowawców do ciągłego przypominania o skutkach nałogów. Dostarczając wiedzy o środkach uzależniających i zagrożeniach towarzyszących ich zażywaniu, kształtując umiejętność troski o własne bezpieczeństwo w relacjach z innymi, ucząc asertywnej odmowy, zapoznając z działalnością instytucji i organizacji udzielających pomocy osobom uzależnionym, organizując spotkania z kompetentnymi ludźmi obserwuje się zamierzone efekty. Z obserwacji i rozmów z wychowawcami efektem działań jest zmniejszenie spożywania alkoholu i palenia papierosów przez wychowanków internatu. Kształtowana świadomość podopiecznych upowszechnia postawy abstynencie. Z przeprowadzonej ankiety wśród mieszkańców wynika, że największe zainteresowanie i oddziaływanie miały zajęcia na temat zagrożeń używania narkotyków – 68%, alkoholu – 60%, nikotyny – 54%, asertywnej postawy – 32%, znajomości instytucji wspomagających – 22%.

Obszar działania: AGRESJI STOP!
Ważnym elementem pracy wychowawczej jest zapobieganie i przeciwdziałanie różnym formom agresji. Począwszy od prób zdiagnozowania przyczyn i źródeł agresji – 52%, dostarczenie młodzieży wiedzy na temat odpowiedzialności karnej za niewłaściwe zachowanie – spotkania z funkcjonariuszem policji, pedagogiem, psychologiem, pogadanki, zajęcia psychoedukacyjne – 50% poprzez monitorowanie niepokojących zachowań – otoczenie szczególną troską i opieką wychowanków wyróżniających się dużą nadwrażliwością emocjonalną. Potwierdzeniem jest fakt, że 80% badanych uważa, że jego prawa w placówce są respektowane.

Obszar działania: PROMOCJA ZDROWEGO STYLU ŻYCIA. ORGANIZACJA CZASU WOLNEGO
Wychowawcy podczas pogadanek, zajęć profilaktycznych, organizacji konkursów i spotkań starali się przekonać wychowanków do zasad zdrowego stylu życia. Uczyli zdrowej rywalizacji, aktywnego, pożytecznego wypoczynku i kulturalnego spędzania czasu wolnego. Włączali młodzież w działalność charytatywną. Według wychowanków największe zainteresowanie wzbudzały wyjścia i wycieczki poza teren placówki – 66%,organizowane imprezy internacie – 60%, organizacja konkursów – 52%, rozgrywki sportowe – 46%, zajęcia związane z higieną osobistą – 38%, radzeniem sobie ze stresem – 36%, akcje charytatywne – 36%, HIV/AIDS – 24%.
Wychowankowie internatu mieli możliwość wypowiedzenia się w ankietach na temat zajęć z profilaktyki, które chcieliby realizować w przyszłym roku szkolnym. Bardzo mała liczba ankietowanych udzieliła pisemnej odpowiedzi. Propozycje dotyczyły organizacji koła teatralnego, zajęć muzyczno – tanecznych, częstszych wyjść poza internat, rozgrywek sportowych.

Z analizy zawartego materiału wynika, że wychowankowie i wychowawcy pozytywnie ocenili działania z zakresu Programu Profilaktyki. Analizując informacje zwrotne od wychowawców, zapisy w dziennikach poszczególnych grup wychowawczych, obserwacje zachowań wychowanków, zapisy w arkuszach obserwacji, wyniki przeprowadzonych konkursów, wyniki przeprowadzonych planowanych obserwacji należy stwierdzić, że program odniósł zamierzone efekty.


Na podstawie ewaluacji podjętych działań w ramach Programu Profilaktyki dla mieszkańców Internatu ZS nr 6 w Ełku ustalono następujące efekty:
- działania profilaktyczne internatu skutkują poprawą funkcjonowania wychowanków na terenie placówki,
- działania profilaktyczno - wychowawcze internatu wspomagają psychiczny, fizyczny, społeczny i duchowy rozwój ucznia,
- uczniowie czują się bezpiecznie na terenie placówki, podobnego zdania są rodzice,
- w internacie uczniowie uczą się postaw patriotycznych, obywatelskich, bycia członkiem
rodziny, przeciwdziałania agresji i zdrowego stylu życia,
- wychowankowie mają świadomość zagrożeń wynikających z ryzykownych zachowań, rozwijają swoje mocne strony, potrafią unikać zagrożeń, rozwiązują problemy, dbają o zdrowie i bezpieczeństwo, wiedzą gdzie szukać pomocy w trudnych sytuacjach,
- aktywnie działają na rzecz zdrowia własnego i innych,
- młodzież systematycznie poszerza swoją wiedzę z zakresu profilaktyki poprzez udział w konkursach oraz na zajęciach wychowawczych,
- uczniowie poznają zgubny wpływ substancji psychoaktywnych (papierosy, alkohol, narkotyki) i rozumieją potrzebę zapobiegania uzależnieniom,
- uczniowie starają się konstruktywnie rozwiązywać konflikty; utrwalają zachowania asertywne,
- uczniowie posiadają umiejętności prawidłowej reakcji w sytuacji zagrożenia,
- na terenie internatu rzadko występują zachowania agresywne,
- uczniowie i ich rodzice mają możliwość korzystania ze wsparcia profesjonalnych instytucji współpracujących w ramach Programu Profilaktycznego,
- uczniowie w trudnych sytuacjach mogą liczyć na pomoc i wsparcie ze strony wychowawców i wszystkich pracowników internatu,
- rodzice/opiekunowie uczniów korzystają z pomocy pracowników pedagogicznych internatu przy rozwiązywaniu problemów wychowawczych,
- Samorząd Internatu podejmuje ciekawe akcje i prowadzi zróżnicowane działania,
- internat posiada wypracowane procedury postępowania w sytuacjach zagrożeń.

Obszary zagrożeń:
W wyniku ewaluacji Programu Profilaktycznego, przy użyciu wymienionych uprzednio technik i metod badawczych, wyróżniono najbardziej ryzykowne, powtarzające się zachowania wychowanków na terenie internatu, będące zagrożeniem dla płynnego przebiegu wychowania i edukacji młodzieży oraz ich bezpieczeństwa:
- nieregularne uczęszczanie niektórych uczniów na zajęcia lekcyjne – odnotowane absencje,
spóźnienia, ucieczki z lekcji,
- niezaradność wychowawcza rodziców – wielu rodziców nie posiada odpowiednich umiejętności wychowawczych, koniecznych do prawidłowego pokierowania rozwojem, zwłaszcza psychicznym i emocjonalnym dziecka,
- niska motywacja wychowanków do nauki – zaobserwowany brak odpowiedniego zaangażowania w proces uczenia się u poszczególnych uczniów,
- palenie papierosów przez wychowanków – najbardziej powszechne zjawisko związane z
uzależnieniami wśród wychowanków naszego internatu,
- brak właściwych postaw i zachowań wśród wychowanków:
. sporadyczne przejawianie zachowań agresywnych wobec innych uczniów;
. obserwowany u poszczególnych uczniów brak szacunku do osób dorosłych i starszych,
. niewłaściwe korzystanie z telefonów komórkowych i urządzeń elektronicznych,
. używanie wulgaryzmów słownych.
Na następujących obszarach należy wobec tego zintensyfikować działalność profilaktyczną internatu.


WNIOSKI:
Po przeprowadzonej analizie opracowano poniższe zalecenia do dalszej pracy profilaktycznej na
terenie internatu:
- należy bezzwłocznie informować rodziców/opiekunów niektórych uczniów o nieobecnościach w szkole i kontrolować na bieżąco ich frekwencję na zajęciach,
- uczniowie będą motywowani do procesu uczenia się, poprzez zachęcanie ich do udziału
w różnorodnych konkursach i zawodach, Samorząd Internatu w dalszym ciągu będzie podejmował ciekawe akcje i prowadził zróżnicowane działania tak by uczniowie czuli się współgospodarzami placówki,
- należy jeszcze bardziej promować i kształtować właściwe zachowania wśród wychowanków,
- należy zwracać każdorazowo uwagę na zachowania naganne wychowanków;
- wśród rodziców należy szerzyć wiedzę dotyczącą stosowanych w internacie form i metod pomocy uczniom i zapobiegania przemocy i agresji,
- należy uaktywnić sposób dyżurowania wychowawców mający na celu zmniejszenie nagannych zachowań, monitorować sytuację w łazienkach i na korytarzach,
- należy zintensyfikować działania profilaktyki antynikotynowej w internacie,
- należy zachęcać rodziców do większego zainteresowania się problemami własnych dzieci – pedagogizacja rodziców,
- współczesne zagrożenia i podejmowane przez uczniów zachowania ryzykowne (np. agresja, wagary), wymagają zapraszeń na spotkania z nimi specjalistów z różnych dziedzin.
W ramach realizacji Programu Profilaktycznego należy współpracować z dotychczasowymi instytucjami jak również nawiązywać kontakty z nowymi. Uczniom i ich rodzicom stworzyć możliwość korzystania ze wsparcia profesjonalnych instytucji współpracujących w ramach programu profilaktycznego,


Opracowała:

Ełk, dn. 22 VI 2012 ........................................