Scenariusz zajęć terapii pedagogicznej z wykorzystaniem elementów arteterapii przeprowadzonych w ciągu 3 godzin lekcyjnych

TEMAT: Układanie opowiadania pt.: „Gospodarstwo” z rozsypanki zdaniowo-wyrazowej w oparciu o własne doświadczenia dzieci oraz wspólnie wykonaną z ciastoliny makietę gospodarstwa wiejskiego. Ćwiczenia w cichym czytaniu ze zrozumieniem.

CHARAKTER ZAJĘĆ: zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze

CELE GŁÓWNE: 1 godz.- Wykonanie z ciastoliny figur zwierząt hodowlanych.
2 godz.- Układanie opowiadania z rozsypanki zdaniowo-wyrazowej.
3 godz.- Doskonalenie umiejętności cichego czytania ze zrozumieniem.
UCZESTNICY: 4-osobowa grupa dzieci z klasy IIg (5-osobowa grupa dzieci z klasy IIf)
MIEJSCE: gabinet terapii pedagogicznej o powierzchni. 12 m2
POMOCE: 1 godz.- kreda, tablica, 1 szklanka mąki, 1 szklanka soli, pół szklanki wody, wiaderko, łyżka, podkładki, ręcznik, domek drewniany, płaskie pudełko na zagrodę
2 godz.- farby, pędzle, naczynia na wodę, gazety na podkład, zeszyt, magnetofon, kaseta „Piosenki z niespodzianką" KM 026, rozsypanka wyrazowo-zdaniowa dla każdego ucznia,
3 godz.- zeszyt, kredki, makieta, magnetofon, kaseta „Piosenki, które śpiewali dziadkowie, gdy byli mali'' WSiP 1992 W-18, materiały pomocnicze dla nauczycieli Anny Smoleńskiej „Instrukcja do ćwiczeń w czytaniu i pisaniu" Wydawnictwa Akcydensowe Warszawa 1989 -ćw.9/7/3

1 godzina zajęć - grupa z lIg 13.12.2000 , grupa z IIf 14.12.2000

Ćwiczenie 1. Powitanie.
Cel: Zachęcenie do współdziałania poprzez wprowadzenie miłego nastroju pogodną piosenką. Rozwijanie analizy i syntezy słuchowej oraz poczucia rytmu.
Przebieg: Dzieci i n-l ustawiają się w kole. N-l zaprasza do wspólnej zabawy śpiewem i ruchem. Dzieci włączają się w ilustrację piosenki:
„Wszyscy są, witam was,
zaczynamy, już jest czas.
Jestem ja, jesteś ty, raz, dwa, trzy ! “
w ustawieniu początkowo w kole, a potem w parach tak, aby każdy z każdym w rytmie raz-dwa-trzy przywitał się.

Ćwiczenie 2. „Koło fortuny”.
Cel: Rozwijanie analizy i syntezy wzrokowej oraz umiejętności logicznego myślenia.
Przebieg: Na tablicy n-l przygotował ukryte 12-literowe hasło: - - - - - - - - - - - - . Dzieci podają litery podpierając je słowem, np.: G jak Gucio. Jeśli podadzą prawidłową literę z hasła, n-l ujawnia jej miejsce. Klasa IIg odgadła hasło przy odsłoniętych następujących literach:
G O S - O D A - S -- O, a klasa IIf: G - - P - D - - - T W -

Ćwiczenie 3. Rozmowa kierowana.
Cel:: Doskonalenie umiejętności budowania ustnych wypowiedzi.
Przebieg: N-l zadaje pytanie „Co to jest gospodarstwo ?", by dowiedzieć się, w jaki sposób dzieci rozumieją to pojęcie. Okazuje się, że dzieci potrafią własnymi słowami oddać zakres pojęć: gospodarstwo wiejskie, gospodarstwo hodowlane, gospodarstwo rybne. Następnie n-l skoncentrował ich uwagę na wiejskim gospodarstwie i ustalił jego wygląd:
-jest dom, w którym mieszkają gospodarze,
-obok domu jest podwórko jest otoczone płotem,
-na podwórku można spotkać następujące zwierzęta: koń, krowa, owca, kura, kaczka, indyk, pies, kot, świnia,
- za płotem jest pole.

Ćwiczenie 4. Zwierzątka z ciastoliny.
Cel: Poznanie receptury i procesu sporządzania masy solnej.
Wyzwalanie aktywności twórczej dzieci.
Usprawnianie manualne podczas wyrabiania masy solnej i lepienia z niej figurek zwierząt ze zwróceniem uwagi na elementy budowy zwierząt: głowa, szyja, tułów, nogi, ogon.
Przebieg: N-l daje propozycję wykonania gospodarstwa. Dzieci widzą produkty w szklankach i nazywają je. Mogą dotykać, smakować, wąchać. Bezbłędnie odgadują nazwy: mąka, sól, woda. Stwierdzają, że figurki będą lepić z ciasta. Jedno z dzieci podało nazwę „masa solna”. N-l zasugerował, że tę masę solną, to ciasto będziemy lepić jak plastelinę albo modelinę. Może więc wymyślą nazwę dla tego tworzywa – tak powstało pojęcie „ciastolina”. Następnie n-l podaje śpiewany przepis na ciastolinę. N-l wykonuje czynności śpiewając na melodię „Choć mam rączki małe”:
„Weź szklaneczkę mąki,
weź szklaneczkę soli,
wymieszaj to z wodą,
ciastolinę zrobisz.”
Każde dziecko wyrabia po trochu w wiaderku ciastolinę, następnie otrzymuje po kawałku masy na swoją podkładkę i przystępuje do lepienia zwierzęcia hodowlanego. N-l w tym czasie przygotowuje dom i ogrodzenie. Po wykonaniu figurek dzieci rozkładają je na kartonach do wyschnięcia, sprzątają swoje miejsce pracy, myją ręce i siadają w kręgu.

Ćwiczenie 5. Podsumowanie.
Cel: Kształcenie umiejętności wyciągania wniosków z uczestnictwa w zajęciach.
Przebieg: Rozmowa kierowana przez n-la na temat: „Co ćwiczyliśmy na dzisiejszych zajęciach ?. Odpowiedzi dzieci:
- „pamięć, bo nauczyliśmy się nowych piosenek”
- „gimnastykowaliśmy ciało w tańcu”
- „wyklaskiwaliśmy rytm”
- „ćwiczyliśmy umysł, gdy rozwiązywaliśmy zagadkę”
- „nauczyliśmy się robić ciastolinę”
- „ćwiczyliśmy ręce”
- „ćwiczyliśmy lepienie”

Ćwiczenie 6. Pożegnanie.
Cel: Integracja grupy – rozstanie w miłej atmosferze.
Przebieg: Wszyscy stoją w kole i trzymają się za ręce. Mówią sobie “Do widzenia” wykorzystując następujące gesty:
„Do” - złączone ręce unosimy do góry
„wi” - ręce opuszczone
„dze” - przysiad
„nia” - wyskok do góry z uniesieniem rąk


2 godzina zajęć - grupa z IIg 18.12.2000 , grupa z IIf 19.12.2000

Ćwiczenie 1. Powitanie.
( takie samo jak w 1-ej godzinie zajęć )

Ćwiczenie 2. Zajęcia plastyczne.
Cel: Ćwiczenie płynności i precyzji ruchów ręki podczas malowania ulepionych figurek.
Rozwijanie wyobraźni i wyzwalanie twórczej aktywności dzieci.
Kształcenie wrażliwości estetycznej i wytrwałości.
Przebieg: Dzieci przygotowują stanowiska pracy do malowania. N-l rozdaje wysuszone rzeźby. Dzieci sprawdzają, czy ich figurki są stabilne i wybierają te, które uważają za warte pokolorowania. Malują według swoich pomysłów, wymieniają uwagi o farbach (np. jak zrobić szarą), w razie potrzeby pożyczają sobie farby i dzielą się wodą. Następnie wykonują makietę gospodarstwa - ustawiają zwierzęta w zagrodzie wykonanej przez n-la i opowiadają, co gospodarz widzi przez okno domku.

Ćwiczenie 3. Rozsypanka wyrazowo-zdaniowa.
Cel: Usprawnianie analizy i syntezy wzrokowej.
Ćwiczenia w cichym czytaniu ze zrozumieniem i logicznego myślenia.
Ćwiczenia w głośnym czytaniu.
Przebieg: Dzieci otrzymują w kopertach rozsypankę wyrazowo-zdaniową. Wspólnie z n-lem przypominają sobie budowę zdania ( wielka litera na początku zdania, kropka na końcu zdania ). Dla ułatwienia każde zdanie jest napisane na innym kolorze papieru, najpierw więc segregują wyrazy wg koloru tła, na jakim jest napisany, a następnie układają z nich zdania. Po ułożeniu po kolei odczytują głośno po jednym zdaniu, porównują zapisy i ewentualnie je poprawiają. Potem dzieci ustalają kolejność zdań w taki sposób, by powstało z nich opowiadanie pt.: „Gospodarstwo",
Uwaga dodatkowa: Dzieci mogą ułożyć różne wersje opowiadania, ale1, 6, 7 zdanie mają swoje stałe miejsce w opowiadaniu, natomiast kolejność 2, 3, 4, 5 jest dowolna.
Po podwórku przechadzają się różne zwierzęta.
Kury wygrzebują z ziemi resztki jedzenia.
Kogut stroszy swój grzebień.
Kot pręży grzbiet.
Koń biegnie z rozwianą grzywą.
Nagle w oddali rozległ się grzmot.
Idzie burza.

Ćwiczenie 4 Muzyka i ruch.
Cel: Ćwiczenie rozluźniające i relaksujące.
Interpretacja ruchowa charakteru piosenki.
Przebieg: N-l zachęca do wysłuchania piosenki tematycznie związanej z wykonaną makietą gospodarstwa i ułożonym opowiadaniem i potańczenie w rytm muzyki. Można klaskać na koniec śpiewanego wersu, a podczas refrenu podskakiwać albo kręcić rękami młynka. Kto ma ochotę może śpiewać z zespołem „Radiowe nutki”. Z taśmy magnetofonowej n-l odtwarza piosenkę pt.: „Na podwórku koło bramy" (słowa: Hanna Łochocka)
Na podwórku koło bramy (klask, klask)
wiodły spory cztery mamy.(klask, klask)
Każda mówi, że jej dziecię (klask, klask)
najładniejsze jest na świecie. (klask)
Ref.: Mówi krowa – cielątko,(młynek)
mówi owca - jagniątko,(młynek)
mówi świnka - prosiaczek, (młynek)
a kobyłka - źrebaczek.(młynek)
Oj, tak, tak, (grożenie palcem prawej ręki)
oj, tak, tak, (grożenie palcem lewej ręki)
oj, tak. (zaakcentowanie palcami obu rąk)

Ćwiczenie 5. Przepisywanie.
Cel: Doskonalenie umiejętności uważnego przepisywania.
Przebieg: Dzieci przepisują ułożone przez siebie opowiadanie, następnie n-l sprawdza poprawność wykonanej pracy. Omawia z dziećmi błędy i próbuje ustalić z dzieckiem przyczynę ewentualnych błędów. ( Autentyczne wypowiedzi dzieci: „chyba się za bardzo śpieszyłem", „bo choć patrzyłem, to zanim zacząłem pisać, chyba zapomniałem, jak było napisane", „bo niedokładnie patrzyłem")

Ćwiczenie 6 Podsumowanie.
Cel: Kształcenie umiejętności wyciągania wniosków na temat własnego uczestnictwa w zajęciach.
Przebieg: Rozmowa kierowana przez n-la na temat: „Jakie umiejętności doskonaliliśmy na dzisiejszych zajęciach ?" Odpowiedzi dzieci:
- „dokładne malowanie"
- „układanie zdań z rozsypanki, a potem opowiadania z tych zdań"
- „taniec“
- „ładne czytanie"
- „uważne przepisywanie"
- „czytanie po cichu i głośne"

Ćwiczenie 7. Pożegnanie.
( takie samo jak w 1-ej godzinie zajęć )


3 godzina zajęć - grupa z lIg 20.12.2000 , grupa z IIf 21.12.2000

Ćwiczenie 1. Powitanie.
( takie samo jak w 1-ej godzinie zajęć )

Ćwiczenie 2. Polowanie na wyrazy.
Cel: Doskonalenie umiejętności głośnego czytania.
Usprawnianie analizy wzrokowej podczas cichego czytania.
Przypomnienie reguły pisania „rz" po spółgłoskach.
Przebieg: Dzieci odczytują po kolei ułożone na poprzednich zajęciach swoje opowiadania. Następnie n-l ogłasza „polowanie na wyrazy”, które spełniają następujące warunki: mają w pisowni literę „g" oraz dwuznak „rz". Po cichym czytaniu prezentują „upolowane" wyrazy: wygrzebują, grzebień, grzbiet, grzywa, grzmot. N-l zapisuje je na tablicy, a dzieci w zeszytach z zaznaczeniem trudności ortograficznej „rz" kolorem zielonym, a spółgłoskę „g" kolorem niebieskim i dokonują wspólnie analizy wyrazów:
N-l: Co możemy stwierdzić na podstawie pisowni tych wyrazów ?
U-U: W tych wyrazach jest „g" i „rz".
N-l: Co powiecie o położeniu tych liter w wyrazach ?
U-U: Są jedna przy drugiej, bardzo blisko.
N-l: W jaki sposób stoją jedna przy drugiej ?
U-U: Najpierw jest „g", a potem „rz".
N-l: Czy takie ustawienie kojarzy wam się z jakąś regułą ortograficzną ? Jeszcze nie ? A może ułożycie sami regułę ?
U-U: ... Po spółgłosce "g" piszemy "rz".

Ćwiczenie 5. Muzyka i ruch.
Cel: Nauka na pamięć słów nowej piosenki.
Doskonalenie umiejętności wypowiadania się na określony temat.
Wyzwalanie ekspresji ruchowej w tańcu.
Przebieg: Dzieci podchodzą z n-lem do makiety. N-l prosi, by odnalazły figurkę koguta i opisały, po jakich cechach wyglądu zewnętrznego rozpoznają koguta wśród innych zwierząt. Następnie n-l zaprasza dzieci do zabawy przy piosence „Miała baba koguta" odtwarzanej z taśmy magnetofonowej.
Miała baba koguta, koguta, koguta, (cwał w parach po kole)
wsadziła go do buta, do buta. Siedź !
Ref.: O mój miły kogucie, kogucie, (zmiana kierunku i „haczyk” w parach)
kogucie, kogucie, kogucie, kogucie,
czy ci dobrze w tym bucie, w tym bucie,
w tym bucie, w tym bucie jest.
Miała baba indora, indora, indora, (koło „związane" i cwał bokiem)
wsadziła go do wora, do wora. Siedź !
Ref.: O mój miły indorze, indorze, (zmiana kierunku i cwał bokiem)
indorze, indorze, indorze,
czy ci dobrze w tym worze, w tym worze,
w tym worze, w tym worze jest.

Ćwiczenie 4 Koguty Władka.
Cel: Doskonalenie umiejętności cichego czytania ze zrozumieniem.
Ćwiczenie koordynacji wzrokowo-ruchowej i rozwijanie sprawności graficznycznej.
Doskonalenie umiejętności analizy i syntezy wzrokowej.
Kształcenie wrażliwości estetycznej podczas wykonywania rysunku.
Przebieg: Każde dziecko otrzymuje do wklejenia tekst opowiadania
"Koguty Władka". Po wklejeniu otrzymuje obrazek do odkalkowania (podkładają pod kartkę w zeszycie tak, aby kalkowane koguty znalazły się pod wklejonym tekstem).
Koguty Władka.
Władek ma dwa koguty. Oba są ładne i kolorowe. Władek sam już nie wie, który jest ładniejszy. Czy ten brązowy z żółtymi piórami w ogonie, czy ten żółty z zielonym ogonem.

Po odkalkowaniu dzieci po cichu czytają sobie tekst i kolorują koguty zgodnie z informacjami ukrytymi w opowiadaniu. Potem n-l głośno odczytuje tekst, a dzieci wskazują na swoich rysunkach najpierw brązowego z żółtymi piórami w ogonie, potem żółtego z zielonym ogonem. Jeśli dziecko pokolorowało oba koguty prawidłowo pod rysunkiem n-l pisze: „To są koguty Władka, BRAWO !". Jeśli błąd dotyczy jednego koguta, to np.: „To jest kogut Władka, a to Twój kogut." Jeśli pokolorowano koguty niezgodnie z treścią: „To nie są koguty Władka. To są Twoje koguty," ,

Ćwiczenie 5.. Podsumowanie.
Cel: Kształcenie umiejętności wyciągania wniosków z uczestnictwa w zajęciach.
Przebieg: Rozmowa kierowana przez n-la na temat: „Co ćwiczyliście na dzisiejszych zajęciach?". Odpowiedzi dzieci:
- „wyszukiwanie wyrazów z „rz" po „g"
- „pisownię wyrazów z „rz" po spółgłoskach"
- „ćwiczyliśmy ciało w tańcu"
- „uczyliśmy się tańczyć"
- „pamięć, bo nauczyliśmy się na pamięć nowej piosenki"
- „oczy, aby dobrze patrzyły i więcej widziały"
- „dokładne rysowanie"

Ćwiczenie 6: Pożegnanie.
Cel: Integracja grupy – rozstanie w miłej atmosferze.
Przebieg: Wszyscy stoją w kole i trzymają się za ręce. Na melodię „Panie Janie” n-l śpiewa pożegnanie z dziećmi chodząc po kole:
„Do widzenia, do widzenia! Żegnam was, żegnam was!
(zmiana kierunku) Wszyscy się spotkamy, wszyscy się spotkamy
tu jeszcze raz, tu jeszcze raz!”