Program "Ruch to zdrowie, każdy przedszkolak ci to powie"

WSTĘP
Aktywność ruchowa zapewnia dziecku optymalny rozwój oraz zdrowie. Ruch jest nie tylko usprawnieniem muskulatury ciała i układów wewnętrznych organizmu, lecz przede wszystkim środkiem do eksperymentowania i eksplorowania świata, ułatwiającym zdobywanie doświadczeń praktycznych. Wzbogacanie doświadczeń psychoruchowych oraz rozwijanie sprawności dziecka stanowi podstawę jego prawidłowego rozwoju. Pobudza bowiem dziecko do podejmowania różnych form działalności – samodzielnych lub kierowanych. Kierowana aktywność fizyczna powinna być dostosowana
do możliwości dziecka i odpowiadać jego potrzebom, a wymagania dość liberalne, w zależności od zdolności ruchowych, umiejętności, inwencji twórczej i poziomu rozwoju osobowości, aby w przypadku nieudanych prób nie zniechęcać dziecka do dalszych działań. Ruch jest wtedy skuteczny, gdy się go odpowiednio dawkuje, a jego częstotliwość i intensywność jest adekwatna do predyspozycji i możliwości organizmu dziecka na danym etapie rozwoju.
Aktywność ruchowa służy m.in. wytworzeniu u dzieci przyzwyczajenia
do uprawiania gimnastyki, czynnego wypoczynku, rekreacji, w dorosłym życiu zaś – sportu. Osiągnięcie przez dziecko określonego poziomu sprawności i wydolności fizycznej pozwoli mu w przyszłości lepiej ocenić własną reakcję na wysiłek i odpowiednio dostosować do możliwości organizmu wybrane formy czynnego wypoczynku i rekreacyjne dyscypliny sportu.
Dziecku w okresie przedszkolnym potrzeba ciągłych i dynamicznych zmian zarówno obiektów zainteresowania, jak i rodzaju podejmowanych czynności ruchowych. Spontaniczne bieganie na placu zabaw meczy przedszkolaka o wiele mniej niż „celowy”, monotonny ruch dążący do perfekcji określonej czynności.
Wychodząc na przeciw potrzebom rozwojowym dzieci i rozumieniu konieczności stosowania różnorodnych form aktywności fizycznej dzieci opracowałam program pt. „RUCH TO ZDROWIE KAŻDY PRZEDSZKOLAK CI POWIE”.

Program opracowano na podstawie:
- Rozporządzenia MEN z dnia 15 stycznia 2009 r. w sprawie postawy programowej wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego (Dz.U. nr 4, poz. 17).
- Konwencji Praw Dziecka art. 3, art.24.

Podstawowe zagadnienia programu to:

• Wpływ ruchu na rozwój dziecka.
• Stworzenie sprzyjających okazji edukacyjnych umożliwiających wpieranie i wspomaganie indywidualnego rozwoju dziecka.
• Wytwarzanie postaw i nawyków higieniczno – zdrowotnych, a zwłaszcza umiejętnego korzystania z takich czynników jak ruch, powietrze, woda, słońce, teren.

Cele ogólne:
1. Rozwijanie sprawności ruchowej poprzez gry i zabawy ruchowe.
2. Zdobywanie orientacji w dalszym otoczeni podczas spacerów
i wycieczek.
3. Wzmacnianie wiary w możliwości dziecka podczas pokonywania coraz trudniejszych zadań ruchowych.
4. Nabywanie ogólnej sprawności i zwinności.
5. Wzmacnianie wytrzymałości fizycznej dziecka.
6. Nabywanie odporności organizmu poprzez hartowanie ciała w trakcie zabaw ruchowych na świeżym powietrzu (wiosna – lato – jesień – zima).
7. Kształtowanie przeświadczenia o zbawiennej roli ruchu w prawidłowym rozwoju człowieka.
8. Włączać rodziców w organizowanie aktywnego wypoczynku.

Cele szczegółowe – dziecko potrafi:
1. „Żyć zdrowo”, zgodnie ze wskazaniami rodziców i nauczyciela.
2. Obserwować zmiany zachodzące we własnym organizmie pod wpływem aktywności ruchowej.
3. Bawić się tak, by nie zrobić sobie i innym krzywdy.
4. Wybierać bezpieczne miejsce do zabaw i gier ruchowych.
5. Korzystać właściwie z przyrządów przeznaczonych do zabaw ruchowych, zgodnie z zasadami użytkowania.
6. Przestrzegać i egzekwować od innych wprowadzonych wcześniej umów, które mają zapobiegać niebezpieczeństwu.
7. Umiejętnie i świadomie przeciwdziałać:
• marznięciu – ruch, rozcieranie rąk, tupanie nogami,
• przegrzaniu – zabawa w cieniu, zaspokajanie pragnienia, odpowiedni ubiór stosowny do pogody i temperatury,
• podmuchom silnego wiatru – osłanianie twarzy.
8. Prowadzić „proste ćwiczenia relaksacyjne” (np. zamknięcie oczu, ściszanie głosu do szeptu)
9. Wyrobić u siebie nawyk codziennego dbania o prawidłową postawę ciała w czasie chodzenia, siedzenia.
10. Wykonywać samodzielnie kilka prostych ćwiczeń zapobiegających wadom postawy.
11. Wykorzystać własną aktywność ruchową do nawiązania kontaktów społecznych, stosownie do wieku.
12. Współdziałać z partnerem w ćwiczeniach i zabawach ruchowych na zasadzie wzajemnej współodpowiedzialności.
13. Wykorzystać własną aktywność ruchową w trakcie aktywnej rekreacji
z rodzicami.
14. Wykorzystać własną wyobraźnię i pomysłowość w zabawach i grach ruchowych.
15. Zilustrować ruchem muzykę, wybraną piosenkę lub melodię.
16. Improwizując przedstawić ruchy dynamiczne i powolne, niezsynchronizowane i płynne, obszerne i ścisłe.
17. Posługiwać się rekwizytami (różnymi przyborami) podczas śpiewu, tańca, zabawy.
18. Przyjmować pozycje wyjściowe do różnych ćwiczeń gimnastycznych.
19. Dojść do zgody lub do kompromisu w sporze z innymi, w akceptowany społecznie sposób.
20. Biegać indywidualnie i w grupie, dowolnie, po torze, po kole lub
za prowadzącym.
21. Wzbogacać bieg o dodatkowe elementy ruchu (np. podskok, półobrót, obrót).
22. Utrzymywać równowagę podczas przejścia po wąskim podłożu, stania
na jednej nodze, przekraczania niewysokich przeszkód, chodzenia
po niewielkiej pochyłości i oddalonych od siebie elementach podłoża (umownych – zakreślone koła lub trwałych – rozrzucone kamienie)
23. Wspinać się na drabinki w sali gimnastycznej.
24. Pokonywać tor przeszkód w sali lub w czasie zabawy terenowej.
25. Dojść do celu po wyznaczonych śladach.
26. Pchać, toczyć, ciągnąć, ponosić i przenosić różne przedmioty stosownie do swoich predyspozycji i możliwości.
27. Rzucać piłką lub innymi przyborami do celu albo na odległość
28. Uczestniczyć w zabawach w wodzie ( wchodzenie do wody, brodzenie,
zanurzanie w wodzie, pływanie „pieskiem” lub „żabką”).
29. Brać udział w zabawach na śniegu ( np. jazda na sankach, samodzielne zjazdy na sankach z niewielkich wzniesień, początkowa nauka jazdy na nartach ).
Realizowane cele wpisują się w nową podstawę programową przede wszystkim w obszar V Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizyczne i VI wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych, a pośrednio w obszary I, II, III.

Planowane działania:
1. Diagnoza wstępna problemu w grupie dzieci 5 letnich, rozdanie rodzicom ankiet w celu uzyskania wiadomości na temat różnorodnych
form aktywności fizycznej dziecka poza przedszkolem w czasie przebywania z rodzicami (opiekunami).
2. Współpraca z rodzicami – współdziałanie w realizacji programu „RUCH TO ZDROWIE”.
4. Nawiązanie współpracy z przedszkolami w Szczytnie – realizacja treści programowych w zakresie sprawności ruchowej.
5. Wdrażanie programu „RUCH TO ZDROWIE” – integracja treści
z poszczególnych obszarów edukacji.
6. Szeroka profilaktyka – rozdanie rodzicom informatora „Sprawdź postawę swojego dziecka”.

Przewidywane efekty:
1. Dziecko chętnie i spontanicznie podejmuje wyzwania.
2. Dziecko świadomie rozwija i ukierunkowuje własną aktywność ruchową.
3. Dziecko czerpie radość z zabaw i ćwiczeń ruchowych.
4. Dziecko potrafi włączyć rodziców w organizowanie aktywnego wypoczynku.
5. Dziecko nawiązuje różne formy kontaktów z rówieśnikami, ucząc się zasad „zdrowej” rywalizacji.
Dziecko poprzez spacery i wycieczki z rówieśnikami i rodzicami obcuje
z przyrodą dostrzegając jej walory.
W epoce wszechobecnych gier komputerowych i telewizji warto przypomnieć, jak ważny dla zdrowia kilkulatka jest odpowiedni rozwój ruchowy i odpowiednie „wyładowanie energii”. Zasadna więc jest edukacja prozdrowotna nie tylko dzieci, ale także rodziców. Ważne by czas wolny dziecka, po jego powrocie do domu, był właściwie zorganizowany, by wyrobić w dziecku nawyk aktywnego spędzania czasu przez uprawianie różnych form aktywności. Większość dyscyplin sportowych dla dzieci wzmacnia organizm, kształtuje prawidłową postawę, wzmacnia tężyznę fizyczną, uczy funkcjonowania w grupie, wzmacnia więzi rodzinne, a przede wszystkim stanowi świetną rozrywką. Rodzice są najlepszym przykładem dla dziecka
a wspólne gry i zabawy ruchowe zbliżają do siebie rodziców i dziecko.
Na uprawianie sportu nigdy nie jest za późno, można wspólnie odkrywać uroki pływania czy jazdy na rolkach. Rodzic, który jest pasjonatem konkretnej dyscypliny, może przekazać zamiłowanie do niej swojemu dziecku. Należy jednak pamiętać, aby nie zmuszać dziecka do czegokolwiek, tylko z powodu własnych ambicji. Dziecko powinno wybrać taki rodzaj aktywności, która go najbardziej interesuje i w której czuje się najlepiej.

Oto kilka propozycji dla rodziców.

Piłka
Przygodę z piłką można zacząć już od momentu, gdy dziecko zacznie chodzić. Na początku będzie to tylko podrzucanie, ale w miarę upływu czasu maluch nauczy się kopać piłkę i za nią biegać. Z piłką można wybrać się praktycznie wszędzie: można grać na boisku, na plaży, w wodzie. Piłka jest tzw. męską grą, więc każdy tata będzie mógł się wykazać.
Korzyści wynikające z gry w piłkę:
- doskonali motorykę i poprawia kondycję
- uczy współpracy w grupie i rywalizacji

Rower
Z rowerem podobnie jak z piłką można oswajać malucha bardzo wcześnie. Najczęściej dzieci zaczynają od tzw. jeździka/chodzika, na którym jeżdżą odpychając się nóżkami. Kolejnym etapem powinien być rower trzykołowy. Gdy malec będzie starszy, można robić wspólne wypady rowerowe.
Korzyści wynikające z jazdy rowerem:
- poprawia kondycję,
- rozwija równowagę i koordynację ruchów,
- poprawia samopoczucie, dodaje pewności siebie.
Należy pamiętać:
- rower musi być stabilny, dziecko siedząc na nim powinno dotykać stopami do ziemi,
- mały cyklista nie powinien wyruszać na wycieczkę rowerową bez kasku,
- starszym dzieciom oprócz kasku przydadzą się ochraniacze na łokcie, kolana i nadgarstki,
-na łańcuchu powinna być zamontowana osłona.

Rolki
Naukę jazdy na rolkach może rozpocząć już 4-5 latek. Sport ten polecany jest szczególnie osobom pulchnym – jeżdżąc na rolkach spalamy dużo kalorii.
Korzyści wynikające z jazdy na rolkach:
- doskonale ćwiczy i wzmacnia mięśnie,
- uczy koordynacji ruchów i rozwija równowagę
- rozwija refleks i uczy przewidywania.
Należy pamiętać:
- niezbędnik rolkarza to kask i ochraniacze,
- do nauki jazdy na rolkach należy dołączyć naukę bezpiecznego upadania,
- jezdnia i nierówne powierzchnie to nie jest miejsce do jazdy na rolkach.

Pływanie
Na basen można wybrać się już z kilkumiesięcznym dzieckiem. Zajęcia
na pływalni mają na celu oswojenie niemowlęcia z wodą. Poważną naukę pływania może rozpocząć 4-5 latek.
Korzyści wynikające z pływania:
- poprawia wydolność układu oddechowego,
- wzmacnia i ćwiczy mięśnie,
- uczy koordynacji ruchów,
- poprawia świadomość dotyczącą własnego ciała.
Należy pamiętać:
- w wodzie dziecko musi być pod stałą kontrolą dorosłego,
- na basenie się nie biega.

Taniec
Większość maluchów gdy tylko nauczy się samodzielnie stać, próbuje kołysać się w rytm muzyki. Warto je do tego zachęcać i wspierać kolejne próby.
Już w przedszkolu organizowane są zabawy z muzyką, np. rytmika czy taniec towarzyski.
Korzyści wynikające z tańca:
- rozwija poczucie rytmu,
- rozwija koordynację i plastyczność ruchu,
- pomaga w nabraniu pozytywnych nawyków (np. trzymania wyprostowanej
postawy),
- uczy partnerstwa i współpracy.

Sporty walki
Sporty walki to fascynująca dyscyplina, która wbrew pozorom nie uczy agresji. Na takie zajęcia można zapisywać dzieci powyżej 5 roku życia. Jednak ważne jest odpowiednie nastawienie i przygotowanie dziecka, by zafascynowane swymi osiągnięciami i sprawnością, nie wykorzystywało swych umiejętności
do rozwiązywania konfliktów z kolegami.
Korzyści wynikające z uprawiania sportów walki:
- uczy samoświadomości, rozpoznawania swoich mocnych i słabych stron
- uczy współzawodnictwa i szacunku dla przeciwnika
- uczy panowania nad agresją
- utemperuje żywiołowego malca i rozrusza malkontenta
- poprawia ogólną sprawność ruchową.


Literatura:
1. Bondarowicz M.,Owczarek S. Zabawy i gry ruchowe w gimnastyce korekcyjnej. Warszawa 1997.
2. Bronikowska M., Bronikowski M. Zabawy i gry ruchowe w świetle nowej koncepcji zreformowanego kształcenia. LIDER 2000 nr 5.
3. Żukowska Z. red. Ja, zdrowie,ruch. Warszawa 2001.
4. Kulmatycki L. Lekcja relaksacji. Wrocław 1999.
5. Olszewska – Pawłucka I. Praca szkolna Karla Orffaw zakresie wychowania przez ruch. Gdańsk 1992.
6. Sherbone W. Ruch rozwijający dla dzieci. Warszawa 1999.
7. TrześniowskiR. Gry i zabawy ruchowe .1989.
8. Hakke Cz. Wycieczki i zajęcia terenowe. Warszawa 1986.
9. Kutzner – Kozińska M., Wlaźnik K. Gimnastyka korekcyjna dla dzieci 6–10 letnich. Warszawa 1988.
10.Kutzner – Kozińska M. Korekcja wad postawy. Warszawa 1981.
11.Grzęska A. Zajęcia ruchowe w przedszkolu. Warszawa 1975.
12.Wlaźnik K. Wychowanie fizyczne w przedszkolu. Warszawa 1988.
13.Gniewkowski W. Wychowanie fizyczne. Warszawa 1985.