Program terapeutyczny dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych

I. OPIS UCZNIÓW:
Charakterystyka uczniów z uwzględnieniem mocnych i słabych stron
II. CELE PROGRAMU:

 usprawnianie motoryki małej i wielkiej
 podnoszenie poziomu graficznego ręki piszącej
 obniżanie tonusu mięśniowego ręki piszącej
 usprawnianie orientacji w schemacie własnego ciała
 usprawnianie orientacji przestrzennej na płaszczyźnie
 doskonalenie poziomu funkcji analizatora wzrokowego i słuchowego
 usprawnianie słuchowej pamięci świeżej
 poprawianie koordynacji wzrokowo – ruchowej i słuchowo – ruchowej
 rozwijanie logicznego myślenia i myślenia przez analogię
 ćwiczenie sprawności głośnego i cichego czytania ze zrozumieniem
 ćwiczenie sprawności pisania pod względem graficznym i ortograficznym
 usprawnianie koncentracji uwagi
 nabycie umiejętności korzystania ze słownika ortograficznego
 kształtowanie u ucznia gotowości uczenia się
 kształtowanie wiary ucznia we własne możliwości
 wdrażanie ucznia do analizowania różnych sytuacji społecznych i wskazywanie właściwych zachowań

Cele ukierunkowane na rodziców:
 zapobieganie niepożądanym praktykom wychowawczym
 włączanie rodziców do procesu pomocy dziecku w przezwyciężaniu trudności w uczeniu się

III. ZADANIA DO REALIZACJI:
ETAP I
1. Ćwiczenia sprawności manualnej.

Ćwiczenia rozmachowe
 zamalowywanie farbami dużych płaszczyzn
 zamalowywanie dużej przestrzeni ograniczonej konturem
 pogrubianie konturów dużych form geometrycznych i dużych rysunków
 malowanie dużych form kolistych z zachowaniem kierunku kreślenia owali
 malowanie dużych form falistych i szlaczków

Ćwiczenia manualne
 układanki płaskie, obrazkowe, geometryczne, klockowe
 modelowanie z plasteliny, modeliny, masy solnej
 nawlekanie koralików, makaronu, przewlekanie sznurków przez otwory w tekturce
 zwijanie sznurka
 wycinanie, wydzieranie i naklejanie z kolorowego papieru
 zgniatanie i formowanie przestrzenne makulatury
 origami
 ćw. sprawnych palców i rozluźniające napięcie mięśniowe
 stemplowanie – tworzenie różnych kompozycji

Ćwiczenia graficzne
 pogrubianie konturów, wodzenie po wzorze figur geometrycznych, prostych szlaczków, konturów obrazków
 rysowanie wzorów po śladzie kropkowym lub kreskowym
 kopiowanie rysunków przez kalkę
 rysowanie za pomocą szablonów
 zamalowywanie kredkami małych powierzchni obrazków
 kreskowanie
 rysowanie szlaczków litero podobnych
 rysowanie szlaczków obrazkowych
 rysunki dowolne kredą, węglem, kredkami świecowymi i ołówkowymi

2. Ćwiczenia funkcji wzrokowej, koordynacji wzrokowo – ruchowej i orientacji przestrzennej.
 rozpoznawanie kierunków ułożenia strzałek
 kształtowanie pojęć kierunków: w górę, w dół, w lewo, w prawo, skośnie w w górę, w dół w przestrzeni i na kartce
 dobieranie par jednakowych obrazków
 układanie obrazków z części (układanki płaskie, klockowe, puzzle) wg. wzoru i z pamięci
 dobieranie części obrazka do całości
 układanie figur geometrycznych z części
 wyszukiwanie różnic i podobieństw miedzy obrazkami
 dorysowywanie brakujących elementów obrazka
 układanie obrazków wg. instrukcji słownej z określeniem położenia na płaszczyźnie
 rozpoznawanie kierunków ułożenia strzałek
 dyktanda graficzne
 składanie pociętych liter
 rozpoznawanie liter wśród zestawu innych liter
 układanie ciągów obrazkowych po wcześniejszej prezentacji

3. Ćwiczenia funkcji słuchowej, analizy i syntezy słuchowej.

Ćwiczenia wrażliwości słuchowej

 różnicowanie dźwięków dochodzących z otoczenia
 różnicowanie i rozpoznawanie odgłosów przyrody nagranych na płytach CV
 rozpoznawanie przedmiotów po ich odgłosach
 rozpoznawanie i różnicowanie dźwięków wydawanych przez instrumenty muzyczne
 określanie lokalizacji dźwięków

Ćwiczenia rytmiczne

 odtwarzanie struktur rytmicznych
 odtwarzanie przestrzenne struktur rytmicznych
 odtwarzanie rytmiczne układów przestrzennych
 rozpoznawanie układów przestrzennych lub rytmicznych wśród kilku układów wystukanych lub przedstawionych na planszy
 zabawy ruchowe ze śpiewem, klaskaniem, odtwarzaniem rytmów na instrumentach muzycznych

Ćwiczenia słuchu fonemowego

 wyróżnianie wyrazów w zdaniu ( kończenie rozpoczętego zdania, budowanie zdania z podanych wyrazów, liczenie wyrazów w zdaniu)
 wyróżnianie sylab w wyrazach( podział wyrazów na sylaby, kończenie wyrazu przez dodanie sylaby, liczenie sylab w wyrazie, porównywanie liczby sylab w wyrazach, układanie wyrazów z sylab, wykreślanie zbędnych sylab w wyrazie, układanie wyrazów z usłyszanych sylab)
 wyróżnianie głosek w wyrazach w nagłosie, wygłosie, śródgłosie
 tworzenie wyrazów rozpoczynających się od danej głoski
 tworzenie wyrazów zaczynających się od ostatniej głoski podanego wyrazu
 różnicowanie opozycyjnych głosek, klasyfikowanie wyrazów wg danej głoski
 przekształcanie wyrazów przez zmianę głoski lub sylaby na początku, końcu i w środku wyrazu
 słuchowe wykrywanie podobieństw i różnic w wyrazach
 synteza słuchowa wyrazów z ostatnich lub pierwszych głosek wydzielonych z nazw obrazków, wyrazów
 analiza słuchowa wyrazów

Ćwiczenia pamięci słuchowej
 nauka na pamięć wierszyków, rymowanek, zagadek
 zapamiętywanie i powtarzanie przysłów
 zapamiętywanie i powtarzanie ciągów sylabowych, wyrazowych, liczbowych
 zapamiętywanie ciągów wyrazów z wykorzystaniem „wieszaków”
 rysowanie obrazka wg. instrukcji słownej

ETAP II
PRZEZWYCIĘŻANIE SPECYFICZNYCH TRUDNOŚCI W MÓWIENIU CZYTANIU I PISANIU

Ćwiczenia wypowiedzi ustnych, bogacenie słownika czynnego
 opowiadanie treści obrazków, opowiadań, historyjek obrazkowych
 swobodne wypowiedzi związane z przeżyciami i doświadczeniami ucznia
 gromadzenie wyrazów i tworzenie związków frazeologicznych do opowiadań i opisów
 zabawa w skojarzenia
Ćwiczenia usprawniające technikę głośnego czytania
 czytanie całościowe sylab i wyrazów
 czytanie wyrazów, zdań, tekstów, sylabami
 czytanie z podziałem na role
 czytanie wyrazów i sylab w krótkich ekspozycjach
 czytanie selektywne
Ćwiczenia usprawniające technikę cichego czytania ze zrozumieniem
 dobieranie podpisów do treści obrazków
 rozwiązywanie zagadek tekstowych
 porządkowanie wydarzeń historyjek obrazkowych
 układanie zdań opisujących historyjki obrazkowe
 wyszukiwanie fragmentów tekstu jako odpowiedzi na pytania
 wyszukiwanie opisu bohaterów tekstów
 wykonywanie pisemnych poleceń
 streszczanie opowiadań
 rozwiązywanie testów sprawdzających rozumienie tekstów
Ćwiczenia w kształtnym pisaniu
 pisanie liter z zachowaniem ich właściwych kształtów w liniaturze różnej wielkości
 pisanie po śladzie liter, wyrazów, zdań
 pisanie wyrazów z zachowaniem właściwych połączeń liter
 przepisywanie wyrazów i zdań
Ćwiczenia ortograficzne
 Nauka wierszyków, rymowanek pomagających zapamiętać reguły ortograficzne „ó”, „u”, „rz”, „ż”, „h”
 wyszukiwanie wyrazów w słowniku ortograficznym
 rozwiązywanie diagramów, rebusów, krzyżówek, plątaninek
 uzupełniane luk w zdaniach
 pisanie z pamięci zdań o danej trudności ortograficznej
 pisanie ze słuchu z komentowaniem
 układanie piramid, puzzli ortograficznych, quiz ortograficzny
 gra komputerowa „Ortografia”

ODDZIAŁYWANIA PSYCHOTERAPEUTYCZNE:
 wzmacnianie poczucia własnej wartości
 rozładowywanie napięcia emocjonalnego, unikanie krytyki
 stwarzanie miłej i życzliwej atmosfery pracy
 dostosowywanie zadań do możliwości ucznia
 umożliwienie osiągnięcia sukcesu
 częste stosowanie wzmocnień pozytywnych

IV. SPOSOBY REALIZACJI PROGRAMU
Metody: elementy Metody Dobrego Startu, metoda 18 struktur wyrazowych, elementy kinezjologii edukacyjnej, elementy rytmiki, metoda zabawowa, pokaz, metoda działań praktycznych

Środki dydaktyczne: materiał obrazkowy, literowy, gry edukacyjne, gry stolikowe, karty pracy, pomoce z serii PUS, instrumenty perkusyjne, klocki, woreczki, piłeczki, nagrania CV, komputerowe programy edukacyjne: „Puzzle”, „ Loguś”, „ Ortografia”.

V. PRZEWIDYWANE EFEKTY PODEJMOWANYCH DZIAŁAŃ:
1. Podniesienie poziomu motorycznego ręki piszącej.
2. Podniesienie poziomu funkcjonowania analizatora wzrokowego, koordynacji wzrokowo- ruchowej.
3. Usprawnienie funkcjonowania orientacji przestrzennej.
4. Podniesienie poziomu pamięci słuchowej.
5. Rozbudzenie zainteresowań czytelniczych.
6. Podniesienie poziomu umiejętności czytania i pisania.
7. Nabycie przez ucznia umiejętności korzystania ze słownika ortograficznego.
8. Lepsze radzenie sobie przez ucznia w sytuacjach problemowych.

VI. EWALUACJA PROGRAMU
Ewaluacja programu nastąpi w oparciu o konsultację z rodzicami i nauczycielem, analizę wytworów ucznia, sprawdzenie poziomu umiejętności czytania i pisania, ankietę wypełnioną przez ucznia.

VII. KRYTERIA I FORMY OCENY
Diagnoza wstępna: uczeń został poddany badaniom aktualnego poziomu tempa głośnego czytania z wykorzystaniem testu J. Konopnickiego i czytania ze zrozumieniem, Przy konstruowaniu programu wykorzystano zalecenia do pracy z uczniem po badaniach psychologiczno – pedagogicznych w Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Bielsku Podlaskim.
Diagnoza końcowa: oceni efekty indywidualnej pracy terapeutycznej.
Ocena opisowa roczna: opis postępów ucznia.

VIII. PODSTAWOWE KRYTERIUM JAKOŚCI PROGRAMU
Program został opracowany na podstawie podstaw programowych kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych I etap kształcenia.