W co i w jaki sposób bawić się z dziećmi w wieku przedszkonym?

Drodzy Rodzice!
Podczas pobytu w przedszkolu podejmujemy różne zabawy tematyczne oraz organizujemy zajęcia dydaktyczne przygotowujące dzieci do podjęcia nauki w szkole. Na dzień dzisiejszy wiadomo, że „nasze” dzieci (urodzone w 2006 r.) w roku 2012 nie pójdą obowiązkowo do pierwszej klasy, jeszcze jeden rok mogą kontynuować edukację przedszkolną.
Proponujemy Państwu zestaw ćwiczeń stymulujących rozwój dziecka, które to można wykorzystywać podczas codziennych zabaw z dzieckiem w domu. Ćwiczenia te dotyczą kształcenia i doskonalenia umiejętności dzieci
w zakresie trzech (z 15) obszarów opisanych
w Podstawie Programowej Wychowania Przedszkolnego.

- W zakresie wspierania dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują
w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia (obszar IV Podstawy Programowej Wychowania Przedszkolnego) dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) przewiduje, w miarę swoich możliwości, jakie będą skutki czynności manipulacyjnych na przedmiotach (wnioskowanie o wprowadzanych i obserwowanych zmianach);
• Zabawy masą solną, plasteliną, modeliną, inne masy plastyczne- robimy wałeczki, kulki, placuszki, cały czas z tej samej ilości masy, zastanawiamy się czy jest jej wciąż tyle samo, mimo wprowadzanych zmian. Np. Zobacz, tutaj mamy dwa kawałki plasteliny- takiej samej wielkości, przyjrzyj się. Teraz z jednego kawałka zrobimy placek. Jak myślisz, której plasteliny jest więcej? A może jest tyle samo? (stałość ilości nieciągłych).
• Zabawy z wodą (mogą być kamyczki, kasza, różne sypkie materiały)- potrzebne będą różne pojemniki (szklanki, wazoniki, miski, itp. naczynia) oraz 2 takie same butelki- nalewamy do nich taką samą ilość wody, np.0.5 l. Następnie wspólnie z dzieckiem przelewamy wodę z butelek do innych pojemników (o różnych kształtach czy pojemności). „Na oko” widać, że wody może nie być tyle samo, natomiast ważne jest, że w tym przypadku objętość (nadal 0.5 l) nie zmienia się tylko woda przybiera kształt naczynia.
• Co pływa, co tonie- zabawa np. podczas kąpieli, gromadzimy różne przedmioty i sprawdzamy, które utoną, a które będą unosiły się na powierzchni .
• Mieszaniny- mieszanie farb (barwy podstawowe) i sprawdzanie, jaki kolor powstanie.
• Wylewanie oleju na wodę, benzyny (może zajęcia z dziadziem w garażu?).
• Zamarzanie- zimą można zostawić na balkonie słoiczki, buteleczki z różnymi płynami, olej, płyn zimowy do spryskiwaczy, mocno słoną wodę...
• Zabawy konstrukcyjne - budowanie z piasku, śniegu, klocków, składanie z papieru i tworzenie prac przestrzennych z rożnego rodzaju materiałów; uświadomienie dzieciom które zmiany są odwracalne, a które nie; ponadto rozwijają wyobraźnię oraz umożliwiają nabywanie doświadczeń

2) grupuje obiekty w sensowny sposób (klasyfikuje) i formułuje uogólnienia typu: to do tego pasuje, te obiekty są podobne, a te są inne;
• Bałagan w pokoju- segregowanie zabawek i ubrań wg jednej cechy- np. samochody, klocki, lalki, kredki, spodnie, bluzki, skarpetki itp.
• Podobieństwa i różnice- potrzebne będą np. 2 auta, klocki, lalki itp.- dziecko określa czym różnią się te przedmioty, a co jest takie same lub podobne (kształcimy przy okazji mowę)
• Nakrywanie do stołu- segregowanie sztućców; talerzy; serwetek
3) stara się łączyć przyczynę ze skutkiem i próbuje przewidywać, co się mogą zdarzyć.
• Rozpuszczanie- potrzebujemy soli, mąki, cukru, miodu, oleju itp.- bawimy się w rozpuszczanie tych substancji w wodzie, najpierw w zimnej, później w ciepłej; określamy, co się w odzie rozpuszcza a co nie, w której wodzie (ciepłej czy zimnej) rozpuszcza się szybciej.
• Zupa ogórkowa/kapuśniak- proszę pozwolić „ugotować” dziecku zupę odwrotnie (malutką porcję przy okazji gotowania zupy właściwej;), jeśli wrzucimy wszystko razem... tzn. kwas z ogórków czy kapusty nie pozwoli na ugotowanie ziemniaków!
• Siejemy- zasadźcie fasolę w 3 pojemnikach- jeden bez podlewania, drugi bez dopływu światła a trzeci podlewajcie i wystawiajcie do słońca- w ten sposób będzie wiadomo po tygodniu, co jest potrzebne roślinie do wzrostu!

- W zakresie wspomagania rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edukacją matematyczną, dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej (PP obszar XIII):
1) liczy obiekty i rozróżnia błędne liczenie od poprawnego;
• Liczymy wszystko!- w drodze do domu liczymy znaki drogowe, przejeżdżające Ople Kadety, ciężarówki, płoty, psy...idt. W domu przeliczamy meble, kwiatki, talerze, sztućce, ubrania, zabawki itd.Od czasu do czasu liczcie na zmianę z dzieckiem i pomylcie się, tak by dziecko miało możliwość Was poprawić.
• Angażujemy dziecko w prace domowe - prosimy o nakrycie do obiadu- wzięcie i rozstawienie np. 4 talerzy, 4 szklanek, 4 łyżek lub sami rozstawiamy i prosimy dziecko o sprawdzenie czy zgadza się ilość (mówimy dziecku ile powinno być i pytamy ile jest, bądź odwrotnie)

2) wyznacza wynik dodawania i odejmowania, pomagając sobie liczeniem na palcach lub na innych zbiorach zastępczych;
• Dodajemy i odejmujemy- podczas nakrywania do stołu przed niedzielnym obiadem przeliczamy, dodajemy, odejmujemy talerze, sztućce itp.
• Kasztany, guziki, śrubki- potrzebujemy zbioru 10 elementów i pod kontrolą wzroku dziecka liczymy i wykonujemy działania, np. Tu jest 10 kasztanów, podziel je na 2 równe części, teraz ja mam 5 i ty masz pięć; zabiorę Ci 2, ile ci zostało?, ile teraz mam ja? Itd. ZAWSZE POZWALAJ, BY DZIECKO POMAGAŁO SOBIE PALCAMI! (jeśli tego potrzebuje). Po jakimś czasie zwiększamy liczbę elementów.
3) ustala równoliczność dwóch zbiorów, a także posługuje się liczebnikami porządkowymi (liczebnik porządkowy: odpowiada na pytanie: który z kolei?);
• Klocki- potrzebujemy kloców w różnym kolorze lub kształcie(10); dzielimy na pół, po 2- tworzymy zbiory), następnie układamy je w rzędzie i określamy- pierwszy jest czerwony, drugi niebieski....piąty drewniany...dziesiąty żółty; następnie zadajemy pytania: który z kolei klocek jest czerwony; niebieski itd.
• Kwiatki na parapecie- przeliczamy i dziecko określa np. trzeci kwiatek z kolei ma duże liście; czwarty jest w zielonej doniczce (posługujemy się liczebnikami porządkowymi).
• Równoliczność zbiorów- tworzymy równoliczne zbiory wykorzystując wszystko, co mamy pod ręką (kasztany, koszulki do prasowania, buty- kto ma najwięcej?- mama, tata czy ja?;)
• Cukierki- dostałaś od dziadzia 10 cukierków, podziel je po równo między wszystkich członków rodziny; tabliczka czekolady, bombonierka; winogron...wszystko, co da się podzielić.
4) rozróżnia stronę lewą i prawą, określa kierunki i ustala położenie obiektów w stosunku do własnej osoby, a także w odniesieniu do innych obiektów;
• Staramy się w każdej sytuacji określać kierunki, posługując się określeniami lewa-prawa (noga, ręka, ucho, oko)- względem osi własnego ciała
• Koła auta, ręka lalki- określamy stronność zabawek- lewe koło auta, prawe światło, lewa noga lalki, prawe oko) itp.
5) wie, na czym polega pomiar długości, i zna proste sposoby mierzenia: krokami, stopa za stopą;
• Krokami do domu- sprawdzamy ile kroków zrobi tata a ile ja by dojść do klatki z parkingu?
• Dywan- jak długi jest dywan?- mierzymy go miarką krawiecką, sznurkiem, stopami, linijką itp. Podobnie możemy liczyć długość pokoi, kuchni, łazienki, określać wysokość łóżka, krzesła, stołu, szafy, odległość podłogi od parapetu itp
6) zna stałe następstwo dni i nocy, pór roku, dni tygodnia, miesięcy w roku.
• W tym przypadku najlepsza jest metoda pamięciowa; niestety, by dziecko utrwaliło sobie następstwo czasowe, trzeba to powtarzać aż do skutku, dlatego mówimy np. Lubię wtorek, co jest po wtorku? Wyliczamy (można posługiwać się palcami) środa, czwartek, piątek, sobota, niedziela, poniedziałek. Mama chodzi do sklepu w czwartki, co jest po czwartku? ... i wyliczamy po kolei. Idziemy po schodach i wyliczamy nazwy miesięcy, pytamy, w którym miesięcy urodziła się babcia i wyliczamy: luty, marzec...grudzień, styczeń. Teraz jest jesień, jaka pora roku będzie po jesieni? Wyliczamy...Ćwiczymy również zależności czasowe wstecz- jaki dzień jest przed niedzielą; przyjęcie u wujka będzie w sobotę, kiedy trzeba zacząć przygotowania?
• Wymieniamy czynności jakie wykonujemy rano, w południe, wieczorem; przypominamy sobie co działo się wczoraj, co dzisiaj, a co będzie jutro.

- W zakresie kształtowania gotowości do nauki czytania i pisania dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej (obszar XIV PP):
1) potrafi określić kierunki oraz miejsca na kartce papieru, rozumie polecenia typu: narysuj kółko w lewym górnym rogu kartki, narysuj szlaczek, zaczynając od lewej strony kartki;
• Kamyk- potrzebujemy kamyka i kartki- dziecko postępuje wg instrukcji rodzica, np. połóż kamyk w górnym rogu kartki, w dolnym rogu, w prawym górnym, w lewym dolnym itp.
• Określanie, gdzie znajdują się np. elementy oświetlenia w pokoju (określamy ich położenie); napis na koszulce, itp.

2) potrafi uważnie patrzeć (organizuje pole spostrzeżeniowe), aby rozpoznać i zapamiętać to, co jest przedstawione na obrazkach;
• Mogą to być obrazki typu „Znajdź różnice”, ale również układy klocków ułożone w równoległych rzędach, np. rządek 1- czerwony, zielony, żółty, niebieski; rządek 2- czerwony, żółty, zielony, niebieski...pytamy- które klocki w rządku 2 zmieniły miejsce?
• Gra w „Memory”
• Pocięte kartki pocztowe, ulotki- składanie obrazka w całość (stopniujemy trudności- najpierw przecinamy na 2, potem 3, itd.)
• Opowiadanie treści obrazka- np. ilustracje w książkach, plakaty, ogłoszenia na słupach, itp. Odgadywanie o którym obrazku mówi rodzic
• Układa puzzle lub obrazki pocięte na kilka części


3) dysponuje sprawnością rąk oraz koordynacją wzrokowo-ruchową potrzebną do rysowania, wycinania i nauki pisania;
• Nawlekamy!- nawlekanie koralików na sznurówkę
• Zapinamy guziki- pozwólmy dziecku pozapinać guziki we własnym ubraniu i w poszewkach na pościel
• Spinacze- dziecko może przypinać spinacze przy rozwieszaniu prania
• Sznurujemy buty- wdrażamy do samodzielnego sznurowania
• Odkurzacz ręczny-chwyt pęsetkowy- rozrzucamy śrubki, nakrętki, szpilki, fasole- dziecko pojedynczo (posługując się kciukiem i palcem wskazującym) przekłada przedmioty do pojemnika
• Stolikowe gry zręcznościowe- pchełki, bierki, skaczące czapeczki, bilard
***grę w bierki (lub każda Inn grę dydaktyczną) możemy wykorzystywać twórczo niekoniecznie poddając się sztywnej instrukcji, np. chwytanie bierek ćwiczy chwyt pęsetkowy, niezbędny do prawidłowego trzymania narzędzia do pisania; możemy z bierek układać kształty, które dziecko będzie odtwarzało; rytmy z kolorów; zabawy twórcze- co z tego można wyczarować; przeliczanie elementów, itp.
4) interesuje się czytaniem i pisaniem; jest gotowe do nauki czytania i pisania;
• Książeczki z cyklu „Poczytaj z mamą”
• Starajmy się pokazywać dziecku nie tylko pismo drukowane, ale i litery kaligrafowane
• Weźmy z poczty czy banku kilka czystych druków pobawmy się w „ważnych urzędników”
• Wydeptujmy na śniegu, piasku, błocie (w kaloszach) wielki litery
5) słucha np. opowiadań, baśni i rozmawia o nich; interesuje się książkami;
• Starajmy się czytać dziecku 1x dziennie przez 20 min. i poświęcić chwilę na rozmowę nt. przeczytanego tekstu;
• Tworzymy wspólnie własne książeczki – dziecko rysuje kolejne sceny znanego opowiadania lub bajki albo wymyślone przez siebie historie, pomagamy zrobić z nich książkę, nadać tytuł, podpisać się
6) układa krótkie zdania, dzieli zdania na wyrazy, dzieli wyrazy na sylaby; wyodrębnia głoski w słowach o prostej budowie fonetycznej;
• Układamy zdania- mama pyta: co robi tata?, dziecko odpowiada (układa zdanie): Tata sprawdza pocztę. Mama pyta: ile to wyrazów? Za pomocą klocków/szklanek (czegokolwiek) układamy schemat: jedno słowo=jeden przedmiot. Co dzisiaj na będzie na obiad? Będzie zupa jarzynowa. – i układamy tyle klocków, ile jest wyrazów w zdaniu.
• Sylaby- dzielimy na sylaby wszystko, co przyjdzie nam do głowy, można przy tym klaskać, skakać itd. Można bawić się w „Ufoludkowy język” i np. przy kolacji mówić tylko sylabami.
• Wyodrębnianie głosek- np. Podaj mi zabawkę, której nazwa zaczyna się na „s”; Co słyszysz na początku wyrazu :”dom”; zabawy w aliteracje: podajemy jak najwięcej wyrazów zaczynających się na konkretną głoskę, np. na „b”.
7) rozumie sens informacji podanych w formie uproszczonych rysunków oraz często stosowanych oznaczeń i symboli, np. w przedszkolu, na ulicy, na dworcu.
• Czytamy znaki drogowe- zawsze objaśniamy, co znaczy dany znak; sprawdzamy metki na ubraniach i odczytujemy znaczenie symboli; przyglądamy się opakowaniom po zabawkach; oznaczeniom w toaletach; rysunkom na ścianach hali w supermarkecie...
• Tworzymy własne symbole np. zakaz wchodzenia do pokoju/ pozwolenie na wejście, wolna/zajęta łazienka. Możemy stworzyć cały rysunkowy kodeks domowy dla dziecka.


Proszę Państwa, wszystko przy okazji...dzieci uczą się często nieświadomie, przez zabawę, szczególną wartość ma nauka przez doświadczanie, a w domu, w garażu, na spacerze jest ku temu wiele okazji.