Pan Pałeczka gra na dzwonkach - program nauki gry na dzwonkach chromatycznych

„Pan Pałeczka gra na dzwonkach”

dla klas I-III
(z uwzględnieniem klas integracyjnych)

Autor: Małgorzata Błaszkiewicz
Poznań, 2012r.
SPIS TREŚCI:

1. Wstęp
2. Opis instrumentu
3. Ogólne zasady wprowadzania nauki gry na instrumencie
4. Treści nauczania - wymagania szczegółowe na koniec klasy III Szkoły Podstawowej
5. Cele, metody i formy pracy
6. Ewaluacja osiągnięć uczniów
7. Scenariusze zajęć
8. Uwagi do realizacji programu
9. Zbiór piosenek i utworów z repertuaru dziecięcego, popularnego i kolęd
z beznutowym zapisem dźwięków.
10. Bibliografia

Ad. 1 WSTĘP
"Wszystkie dzieci są zdolne, ale ich talent może rozkwitnąć tylko w sprzyjających warunkach"
[Profesor Suzuki]

Nauczanie muzyki w klasach młodszych jest zadaniem bardzo ważnym i dość trudnym. Jedną ze sprawdzonych metod kształtowania wrażliwości młodego człowieka, formowania charakteru i rozwoju intelektualnego jest kontakt ze sztuką.
Dzieci chętnie biorą udział w zabawach z muzyką , dużo śpiewają i tańczą. Nie każdy jednak nauczyciel chce podjąć się nauki dzieci gry na instrumencie. Rozpoczynając edukację muzyczną dzieci już od przedszkola, mają okazję spotkać się z całą gamą instrumentów perkusyjnych. Trzy-, czterolatki można zapoznać z instrumentami wykonanymi w domu: będą to grzechotki wykonane z puszek i kubków plastikowych, zrobić bębenki z plastikowych butelek, łyżki, trzepaczki, miski. Wprawdzie dziecko nie potrafi grać melodii, ale można je nauczyć grać krótki rytm: szybko, wolno, cicho, głośno.
Można wymyślać różne zabawy, np.: dziecko tańczy i skacze po całym pokoju, a za każdym razem, kiedy mocno klaśniemy w dłonie, szybko siada na podłodze, albo kuca.
Psychologia muzyki mówi o tym, że uzdolnienia muzyczne dzieci najbardziej rozwijają się do 9 roku życia. Do tego czasu dzięki właściwej stymulacji można znacznie poszerzyć zakres umiejętności muzycznych dziecka. Rozpoczynający naukę w późniejszym wieku mały człowiek nie przekroczy już pewnego poziomu sprawności.
Jeżeli dorosły gra w klasie na pianinie, gitarze, marzeniem każdego dziecka jest zdobycie umiejętności gry na takim instrumencie. Małe dzieci, widząc kogoś grającego, naśladują jego ruchy. Wydaje im się, że grają naprawdę.
Obietnica gry na instrumencie potrafi skłonić je do spokoju i uwagi. Osiągnięte efekty zawsze dają im duże zadowolenie i są źródłem przeżyć estetycznych wynikających z uczestnictwa w wykonywaniu muzyki. Przeżycia te wpływają między innymi na rozbudzenie zainteresowań i zamiłowań muzycznych dzieci.

W późniejszym wieku dzieci powinny mieć możliwość samodzielnego grania na wybranym instrumencie. Ważne jest, aby nauczyciel bardzo świadomie wybrał rodzaj instrumentu, w zależności od tego, jaki zespół klasowy uczy. Istotne jest również, żeby każde z dzieci odnalazło w muzyce to, co mu najbardziej odpowiada. Należy więc zachęcać dzieci do wspólnego śpiewania, uczyć gry na instrumentach, uczyć słuchania muzyki, bawienia się dźwiękami według swojego pomysłu. Każda wymieniona działalność muzyczna rozwija nieco inne dyspozycje i umiejętności, a stosowanie ich wszystkich daje szansę stworzenia podstaw wszechstronnego rozwoju osobowości.
W kolejnych latach dziecko powinno mieć możliwość pogłębiania już zdobytych umiejętności, które przygotują je do być może uczestnictwa w tworzeniu muzyki , a na pewno do pełnego jej odbioru i zrozumienia.
Miałam możliwość nauczać dzieci gry na dzwonkach chromatycznych w różnych klasach, także w klasie integracyjnej. Widziałam ile radości i zadowolenia przynosiła dzieciom gra na tym instrumencie. Widziałam, jak zmieniała się ich wrażliwość muzyczna i umiejętność odbioru muzyki zarówno popularnej jak i poważnej.
Ad. 2 Opis instrumentu

Częstym błędem popełnianym również przez nauczycieli jest nazywanie dzwonków cymbałkami. Słowo „cymbałki” – wedle zasad języka polskiego – oznacza małe cymbały. Jednak błąd ten jest mocno zakorzeniony w naszym języku, co skutkuje nawet stosowaniem go w słownikach, czy wczesnej literaturze fachowej.
Dzwonki (właśc. dzwonki orkiestrowe) – to instrument muzyczny z rodziny idiofonów.
Jeżeli klasa ma przedstawiać swoje umiejętności gry na dzwonkach poza swoją salą np. w czasie szkolnych uroczystości lub dzieci mają grać w innych większych pomieszczeniach, nie należy kupować małych plastikowych dzwonków. Brzmienie takich instrumentów jest prawie niesłyszalne ze sceny. Poza tym, na pewno instrumenty - zabawki pozbawione są półtonów. Dlatego też trzeba zakupić dzwonki większych rozmiarów.
Dzwonki diatoniczne czy chromatyczne? Jest to najczęściej zadawane przez nauczycieli pytanie, którzy pierwszy raz spotykają się z tym instrumentem.
DIATONIKA oznacza w muzyce zasadę oparcia się wyłącznie na dźwiękach jednej skali diatonicznej, w przeciwieństwie do CHROMATYKI gdzie podstawową zasadą jest podwyższanie i obniżanie dźwięków skali diatonicznej za pomocą znaków chromatycznych (dźwięki skali diatonicznej zmienione znakami chromatycznymi nazywane są dźwiękami obniżonymi lub dźwiękami podwyższonymi).
Dzwonki diatoniczne nie pozwalają na zagranie obniżonych lub podwyższonych dźwięków. Uważam, że ten rodzaj dzwonków jest przydatnym instrumentem w przedszkolach, gdzie zupełnie małe dzieci maja możliwość samodzielnego grania najprostszych utworów. W edukacji wczesnoszkolnej można grać dużo prostych utworów, w których wykorzystywane są półtony. Niektóre modele dzwonków diatonicznych posiadają dodatkowe dźwięki (płytki), które można wstawiać zamiast podstawowych na czas wykonywania określonego utworu. Jest to jednak bardzo uciążliwe i zupełnie nie sprawdza się w czasie grania koncertów.

Dzwonki chromatyczne natomiast umożliwiają zagranie dźwięków podwyższonych lub obniżonych o pół tonu poprzez umieszczenie dźwięków (płytek) w górnej części instrumentu.

Tony obniżone i podwyższone znajdują się w drugim rzędzie płytek. Najlepiej zakupić dzwonki na drewnianej ramie. Jest ona wytrzymalsza, bardziej stabilna niż plastikowa. Produkowane są również dzwonki na podstawie plastikowej, które są tańsze w zakupie lecz nie tak mocne i trwałe w użyciu.
Przy kupnie dzwonków chromatycznych, do kompletu dołączone są zawsze dwie pałeczki, najczęściej zakończone gumowymi albo plastikowymi kulkami. Można dokupić większą ilość pałeczek i to z kulkami z twardego plastiku. Twarde, co prawda, szybciej pękają (więc trzeba mieć ich trochę w zapasie), ale grając twardymi pałeczkami, dźwięk dzwonków jest bardziej ostry, klarowny, soczysty.

Trzymanie instrumentu
Na dzwonkach można grać jedną pałeczką na siedząco w ławce ( jest to najlepsza pozycja do początkowej nauki gry na instrumencie).

Dzieci mogą trzymać instrument na kolanach w siadzie skrzyżnym. Należy wówczas zwracać uwagę na wyprostowaną postawę i na to, aby elementy garderoby nie dotykały instrumentu.

Można również grać na stojąco. Jest to jednak najmniej wygodna pozycja do gry.

Dużą uwagę należy zwrócić na prawidłowe trzymanie pałeczki. Powinna ona luźno leżeć między kciukiem a palcem wskazującym bądź środkowym. Należy uwrażliwiać dzieci na to, by nie ściskały pałeczki, tylko pozwoliły jej luźno i swobodnie poruszać się między pa
Wśród dzieci dużym powodzeniem cieszą się dzwonki chromatyczne. Dla nauczycieli jest to również prosty instrument muzyczny, ponieważ nauczanie gry na dzwonkach nie wymaga gruntownego przygotowania muzycznego.

Ad. 3 Ogólne zasady wprowadzania nauki gry na instrumencie
Wprowadzając instrumenty, należy pamiętać o bardzo ważnej zasadzie stopniowania trudności i stawiać przed dziećmi takie zadania, które mogą być bez trudu wykonane. Jeśli utwór jest bardziej skomplikowany, należy przez dodatkowe ćwiczenia ułatwić jego wykonanie. Podobnie należy postępować w klasie integracyjnej, gdzie część dzieci nie będzie w stanie zagrać nawet najprostszej melodii. Integrując dzieci ze sobą, można słabszym muzykom dać do zagrania tylko wstęp składający się z dosłownie kilku dźwięków, zanim zagra reszta klasy. Można grać razem z dzieckiem trzymając wspólnie pałeczkę, można także skupić się tylko na wystukiwaniu rytmu bądź graniu jednego dźwięku na koniec każdej frazy muzycznej. Z doświadczenia wiem, że nawet takie „małe” granie jest bardzo satysfakcjonujące dla dziecka. Jeżeli jeszcze reszta klasy potrafi docenić te „małe kroki” muzyczne możemy wtedy powiedzieć o pełnej integracji klasy.
Przy dużej ilości dzieci, przeciętnie znajdującej się w klasach, stosowanie instrumentu na lekcjach nie jest łatwe. Zajęcia z instrumentami muszą być dokładnie zaplanowane pod względem organizacyjnym. Na instrumentach będą grały w większości wszystkie dzieci.
Przy nauce gry na dzwonkach należy też przestrzegać zasady, aby dzieci ściśle stosowały się do zaleceń nauczyciela. Ogranicza to niepotrzebny hałas, powoduje wzmożenie koncentracji i pozwala nauczycielowi spokojnie i rzeczowo objaśniać poszczególne części lekcji.
Zaznajomienie dzieci z instrumentem powinno rozpoczynać się od pokazu instrumentu, omówienia jego budowy oraz pokazu różnych możliwości wydobycia dźwięku. Następnie staramy się, aby każde dziecko mogło spróbować samodzielnej gry na dzwonkach.
Dzwonków należy kupić tyle ile dzieci liczy zespół klasowy. Najlepiej , aby dzieci mogły zabierać instrument do domu w celu utrwalania zdobytych umiejętności. Pozwala to również wyrównać poziom gry poszczególnych dzieci. Jeżeli nauka gry na instrumencie odbywa się tylko w szkole, ćwiczenia rytmiczne, nauka utworów i piosenek trwa dłużej, także poziom umiejętności opanowania instrumentu przez dzieci jest bardziej zróżnicowany.
Program, który przedstawiam jest oparty na nauce gry na dzwonkach chromatycznych jedną pałeczką w szkole, w wymiarze 1h co dwa tygodnie. Jeżeli nauczyciel dysponuje większą ilością czasu ( np.: na kółku muzycznym), po lekcjach wstępnych, kiedy instrument jest już dobrze poznany przez dzieci, zwiększa się ilość i częstotliwość wprowadzania nowych utworów do repertuaru.

Ad. 4 Treści nauczania - wymagania szczegółowe na koniec klasy III szkoły podstawowej
Edukacja muzyczna. Uczeń kończący klasę III:
1) w zakresie odbioru muzyki:
a) zna i stosuje następujące rodzaje aktywności muzycznej:
- śpiewa w zespole piosenki ze słuchu (nie mniej niż 10 utworów w roku szkolnym); śpiewa z pamięci hymn narodowy,
- gra na instrumentach perkusyjnych (proste rytmy i wzory rytmiczne) oraz melodycznych (proste melodie i akompaniamenty),
- realizuje sylabami rytmicznymi, gestem oraz ruchem proste rytmy i wzory rytmiczne; reaguje ruchem na puls rytmiczny i jego zmiany, zmiany tempa, metrum i dynamiki (maszeruje, biega, podskakuje),
- tańczy podstawowe kroki i figury krakowiaka, polki oraz innego, prostego tańca ludowego,
b) rozróżnia podstawowe elementy muzyki (melodia, rytm, wysokość dźwięku, akompaniament, tempo, dynamika) i znaki notacji muzycznej (wyraża ruchowo czas trwania wartości rytmicznych, nut i pauz),
c) aktywnie słucha muzyki i określa jej cechy: rozróżnia i wyraża środkami pozamuzycznymi charakter emocjonalny muzyki, rozpoznaje utwory wykonane: solo i zespołowo, na chór i orkiestrę; orientuje się w rodzajach głosów ludzkich (sopran, bas) oraz w instrumentach muzycznych (fortepian, gitara, skrzypce, trąbka, flet, perkusja); rozpoznaje podstawowe formy muzyczne - AB, ABA (wskazuje ruchem lub gestem ich kolejne części);

2) w zakresie tworzenia muzyki:
a) tworzy proste ilustracje dźwiękowe do tekstów i obrazów oraz improwizacje ruchowe do muzyki,
b) improwizuje głosem i na instrumentach według ustalonych zasad,
c) wykonuje proste utwory, interpretuje je zgodnie z ich rodzajem i funkcją.
Treści programowe mają wprowadzić ucznia w świat muzyki poprzez własne działanie – grę na dzwonkach. Mają wpłynąć na pobudzenie wrażliwości muzycznej. Mają kształtować postawy empatycznego współdziałania w grupie.

Ad. 5. Cele, metody i formy pracy
Głównym celem tego programu jest stworzenie sytuacji dydaktyczno- wychowawczej sprzyjającej nauczeniu ucznia gry na instrumencie melodycznym jakim są dzwonki. Rozwojowi ucznia na miarę jego indywidualnych możliwości i uzdolnień.
Cele ogólne:
• kształtowanie u dzieci wrażliwości muzycznej poprzez ich aktywizowanie w rożnych formach zadań muzycznych
• wzbogacanie wiedzy dzieci na temat muzyki
• zapoznanie z nowym instrumentem melodycznym – dzwonkami
• rozbudzenie zamiłowania do muzykowania indywidualnego lub zespołowego
i kształtowanie potrzeby takiej aktywności w dalszej edukacji.

Cele szczegółowe:
• nauka gry na dzwonkach
• zapoznanie dzieci z wybranymi utworami z repertuaru dziecięcego i klasycznego
• rozwijanie poczucia rytmu
• rozwijanie słuchu muzycznego, analizatora słuchowego
• ćwiczenie pamięci muzycznej
• rozbudzanie inwencji twórczej dzieci
• rozwijanie koordynacji wzrokowo-ruchowej
• usprawnianie manualne dzieci
• wspomaganie rozwoju koncentracji uwagi

Metody pracy:
• podające (opowiadanie, wykład, opis, pogadanka);
• eksponujące (pokaz z elementami przeżycia);
• praktyczne (metoda projektu, ćwiczenia laboratoryjne);
• organizowania i rozwijania działalności muzycznej ucznia.

Formy zajęć:
• ćwiczenia i zabawy rozwijające słuch muzyczny
• ćwiczenia i zabawy uwrażliwiające na różne elementy muzyki jak: rytm, tempo, melodia, dynamika, artykulacja.
• gra na instrumencie melodycznym – dzwonkach chromatycznych
• gra w zespole - zespół dzwonków chromatycznych

Ad. 6. Ewaluacja osiągnięć uczniów

Sprawdzenie osiągnięć uczniów z zakresu umiejętności gry na dzwonkach może się odbywać na różnych płaszczyznach:
• ocena umiejętności gry na instrumencie dokonana na zajęciach lekcyjnych
• udział dzieci w występach klasowych i szkolnych np.: uroczystościach okolicznościowych
• chęć uczestniczenia w występach poza szkołą np.; na konkursach, festynach

Ad. 7. Scenariusze zajęć

1. Zajęcia
Temat zajęć: Pan Pałeczka wita dzieci. – wprowadzenie instrumentu.

Cel ogólny:
Uczeń poznaje instrument jakim są dzwonki i ich brzmienie.
Gra swobodne. Ustala zasady zachowania się w czasie lekcji gry na dzwonkach.
Cele szczegółowe - uczeń:
• zna prawidłową nazwę instrumentu
• prawidłowo trzyma instrument
• wie jak posługiwać się pałeczką
• napisze (narysuje) 3 zasady prawidłowego zachowania się w czasie zajęć
Metody:
• podające (opowiadanie, wykład, opis, pogadanka);
• eksponujące (pokaz z elementami przeżycia);
• praktyczne (metoda projektu, ćwiczenia laboratoryjne);
• organizowania i rozwijania działalności muzycznej ucznia.
Formy pracy: indywidualna, zbiorowa

Formy muzyczne:
• Słuchanie muzyki
• Śpiew
• Gra na instrumencie
• Tworzenie muzyki

Środki dydaktyczne
- dzwonki chromatyczne,
- nagranie utworów muzycznych ( na dzwonki),
- krzyżówka,
- środki plastyczne, szary papier, kartki z bloku rysunkowego, technicznego,
- ludzik z pałeczki.

Przebieg lekcji:
1. Muzyczne powitanie . Uczniowie z nauczycielką śpiewają słowa powitania – nauczycielka „Dziś będzie śpiewanie” – uczniowie „ i wesołe granie”.
2. Żeby podać nazwę instrumentu na którym będą grały, dzieci muszą rozwiązać krzyżówkę znajdującą się na tablicy. Pomoże im w tym Pan Pałeczka, maskotka zajęć muzycznych. Rozwiązaniem jest hasło krzyżówki.

1. Piosenka to słowa i ...
2. Duża „siostra” skrzypiec
3. Nazwisko występujące w tytule Hymnu Narodowego Polski
4. Rytmiczny instrument muzyczny składający się z bębenka i małych talerzyków
5. Kuzyn fortepianu
6. Śpiewanie bez muzyki
7. Zapisujemy na niej nuty

3. Dzieci podają hasło „dzwonki”.
4. Nauczycielka demonstruje instrument. Opowiada o jego budowie, pokazuje sposób w jaki gra się na dzwonkach ( gra wybrany przez siebie utwór muzyczny).
5. Następnie odtwarza uczniom nagranie jednego, dwóch utworów zagranych na dzwonkach chromatycznych.
6. Dzieci otrzymują instrument do ręki. Oglądają go, spontanicznie grają. Nauczycielka objaśnia, że długie dzwonki grają dźwięki niskie, a krótkie dzwonki grają dźwięki wysokie. Przeprowadza ćwiczenie. Na znak ręki (uniesionej wysoko lub nisko) dzieci grają uderzając w odpowiednie dzwonki.
7. Po kilkuminutowym „hałasie” spowodowanym grą, kiedy dzieci zauważają, że panuje rozgardiasz, nie słychać poleceń pani, nauczycielka prosi uczniów o odłożenie instrumentów i wyjście na środek sali, zaprasza do wspólnego ustalenia zasad :
Jak będziemy się zachowywać w czasie gry na dzwonkach?
Dzieci w klasie pierwszej mogą np.:
- wybierają z przedstawionych na kartkach ilustrowanych propozycji nauczyciela
- sami rysują ilustracje właściwego zachowania ( na przykładzie znaków drogowych)
- Razem z nauczycielem omawiają propozycje, które nauczyciel zapisuje na kartkach
Dzieci w klasach starszych mogą np. :
- po burzy mózgów, na wspólnym plakacie zapisują hasła właściwego zachowania
- zapisują własne propozycje, z których wspólnie wybierają najlepsze
- rysują ilustracje właściwego zachowania np. w formie znaczków.
8. Po ustaleniu, omówieniu i zawieszeniu na tablicy zasad, siadają z powrotem na swoich miejscach, zabierają instrumenty i ćwiczą z nauczycielką wypracowane zasady zachowania.
9. Na zakończenie zajęć, chętne dzieci grają samodzielnie przed klasą, wymyślone przez siebie układy dźwięków. Nauczycielka proponuje muzyczne powitanie przed każdą lekcją z dzwonkami. . Uczniowie z nauczycielką śpiewają słowa powitania – nauczycielka „Dziś będzie śpiewanie” – uczniowie „ i na dzwonkach granie”

2. Zajęcia
Temat zajęć: Pan pałeczka i jego osiem dźwięków.
Cel ogólny zajęć:
Uczeń pozna budowę dzwonków chromatycznych , zapamięta ich nazwę. Prawidłowo posługuje się pałeczką do gry. Gra gamę
Cele szczegółowe - uczeń:
• zna prawidłową nazwę instrumentu
• prawidłowo trzyma instrument
• prawidłowo trzyma pałeczkę
• gra osiem kolejnych dźwięków gamy C-dur, próbuje odnaleźć na dzwonkach podany przez nauczycielkę dźwięk;
Metody:
• podające (opowiadanie, wykład, opis, pogadanka);
• eksponujące (pokaz z elementami przeżycia);
• praktyczne (metoda projektu, ćwiczenia laboratoryjne);
• organizowania
• i rozwijania działalności muzycznej ucznia.
Formy pracy: indywidualna, zbiorowa

Formy muzyczne:
• słuchanie muzyki
• śpiew
• gra na instrumencie
• tworzenie muzyki

Środki dydaktyczne:
- dzwonki chromatyczne,
- plansze z wizerunkami zwierząt: niedźwiedź. motyl, ptak, ważka, wilk, ryba, komar, słoń.

Przebieg lekcji:
1. Muzyczne powitanie. Muzyczne powitanie . Uczniowie z nauczycielką śpiewają słowa powitania – nauczycielka „Dziś będzie śpiewanie” – uczniowie „ i na dzwonkach granie” Przedstawia uczniom zagadkę:

Zęby ma białe i czarne ma też,
Pałeczka po nich biega wzdłuż i wszerz,
Grać na nim każde dziecko będzie
Gdyż gra na nim jest łatwa i możliwa wszędzie.

Dzieci odgadują hasło „Dzwonki”
2. Dzieci zabierają swoje instrumenty. Nauczycielka demonstruje prawidłowe trzymanie pałeczki. Dzieci samodzielnie grają wybrane przez siebie dźwięki, ucząc się prawidłowego trzymania pałeczki. Cały czas pamiętają o poprawnym zachowaniu w czasie lekcji. Nauczycielka powinna przypominać uczniom o ustalonych zasadach.
3. Wybrane dzieci demonstrują umiejętność prawidłowego trzymania pałeczki, ćwicząc jednocześnie czyste wydobywanie dźwięków z dzwonków.
4. Nauczycielka zaprasza wszystkich do zabawy w „Słoneczko”. Wyjaśnia uczniom, że jest to zabawa przy dźwiękach gamy – dzieci śpiewając za nauczycielką tekst „ słońce wschodzi coraz wyżej - i zachodzi coraz niżej”- przechodzą z pozycji niskiej do wysokiej i odwrotnie;
5. Nauczycielka zawiesza na tablicy schemat gamy zapisany solmizacją Następnie prosi dzieci o zawieszenie zapisu literowego odpowiednich dźwięków.

C D E F G A H C
6. Nauczycielka prosi dzieci o zaśpiewanie gamy nazwami solmizacyjnymi następnie używając kolejnych liter z pięciolinii.
7. Od dzisiaj będziemy zapisywali nasze nuty przy pomocy liter :
C D E F G A H C
Uczniowie ćwiczą grę gamy.
8. Na przykładzie zabawy uczniowie wysłuchują dźwięki niskie i wysokie. Nauczycielka gra dowolnie wybraną grupę dźwięków wysokich bądź niskich, uczniowie próbują je powtarzać.
9. Następnie wybiera po 4 dźwięki następujące po sobie i prosi uczniów, aby je zagrali również z powrotem
Np. GAHC1 – EFGA2 – CDEF – GAHC – DEFG
10. Nauczycielka zaprasza dzieci do zabawy
- Wybrani uczniowie trzymają ilustrację zwierząt. Reszta dzieci ma znaleźć na dzwonkach taką wysokość dźwięków, która opisywałaby sposób poruszania się tych zwierząt
[ niedźwiedź. motyl, ptak, ważka, wilk, ryba, komar, słoń]
11. Zakończenie zajęć – wybrane dzieci grają indywidualnie gamę przed całą klasą.


3 Zajęcia
Temat zajęć: Bim ,bam, ,bim bam, a ja już na dzwonkach gram.
Cel ogólny zajęć:
Uczeń prawidłowo posługuje się pałeczką do gry. Gra gamę. Gra dowolny zbiór dźwięków gamy C-dur
Cele szczegółowe - uczeń:
• prawidłowo trzyma instrument,
• prawidłowo uderza pałeczką o dzwonki,
• gra osiem kolejnych dźwięków gamy C-dur,
• gra podany przez nauczycielkę zbiór dźwięków.
Metody:
• podające (opowiadanie, wykład, opis, pogadanka);
• eksponujące (pokaz z elementami przeżycia);
• praktyczne (metoda projektu, ćwiczenia laboratoryjne);
• organizowania i rozwijania działalności muzycznej ucznia.
Formy pracy: indywidualna, zbiorowa
Formy muzyczne:
• Słuchanie muzyki
• Śpiew
• Gra na instrumencie
• Tworzenie muzyki

Środki dydaktyczne:
- dzwonki chromatyczne
- Kartki i ołówki


Przebieg lekcji:
1. Muzyczne powitanie i przypomnienie o wypracowanych zasadach zachowania. Nauczycielka rozdaje każdej parze dzieci dzwonki. Jedno z dzieci gra gamę , drugie je sprawdza.
2. Chętne dzieci (ilość dowolna) razem grają gamę przed całą klasą.
3. Nauczycielka zaprasza do grania i śpiewania gamy oznaczeniami literowymi [CDEFGAHC]. Chętne dzieci grają w grupach.
4. Nauczycielka zapisuje na tablicy 4 dźwięki gamy C-dur. Prosi dzieci o zagranie tych dźwięków. Chętne dzieci po ćwiczeniach grają razem. Nauczycielka zmienia zapis dźwięków [CDEF 2X, FGAF 2X, FEDC 2X, CEGF2X ]. Powstałą melodię dzieci grają samodzielnie.
Chętne dzieci mogą zagrać utwór przed całą klasą.
5. Następnie dzieci otrzymują kartki , na których mają samodzielnie zapisać 4 dźwięki gamy C-dur. W parach na zmianę grają melodię kolegi.
6. Zakończenie zajęć. Chętni uczniowie przedstawiają przed klasą swoje umiejętności gry na dzwonkach dowolnej melodii.

4 Zajęcia
Temat zajęć: Pan Pałeczka szuka kota. Nauka gry na dzwonkach piosenki „Wlazł kotek na płotek”
Cel ogólny zajęć:
Uczeń prawidłowo posługuje się pałeczką do gry. Gra na dzwonkach zwrotkę i refren piosenki „Wlazł kotek na płotek”. Dziecko zna umiejscowienie na pięciolinii dźwięków c1- g1
Cele szczegółowe - uczeń:
• prawidłowo trzyma instrument
• prawidłowo uderza pałeczką o dzwonki
• śpiewa zwrotkę i refren piosenki „Wlazł kotek na płotek”
• gra na dzwonkach zwrotkę i refren piosenki „Wlazł kotek na płotek”
• rozpoznaje wysokość dźwięków
Metody :
• podające (opowiadanie, wykład, opis, pogadanka);
• eksponujące (pokaz z elementami przeżycia);
• praktyczne (metoda projektu, ćwiczenia laboratoryjne);
• organizowania i rozwijania działalności muzycznej ucznia.
Formy pracy: indywidualna, zbiorowa
Formy muzyczne:
• Słuchanie muzyki
• Śpiew
• Gra na instrumencie
• Tworzenie muzyki
Środki dydaktyczne:
- dzwonki chromatyczne
- gitara
- zeszyt do nut
- kartki do z rozpisanymi dźwiękami do wklejenia do zeszytu nutowego piosenki „Wlazł kotek na płotek”

Przebieg lekcji:
1. Muzyczne powitanie i przypomnienie o wypracowanych zasadach zachowania.
Nauczycielka zawiesza na tablicy schemat gamy zapisany solmizacją Następnie prosi dzieci o zawieszenie zapisu literowego odpowiednich dźwięków.
C D E F G A H C
2. Nauczycielka prosi dzieci o zaśpiewanie gamy nazwami solmizacyjnymi następnie używając kolejnych liter z pięciolinii.
3. Prosi aby uczniowie podnieśli do góry nuty : c, d, e, f, g. Z tych nut ułożonych we właściwej w kolejności, będą mogli zagrać znaną piosenkę „ Wlazł kotek”
4. Nauczycielka podaje właściwą kolejność a uczniowie zawieszają kartki na tablicy.
GEE FDD C E G GEE FDD C E C
5. Dzieci śpiewają piosenkę. Śpiewają jeszcze raz, w tym czasie nauczycielka wskaźnikiem na tablicy pokazuje kolejne dźwięki.
6. Uczniowie powtarzają układ dźwięków. Otrzymują karteczki z zapisem dźwięków do wklejenia do zeszytu nutowego.
7. Na dzwonkach najpierw grają pod kierunkiem nauczycielki, następnie samodzielnie.
8. Po ćwiczeniach nauczycielka wprowadza komendę ,na którą dzieci będą wspólnie rozpoczynały grę. Jest to wyliczanie:
- 1,2,3 i – po i dzieci zaczynają wspólną grę.
9. Uczniowie ćwiczą wspólny start. Następnie grają poznaną piosenkę.
10. Zakończenie zajęć. Chętni uczniowie grają przed całą klasą „Wlazł kotek”

5. Zajęcia
Temat zajęć: Pan Pałeczka znalazł kota. Doskonalenie gry na dzwonkach piosenki „Wlazł kotek na płotek”
Cel ogólny zajęć:
Uczeń śpiewa i gra na dzwonkach zwrotkę i refren piosenki „Wlazł kotek na płotek”. Ćwiczy granie z pamięci. Rozpocznie grę na dany sygnał. Zna umiejscowienie na pięciolinii dźwięków c1- g1

Cele szczegółowe - uczeń
• prawidłowo trzyma instrument
• prawidłowo uderza pałeczką w dzwonki
• śpiewa i gra na dzwonkach zwrotkę i refren piosenki „Wlazł kotek na płotek”
• rozpoczyna grę na podany sygnał
• zagra utwór z pamięci
Metody :
• podające (opowiadanie, wykład, opis, pogadanka);
• eksponujące (pokaz z elementami przeżycia);
• praktyczne (metoda projektu, ćwiczenia laboratoryjne);
• organizowania i rozwijania działalności muzycznej ucznia.
Formy pracy: indywidualna, zbiorowa
Formy muzyczne:
• Słuchanie muzyki
• Śpiew
• Gra na instrumencie
• Tworzenie muzyki
Środki dydaktyczne:
- dzwonki chromatyczne
- gitara
- schemat pięciolinii
- zeszyt do nut
- plansza z napisem „I Klasowy Konkurs Gry na Dzwonkach”
- kartki do z rozpisanymi dźwiękami do wklejenia do zeszytu nutowego


Przebieg lekcji:
1. Muzyczne powitanie i przypomnienie o wypracowanych zasadach zachowania.
Nauczycielka zawiesza na tablicy schemat gamy.
C D E F G A H C
2. Nauczycielka prosi dzieci o zaśpiewanie gamy rosnąco i malejąco nazwami solmizacyjnymi następnie używając kolejnych liter z pięciolinii.
3. Nauczycielka zapisuje na tablicy układ dźwięków piosenki „Wlazł kotek na płotek”.
GEE FDD C E G
GEE FDD C E C
4. Prosi dzieci o poćwiczenie gry, gdyż ma na dzisiaj propozycję ”Klasowego Koncertu” . Wszystkie chętne dzieci będą mogły zaprezentować swoje umiejętności, grając solo lub w zespole. Soliści i zespoły wybiorą sobie pseudonimy artystyczne.
5. Uczniowie ćwiczą grę.
6. Następnie dobierają się w pary, grupy . Wymyślają pseudonimy. Zapisują się u nauczycielki.
Na tablicy zawieszają planszę z napisem „I Klasowy Konkurs Gry na Dzwonkach”
7. Po ćwiczeniach nauczycielka wprowadza komendę ,na którą dzieci będą wspólnie rozpoczynały grę. Jest to wyliczanie:
- 1,2,3 i ...– raz, dwa trzy i ... po i dzieci zaczynają wspólną grę.
9. Uczniowie ćwiczą wspólny start. Następnie grają poznaną piosenkę.
10.Zakończenie zajęć. Chętni uczniowie grają przed całą klasą „Wlazł kotek”

.
6 Zajęcia
Temat zajęć: Pan Pałeczka rano wstaje. Nauka gry na dzwonkach piosenki „Panie Janie”
Cel ogólny zajęć:
Uczeń prawidłowo posługuje się pałeczką do gry. Gra na dzwonkach zwrotkę i refren piosenki „Panie Janie”. Zna umiejscowienie na pięciolinii dźwięków c1- a1 i G
Cele szczegółowe - uczeń
• prawidłowo trzyma instrument
• prawidłowo uderza pałeczką w dzwonki
• śpiewa i gra zwrotkę i refren piosenki „Panie Janie”.
• rozpoznaje wysokość dźwięków
Metody :
• podające (opowiadanie, wykład, opis, pogadanka);
• eksponujące (pokaz z elementami przeżycia);
• praktyczne (metoda projektu, ćwiczenia laboratoryjne);
• organizowania i rozwijania działalności muzycznej ucznia.
Formy pracy: indywidualna, zbiorowa
Formy muzyczne:
• Słuchanie muzyki
• Śpiew
• Gra na instrumencie
• Tworzenie muzyki
Środki dydaktyczne:
- dzwonki chromatyczne
- gitara
- zeszyt do nut
- schemat pięciolinii
- kartki do z rozpisanymi dźwiękami do wklejenia do zeszytu nutowego
- zestaw – pięciolinia, zapis literowy - do wklejenia do zeszytu


Przebieg lekcji:
1. Muzyczne powitanie i przypomnienie o wypracowanych zasadach zachowania.
Nauczycielka zawiesza na tablicy schemat gamy. I zapisu literowego

C D E F G A H C

2. Uczniowie odczytują nazwy. Nauczycielka proponuje sprawdzian ze znajomości zapisu dźwięków pod nutami. Zdejmuje zapis literowy. Miesza kartki i prosi wybranego ucznia o poprawne ułożenie podpisów.
Dzieci na ochotnika zgłaszają się do ćwiczenia.
Następnie nauczycielka rozdaje każdemu uczniowi podobny zestaw do wklejenia do zeszytu. Każdy samodzielnie wykonuje zadanie.
3. Uczniowie ćwiczą grę poznanej ostatnio piosenki „Wlazł kotek na płotek”. Ćwiczą wspólne rozpoczynanie gry, grę harmonijną i w dobrym tempie.
4. Nauczycielka zapisuje na tablicy układ dźwięków piosenki ”. „ Panie Janie”
CDEC X2 EFGX2 GAGFECX2 CGCX2
Dla ułatwienia, dźwięk który znacznie odbiega od gamy C-dur, zaznaczony jest odpowiednią strzałką .
W tym wypadku strzałka skierowana jest na dół.
G↓
Dzieci wspólnie z grającym na gitarze nauczycielem śpiewają piosenkę. Uczniowie jeszcze raz samodzielnie śpiewają piosenkę. Nauczycielka wskazuje układ dźwięków.
Następnie uderzając dłońmi w stół, dzieci rytmizują piosenkę. Po prześpiewaniu zwrotek i refrenu, ćwiczą grę indywidualnie.
5. Uczniowie ćwiczą wspólny start. Następnie razem grają poznaną piosenkę.
6. Zakończenie zajęć. Chętni uczniowie grają przed całą klasą dwie ostatnio poznane piosenki


Zajęcia 7

Temat: Pan Pałeczka i Rytm.

Cel ogólny zajęć:
Uczeń prawidłowo posługuje się pałeczką do gry. Gra na dzwonkach zwrotkę i refren piosenki” Wlazł kotek na płotek” i „Panie Janie”. Zna umiejscowienie na pięciolinii dźwięków C1 i A1. Utrzymuje rytm w czasie gry.
Cele szczegółowe - uczeń
• rozumie pojęcie rytmu w muzyce
• prawidłowo trzyma instrument
• prawidłowo uderza pałeczką w dzwonki
• śpiewa i gra zwrotkę i refren piosenki „Wlazł kotek na płotek” i „Panie Janie”.
Metody :
• podające (opowiadanie, wykład, opis, pogadanka);
• eksponujące (pokaz z elementami przeżycia);
• praktyczne (metoda projektu, ćwiczenia laboratoryjne);
• organizowania i rozwijania działalności muzycznej ucznia.
Formy pracy: indywidualna, zbiorowa
Formy muzyczne:
• Słuchanie muzyki
• Śpiew
• Gra na instrumencie
• Tworzenie muzyki
Środki dydaktyczne:
- dzwonki chromatyczne
- gitara
- zeszyt do nut
- schemat pięciolinii
- kartki do z rozpisanymi dźwiękami do wklejenia do zeszytu nutowego.


Przebieg lekcji:
1. Muzyczne powitanie i przypomnienie o wypracowanych zasadach zachowania.
2. Gra poznanych ostatnio piosenek. Dzieci grają indywidualnie lub w grupach, w oparciu o zapis dźwięków lub z pamięci.
3. Nauczycielka przedstawia dzieciom nagranie różnych rytmów ( marsz, bieg, chodzony). Prosi o powtórzenie rytmów; tupaniem, klaskaniem...
4. Nauczycielka wygrywa na dzwonku C1 rytm, a następnie prosi uczniów ,aby Ci zagrali go na swoim instrumencie również na dzwonku C1. Następnie prosi o wygranie rytmu na dzwonku C2, G1, G2
np.: AABBAABB AABAAB ABBBABBBA
- Kiedy gramy rytm, to tak, jakbyśmy wciąż odgrywali tę samą melodię. Nauczycielka zwraca uwagę na to, że niektóre dźwięki w granych rytmach są krótsze, a inne dłuższe.
Przeprowadza z dziećmi jeszcze kilka ćwiczeń rytmicznych.
5. Prosi o zwrócenie uwagi na rytmiczną grę poznanych piosenek. Doskonali z dziećmi umiejętność gry piosenek „Wlazł kotek na płotek” i „Panie Janie”.
6. Zakończenie zajęć. Chętni uczniowie grają przed całą klasą poznane piosenki.


Zajęcia 8

Temat: Pan Pałeczka w kurniku. Nauka gry piosenki „Były sobie kurki trzy”. Gra na dzwonkach w siadzie skrzyżnym.

Cel ogólny zajęć:
Uczeń utrzymuje tempo gry. Gra na dzwonkach zwrotkę i refren piosenki „Były sobie kurki trzy”.
Cele szczegółowe - uczeń
• rozumie pojęcie tempa w muzyce
• prawidłowo trzyma instrument w siadzie skrzyżnym.
• prawidłowo uderza pałeczką w dzwonki
• śpiewa i gra zwrotkę i refren piosenki „Były sobie kurki trzy”.
Metody :
• podające (opowiadanie, wykład, opis, pogadanka);
• eksponujące (pokaz z elementami przeżycia);
• organizowania i rozwijania działalności muzycznej ucznia.
Formy pracy: indywidualna, zbiorowa
Formy muzyczne:
• Słuchanie muzyki
• Śpiew
• Gra na instrumencie
• Tworzenie muzyki
Środki dydaktyczne:
- dzwonki chromatyczne
- zeszyt do nut
- schemat pięciolinii
- kartki z rozpisanymi dźwiękami do wklejenia do zeszytu nutowego piosenki
pt.:„Były sobie kurki trzy”.


Przebieg lekcji:

1. Muzyczne powitanie i przypomnienie o wypracowanych zasadach zachowania.
2. Gra poznanych ostatnio piosenek. Dzieci grają indywidualnie lub w grupach, w oparciu o zapis dźwięków lub z pamięci.
3. Nauczycielka prosi o rozwiązanie rebusu, którego hasłem jest słowo: tempo

Zadaje pytanie : co to jest tempo w muzyce? Dzieci podają swoje propozycje.
4. Nauczycielka gra na gitarze wybrany utwór, w różnym tempie. Uczniowie określają, czy tempo gry było szybkie czy wolne.
5. Następnie nauczycielka gra „Wlazł kotek na płotek” na dzwonkach. Utwór gra trzy razy, każdy w różnym tempie (bardzo wolno, normalnie, szybko). Zadaje pytanie, które wykonanie najbardziej im się podobało, przy którym wykonaniu można było łatwo zaśpiewać tę piosenkę?
6. Dzieci odpowiedzą , że w środkowym. Należy wtedy zwrócić uwagę dzieci, że grając na dzwonkach, bardzo często przyspieszają tempo gry. Nie można wtedy dobrze zaśpiewać granej piosenki.
7. Nauczycielka mówi dzieciom, ze grając piosenkę należy ją śpiewać (nawet po cichu),wtedy łatwiej utrzymać tempo gry.
8. Nauczycielka zapisuje na tablicy układ dźwięków piosenki py.: „Były sobie kurki trzy”.
a. CCGGAAG FFEEDDC GGFFEEDX2 CCGGAAGFFEEDDC
b. Dzieci wspólnie z grającym na gitarze nauczycielem śpiewają piosenkę. Uczniowie jeszcze raz samodzielnie śpiewają piosenkę. Nauczycielka wskazuje układ dźwięków.
c. Następnie uderzając jedną dłonią w wierzch drugiej dłoni śpiewają piosenkę, utrzymując właściwe tempo śpiewu.
9. Grają indywidualnie, chętni przedstawiają klasie nauczone fragmenty piosenki. Grają wspólnie ćwicząc grę zespołową.
10. Pod koniec zajęć, nauczycielka prosi o przypomnienie poprzednich dwóch piosenek. Klasa gra razem „Panie Janie” i „Wlazł kotek na płotek”. Nauczycielka informuje , że na dzwonkach można grać w różnych miejscach. Ale trzeba nauczyć się odpowiednio je trzymać.
11. Proponuje grę na dywanie, w siadzie skrzyżnym trzymając dzwonki na kolanach.
12. Uczniowie wykonują polecenie. Nauczycielka wskazuje, że muszą być proste plecy, materiał bluzy lub spodni nie może dotykać dzwonków. Sprawdza trzymanie pałeczki.
13. Następnie uczniowie grają kilka razy nauczone piosenki.
14. Na zakończenie zajęć prezentują indywidualnie swoje umiejętności gry.

Uwagi do realizacji programu
1. Gra na dzwonkach z całą klasą nie jest tak trudna i „głośna” jak się wydaje. Bezwzględnie należy, w początkowym okresie wypracować z dziećmi zasady postępowania (werbalne lub niewerbalne), których będziemy konsekwentnie przestrzegać.
2. Konspekty początkowe dobrze jest przeprowadzić w takiej kolejności w jakiej zostały napisane. Uczniowie bardzo często bagatelizują przekazywane treści, spiesząc się z grą (która na początku wydaje im się bardzo łatwa) Niestety w późniejszym czasie trudno jest nadrobić początkowe braki.
3. Na końcu opracowania przygotowałam karty do kserowania utworów popularnych i powszechnie znanych.
4. Przy zapisie dźwięków piosenek, wytłuszczonym drukiem zaznaczyłam te fragmenty, które mogą razem z nauczycielem wspomagającym grać dzieci „grupy integracyjnej”. Są to łatwe układy dźwięków lub wręcz pojedyncze, akcentujące frazę muzyczną. Może się zdarzyć, że tylko tyle, dzieci będą wstanie zagrać, natomiast na tle klasy, będą mogły być pełnoprawnym uczestnikiem wspólnego muzykowania.
5. Wprowadzając piosenkę lub utwór muzyczny do nauki gry na dzwonkach można opierać się tylko na wybranych częściach konspektów. Zależeć to będzie od umiejętności zespołu klasowego z jakim będziemy pracować. Dotyczy to również tempa, wprowadzanych utworów czy liczby ćwiczeń utrwalających.
6. Po wprowadzeniu ok. czterech utworów, należy zwolnić tempo i skupić się na doskonaleniu gry, utworów już poznanych. Uczniowie chętnie poznawali by następne, jednak posiadane umiejętności przeważnie nie są w pełni zadowalające. Wystarczy zmienić otoczenie ( inna sala, korytarz) i okazuje się ,że utwory nie są opanowane w stopniu bardzo dobrym. Dzieci się mylą, zapominają dźwięków, trudność sprawia im gra zespołowa.

Ad . 8 Bibliografia:

1. Borawska, Praca z dziećmi w klasach integracyjnych, Edukacja i Dialog 1999 nr 2.
2. G. Brearley, Psychoterapia dzieci niepełnosprawnych ruchowo, WSiP, Warszawa 1999.
K. Lewandowska, Muzykoterapia dziecięca, Gdańsk 1996.
3. Maria Przychodzińska, Ewa Lipska, Metodyka wychowania muzycznego w klasach I - IV szkoły podstawowej, PZWS, W-wa 1973
4. Małgorzata Komorowska, Orkiestra Dziecieca cz. I, II, WSiP, W-wa 1978.
5. Zofia Burowska, Współczesne systemy wychowania muzycznego, WSiP, W-wa 1976
6. J. Hebela, Słowniczek muzyczny, PWN
7. Perleth Christoph: „Jak odkrywać i rozwijać uzdolnienia u dzieci”, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2005 r.
8. Sacher Wiesława: „Wczesnoszkolna edukacja muzyczna”, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1997 r.
9. Z. Burowska, B. Karpała, B. Noworol, A. Wilk – „Sol mi la – ćwiczenia muzyczne w klasach I - III”
10. M. Przychodzińska – „Słuchanie muzyki w klasach I – III”.
11. Wikipedia


Zbiór piosenek i utworów z repertuaru dziecięcego, popularnego i kolęd z beznutowym zapisem dźwięków.

Lekarze – piosenka
CEGE CEGE FEFD GFisGE CEGE CEGE FDD_D ECE GEG CCA
GDD GDA GAGF FEA FE DCG DDA GDA GAGF FEA FE DC

Mam kaszelek i katarek Ref.: Pan doktor na recepcie
Jestem bardzo, bardzo chora. Coś szybko nabazgrolił,
Wczoraj rano byłam z mamą Połknęłam, co mi kazał
u pediatry, u dziecięcego doktora. Niech lek ten mnie uzdrowi.

Panie Janie
CDEC CDEC EFG EFG GAGFEC GAGFEC CG↓C
Panie Janie, Panie Janie,
Rano wstań, rano wstań.
Wszystkie dzwony biją,
Wszystkie dzwony biją,
Bim, bam, bom,
Bom, bam, bom.


Wlazł kotek na płotek

GEE FDD C E G
GEE FDD C E C
Wlazł kotek na płotek
i mruga ładna to
piosenka niedługa
niedługa nie krótka
lecz w sam raz zaśpiewaj
koteczku jeszcze raz
jeszcze raz


Pojedziemy na łów
CDEFGEGEEEDDC EEDDEEFEEDDEEFEEDDC
Pojedziemy na łów, na łów,
towarzyszu mój,
Pojedziemy na łów, na łów,
towarzyszu mój!

Pojedziemy na łowy
Do zielonej dąbrowy,
towarzyszu mój,
Na łów, na łów, na łowy
Do zielonej dąbrowy,
towarzyszu mój.


Była sobie żabka mała
CCCEGGGEDDFFEEGG CCCEGGGEGFEDC
AAACGGGEDDDFEEEA AAACGGGEGFEDC

1. Była sobie żabka mała.
RE-RE, KUM-KUM, RE-RE, KUM-KUM,
która mamy nie słuchała.
RE-RE, KUM-KUM, bęc.

2. Na spacery wychodziła
RE-RE, KUM-KUM, RE-RE, KUM-KUM,
innym żabkom się dziwiła.
RE-RE, KUM-KUM, bęc.

3. Ostrzegała ją mamusia
RE-RE, KUM-KUM, RE-RE, KUM-KUM,
by zważała na bociusia.
RE-RE, KUM-KUM, bęc.

4. Przyszedł bociek niespodzianie
RE-RE, KUM-KUM, RE-RE, KUM-KUM,
i zjadł żabkę na śniadanie.
RE-RE, KUM-KUM, bęc.

5. A na brzegu stare żaby
RE-RE, KUM-KUM, RE-RE, KUM-KUM,
rajcoway jak te baby.
RE-RE, KUM-KUM, bęc.

6. Jedna drugiej żabie płacze
RE-RE, KUM-KUM, RE-RE, KUM-KUM,
"Już jej nigdy nie zobaczę".
RE-RE, KUM-KUM, bęc.

7. Z tego taki morał mamy
RE-RE, KUM-KUM, RE-RE, KUM-KUM,
trzeba zawsze słuchać mamy.
RE-RE, KUM-KUM, bęc.

Stokrotka

F CC AA FF
F CC FF E
E DD EE DD
D CC DD C
C D E F G A
F A GG D E FF FF F

Gdzie strumyk płynie z wolna,
Rozsiewa zioła maj,
Stokrotka rosła polna
A nad nią szumiał gaj.

"W tym gaju tak ponuro,
Że aż przeraża mnie,
Ptaszęta za wysoko,
A mnie samotnej źle".


Mam chusteczkę haftowaną
EGGGEGGGAGFEFD 3X EGGGEGGGAGFEFC
Mam chusteczkę haftowaną, wszystkie cztery rogi,
kogo kocham, kogo lubię rzucę mu pod nogi.
Tej nie kocham, tej nie lubię, tej nie pocałuję,
a chusteczkę haftowaną tobie podaruję.

Stary niedźwiedź
CEEEFDG EGGGCAG CHCDCH DCHAGE CEEFDG CEEFDC
Stary niedźwiedź mocno śpi,
stary niedźwiedź mocno śpi.
My go nie zbudzimy, bo się go boimy,
jak się zbudzi, to nas zje.
My go nie zbudzimy, bo się go boimy,
jak się zbudzi, to nas zje.

Stary niedźwiedź mocno śpi,
stary niedźwiedź mocno śpi.
My go nie zbudzimy, na palcach chodzimy,
jak się zbudzi, to nas zje.
My go nie zbudzimy, na palcach chodzimy,
jak się zbudzi, to nas zje.

Krasnoludki ( dość trudna, duża skala)
CFFFGAF GCC GCC CFFFFGAF CAF
My jesteśmy krasnoludki,
Hopsa sa, hopsa sa,
Pod grzybkami nasze budki,
Hopsa, hopsa sa,
Jemy mrówki, żabkie łapki,
Oj tak tak, oj tak tak,
A na głowach krasne czapki,
To nasz, to nasz znak.

Gdy ktoś zbłądzi, to trąbimy,
Trutu tu, trutu tu,
Gdy ktoś senny, to uśpimy,
Lulu lulu lu,
Gdy ktoś skrzywdzi krasnoludka,
Ajajaj, ajajaj,
To zapłacze niezabudka,
Uuuuu.

Kurki trzy
I głos CCEEFFE DDCCHHC GGFFEEDD CCGGAAG FFEEDDC
IIgłos CCEEFFE DDCCHHC EEDDCCHH CCEEFFE DDCCHHC

Wyszły w pole kurki trzy
I gęsiego sobie szły.
Pierwsza przodem, w środku druga,
Trzecia z tyłu oczkiem mruga.
I tak sobie kurki trzy
Raz dwa! Raz dwa! W pole szły!

A pod stogiem ziarnka są,
Zjadły kurki ziarnek sto.
Myśli sobie każda kurka:
"Po co wracać na podwórko?
Smaczne ziarnka tutaj są,
Nie na próżno więc się szło".

Chłop szedł miedzą do swej wsi
I zobaczył kurki trzy.
Krzyknął: "Pozwól kurze grzędy,
Ona wnet Ci wlezie wszędy!"
Klasnął w dłonie: raz, dwa, trzy
I wypłoszył kurki trzy!


Happy Birthday
CCDCFE CCDCGF CCC-AFFEDD CCHGAG


"W murowanej piwnicy" (łatwa)
C↓GGFEFG C↓GGFEDC CDEDEFG C↓GGFEDC

W murowanej piwnicy
Tańcowali zbójnicy
Kazali se piknie grać
I na nóżki pozirać

Tańcowałbyk kiebyk móg
Kiebyk ni mioł krzywych nóg
A że krziwe nogi mom
Co podskocze , to sie gnom !


Jedzie pociąg z daleka
CFAGFEF CFAGFEF CFACAisAG CEGAisAGF
Jedzie pociąg z daleka,
Ani chwili nie czeka,
Konduktorze łaskawy,
Zabierz nas do Warszawy!
Konduktorze łaskawy,
Zabierz nas do Warszawy!
Trudno, trudno to będzie,
Dużo osób jest wszędzie.
Pięknie pana prosimy,
Jeszcze miejsca widzimy.
A więc prędko wsiadajcie,
Do Warszawy ruszajcie.
Oda do Radości
E E F G G F E D C C D E E D D E E F G G F E D C C D E D C C
DEFECDEFEDCDG
D D D E C D E F E C D E F E D C D G2 E E F G G F E D C C D E D C C

O Radości, iskro bogów, kwiecie elizejskich pól,
święta, na twym świętym progu staje nasz natchniony chór
Jasność twoja wszystko zaćmi złączy, co rozdzielił los.
Wszyscy ludzie będą braćmi tam, gdzie twój przemówi głos

Ona w sercu, w zbożu, w śpiewie, ona w splocie ludzkich rąk,
z niej najlichszy robak czerpie, z niej najwyższy nieba krąg.
Wstańcie, ludzie, wstańcie wszędzie, ja nowinę niosę wam:
na gwiaździstym firmamencie bliska radość błyszczy nam

Patrz, patrz, wielkie słońce światem biegnie, sypiąc złote skry.
Jak zwycięzca i bohater biegnij, bracie, tak i ty.
Radość tryska z piersi ziemi, radość pije cały świat.
Dziś wchodzimy, wstępujemy na radości złoty ślad .


Za górami za lasami
CDEC DEFE DCHGC CDEC DEFE DCHGC
GGGA FFFG CDEC DEFE DCHGC
Za górami, za lasami, za dolinami.
Pobili się dwaj górale ciupagami.

Hej górale, nie bijta się,
Ma góralka dwa warkocze, podzielita się (x2)

Miała baba koguta
FFEDDCF FEG GFA FFEDDCF FEGF
CEGAisDCAAGisA CAisGGFisG AisAFFED
Miała baba koguta , koguta , koguta
Wsadziła go do buta , do buta hej!
O , mój miły kogucie ,kogucie
kogucie , kogucie , kogucie , kogucie
Jakże ci tam w tym bucie , w tym bucie
w tym bucie , w tym bucie jest?

Miała baba indora , indora , indora
Wsadziła go do wora , do wora hej !
O , mój miły indorze ...
Czy ci dobrze w tym worze ... jest?

Miała baba barana , barana , barana
Wsadziła go do siana , do siana hej !
O , mój miły baranie ...
Czy ci dobrze w tym sianie ... jest ?

Wierszyki na melodię gamy
Mały Jurek wlazł na murek!
Patrz na Jurka - spada z murka!
Słonko wschodzi coraz wyżej,
i zachodzi coraz niżej.
Idą mrówki do mej główki,
uciekajcie mrówki do... pupki.


Spotkanie z choinką – piosenka
ECDD DEFE DDDE CC ECDD DEFE DDDE CC
FFF EGE FGAH G FFF EFE FEDE C

Wczoraj rosłaś na polanie, Ref.: Choinko pachnąca jak zielony las,
Dzisiaj przyszłaś do nas, my ciebie lubimy, a ty lubisz nas.
Jakie miłe to spotkanie,
Choinko zielona.

Wśród nocnej ciszy

G A fis G D H H C A H G A fis G D H H CA H G H G H C A fis D
G H G H C A fis D G G A A H G G A A G
[wersja II H CIS Ais H Fis Dis Dis E Cis Dis H CIS Ais H Fis Dis Dis E Cis Dis
H Dis H Dis E Cis Ais Fis H H Cis Cis Dis H H Cis Ais H ]

Wśród nocnej ciszy głos się rozchodzi Poszli, znaleźli Dzieciątko w żłobie
Wstańcie pasterze Bóg się wam rodzi! Z wszystkimi znaki danymi sobie;
Czym prędzej się wybierajcie Jako Bogu cześć Mu dali,
do Betlejem pospieszajcie A witając zawołali
Przywitać Pana. Z wielkiej radości:

Dzisiaj w Betlejem
F F C F G A A G A Ais C D↑ C Ais A G
F F C F G A A G A Ais C D↑ C Ais A G
R; C C Ais A G F F C F A C C Ais A G F F C F A C D↑ C Ais A Ais
C D↑ C Ais A Ais C C D↑ C Ais A G F

Dzisiaj w Betlejem, dzisiaj w Betlejem Chrystus się rodzi,
wesoła nowina, nas oswobodzi,
że Panna czysta, że Panna czysta anieli grają króle witają,
porodziła Syna. Pasterze śpiewają,
bydlęta klękają,
cuda, cuda ogłaszają.


Pójdźmy Wszyscy do stajenki
CDCDCFAF CDCDCFAF Ais AGG AGFF EEDEFGAA
Ais AGG AGFF EEDEFFFF

Pójdźmy wszyscy do stajenki, do Jezusa i Panienki
Powitajmy Maleńkiego i Maryję Matkę Jego
Powitajmy Maleńkiego i Maryję Matkę Jego

Witaj, Jezu ukochany, od Patriarchów czekany
Od Proroków ogłoszony, od narodów upragniony
Od Proroków ogłoszony, od narodów upragniony

Bóg się rodzi ( kolęda trudna rytmicznie)
CCC H AAAAG FEGCGFEED CCC H AAAAG FEGCGFEED
FDEFGGEG FDEFGGEG FDEFGGEG
FDEFGHDC

Bóg się rodzi, moc truchleje,
Pan niebiosów obnażony!
Ogień krzepnie, blask ciemnieje,
Ma granice Nieskończony.
Wzgardzony, okryty chwałą,
Śmiertelny Król nad wiekami!
A Słowo Ciałem się stało
I mieszkało między nami.


Gdy się Chrystus rodzi
CAFDDC AAAisGGF CAFDDC AAAisGGF
GGAAis GAAisCA GGAAis GAAisCA
CC DD EE FCDAis AGF
Gdy się Chrystus rodzi,
i na świat przychodz1.
Ciemna noc w jasności
promienistej brodzi
Aniołowie się radują,
Pod niebiosy wyśpiewują:

Gloria, gloria, gloria,
in excelsis Deo!


Lulajże, Jezuniu
EEEGFEF DDFAG EEEGFEF DGFFE
GGCHAAG FFAAG EEEGFEF DGFFE
Lulajże, Jezuniu, moja perełko,
Lulaj ulubione me pieścidełko.
Lulajże, Jezuniu, lulajże, lulaj,
A ty, Go Matulu, w płaczu utulaj.


Gdy śliczna Panna
CDEFFGAisAGGF CDEFFGAisAGGF
AGAFG EGFEDC AGAFAis ACAisAGFGF

Gdy śliczna Panna Syna kołysała,
Z wielkim weselem tak Jemu śpiewała.
Li li li li laj, moje Dzieciąteczko, }
Li li li li laj, śliczne Paniąteczko.}BIS


Jezus malusieńki
CHAGisAHE CHAGisAHE
DEFFEFGG AGFEDDE AGFEDDA

Jezus malusieńki leży wśród stajenki
Płacze z zimna nie dała mu matula sukienki.
Płacze z zimna nie dała mu matula sukienki.


Do szopy, hej pasterze
CFFGFEE CGGAGF CFFGFEE CGGAGF
CAAAisAG CAisDCHC CAAAisAGG CGGAGF

Do szopy, hej pasterze,
Do Szopy, bo tam cud!
Syn Boży w żłobie leży,
by zbawić ludzki ród.

Ref.: Śpiewajcie Aniołowie,
pasterze, grajcie Mu.
Kłaniajcie się Królowie,
nie budźcie Go ze snu.


Anioł pasterzom mówił

CCDDEDC GGAAGFisG GGA GGFFEED GGFFEED GEFEDC

Anioł pasterzom mówił:
Chrystus się wam narodził
w Betlejem, nie bardzo podłym mieście
narodził się w ubóstwie
Pan wszego stworzenia.


Twinkle twinkle little star ( łatwa)


CCGGAAG FFEEDDC GGFFEED GGFFEED CCGGAAG FFEEDDC