Sprawdzian - Biosfera i pedosfera

SPRAWDZIAN – BIOSFERA I PEDOSFERA

1. Dokończ zdania : (2 p.)

Sfera , w której zachodzą procesy glebowe to ..................................... .
Sferę , w której żyją organizmy żywe nazywamy ........................................ .

2. Uzupełnij tabelę tak, aby odpowiednim formacjom roślinnym przyporządkować obszary, na których między innymi one występują. (5p.)

Kotlina Kongo , Półwysep Arabski, rejon Morza Śródziemnego, Wyżyna Brazylijska, północna część Azji
formacja roślinna rejon występowania

makia
sawanna
las równikowy
tundra
pustynia

3. Wybierz spośród trzech zestawów danych klimatycznych (A, B, C) ten, który przedstawia roczny przebieg miesięcznych temperatur powietrza i miesięcznych sum opadów w strefie roślinności śródziemnomorskiej. (1p.)
A
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rok
t [°C] 1,7 1,6 2,8 5,7 9,2 12 14,2 13,5 11,1 7,5 4,1 2,5 7,2
o [mm] 221 150 141 111 106 103 109 183 199 220 195 206 1944

B
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rok
t [°C] -14,2 -13,8 -7,3 5,5 14,9 22 22,6 20,6 13,7 5,1 -3,6 -10,6 4,4
o [mm] 16 15 20 21 33 33 35 28 26 31 24 22 304

C
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rok
t [°C] 8,2 9,0 10,7 13,8 17,5 21,2 24,2 24,0 21,3 16,9 12,7 9,5 15,8
o [mm] 90 72 65 78 56 35 13 21 73 122 103 13 841

4. Wybierz i przyporządkuj następującym glebom odpowiednie miejsce ich występowania na świecie, korzystając z poniższych danych: (3p.)

Nizina Amazonki, Sahara, Ukraina, Nizana Francuska,

a) brunatne -
b) szaroziemy -
c) lateryty -
5. Formacjom roślinnym przyporządkuj charakterystyczne dla nich roślin. Napisz je obok formacji roślinnych . (3p.)

a) sawanna - – brzoza karłowata
b) tundra - – trawy
c) las równikowy - – mchy i porosty
– liany
– akacja
– mahoniowiec
6. Uporządkuj wymienione formacje roślinne występujące na półkuli północnej zaczynając od najbardziej wysuniętej na północ. (2p.)

las równikowy, sawanna, tajga, roślinność śródziemnomorska,

a)
b)
c)
d)

7. Uzupełnij poniższą tabelę tak, aby przedstawiała zależności strefowe klimatu, roślinności i gleb. (6p.)

strefa klimatyczna typ klimatu formacja roślinna typ gleby
podrównikowy z porą suchą
czerwonoziemy
strefa klimatu równikowego
las równikowy

subpolarny
tundra

8. Spośród czterech podanych formacji roślinnych wybierz te, pod którymi wykształciły się wymienione gleby. Napisz je obok odpowiednich gleb. (3p.)

a) bielica - – tundra
b) czarnoziemy - – tajga
c) gleby brunatne - – step
– las liściasty

9. Zaznacz, które z wymienionych gleb są glebami astrefowymi : (2p.)

a) czarnoziemy,
b) gleby bagienne,
c) gleby tundrowe,
d) rędziny,

10. Na podstawie opisu napisz , jaka to gleba: (4p.)

a) Powstaje na obszarach występowania lasów iglastych. Ma słabo wykształcony poziom próchniczny i wyraźnie zaznaczony poziom wymywania.
........................................

b) Gleba powstała w wyniku osadzania ilastych i organicznych substancji w czasie wylewu rzeki nosi nazwę ........................................

c) Należy do najżyźniejszych gleb na Ziemi . Powstają przy udziale roślinności trawiastej........................................

d) Powstaje na podłożu skał wapiennych lub gipsów ........................................

11. Wpisz obok zdania prawdziwego literkę P, a obok zdania fałszywego literkę F: (7p.)

a) Makia to wiecznie zielone twardolistne zarośla porastające wybrzeża Morza Śródziemnego - ........................................
b) Puszta to step w Ameryce Północnej - ........................................
c) Bielice tworzą się na piaskach. - ........................................
d) Gleby inicjalne są bardzo żyzne - ........................................
e) Baobaby rosną w wilgotnym lesie równikowym.- ........................................
f) Lasy galeriowe występują w dolinach rzek. - ........................................
g) Pustynie lodowe występują tylko na półkuli południowej. - ........................................
h) Gleby cynamonowe występują w klimacie podzwrotnikowym . - .................................
i) Lasy namorzynowe rosną w strefach przybrzeżnych mórz i oceanów ...........................
j) Skałą macierzystą gleb brunatnych są gliny. ........................................
k) Pampa to step w Ameryce Południowej. ........................................
l) Sukulenty to rośliny magazynujące wodę, rosnące w klimacie suchym . ....................
m) Wawrzyny , mirty i pinie rosną w wilgotnym lesie równikowym. ...............................
n) Na obszarze Europy nie występuje tundra. ........................................

12. Wymień trzy przykładowe czynniki glebotwórcze: (3p.)
a)........................................
b)........................................
c)........................................

13. Uporządkuj we właściwej kolejności wymienione poziomy glebowe. Podpisz je na schematycznym rysunku. (3p.)

zwietrzelina skały macierzystej, poziom próchniczny, ściółka, poziom wymywania, skała macierzysta, poziom wymywania


14. Napisz na jakich kontynentach występują: (4p.)