Walentynkowe spotkanie z Chemią podczas ferii

14.02.2008

Wstęp

Oto próba wykorzystania atmosfery, coraz powszechniejszego wśród młodzieży, walentynkowego święta do radosnego poznania chemii miłosnych uczuć. Każdy może spróbować w niecodzienny sposób poznać tajniki ciekawych i bezpiecznie wykonanych eksperymentów.
Treścią naszego spotkania jest nasza niekłamana miłość do chemii, poruszająca także problem znanego ambarasu. Czas ferii jest chwilą w szkole, którą można spędzić ciekawie nie będąc na lekcjach, bo ta najciekawsza chemia zawsze jest po lekcjach, można ją smakować i czuć zawsze gdy ma się do niej pociąg.

Cele spotkania

- rozbudzanie aspiracji twórczych i poznawczych wśród młodych ludzi;
- poprawienie jakości nauczania przedmiotów przyrodniczych dzięki stosowaniu aktywnych metod nauczania: eksperymentu, doświadczenia;
- korelowanie wiedzy przyrodniczej z fizyki, chemii i biologii;
- kształcenie umiejętności planowania i realizowania zadań tematycznych;
- poznawanie w sposób praktyczny wiedzy przyrodniczej;
- uczenie współpracy w grupie i wymiany doświadczeń między uczestnikami spotkań;
- uatrakcyjnienie wolnego czasu w okresie ferii uczniom oraz możliwość prezentacji wyników pracy Klubu Młodego Odkrywcy:
- wykorzystanie prezentacji multimedialnej do prezentacji tematycznej, rozwijanie umiejętności tworzenia prezentacji.

Plan spotkania: Maraton chemiczny -odkryj swą miłość do chemii.

1. Powitanie uczestników .
2. Przedstawienie programu i porządku spotkania.
3. Przypomnienie zasad BHP pracowni chemicznej.
4. Przygotowanie przez ochotników ciasta (pieczenie zebry).
5. Przedstawienie prezentacji multimedialnej pt.: Od chemii się wszystko zaczyna...
6. Podział uczestników na grupy czteroosobowe i podanie instrukcji do zaplanowanych eksperymentów.
7. Rozwiązywanie krzyżówek chemicznych.
8. Zakończenie spotkania - poczęstunek uczestników upieczonym ciastem.


Przebieg :

Przygotowanie ciasta według przepisu :

Składniki ciasta
2,5 szklanki mąki
5 jajek
1,5 szklanki cukru
0,5 szklanki oleju
1szklanka napoju gazowanego(pomarańczowego)
2 łyżeczki proszku do pieczenia
2 łyżki kakao
olejek zapachowy
Wykonanie
Ubić pianę z białek, dodać cukier, żółtka i nadal ubijać. Następnie dodać mąkę, proszek do pieczenia, wlać olej, napój gazowany i olejek zapachowy. Wszystkie składniki ciasta wymieszać . Ciasto podzielić na dwie części .Do jednej dodać kakao a do drugiej 2 łyżki mąki. Do foremki wysmarowanej tłuszczem i wysypanej bułką tartą wlać na przemian ciasto jasne i ciemne. Piec ok. 50 min.

Prezentacja multimedialna pt.: Od chemii się wszystko zaczyna

Czym jest miłość?
Miłość
Z medycznego punktu widzenia miłość to patologia, ponieważ organizm zakochanej osoby
zdradza objawy chorobowe, a mianowicie:
- podwyższone ciśnienie krwi.
- zaburzenia rytmu serca,
- drżenie rąk,
- euforię.
Czym jest miłość dla naukowców?
Odpowiedź naukowca:
Miłość jest ciągiem reakcji biochemicznych złożonych z trzech faz.
Faza I, czyli od chemii się wszystko zaczyna...
Miłość jest ślepa, bowiem kieruje się bardziej węchem niż wzrokiem.
Ludzie wydzielają unikatowe kompozycje zapachowe zwane feromonami.
Zwykle działają przyciągająco, ale gdy daną osobą kieruje złość , nienawiść czy agresja -
w postaci antyferomonów wręcz odpychają.
Feromony wykrywa narząd nosowo-lemieszowy, a następnie zakodowana informacja jest przesyłana do podwzgórza, które w kilka sekund ocenia atrakcyjność genetycznych cech obiektu.
Ocena pozytywna powoduje intensywniejsze wydzielanie hormonów przez osobę oceniającą, a więc można powiedzieć że zadziałała chemia.
Faza II, czyli ciąg dalszy walca chemicznego
Akceptacja węchowa inicjuje szereg reakcji biochemicznych.
Rozpoczyna się wydzielanie 2-fenyloetyloaminy(PEA).
Skutkiem podwyższonego stężenia PEA są objawy zbliżone do stanu wywołanego przez
amfetaminę, tj. podekscytowanie, radość, zaburzenia realnego postrzegania rzeczywistości
(świat staje się kolorowy).Przyczyna tego faktu tkwi w podobieństwie struktury obydwu związków .
Ciekawostka :
Podwyższony poziom PEA obserwujemy w organizmie skoczka spadochronowego w czasie
skoku.
PEA uwalnia również inne oszałamiacze; noradrenalinę, dopaminę, oksytocynę.
Większa ilość noradrenaliny wywołuje przyspieszone bicie serca ,zaczerwienienie, brak apetytu, rozszerzenie źrenic.
Dopamina i fenyloetyloamina (PEA)pobudzają obszar w mózgu zwany ścieżką nagrody.dopamina pobudza produkcję oksytocyny zwanej hormonem czułości(również instynktu macierzyńskiego).
Faza III, czyli nic nie trwa wiecznie
Między 18-tym miesiącem a 4-tym rokiem omawianej choroby mózg uodparnia się na PEA, co niekoniecznie równa się rozpadowi związku, ponieważ zaczynają działać endorfiny, znieczulające związki o działaniu podobnym do morfiny.
Stan euforii zamienia się w przyjemność przebywania z drugą osobą (jeśli związek miał mocne podstawy).
Sęk w tym, aby przejście z fazy PEA w fazę endorfinową u obydwu zainteresowanych stron było zbieżne w czasie zgodnie z porzekadłem w tym największy jest ambaras...
Endorfiny działają analgetycznie(przeciwbólowo) i uspokajająco.
Ciekawostka
Badanie mózgu osób zakochanych za pomocą rezonansu magnetycznego, dzięki rejestracji
przepływu krwi, wykazuje w postaci jaśniejących punktów obwody nerwowe pracujące intensywniej, odpowiadające za stan zakochania. W przyszłości badanie to może służyć stwierdzeniu prawdziwości deklarowanych uczuć...
Wskazówki ars amandi
Co sprzyja ?
Długa rozmowa z patrzeniem
głęboko w oczy.
Wspólne przeżycie strachu
(obejrzenie horroru, spacer
podczas burzy lub sztormu ,
dom duchów w wesołym
miasteczku).
Sprzyjają również kulinaria
Afrodyzjaki;
borowiki,smardze,trufle,
zioła(lubczyk,kolendra,cynamon,koper włoski,
owoce(banan,czyli rajski owoc,figi jako symbol miłości,jabłka jako symbol pokusy,winogrona,
owoce morza (krewetki,homary,ostrygi,kawior)
czosnek
Potrawy
Polecane są generalnie lekkostrawne, bogate w mikroelementy, co powoduje szybsze krążenie krwi, większe wydzielanie hormonów, wrażliwości skóry i lepszą wyobraźnię.
Historyczne ujęcie podbojów miłosnych
Kulinarne aspekty były znane już w średniowieczu (lekarz Mamonides polecał mieszaninę pieprzu, cynamonu, anyżu, imbiru i gałki muszkatałowej).
Don Juan propagował zioła (głównie bazylię i lubczyk).
Casanova skłaniał się ku owocom morza (jego śniadanie składało się z 50 ostryg).
Madame Pompadour (faworyta Ludwika XV) polecała natomiast sok z marchwi.


Eksperymenty chemiczne:

Doświadczenia z bańkami mydlanymi :
Strzelające bańki mydlane wypełnione wodorem.
Umieszczanie baniek mydlanych jednej w drugiej...

Doświadczenia z balonami:
Wyścig balonów na linkach.
Dmuchanie balonów w reakcji roztwarzania sody oczyszczonej w occie.
Ciasto drożdżowe i balon.

Doświadczenia ze skorupkami jajek:
Czy skorupki jajek są wytrzymałe?
Czym wypełni się balon w reakcji skorupek jajek w kwasie solnym?
Magiczne jajko.

Spalanie różnych substancji: magnezu, sacharozy.

Reakcje wulkanowe:
Rozkład dwuchromianu potasu.
Spalanie gliceryny w obecności manganianu (VII) potasu.

Chemiczne duchy:
Rozkład perhydrolu.
Spalanie etanolu w obecności soli metali (litu, sodu, potasu, miedzi).

Chemiczne czary - mary :
Sześć barw z jednego roztworu.
Woda - wino - mleko - piwo.

Ogrody chemiczne :
Chemiczne ogrody w szkle wodnym .
Srebrne drzewka(reakcja miedzi z azotanem (V) srebra).

Opisy dwóch eksperymentów przedstawiam poniżej a pozostałe można znaleźć w podanej niżej bibliografii a każdy wtajemniczony nauczyciel chemii myślę , że poradzi sobie sam. Powodzenia!
A) Przemiana: woda- wino- mleko-piwo
roztwór wodorowęglanu sodu, węglanu sodu, chlorku baru, stężony kwas solny, fenoloftaleina, błękit bromotymolowy
1 zlewka- woda (roztwór węglanów)
2 zlewka- wino (roztwór przyjmuje zabarwienie charakterystyczne dla fenoloftaleiny w środowisku zasadowym)
3 zlewka- mleko (powstaje nierozpuszczalna biała zawiesina węglanu baru)
4 zlewka- piwo (barwa błękitu bromotymolowego w środowisku kwaśnym)
B) Sześć barw z jednego roztworu:
siarczan amonowo-żelazowy, rodanek potasu, chlorek baru, , heksacyjanożelazian (II) potasu, kwas taninowy, kwas winowy, wodorosiarczyn sodu
Zabarwienie roztworów wynika z reakcji pomiędzy siarczanem amonowo-żelazowym i poszczególnymi odczynnikami:
 w obecności rodanku (KSCN)- barwa krwistoczerwona
 w obecności chlorku baru (BaCl2)- biały
 niebieskie- K4Fe(CN)6
 czarne- kwas taninowy
 zielone- kwas winowy
 bursztynowe- NaHSO4
Na koniec spotkania rozwiązywanie przygotowanych krzyżówek chemicznych i poczęstunek przygotowanym w trakcie spotkania ciastem. Smacznego, myślę że w cieście nie ma zakalca !



Bibliografia:

Sękowski S.: „Efektowna chemia”, Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, 1984;
Sobiński J.: „Kółko chemiczne w szkole podstawowej”, Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, 1974;
Roesky H., W. Mőckel K.: „Niezwykły świat chemii”, Warszawa:
Wydawnictwo Adamantan, 1997;
K.M. Pazdro, M. Torbicka: „Podręcznik do chemii, część II”, Warszawa: Copyright by Oficyna Edukacyjna *K.Pazdro Sp.zo.o., 2001
Paul G. Hewitt, „Fizyka wokół nas”, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000;
Antonella Meiani, „Wielka Księga Eksperymentów”, Zielona Góra: Wydawnictwo Elżbieta Jarmołkiewicz, 2001;
Red. Piotr Senatorski, „Fizyka-spojrzenie na czas, przestrzeń .

Red. Anita von Saan, „365 Eksperymentów na każdy dzień roku”, Wydawnictwo REA s.j., Warszawa 2005.

Czasopismo „Chemia w szkole”, nr 4 /05, Wydawnictwo WSiP