Podstawowe prawa człowieka, dziecka i ucznia

PRAWA CZŁOWIEKA

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
"Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej godności i swych praw. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować wobec innych w duchu braterstwa".

W Paryżu,dnia 10 grudnia 1948 roku podczas Ogólnego Zgromadzenia ONZ jednomyślnie uchwalono Powszechną Deklarację Praw Człowieka. Tekst dokumentu został przetłumaczony na większość języków świata.
Podstawowe prawa każdego człowieka od urodzenia, aż do naturalnej śmierci przysługujące mu niezależne od pochodzenia, koloru skóry, wyznania, narodowości, płci, wykształcenia i zawodu nazywamy prawami człowieka. Wynikają one z faktu bycia człowiekiem i są:
•przyrodzone - czyli nabywane przez urodzenie;
•powszechne - przysługują wszystkim ludziom;
•niezbywalne - nie można się ich zrzec;
•nienaruszalne - nikt nie może pozbawić człowieka tych praw

FUNKCJE PRAW CZŁOWIEKA
Prawa człowieka mogą spełniać trzy funkcje:
1.ochrona wolności jednostki przed jej naruszeniem przez państwo;
2.konieczność stworzenia przez państwo możliwości realizacji praw jednostki;
3.ochrona przez państwo praw i wolności jednostki przed ich naruszeniami przez inne osoby

PODSTAWOWE PRAWA CZŁOWIEKA
Prawa człowieka można podzielić na prawa osobiste, prawa i wolności polityczne, oraz wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne.
Wśród nich wyróżniamy takie prawa jak:
-prawo do życia;
-prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania;
-prawo każdego człowieka do uznawania wszędzie jego podmiotowości prawnej;
- prawo do rzetelnego sądu
- prawo do decydowania o swoim życiu
- prawo do składania wniosków, petycji, itp.
- prawo do dostępu do informacji o działaniach władz i osób publicznych
- prawo do pomocy socjalnej
- prawo do ochrony zdrowia
- prawo do nauki i pracy
- prawo do własności i dziedziczenia
- prawo do uczestniczenia w życiu publicznym
-prawo do wolności twórczości artystycznej
- prawo do skargi konstytucyjnej

Ponadto, Deklaracja Praw Człowieka gwarantuje:
-zakaz stosowania tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania;
-zakaz trzymania człowieka w niewolnictwie lub poddaństwie;
-zakaz skazywania człowieka za czyn, który nie stanowił przestępstwa w chwili jego popełnienia;
-zakaz pozbawiania wolności jedynie z powodu niemożności wywiązania się ze zobowiązań umownych.

PRAWA DZIECKA
Prawa człowieka zaczynają się od praw dziecka
Dzieci posiadają szczególne prawa. Rozwój ich człowieczeństwa przebiega bowiem w szczególny sposób. Dziecko nie potrafi samo zadbać o siebie, nie potrafi samodzielnie kształcić swojej natury. Potrzebuje do tego rodziców, opiekunów, potrzebuje wielu innych ludzi. Dlatego naturalnymi "strażnikami" praw dziecka są jego rodzice i opiekunowie. Ale dziecko potrzebuje też specjalnego zabezpieczenia w prawie stanowionym. Dobre prawo stanowione może i powinno pomagać rodzicom i opiekunom w rozwoju dziecka

PODSTAWOWE PRAWA DZIECKA
Na katalog praw przyznanych dziecku składają się prawa cywilne, socjalne, kulturalne i polityczne (dla starszych dzieci). Wśród praw dziecka znajdziemy:
• prawo do życia i rozwoju
• prawo do wolności religii lub przekonań
• prawo do swobodnego wyrażania poglądów i poszanowania ich przez dorosłych
• wolność od przemocy fizycznej lub psychiatrycznej, wyzysku, nadużyć seksualnych oraz okrucieństwa
• prawo do wypoczynku, czasu wolnego i rozrywki
• prawo do stowarzyszania się i gromadzenia w celach pokojowych
• prawo wolności wypowiedzi, swobody poszukiwania i przekazywania informacji i idei wszelkiego rodzaju

PRAWA UCZNIA
Poniżej wymienione prawa ucznia obowiązują w stosunku do każdego ucznia, bez względu na wiek czy rodzaj szkoły, do której uczęszcza:
1.Każdy uczeń ma prawo do godnego traktowania jego osoby.
2.Każdy uczeń ma prawo do nietykalności osobistej i poczucia bezpieczeństwa.
3.Uczniowie mają prawo działać w zarządzie Samorządu Uczniowskiego i kołach zainteresowań na zasadzie dobrowolności.
4.Każdy uczeń ma prawo być wychowywany w duchu tolerancji i szacunku.
5.Uczeń ma prawo znać program nauczania.
6.Każdy uczeń ma prawo znać zasady ustalania ocen.
7.Oceny są jawne i umotywowane dla ucznia i jego rodziców. Każdy uczeń ma prawo do wglądu do własnej pracy pisemnej.
8.Uczeń ma prawo do obniżenia poziomu wymagań, jeżeli o tym zadecydują instytucje do tego powołane.
9.W przypadku niezrozumienia tematu, uczeń ma prawo zwrócić się do nauczyciela z prośbą o wyjaśnienie problemu.
10.Uczeń ma prawo zgłosić swoje nieprzygotowanie z powodu nieobecności (choroba, przypadki losowe) i ustalić z nauczycielem, w którym dniu uzupełni braki.
11.Każdy uczeń ma prawo do swojego zdania, ale wyraża je w sposób kulturalny.
12.Każdy uczeń ma prawo korzystać z pomocy dydaktycznych w szkole.
13.Każdy uczeń ma prawo znać drogę odwoławczą w razie łamania jego praw.
14.Uczniowie mają prawo do tygodniowego rozkładu zajęć zgodnego z zasadami higieny pracy umysłowej.
15.Uczeń ma prawo do rozwijania zainteresowań, talentów i zdolności.
16.Uczeń ma prawo do życzliwego, podmiotowego traktowania w procesie dydaktyczno – wychowawczym.