Zapoznanie uczniów z biblioteką szkolną i jej warsztatem informacyjnym. Scenariusz zajęć z edukacji czytelniczej i medialnej

I Temat lekcji: Zapoznanie uczniów z biblioteką szkolną i jej warsztatem informacyjnym.
Kształcenie umiejętności korzystania z różnych źródeł informacji.

- czas realizacji: 2 jednostki lekcyjne
- poziom nauczania- szkoła ponadgimnazjalna (Zasadnicza Szkoła Zawodowa, Technikum )

II Założenia metodyczne
1. Komentarz dydaktyczny
Tematyka lekcji powinna być realizowana w klasach pierwszych na początku roku szkolnego. Zazwyczaj nauczyciel realizuje te tematy jako odrębne jednostki lekcyjne. Ważne jest, aby były przeprowadzone w krótkim odstępie czasu. Zajęcia te należy przeprowadzić jeśli to możliwe w grupach nie większych niż 16 osób ze względu na ćwiczenia.

2. Cele kształcenia :
- zapoznanie uczniów ze zbiorami biblioteki szkolnej, ich rozmieszczeniem, zasadami udostępniania
- doskonalenie umiejętności samodzielnego korzystania z warsztatu informacyjnego biblioteki
- zachęta do samokształcenia i twórczych poszukiwań

3. Cele operacyjne:
Uczeń wie:
- jakie rodzaje dokumentów gromadzi biblioteka szkolna
- jaka jest struktura zbiorów, orientuje się w literaturze fachowej i popularnonaukowej dotyczącej jego zawodu
- jakie źródła informacji znajdują się w bibliotece

Uczeń rozumie:
- znaczenie pojęć: warsztat informacyjny, księgozbiór podręczny, encyklopedia, słownik
- potrzebę korzystania z różnych źródeł

Uczeń potrafi:
- rozróżnić poszczególne elementy warsztatu informacyjnego
- wybrać odpowiednie źródło informacji
- wyszukać informacje na odpowiedni temat

4. Metody i formy pracy:
- metody: pogadanka, prezentacja, pokaz
- formy: praca w grupach, karty pracy

5. Materiały i środki dydaktyczne:
- księgozbiór
- księgozbiór podręczny
- katalogi
- kartoteki
- schemat UKD
- plansza z podziałem encyklopedii i słowników
- gazetka biblioteczna pt. Warsztat informacyjny biblioteki szkolnej z planszami

III Tok lekcji

A.Faza wstępna, część organizacyjna, ( czas 5 min).
Czynności nauczyciela. Przywitanie klasy, sprawdzenie obecności, podanie tematu, określenie celów lekcji.
Czynności uczniów. Uczniowie zajmują wskazane miejsca przy stolikach w czytelni.

B.Faza właściwa (czas 10 min).
Czynności nauczyciela. Nauczyciel zapoznaje się z uczniami, podejmuje wstępną rozmowę wg pytań:
- z jakich bibliotek uczniowie korzystają?
- jak są ułożone książki w innych znanych bibliotekach?
- co to jest katalog biblioteczny?
- jakie spotkali katalogi ?
- co to jest księgozbiór podręczny?
- jakie książki i czasopisma czytają najchętniej ?
- w jakim zawodzie się kształcą ?
Czynności uczniów . Uczniowie udzielają odpowiedzi na pytania.
Metoda. Pogadanka, rozmowa.

Uwagi. Celem pogadanki wstępnej jest zorientowanie się w poziomie wiadomości i umiejętności uczniów z zakresu edukacji czytelniczej i medialnej.
Nauczyciel podsumowuje wypowiedzi uczniów i przechodzi do omawiania regulaminu biblioteki. Podaje najistotniejsze rzeczy – czas otwarcia, ile książek wolno wypożyczyć jednorazowo, jaka jest kara za zagubione książki.
Czynności uczniów. Uczniowie informują nauczyciela o swoich preferencjach czytelniczych. Wymieniają ulubione tytuły, książek , czasopism.
Przedstawiają swoje zainteresowania związane z przyszłym zawodem.
Uwagi. Poznanie kultury czytelniczej uczniów ułatwia nauczycielowi planowanie dalszej pracy dydaktycznej.
Czas 25 min

Czynności nauczyciela. Po krótkim wprowadzeniu nauczyciel przystępuje do omawiania zbiorów bibliotecznych. Zwraca uwagę na rodzaje dokumentów gromadzonych w bibliotece i wymienia je (wydawnictwa zwarte, wydawnictwa ciągłe, zbiory specjalne, literatura fachowa, firmowa)
- podaje ilość woluminów,
- przedstawia strukturę zbiorów :( beletrystyka, książki naukowe, książki popularno naukowe, fachowe)- szerzej prezentuje książki popularnonaukowe i fachowe dotyczące kształcenia zawodowego,
- układ ( przypomnienie zasad UKD według przygotowanego schematu),
- zwraca uwagę na rozmieszczenie zbiorów, napisy informacyjne.
Czynności uczniów. Uczniowie odpowiadają na ewentualne pytania nauczyciela.
Metoda. Prezentacja. Pokaz.
Materiały. Schemat UKD.
Uwagi. Ważne jest, aby uczniowie podczas prezentacji zbiorów poznali literaturę fachową dotyczącą ich zawodu. Jest to istotne ze względu na zainteresowania czytelnicze jak i przygotowanie do egzaminów zewnętrznych potwierdzających kwalifikacje zawodowe.
Czas 25 min

Czynności nauczyciela. Zapoznanie z warsztatem informacyjnym biblioteki
- nauczyciel zwraca się do uczniów z pytaniami: Co to jest i z czego składa się warsztat informacyjny?
Następnie dzieli uczniów na 3 grupy. Przydziela zadania i objaśnia je. Każda z grup pracuje nad innym elementem warsztatu informacyjnego.
Formy. Praca w grupach.
Uwagi . Nauczyciel bazuje na wiadomościach uczniów. W razie potrzeby uzupełnia poprawia.
Pytania dla poszczególnych grup – Załącznik nr 1.
Czas 25 min.

Ćwiczenia:
Czynności nauczyciela. Nauczyciel dzieli uczniów na 4 osobowe grupy,, każdej grupie przydziela zestaw wydawnictw informacyjnych. Rozdaje karty pracy- Załącznik nr 2.
Objaśnia zadania. Obserwuje prace uczniów, w razie potrzeby udziela wskazówek.
Czynności uczniów. Uczniowie przystępują do ćwiczeń praktycznych. Wykonują polecenia zawarte na karcie pracy.
Formy. Karty pracy, praca indywidualna
Materiały. Karta pracy.
C.Faza końcowa podsumowanie.
Czas 10 min

Czynności nauczyciela. Nauczyciel ocenia i podsumowuje zajęcia. Wskazuje przydatność umiejętności sprawnego wyszukiwania informacji.
Podaje temat następnej lekcji- Korzystamy ze słowników i encyklopedii. Nauczyciel rozdaje uczniom ulotki informujące o pracy biblioteki – Załącznik nr3.
Czynności uczniów. Uczniowie oddają karty pracy. Otrzymują zadanie domowe: Wymień w kolejności alfabetycznej czasopisma prenumerowane przez bibliotekę. Pamiętaj o ortografii !
Uwagi. Sporządzony w ten sposób wykaz będzie dla uczniów źródłem informacji o czasopismach znajdujących się w bibliotece.
Czynności nauczyciela. Prosi o wklejenie karty pracy i ulotki do zeszytu z języka polskiego( prace zostaną ocenione). Nauczyciel zaprasza do korzystania z biblioteki.

Załącznik nr 1: Zadania dla grup
Grupa I
Księgozbiór podręczny:
- zapoznaj się ze strukturą księgozbioru podręcznego
- jakie encyklopedie znajdują się w księgozbiorze podręcznym? Wymień tytuły, dokonaj podziału (encyklopedie ogólne, specjalne)
- zaprezentuj słowniki rzeczowe, jakich dziedzin dotyczą?
- wskaż na różnicę między słownikiem językowym a rzeczowym

Grupa II
Katalogi:
- sprawdź jakie katalogi są w bibliotece i jak się z nich korzysta. Podaj przykład, kiedy korzystamy z katalogu alfabetycznego a kiedy z rzeczowego
- wyszukaj w katalogu rzeczowym działy związane ze specjalnością twojej klasy. Podaj sygnaturę dwóch książek z tego zakresu.
- poszukaj regału lub półki z literatura fachową dotyczącą twojego zawodu

Grupa III
Kartoteki:
- sprawdź jakie kartoteki znajdują się w bibliotece
- w kartotece zagadnieniowej odszukaj analizę wiersza „Testament mój” Juliusza Słowackiego
- odszukaj scenariusz uroczystości z okazji Dnia Nauczyciela
- wskaż różnicę między kartoteką a katalogiem

>Liderzy grup w ustalonej kolejności udzielają odpowiedzi na pytania
>Nauczyciel podsumowuje prace uczniów, przechodzi do ćwiczeń


Załącznik nr 2

Karta pracy
Grupa I
Znajdź odpowiedzi na podane pytania korzystając z różnych źródeł informacji.
1.Sprawdź czy w bibliotece szkolnej znajdują się książki na temat silników spalinowych.
2. Co to jest errata?
3.Wymień nazwiska Polaków, którzy otrzymali literacka Nagrodę Nobla.
4.Co to jest inkunabuł?

Grupa II

Znajdź odpowiedzi na podane pytania korzystając z różnych źródeł informacji.
Masz napisać referat na temat:
1.Opisz wybrany Park Narodowy w Polsce. Odszukaj w katalogu potrzebne książki.
2.W jakich latach panował Kazimierz Wielki?
3. Co to jest pięciowers?
4 Podaj nazwisko autora mazurka Dąbrowskiego oraz rok i okoliczności powstania tego utworu.

Grupa III

Znajdź odpowiedzi na podane pytania korzystając z różnych źródeł informacji.
1.Lubisz czytać powieści historyczne. Znajdź w katalogu książki dla siebie.
2. podaj znaczenie wyrazu dykteryjka.
3 Kim był Alfred Nobel?
4.Chcesz przeczytać wiersze Czesława Miłosza. Jaki katalog posłuży Ci do odnalezienia zbiorów poezji autora?

Grupa IV

Znajdź odpowiedzi na podane pytania korzystając z różnych źródeł informacji.
1.Zadano Ci napisanie referatu na temat życia i twórczości Adama Mickiewicza, znajdź odpowiednie materiały.
2. Wymień najważniejsze utwory Ignacego Krasickiego.
3. W jakich latach żył Henryk Sienkiewicz ?
4. Znajdź potrzebne książki do napisania referatu: Korozja metali.


Załącznik nr 3: Ulotka informująca o pracy biblioteki

BIBLIOTEKA SZKOLNA
ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH NR 3 IM. JANA PAWŁA II W KROTOSZYNIE
„Cóż za rzecz przedziwna czytanie!
Jako gałązka oliwna lub migdałowy kwiat”
C.K. Norwid
Biblioteka (gr.) biblios- książka
teka- składnica
- instytucja, która gromadzi, opracowuje, udostępnia zbiory dokumentów oraz informuje o nich.
Dokument- materialnie utrwalony wyraz myśli ludzkiej

WARSZTAT INFORMACYJNY NASZEJ BIBLIOTEKI
Księgozbiór podręczny
Katalogi: alfabetyczny oraz rzeczowy
Kartoteki:

•tekstowa z materiałami repertuarowymi zawartymi w „Bibliotece w Szkole”
•montaże poetycko- muzyczne
•scenariusze apeli
•wystawy i konkursy
•regionalna dotycząca Krotoszyna i powiatu
•zagadnieniowa opracowana w oparciu o „Cogito”


BIBLIOTEKA CZYNNA W GODZ. 8:00 – 16:00
ZAPRASZAMY !!!