Style pływackie - pod kątem ich wykorzystania w korekcji wad postawy

Poszczególne style pływackie różnią się między sobą ułożeniem ciała w wodzie, zmianami tego ułożenia w czasie cyklu ruchów wiosłujących, sposobem wykonania ruchów lokomocyjnych (pracą rąk i nóg). Powoduje to w każdym stylu zaangażowanie innych mięśni, a to z kolei różnie wpływa na wzajemne ułożenie poszczególnych segmentów ciała. Z uwagi na stałe, powtarzające się ruchy, wielokrotną pracę mięśni (w określonym zakresie z dość zbliżoną siłą), pływanie może kształtować postawę ciała. Dlatego pływanie można wykorzystać w korekcji wad postawy. Trzeba jednak dokonać analizy poszczególnych stylów pływackich i z niej wyciągnąć wnioski odnośnie możliwości wykorzystania danego stylu w korygowaniu poszczególnych wad postawy.

Styl klasyczny (żabka)
Pływanie stylem klasycznym może być z powodzeniem wykorzystywane w korekcji:
•wad postawy zlokalizowanych w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, tj. plecach wklęsłych i skoliozach lędźwiowych,
•kolan szpotawych,
•płaskostopia.
W celu zintensyfikowania oddziaływania korekcyjnego pływania stylem klasycznym należy:
•wydłużyć fazę poślizgu, w której uzyskujemy elongację kręgosłupa,
•preferować „żabkę krytą” – z zanurzeniem głowy w wodzie, co sprzyja pełnej elongacji kręgosłupa,
•zmienić zakres ruchów w stawach biodrowych: od zgięcia 90o i więcej do wyprostu 0o, co sprzyja kifotyzacji odcinka lędźwiowego kręgosłupa i zabezpiecza przed przekroczeniem zakresu wyprostu w stawie biodrowym.
Stosując pływanie stylem klasycznym do korekcji wad postawy w obrębie odcinka piersiowego kręgosłupa (plecy okrągłe, skoliozy piersiowe) należy zmodyfikować pracę rąk: ramiona powinny być prowadzone tuż pod powierzchnią wody (przedramiona i dłonie mogą być ułożone w przedłużeniu ramion lub opuszczone w dół – przy zgiętych stawach łokciowych). Zapewni to skorygowanie ułożenia łopatek, wzmacnianie mięśni ściągających łopatki w zbliżeniu przyczepów i zapobieganiu utrwalaniu przykurczu mięśni piersiowych.
Pływanie stylem klasycznym nie należy stosować u osób z koślawością kolan.

Styl grzbietowy
Pływanie stylem grzbietowym może być wykorzystywane w korekcji:
•wad postawy w płaszczyźnie strzałkowej, tj. pleców okrągłych, wklęsłych i wklęsło – okrągłych,
•kolanach koślawych,
•płaskostopia.
W celu zintensyfikowania oddziaływania korekcyjnego pływania na grzbiecie należałoby po przeniesieniu ręki za głowę zanurzać ją w wodę jak najbliżej linii środkowej ciała, a przy symetrycznej pracy rąk zanurzać ręce wyprostowane w stawach łokciowych ze złączonymi dłońmi.
Stosując pływanie stylem grzbietowym u dzieci z bocznym skrzywieniem kręgosłupa należy zmienić naprzemienną pracę rąk na równoczesną – symetryczną, aby uniknąć pogłębiania rotacji kręgosłupa.

Styl dowolny (kraul)
Pływanie kraulem na piersiach nie powinno być stosowane w przypadku dzieci i młodzieży z wadami występującymi w odcinku piersiowym kręgosłupa, gdyż:
•silnemu wzmocnieniu w pozycji zbliżenia przyczepów ulegają mięśnie przedniej strony klatki piersiowej, które w przypadku pleców okrągłych i skolioz najczęściej są już przykurczone, może to utrwalać lub pogłębiać wadę,
•występuje duża rotacja kręgosłupa, zwłaszcza w odcinku piersiowym, która może pogłębiać towarzyszącą bocznemu skrzywieniu kręgosłupa rotację kręgów i powodować powiększenie garbu żebrowego.
Pływanie kraulem na piersiach może byś stosowane w korekcji:
•wad postawy lokalizujących się w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, którym nie towarzyszą zmiany w odcinku piersiowym,
•koślawości kolan,
•płaskostopia.
W przypadku pleców wklęsło-okrągłych niekorzystny korekcyjnie wpływ pływania kraulem na piersiach na odcinek piersiowy kręgosłupa przeważa nad korzystnym oddziaływaniem pracy nóg na odcinek lędźwiowy. Wyklucza to polecanie pływania kraulem na piersiach dla dzieci z plecami wklęsło-okrągłymi.

Styl motylkowy (delfin)
Delfin jest stylem trudnym technicznie i skomplikowanym koordynacyjnie, dlatego jego przydatność użytkowa (w tym przydatność do zajęć pływania korekcyjnego) jest ograniczona.
Praca rąk i ułożenie odcinka piersiowego przy pływaniu delfinem nie sprzyjają korekcji tego odcinka – zwłaszcza ten styl nie powinien być stosowany w przypadku pleców okrągłych.
Wpływ pracy nóg i ułożenia odcinka lędźwiowego w delfinie na korekcję wad odcinka nie jest niejednoznaczny. U pływaków może on oddziaływać korzystnie na kształt lordozy lędźwiowej, natomiast u osób nie mających opanowanej techniki delfina – może pogłębiać lordozę lędźwiową.
W korygowaniu wad odcinka lędźwiowego można wykorzystać samą pracę nóg z techniki delfina, bez łączenia jej z pracą rąk.
Pływanie delfinem może być wykorzystywane w profilaktyce i korekcji płaskostopia, a także w korekcji koślawości kolan.

BIBLIOGRAFIA
1. Owczarek S.: Korekcja wad postawy. Pływanie i ćwiczenia w wodzie. Warszawa 1999, WSiP.