Scenariusz katechezy - Małżeństwo jest sakramentem

Szkoła ponadgimnazjalna

CELE:
Uczeń powinien wiedzie
- czym są Sakramenty w życiu człowieka,
- czym jest Sakrament Małżeństwa,
- jak udziela się sakrament Małżeństwa i kto jest szafarzem tego Sakramentu.
Uczeń powinien znać i rozumieć:
- treść i znaczenie przysięgi małżeńskiej,
- na czym polega nierozerwalność małżeńska,
- naukę Kościoła dotyczącą rozwodów.
Uczeń powinien odpowiedzialnie podchodzić do miłości, wierności i uczciwości.
METODY:
- opowiadanie,
- wykład,
- „burza mózgów”,
- praca w grupach,
- praca z dokumentami Kościoła.

WPROWADZENIE:

We śnie szedłem brzegiem morza, oglądając na ekranie nieba całą przeszłość mojego życia po każdym z minionych dni zostawały na piasku dwa ślady: mój i Pana,
czasem jednak widziałem tylko jeden ślad,
odciśnięty w najtrudniejszych chwilach mojego życia i rzekłem: „Panie, powiedziałeś, że mnie kochasz i że nigdy mnie nie opuścisz, czemu zatem zostawiłeś mnie samego wtedy, gdy było mi tak ciężko?”
I rzekł Pan: „Wiesz, synu, że cię kocham i nigdy cię nie opuściłem, w te dni, gdy widziałeś tylko jeden ślad, Ja niosłem ciebie na moich ramionach”.
Obraz ten zawiera bardzo ważną prawdę dla życia religijnego. Wyjaśnia, że Bóg, któremu wierzymy i czcimy nie tylko mówi o miłości do nas, ale w konkretnych czynach ją potwierdza. Te słowa i czyny Boga najwyraźniej ukazują nam Sakramenty.
(Przypomnienie)
1. Kto ustanowił Sakramenty?
2. Co to jest Sakrament?
3. Podział Sakramentów (Wtajemniczenia chrześcijańskiego, Uzdrowienia, Sakramenty w służbie innym)
Życie człowieka to 2 sfery: życie biologiczne i życie duchowe.
Poprzez sakramenty rozwijamy nasze życie z Bogiem i własną wiarę. Dla człowieka wierzącego całe jego życie jest znaczone obecnością i działaniem Boga bez względu na to czy jest to czas dojrzewania czy starzenia się.
Życie człowieka to nie tylko jego rozwój, ale bardzo ważne są w nim podejmowane wybory. Do najważniejszych zalicza się wybór stanu w jakim chce człowiek żyć. Najczęściej pojawia się pragnienie i chęć założenia rodziny, a wiąże się ona z udzieleniem sobie i przyjęciem przez narzeczonych Sakramentu Małżeństwa.
4. Kto ustanowił instytucje małżeństwa? Kto „wymyślił” małżeństwo?
(Analiza tekstu Rdz 2,24)
5. Co kojarzy się wam ze słowem MAŁŻEŃSTWO? („burza mózgów)
<Na zasadzie skojarzeń uczniowie podają swoje odpowiedzi, jeden zapisuje>
6. Wspólne tworzenie definicji MAŁŻEŃSTWA (w oparciu o pracę uczniów)
Małżeństwo to wspólnota miłości mężczyzny i kobiety, która jest skierowana na dobro małżonków i do zrodzenia i wychowywania potomstwa.

Małżeństwo to Sakrament – przypomnijmy sobie co wiemy o tym Sakramencie z lat poprzednich ( praca w grupach – uczniowie otrzymują fragmenty KKK i uzupełniają
otrzymany schemat)
Najważniejszy moment Sakrament Małżeństwa:
-Kto ustanowił?
-Dla kogo?
-Kto udziela?
-Co jest konieczne?
-Jak się udziela?
-Jak długo trwa?
-Po co? -Jaki jest cel?
-Jaki jest skutek?
-Do czego zobowiązuje?
Uczniowie udzielaja odpowiedzi na podstawie podanych fragmentów KKK.

Wykład, którego celem jest omówienie poniżej przedstawionych problemów. Jeśli pojawia się w trakcie pytania o rozwody, separacje wtedy katecheta zaleca, aby uczniowie znaleźli odpowiednie fragmenty w dokumentach Kościoła(KKK w załączniku)
* Co jest potrzebne do zawarcia sakramentu?
- Zgoda dwojga ludzi, jeśli nie ma zgody, nie ma małżeństwa, jest ono nieważne (KKK 1628)
- Brak przeszkód ze strony prawa naturalnego, kościelnego i cywilnego
- Brak przymusu
* Kto jest szafarzem?
* Kapłan – świadek urzędowy
* Najważniejszy moment - przysięga
* Skutek
* na czym polega nierozerwalność małżeńska (rozwód, separacja – wyjaśnienie pojęć)
Zapoznanie uczniów z przysięgą małżeńską – analiza jej treści i zwrócenie szczególnej uwagi na to, że małżonkowie składając przysięgę udzielają sobie Sakramentu.(rozmowa o zobowiązaniach, które przyjmują na siebie małżonkowie)
Na zakończenie zapis dotyczący tego jakie ma być małżeństwo. Np.: Małżeństwo powinno być: trwałe, oparte na miłości, wierności i uczciwości wzajemnej i nastawione na życie.

MODLITWA NA ZAKOŃCZENIE w intencji małżeństwa, które mam założyć.
Opracowała mgr Dorota Banik

KATECHIZM KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO (fragmenty)
1603 "Głęboka wspólnota życia i miłości małżeńskiej, ustanowiona przez Stwórcę i unormowana Jego prawami, zawiązuje się przez przymierze małżeńskie... Sam bowiem Bóg jest twórcą małżeństwa" 92 . Powołanie do małżeństwa jest wpisane w samą naturę mężczyzny i kobiety, którzy wyszli z ręki Stwórcy
1614 W swoim nauczaniu Jezus wypowiadał się jednoznacznie o pierwotnym sensie związku mężczyzny i kobiety, tak jak został on na początku zamierzony przez Stwórcę. Zezwolenie na oddalenie żony dane przez Mojżesza było ustępstwem z powodu zatwardziałości serca 110 . Związek małżeński mężczyzny i kobiety jest nierozerwalny; łączy ich sam Bóg: "Co więc Bóg złączył, niech człowiek nie rozdziela" (Mt 19, 6).
1623 Według tradycji łacińskiej sami małżonkowie jako szafarze łaski Chrystusa udzielają sobie nawzajem sakramentu małżeństwa, wypowiadając wobec Kościoła swoją zgodę.
1625 Zawierającymi przymierze małżeńskie są mężczyzna i kobieta, ochrzczeni, wolni do zawarcia małżeństwa, którzy w sposób dobrowolny wyrażają swoją zgodę. "Być wolnym" oznacza:
- nie być poddanym przymusowi;
1626 Kościół uważa wzajemne wyrażenie zgody przez małżonków za nieodzowny element, który "stwarza małżeństwo" 130 . Jeśli nie ma zgody, nie ma małżeństwa.
1628 Zgoda powinna być aktem woli każdej ze stron, wolnym od przymusu i ciężkiej bojaźni zewnętrznej 134 . Żadna ludzka władza nie może zastąpić tej zgody 135 . Jeśli nie ma tej wolności, małżeństwo jest nieważne.
1629 Z tej racji (i z innych powodów, które unieważniają małżeństwo 136 ) Kościół, po zbadaniu sytuacji przez kompetentny trybunał kościelny, może orzec "nieważność małżeństwa", to znaczy stwierdzić, że małżeństwo nigdy nie istniało. W takim przypadku obie strony są wolne i mogą wstąpić w związki małżeńskie, licząc się z naturalnymi zobowiązaniami wynikającymi z poprzedniego związku 137 .
1630 Prezbiter (lub diakon), który asystuje przy obrzędzie zawarcia małżeństwa, przyjmuje zgodę małżonków w imieniu Kościoła i udziela błogosławieństwa Kościoła. Obecność pełniącego posługę w Kościele (oraz świadków) wyraża w widoczny sposób, że małżeństwo jest rzeczywistością kościelną.
1638 "Z ważnego małżeństwa powstaje między małżonkami węzeł z natury swej wieczysty i wyłączny. W małżeństwie chrześcijańskim małżonkowie zostają ponadto przez specjalny sakrament wzmocnieni i jakby konsekrowani do obowiązków swego stanu i godności" 145 .
.1640 Węzeł małżeński został więc ustanowiony przez samego Boga, tak że zawarte i dopełnione małżeństwo osób ochrzczonych nie może być nigdy rozwiązane., żadną ludzką władzą, oprócz śmierci
1643 "Miłość małżeńska zawiera jakąś całkowitość, w którą wchodzą wszystkie elementy osoby - impulsy ciała i instynktu, siła uczuć i przywiązania, dążenie ducha i woli. Miłość zmierza do jedności głęboko osobowej, która nie tylko łączy w jedno ciało, ale prowadzi do tego, by było tylko jedno serce i jedna dusza. Wymaga ona nierozerwalności i wierności w całkowitym wzajemnym obdarowaniu i otwiera się ku płodności
1646 Miłość małżeńska ze swej natury wymaga od małżonków nienaruszalnej wierności. Wypływa to z wzajemnego daru, jaki składają sobie małżonkowie. Miłość chce być trwała; nie może być "tymczasowa". "To głębokie zjednoczenie będące wzajemnym oddaniem się sobie dwóch osób, jak również dobro dzieci, wymaga pełnej wierności małżonków i nieprzerwanej jedności ich współżycia"
1649 Istnieją jednak sytuacje, gdy wspólne życie małżeńskie z różnych powodów staje się praktycznie niemożliwe. W takich przypadkach Kościół dopuszcza fizyczną separację małżonków i zaprzestanie wspólnego życia. Małżonkowie w dalszym ciągu są przed Bogiem mężem i żoną oraz nie mogą zawrzeć nowego związku. W tej trudnej sytuacji najlepszym rozwiązaniem, jeśli to możliwe, byłoby pojednanie. Wspólnota chrześcijańska powinna pomagać tym osobom przeżywać po chrześcijańsku zaistniałą sytuację, z zachowaniem wierności wobec nierozerwalnego węzła ich małżeństwa 162 .
1650 W wielu krajach są obecnie liczni katolicy, którzy na podstawie prawa cywilnego decydują się na rozwód i zawierają cywilnie nowy związek. Kościół, będąc wierny słowom Jezusa Chrystusa: "Kto oddala żonę swoją, a bierze inną, popełnia cudzołóstwo względem niej. I jeśli żona opuści swego męża, a wyjdzie za innego, popełnia cudzołóstwo" (Mk 10, 11-12), nie może uznać nowego związku za ważny, jeśli ważne było pierwsze małżeństwo. Jeśli rozwiedzeni zawarli cywilnie drugi związek małżeński, znajdują się w sytuacji, która obiektywnie wykracza przeciw prawu Bożemu. Dlatego nie mogą oni przystępować do Komunii eucharystycznej tak długo, jak długo trwa ta sytuacja. Z tego samego powodu nie mogą oni pełnić pewnych funkcji kościelnych. Pojednanie przez sakrament pokuty może być udzielane tylko tym, którzy żałują, że złamali znak Przymierza i wierności Chrystusowi, i zobowiązują się żyć w całkowitej wstrzemięźliwości.
1651 W stosunku do chrześcijan, którzy żyją w związku cywilnym, a którzy często zachowują wiarę i pragną po chrześcijańsku wychować dzieci, kapłani i cała wspólnota powinni okazywać dużą troskę, by nie czuli się oni jakby odłączeni od Kościoła, w którego życiu mogą i powinni uczestniczyć jako osoby ochrzczone:
Niech będą zachęcani do słuchania słowa Bożego, do uczęszczania na Mszę świętą, do wytrwania w modlitwie, do pomnażania dzieł miłości oraz inicjatyw wspólnoty na rzecz sprawiedliwości, do wychowywania dzieci w wierze chrześcijańskiej; do pielęgnowania ducha i czynów pokutnych, ażeby w ten sposób z dnia na dzień wypraszali sobie u Boga łaskę 163 .
1652 "Z samej zaś natury swojej instytucja małżeńska oraz miłość małżeńska nastawione są na rodzenie i wychowywanie potomstwa, co stanowi jej jakoby szczytowe uwieńczenie" 164 :
Dzieci też są najcenniejszym darem małżeństwa i rodzicom przynoszą najwięcej dobra.. W tym sensie
2363 Przez zjednoczenie małżonków urzeczywistnia się podwójny cel małżeństwa: dobro samych małżonków i przekazywanie życia. Nie można rozdzielać tych dwóch znaczeń, czyli wartości małżeństwa, bez naruszenia życia duchowego małżonków i narażenia dobra małżeństwa oraz przyszłości rodziny.
Miłość małżeńska mężczyzny i kobiety powinna więc spełniać podwójne wymaganie: wierności i płodności.
2364 "Wspólnota życia i miłości małżeńskiej, ustanowiona przez Stwórcę i unormowana Jego prawami, zawiązuje się przez przymierze małżeńskie, czyli przez nieodwołalną osobistą zgodę" 101 . Małżonkowie oddają się sobie wzajemnie w sposób ostateczny i całkowity. Już nie są dwoje, ale stanowią odtąd jedno ciało. Przymierze dobrowolnie zawarte przez małżonków nakłada na nich obowiązek podtrzymywania jego jedności i nierozerwalności 102 . "Co... Bóg złączył, tego człowiek niech nie rozdziela!" (Mk 10, 9) 103 .
2365 Wierność oznacza stałość w dochowywaniu danego słowa.
2366 Płodność jest darem, celem małżeństwa, ponieważ miłość małżeńska ze swojej natury zmierza do tego, by być płodną.
2362 "Akty... przez które małżonkowie jednoczą się z sobą w sposób intymny i czysty, są uczciwe i godne; a jeśli spełniane są prawdziwie po ludzku, są oznaką i podtrzymaniem wzajemnego oddania się, przez które małżonkowie ubogacają się sercem radosnym i wdzięcznym" 99 . Płciowość jest źródłem radości i przyjemności:
2382 Pan Jezus podkreślił pierwotny plan Stwórcy, który chciał nierozerwalności małżeństwa 126 . Znosi pobłażliwość, która przeniknęła do Starego Prawa 127 .
Między ochrzczonymi "małżeństwo zawarte i dopełnione nie może być rozwiązane żadną ludzką władzą i z żadnej przyczyny, oprócz śmierci" 128 .
2383 Separacja małżonków z utrzymaniem węzła małżeńskiego może być uzasadniona w pewnych przypadkach przewidzianych przez prawo kanoniczne 129 .
Jeśli rozwód cywilny pozostaje jedynym możliwym sposobem zabezpieczenia pewnych słusznych praw, opieki nad dziećmi czy obrony majątku, może być tolerowany, nie stanowiąc przewinienia moralnego.
2384 Rozwód jest poważnym wykroczeniem przeciw prawu naturalnemu. Zmierza do zerwania dobrowolnie zawartej przez małżonków umowy, by żyć razem aż do śmierci
2386 Może zdarzyć się, że jeden ze współmałżonków jest niewinną ofiarą rozwodu orzeczonego przez prawo cywilne; nie wykracza on wówczas przeciw przepisowi moralnemu. Istnieje znaczna różnica między współmałżonkiem, który szczerze usiłował być wierny sakramentowi małżeństwa i uważa się za niesłusznie porzuconego, a tym, który wskutek poważnej winy ze swej strony niszczy ważne kanonicznie małżeństwo 131 .