Indywidualna analiza przypadku

Analiza indywidualna przypadku.

Opracowała: Małgorzata Piwowarczyk

Szydłowo 2010/2011


Troska o dziecko jest pierwszym i podstawowym sprawdzianem stosunku człowieka do człowieka.

Jan Paweł II


1. Identyfikacja problemu.

Chłopiec z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego według ramowego planu nauczania dla szkoły podstawowej specjalnej dla uczniów niepełnosprawnych w normie intelektualnej, realizowane w szkole ogólnodostępnej z uwagi na wadę wzroku – słabo widzenie.

X jest 12 letnim chłopcem z wada wzroku – słabo widzenie. Rozwój intelektualny przebiega na niższym poziomie od przeciętnego. Obecnie X jest uczniem klasy szóstej szkoły podstawowej. Pierwszy kontakt z uczniem nawiązałam kiedy przyszedł do klasy czwartej na lekcję przyrody w roku szkolnym 2009/2010. Po zapoznaniu się z orzeczeniem z Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej, informacji od pedagoga szkolnego oraz wychowawcy, rozpoczęłam obserwację ucznia. Chłopiec wykazywał następujące symptomy: niski poziom ogólnej wiedzy o świecie, spowolnione tempo czytania i pisania, niepełne rozumienie i zapamiętywanie treści, które należało samodzielnie przeczytać, sprawne myślenie i wnioskowanie na podstawie informacji wzrokowych mimo słabo widzenia, niska zdolność do werbalizacji, obniżona sprawność manualna powoduje zaburzenia w piśmie, niekształtne litery choć czytelne, treści przyrodnicze są dostatecznie opanowane ponieważ chłopiec bardzo lubi przyrodę, w miarę dobra motywacja do nauki co utrudnia słaba koncentracja.
Dobre rozpoznanie przypadku słabo widzenia i poznanie indywidualne X, będzie stanowiło podstawę do stwarzania właściwych sytuacji edukacyjnych w procesie jego nauki przyrody.

2. Geneza i dynamika zjawiska.

Wada wzroku ujawniła się po resekcji guza mózgu około szóstego roku życia. Bardzo intensywna opieka matki wpłynęła na zastany stan umiejętności i poziom rozwoju chłopca. Trudność sięgnięcia po genezę słabo widzenia u chłopca, wynika z braku w szkole diagnozy lekarskiej.

3. Znaczenie problemu.

Wada wzroku - słabo widzenie oraz niski poziom intelektualny utrudniają dziecku realizację obowiązku szkolnego. Niesprawność ogranicza udział w różnych dziedzinach życia szkoły, utrudnia powstanie więzi z rówieśnikami. Taki stan prowadzi do wyobcowania i utrwalania przekonanie, jest inny, gorszy. Nieprzewidywalność zachowania X powoduje zaniechanie prób zaprzyjaźniania się z nim.
Chłopiec jest przedmiotem ataków ze stron innych uczniów – zaczepek, wyśmiewania a nawet agresji. Utrudniony jest kontakt X z uczniami w klasie.
Trudności w mowie –niestaranna wymowa samogłoski i głosek szumiących (sz, ż, cz, dż) oraz słabe tempo wypowiadania się utrudniają porozumiewanie. Niezrozumienie przez chłopca poleceń, dekoncentracja powodują, że X staje się nerwowy a nawet agresywny. Uczniowie nie chcą z nim siedzieć w ławce, świadomie izolują chłopca od siebie co dezorganizuje pracę zespołu klasowego.
W czasie przerw za zaczepki słowne, szturchanie X reaguje coraz bardziej agresywnie, wpada w furię i zachowuje się nieprzewidywalnie. Zaistniałe sytuacje nie wpływają prawidłowo na chłopca i jego rówieśników. Uwzględniają powyższe informacje musiałam dostosować metody, czas, treść, tekst, karty pracy, zadania do możliwości X. Znacząca rolę odgrywa zainteresowanie X przyrodą.

4. Prognoza.

a) Prognoza negatywna.
Konsekwencją nie stworzenia dziecku właściwej pomocy będą:
– trudności i niepowodzenia w nauce,
– narastające problemy wychowawcze,
– obniżenie poczucia własnej wartości,
– niechęć i nieufność wobec rówieśników, dorosłych, zamknięcie się na świat,
– przygnębienia, poczuci samotności,
- niechęć wypowiadania się,
– słabe oceny i zniechęcenie do nauki przyrody.

b) Prognoza pozytywna.
Wprowadzenie w proces edukacji chłopca zajęć kompensacyjno- korekcyjnych, dydaktyczno – wyrównawczych, logopedycznych, rehabilitujących wadę wzroku, powinno:
– zmniejszyć trudności w przyswajaniu coraz to większego zasobu wiedzy,
– wzmocnić zdolność koncentracji na nieco dłuższy czas na lekcji,
– wzmocnić jego poczucie wartości i pozytywnie wpłynąć na budowanie poprawnej relacji w grupie rówieśniczej,
– wpłynąć na możliwość szerszego korzystania z ofert szkoły, wycieczek, imprez społecznych, itd....,
– zapewnić opiekę specjalistów (logopeda, pedagog, pielęgniarka) którzy będą monitorować i wzmacniać dobre samopoczucie i zachowanie chłopca,
– wzmocnić u X te cechy które są jego mocną stroną ( komunikowanie się, analiza wzrokowa, zainteresowania przyrodnicze chłopca).

5. Propozycje rozwiązania problemu.

Proponowane rozwiązanie problemu to :
– dostosowanie wymagań edukacyjnych do możliwości i potrzeb dziecka z przyrody i innych przedmiotów,
– zajęcia indywidualne mające na celu kompensację i korektę słabych stron X,
– zajęcia indywidualne o charakterze dydaktyczno wyrównawczym mające na celu rozumienie pomoc w przyswajaniu wiedzy,
– zajęcia wspierające i poprawiające zdolności ruchowe ucznia,
– udział w różnych formach zajęć szkolnych,
– stosowanie właściwych metod wychowawczych do potrzeb dziecka oraz właściwe oddziaływanie na grupę rówieśniczą aby była pomocna w przełamywaniu trudności szkolnych i interpersonalnych chłopca,
– wzmocniona współpraca na płaszczyźnie szkoła rodzice aby wypracować właściwy sposób działań przynoszących efekty.
– w zakresie przyrody pozytywnie motywować do wykonywania zadań, ułatwić możliwość wypowiadania się , bycia aktywnym w czasie lekcji, zwiększyć czcionkę , jeśli trzeba stosować szkło powiększające, przygotowywać krótkie zadania do wykonania, stwarzać sytuację pozwalające na krótki odpoczynek , praca w grupach i przydział działania pozwoli na poczucie przez X odpowiedzialności a grupie poczucie zaufania i akceptacji do chłopca, wolnego mówienia, większej ilości czasu na pisanie, czytanie tekstów dłuższych przez innych uczniów.

6. Wdrażanie oddziaływań.

Chłopiec w szkole podstawowej został objęty następującymi oddziaływaniami :
– zajęcia kompensacyjno - korekcyjne mające na celu usprawnić grafomotorykę, zwracanie uwagi na prawidłowy chwyt przybory do pisania i odpowiedni nacisk. Realizacja programu „wzory i obrazki ”M. Frosting. „Ogólnie, celem tych ćwiczeń jest rozwinięcie i integracja zdolności do koordynowania ruchów gałek ocznych z precyzyjnymi ruchami ciała. Ćwiczenia te mają więc, znaczenie dla wszystkich działań wymagających dokładnych ruchów ręki dziecka.” Takie dokładne ruchy człowiek wykonuje na każdym kroku (chód, pisanie), a umiejętność ich integracji daje poczucie bezpieczeństwa własnej wartości i przygotowuje dziecko do podjęcia nauki szkolnej,”
– zajęcia dydaktyczno –wyrównawcze prowadzone są z języka polskiego, matematyki , które powinny doskonalić tempo czytania, zwracania uwagi na znaki przystankowe, ćwiczenie formułowania wypowiedzi w formie zdań rozwiniętych, pomoc przy rozwiązywani zadań testowych analizowanie ich,
– niemożność uczestnictwa w zajęciach z wychowania fizycznego rekompensowana jest indywidualną prac a na zajęciach ruchowych poprawiających i usprawniających prawidłowy ruch, chód i postawę ciała,
– w szóstej klasie dostosowanie formy egzaminu do potrzeb ucznia, druk powiększoną czcionką, udział nauczyciela wspomagającego, wydłużenie czasu pracy, zastosowanie oddzielnej sali egzaminacyjnej.

Na lekcjach przyrody uczeń siedział w pierwszej ławce dzięki temu widział dokładniej co jest napisane . Pisałam na tablicy dużymi literami tak by X był skupiony na tym co działo się podczas lekcji . Stosowałam proste i krótkie formy wypowiedzi, co ułatwiało X rozumienie omawianych treści. Mówiłam powoli i wyraźnie . Pomocna w pracy na lekcji była uczennica, która siedziała z X, wspierała go , zachęcała i ukierunkowywała na zadanie. Taka koleżeńska kontrola i wsparcie wpływała na pozytywną prace X. Stosowanie gdy tylko było to możliwe większej czcionki wpływało na łatwiejsze przyswojenie treści. Jeśli uczeń nie musiał skupiać się na trudności z odczytaniem tekstu (z powodu małych liter) więcej rozumiał i był chętny do pracy. Wydłużenie czasu pisania sprawdzianów pozwalało X odpowiadać na większość pytań i pozyskiwać dobre oceny. Jeśli odpowiadał mógł spokojnie i powoli mówić, bez ponaglania z mojej strony.
Kserowałam dłuższe notatki dla X, które w domu odczytywała mama.
Dostrzeganie małych nawet postępów i nagradzanie ich, było ważnym czynnikiem motywującym ucznia.
Praca w grupach wymagała od uczniów zaangażowania i wykonania dobrze zadania. Efektem tej pracy było zaangażowanie wszystkich w wykonanie zadania i prezentacja. X również otrzymywała zadanie i prezentował je bardzo dobrze. Grupa była zadowolona i X również.
Pochwały i akceptacja były dla chłopca pozytywnym wzmocnieniem do dalszej pracy. Jeśli X był rozkojarzony stosowałam krótkie przerwy, co służyło koncentracji i dobremu samopoczuciu.
Razem z koleżanką – wychowawcą kl 4b. zorganizowałyśmy wycieczkę rowerową, której X wziął udział. Jechał z opiekunem. Mimo trudności, zmęczenia widziałam radość jaką sprawiła mu ta krótka wyprawa do leśniczówki w Kłodzie i obcowanie z przyrodą.

7. Efekty oddziaływań.

Na całokształt efektów pracy X w zakresie wszystkich przedmiotów , miały podjęte przedsięwzięcia ze strony szkoły. Zajęcia kompensacyjno – korekcyjne, wyrównawcze z poszczególnych przedmiotów, logopedyczne usprawniające ruch usprawniały jego myślenie, wypowiadanie się, koncentrację i integrację z grupą.
X był pierwszym uczniem słabo widzącym, w mojej pracy zawodowej. Było to dla mnie wyzwanie zawodowe, któremu starałam się sprostać uwzględniając własne możliwości i zaplecza dydaktycznego jakim dysponowała szkoła.
Spotkanie z X stało się dla mnie jedną z przyczyn poszerzania swej wiedzy na studiach podyplomowych z oligofrenopedagogiki.

Z rozmów z mamą dowiadywałam się, że lekcje przyrody były dla chłopca ważne i interesujące. Bardzo sumiennie i starannie wykonywała prace domowe. Otrzymywała za nie bardzo dobre oceny. Klasę 4 zakończył z dobrą oceną, która była odzwierciedleniem jego wkładu w naukę przedmiotu. Zachęcany przeze mnie brał udział w przedsięwzięciach przyrodniczych: ukwiecanie klasy, Sprzątanie Świata, wykonał plakat na Dzień Ziemi.
Nadal X wymaga stałego wsparcia i przypominania poleceń, dopilnowania wykonywanych przez niego zadań. Niemożność lub niezrozumienie zadania coraz częściej wywołuje u chłopca zdenerwowanie i nieprzewidywalne zachowani. Coraz częściej na lekcjach przejawia symptomy zmęczenia i rozdrażnienia. Takie zachowania powoduję niechęć udzielania pomocy przez innych uczniów. Wręcz utrudnia nawiązanie znajomości i przyjaźni wśród rówieśników.
Wyniki sprawdzianu po szóstej klasie będą stanowiły informację zwrotną o osiągniętym poziomie sprawności intelektualnej X, będą również wytyczną do dalszej pracy z uczniem.
Praca z uczniem była dla mnie zadawalająca. Na taki stan miały wpływ następujące sprawy: dobry kontakt z uczniem ( nawiązany przez rozmowy na przerwach, rozmowy o przyrodzie, o tym co robi w domu, co czyta , co ogląda )moje przygotowanie do lekcji z X, jego postawa zainteresowania przedmiotem, oraz odpowiedzialna postawa matki wspierającą syna w jego nauce w domu.

Literatura:

1. M. Frosting, D. Horn: Wzory i obrazki - poziom podstawowy. Warszawa 1989.
2. D. Deutsch Smith: Pedagogika specjalna. Warszawa 2009.
3. Z. Sękowska: Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej.Warszawa1998.
4. W. Dykcik: Pedagogika specjalna.Poznań1998.