Program zajęć artystycznych - kształcenie teatralne

Program nauczania przedmiotu – zajęcia artystyczne (kształcenie teatralne)

Opracowanie: mgr Justyna Orszulak
Współpraca: mgr Hanna Goszyc, mgr Iwona Cieciura

I Cele kształcenia – wymagania ogólne określone w podstawie programowej zajęć artystycznych na III i IV etapie edukacyjnym:
I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji – percepcja sztuki.
II. Tworzenie wypowiedzi artystycznych – ekspresja przez sztukę.
III. Analiza i interpretacja tekstów kultury – recepcja sztuki.

II Szczegółowe cele kształcenia i wychowania:
Rozbudzenie zainteresowania uczniów literaturą, muzyką, teatrem.
Wzbogacanie wiedzy o teatrze – elementy historii teatru, terminologia teatralna.
Przygotowanie uczniów do obcowania ze sztuką i świadomego uczestnictwa w kulturze.
Rozwijanie wrażliwości estetycznej uczniów.
Kształcenie i doskonalenie umiejętności poprawnego pisania, mówienia, płynnego czytania z uwzględnianiem znaków przestankowych, poprawnej wymowy, recytacji, ruchu scenicznego, wystąpień przed widzami.
Rozwijanie umiejętności identyfikowania się z postacią odgrywaną.
Wdrażanie do odkrywania uzdolnień scenicznych.
Pobudzanie i rozwijanie twórczości własnej uczniów.
Rozwijanie pamięci, myślenia, wyobraźni.
Rozbudzanie wyobraźni scenicznej i scenograficznej - poszukiwania ciekawych rozwiązań dekoracyjnych, umiejętność doboru muzyki, efektów dźwiękowych.
Integracja w grupie rówieśniczej. Kształtowanie efektywnego współdziałania w grupie i świadomego podejmowania decyzji.
Kształtowanie właściwych postaw: odpowiedzialności, dyscypliny, samodzielności, wytrwałości, rzetelności.
Wypracowanie różnorodnych sposobów radzenia sobie z tremą.
Zdobywanie umiejętności publicznego występowania.
Czynny udział w życiu klasy, szkoły – prezentacja inscenizacji.

III Treści zgodne z treściami nauczania zawartymi w podstawie programowej

Wiedza o teatrze:

Korzystanie z różnych źródeł informacji .
Zapoznanie się z historią teatru – teatr antyczny, szekspirowski, współczesny
Poznanie pojęć związanych z teatrem (scenariusz, rekwizyt, reżyser, scena, kurtyna, scenografia, aktor, adaptacja itd.)
Znajomość teatralnych środków wyrazu artystycznego (mimika, gest, słowo, intonacja, ruch sceniczny, kształtowanie przestrzeni scenicznej).
Zapoznanie się z budową dramatu (tekst główny i poboczny, podział na akty, sceny).
Zapoznanie się z gatunkami dramatycznymi (komedia, tragedia, dramat właściwy).
Przybliżenie różnych form scenicznych (opera, operetka, groteska, kabaret itd.).
Podkreślenie roli ruchu scenicznego w czasie przedstawień teatralnych.
Zapoznanie z zasadami poprawnej artykulacji, intonacji, akcentowania wyrazów.
Znajomość zasad wymowy scenicznej.

Umiejętności praktyczne:

Kształtowanie umiejętności głośnego i wyraźnego wymawiania słów.
Kształtowanie umiejętności poprawnego akcentowania wyrazów oraz intonacji.
Kształtowanie umiejętności pamięciowego opanowania tekstu.
Kształtowanie umiejętności recytatorskich.
Kształtowanie umiejętności gestykulacyjnych.
Kształtowanie umiejętności swobodnego poruszania się na scenie.
Kształtowanie umiejętności doboru efektów dźwiękowych do treści przedstawienia.
Kształtowanie umiejętności porozumiewania się werbalnego i niewerbalnego.
Kształtowanie umiejętności pisania scenariusza.
Analiza i wybór tekstów do inscenizacji. Wybór utworów do adaptacji teatralnej.
Opracowanie scenariusza w oparciu o tekst literacki (adaptacja).
Opracowanie scenariusza krótkiej scenki.
Opracowanie i przygotowanie dekoracji.
Opracowanie i przygotowanie kostiumów.
Prawidłowa organizacja pracy – podział zadań w zespole.

IV Sposoby osiągania celów:

Praca z tekstem literackim.
Pogadanka, wykład
Przygotowanie fragmentów lekcji przez uczniów - projekt
Analiza fragmentów spektakli (płyty dvd)
Ćwiczenia praktyczne w układaniu scenariusza
Inscenizacja
Zabawy integracyjne.
Ćwiczenia dykcyjne
Drama
Pantomima
Ćwiczenia ruchowe
Burza mózgów
Praca w grupie
Praca indywidualna
Prezentacja przed publicznością klasową lub szkolną.

V Opis założonych osiągnięć ucznia

Wiedza o teatrze
Uczeń:
Potrafi wyszukać informacje na temat teatru, korzystając z różnych źródeł.
Umie dokonać selekcji zgromadzonych materiałów.
Wskazuje różnice między teatrem antycznym, szekspirowskim a współczesnym.
Umie korzystać z encyklopedii i słowników.
Potrafi wymienić pojęcia związane z teatrem.
Rozumie znaczenie terminologii teatralnej.
Wie, na czym polega zadanie reżysera, rola suflera, itd.
Zna nazwy scenicznych form teatralnych – potrafi je scharakteryzować.
Zna teatralne środki wyrazu artystycznego.
Dostrzega rolę ruchu scenicznego w czasie przedstawień teatralnych.
Zna zasady poprawnej artykulacji, intonacji, akcentowania wyrazów.
Zna zasady wymowy scenicznej.
Wskazuje poszczególne elementy budowy dramatu.
Rozumie i potrafi poprawnie wykorzystać pojęcia związane z budową zewnętrzną dramatu.
Zna zasady pisania scenariusza.
Dostrzega związek między muzyką a treścią przedstawienia, jej rolę w tworzeniu nastroju.

Umiejętności praktyczne

Uczeń:
Potrafi czytać tekst wyraźnie, z uwzględnieniem intonacji i akcentu.
Potrafi nauczyć się tekstu na pamięć.
Umie za pomocą gestów przekazać określoną treść.
Potrafi swobodnie poruszać się na scenie (w zależności od granej roli).
Dokonuje analizy tekstów literackich i form scenicznych.
Tworzy scenariusz w oparciu o teksty literackie.
Tworzy scenariusz autorski.
Prezentuje swoje umiejętności recytatorskie.
Przygotowuje dekorację.
Dobiera właściwą muzykę.
Przygotowuje kostiumy.

VI Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia

Propozycje kryteriów oceniania:

Ocena niedostateczna
Uczeń:
jest z reguły nieobecny na lekcjach bez usprawiedliwienia lub nie wykazuje zupełnie postawy twórczej w działaniu na zajęciach
jest stale nieprzygotowany do lekcji – nie posiada wymaganych materiałów edukacyjnych
nie wykazuje chęci zdobywania wiedzy i nie posiada minimalnych wiadomości objętych
programem z zakresu wiedzy o teatrze
nie wykonuje poleceń nauczyciela, ćwiczeń, prac w grupach i zadań teatralnych
nie wykazuje woli zmiany postawy i poprawy.

Ocena dopuszczająca
Uczeń:
jest często nieprzygotowany do lekcji – nie posiada wymaganych materiałów
edukacyjnych
wykazuje minimalną postawę twórczą w działaniu na zajęciach
wykazuje się małą chęcią zdobywania wiedzy i posiada fragmentaryczną wiedzę z
z zakresu wiedzy o teatrze
nie angażuje się w sposób odpowiedni w projekt artystyczny – nie uczestniczy w pracy zespołu oraz realizację przydzielonych zadań
ćwiczenia, realizacje sceniczne, zadania i polecenia nauczyciela wykonuje rzadko, często nie na temat i niestarannie
wykazuje mała wolę zmiany postawy i poprawy
często nie odrabia prac domowych

Ocena dostateczna
Uczeń:
z reguły jest przygotowany do lekcji – posiada wymagane materiały edukacyjne
wykazuje postawę twórczą w działaniu na lekcji
wykazuje się chęcią w zdobywaniu wiedzy, ale jego zasób informacji jest podstawowy z zakresu wiedzy o teatrze
potrafi wymienić część form teatralnych, dokonuje fragmentarycznej analizy tekstów literackich
posiada niepełną wiedzę na temat pojęć związanych z teatrem i dramatem
posiada małą zdolność analizy i syntezy, rzadko włącza się w dyskusję i w planowanie
oraz projektowanie działań
zna tylko niektóre określenia teatralne i sceniczne oraz rzadko ich używa w wypowiedzi słownej i pisemnej
poprawnie wykonuje ćwiczenia i zadania lekcyjne
odrabia prace domowe, choć nie zawsze poprawnie
rzadko angażuje się w życie kulturalne klasy, szkoły
nie zawsze dba o estetykę, oryginalność wykonanych prac oraz ich zgodność z zadanym tematem
słabo angażuje się w działanie w zespole

Ocena dobra
Uczeń:
wykazuje postawę twórczą na lekcji i chęć do działania i rozwoju osobistego
jest zawsze przygotowany – posiada wymagane materiały edukacyjne
posiada wymaganą wiedzę programową na poziomie dobrym, chętnie się uczy
wymienia nazwy form teatralnych – potrafi je krótko scharakteryzować, dokonuje częściowej analizy tekstów literackich i form scenicznych
posługuje się podstawową terminologią z zakresu wiedzy o teatrze
starannie, estetycznie zgodnie z określonym tematem wykonuje ćwiczenia oraz realizacje literackie i teatralne
posiada zdolność analizy i syntezy utworu scenicznego
odrabia dobrze prace domowe
w sposób właściwy, choć nie wyczerpujący, angażuje się w pracę zespołu w zakresie
powierzonych mu zadań
czasem uczestniczy w życiu kulturalnym klasy i szkoły

Ocena bardzo dobra
Uczeń:
wykazuje postawę twórczą i dużą chęć do działania na lekcji lub na rzecz danego projektu
jest zawsze przygotowany – posiada wymagane, czasem nadprogramowe, materiały
edukacyjne
wymienia nazwy form teatralnych – potrafi je scharakteryzować
dokonuje analizy tekstów literackich i form scenicznych
posługuje się terminologią z zakresu wiedzy o teatrze
sprawnie i ciekawie dokonuje analizy tekstów literackich i utworów scenicznych oraz bierze udział w dyskusjach, wyrażając swoje poglądy i formułuje wnioski
projektuje i realizuje działania artystyczne
starannie wykonuje ćwiczenia oraz zadania lekcyjne, poszukując oryginalnych rozwiązań
efekt końcowy jego pracy jest zawsze zgodny z tematem i zadaniem
bierze czynny udział w życiu kulturalnym klasy i szkoły, wydarzeniach kulturalnych,
jest pomysłodawcą i koordynatorem zadań w zespole, w sposób sprawny i oryginalny
wywiązuje się z przydzielonych mu zadań

Ocena celująca
Uczeń:
To, co na ocenę bardzo dobrą, a ponadto:
wykazuje wyjątkową postawę twórczą i bardzo dużą chęć działania na lekcjach i na rzecz projektów artystycznych
jest zawsze przygotowany – posiada materiały potrzebne do realizacji zajęć –wymagane oraz nadprogramowe
swobodnie operuje pełną wiedzą programową i ponadprogramową
jest zainteresowany sztuką w sposób szczególny
pracę koncepcyjną, ćwiczenia i zadania lekcyjne oraz projekty wykonuje zgodnie z tematem, a jego rozwiązania są ciekawe i oryginalne
celowo stosuje wiedzę z zakresu dziejów sztuki i środków formalnych oraz wiedzy o
teatrze do własnej ekspresji teatralnej
jest osobą inspirującą własnymi pomysłami zespół w zakresie którego pracuje,

Metody sprawdzania osiągnięć ucznia:
Elementy oceniane zgodnie z kryteriami oceniania:
- projekty grupowe i indywidualne
- pisemne sprawdziany wiadomości i kartkówki
- recytacja tekstu, ćwiczenia dykcyjne
- indywidualna praca na lekcji
- praca nad scenariuszem i sam scenariusz
- praca w grupie
- inscenizacja

VII Projekt ewaluacji programu zajęć artystycznych - edukacji teatralnej

Obiekt ewaluacji: Funkcjonowanie programu w zakresie rozwijania wiedzy, zdolności i umiejętności recytatorskich i aktorskich
Pytania kluczowe: 1.Czy program uwzględnia oczekiwania uczniów?
2.Czy uczniowie mieli możliwość rozwijania swoich zdolności, umiejętności recytatorskich
i aktorskich?
Kryteria ewaluacji: 1. Spełnienie oczekiwań uczniów.
2. Rozwijanie zdolności, umiejętności recytatorskich i aktorskich.
Metody: Wywiad, ankieta ,obserwacja, rozmowa
Próba: Uczniowie biorący udział w zajęciach artystycznych - teatralnych
Monitorowanie: Na bieżąco, na koniec roku szkolnego

Integralną częścią programu zajęć artystycznych – kształcenia teatralnego są opracowane przez nauczycieli zestawy tematów dla poszczególnych klas.


Aneks (oprac. mgr Justyna Orszulak)
Zajęcia artystyczne – kształcenie teatralne ukierunkowane na kabaret jako jedną z form scenicznych

W ramach dostosowania programu do zainteresowań klasy II zajęcia artystyczne – teatralne ukierunkowane są na formę sceniczną, jaką jest kabaret. Oprócz zawartych w programie celów, treści, sposobów i planowanych osiągnięć uczniów w zakres tematyczny wchodzą następujące elementy dodatkowe:

Cele szczegółowe:
Poszerzenie wiedzy o formie scenicznej, jaką jest kabaret – historia kabaretu, terminologia związana z kabaretem
Poszukiwanie i rozwijania zdolności pisarskich uczniów (praca nad scenariuszami skeczy).

Treści kształcenia:
Oczekiwane osiągnięcia uczniów:
1. Zapoznanie z definicją kabaretu
2. Zapoznanie z cechami komizmu, typami (sytuacyjny, postaci, językowy), gatunkami scenicznymi posługującymi się komizmem (kabaret, groteska, operetka, komedia).
3. Poznanie historii kabaretu polskiego od początku XX wieku, przez okres międzywojenny, kabarety PRL-u i współczesne kabarety polskie.
4. Zapoznanie z piosenką kabaretową i rolą tańca w kabarecie.
5. Zapoznanie z pojęciem stand-up’u.
6. Poznanie budowy programu kabaretowego (konferansjerka, skecze, piosenki). 1. Posiada wiedzę o kabarecie jako jednej z form teatralnych. Posługuje się terminologią z zakresu wiedzy o kabarecie.
2. Zna wyróżniki komizmu, typy i gatunki sceniczne posługujące się komizmem.
3. Kojarzy poszczególne kabarety z czasem, w jakim funkcjonowały, zna głównych twórców.
4. Wskazuje funkcję piosenki i tańca w kabarecie.
5. Zna pojecie stand-up’u.
6. Zna budowę programu kabaretowego.

1. Analiza tekstu pod katem wykorzystania w skeczu.
2. Opracowanie scenariusza skeczu kabaretowego. 1. Dostrzega elementy komizmu w utworze.
2. Wykorzystuje elementy komizmu, pisząc skecz kabaretowy.
3. Bierze udział w przygotowaniu programu kabaretowego, wybierając odpowiadającą sobie i swoim zdolnościom rolę (aktora, piosenkarza, stand-up’era, muzyka, scenografa itd.)

Sposoby osiągania celów pozostają bez zmian.
Kryteria oceniania zostały uszczegółowione pod kątem modyfikacji programu.