Wychowanie słuchowe – przykładowe ćwiczenia podczas terapii dziecka w wadą słuchu.
Dziecko – chłopiec 5 lat, wada słuchu genetyczna na poziomie znacznym, zaaparatowany w pierwszym roku życia, brak niepełnosprawności sprzężonych.
Podczas zajęć dziecko za każdym razem jest zapoznawane z dźwiękami, jakie zostaną użyte w danym zadaniu, nauczyciel prezentuje sposób wykonania zadania, a dziecko pierwszą próbę każdego zadania wykonuje widząc, w jaki sposób podawany jest dźwięk.
I. Reakcja na dźwięk:
• podawanie za plecami dziecka pojedynczo dźwięków instrumentów (bębenek, grzechotka, tamburyno, trójkąt, cymbałki), zadaniem dziecka jest podskoczyć za każdym razem, gdy usłyszy dźwięk instrumentu
• układanie za pomocą patyczków na wzorze rysunku, zadaniem dziecka jest dołożyć kolejny patyczek do rysunku za każdym razem, gdy usłyszy za swoimi plecami uderzenie dwóch patyków
• podawanie w sposób niewidoczny dla dziecka dźwięków wydawanych przez kaczkę (np. za pomocą zabawki wydającej dźwięki), zadaniem dziecka jest chodzić w sposób podobny do chodu kaczki w trakcie trwania dźwięku oraz stanąć w miejscu, gdy kwakanie kaczki ustanie
• podawanie za plecami dziecka głosek Linga [a, u, i, s, s, m], zadaniem dziecka jest wrzucić fasolkę do butelki za każdym razem gdy usłyszy wypowiadaną głoskę
II. Rozpoznawanie dźwięków:
• podawanie za plecami dziecka pojedynczo dźwięków instrumentów (bębenek, grzechotka, tamburyno, trójkąt, cymbałki), zadaniem dziecka jest wskazać na znajdujących się przed nim obrazkach rysunek instrumentu, który usłyszał
• podawanie za plecami dziecka dźwięków: brzęczenia kluczy, uderzających o siebie patyczków, szeleszczącej torebki, potrząsanej butelki z wodą, zgniatanego papieru, dziecko przysłuchuje się pojedynczym dźwiękom oraz odpowiednio wskazuje na ułożone przed nim takie same przedmioty jednocześnie manipulując nimi w celu odtworzenia usłyszanego dźwięku
• podawanie w sposób niewidoczny dla dziecka dźwięków zabawek prezentujących głosy zwierząt np. kaczki, psa, żaby, zadaniem dziecka jest naśladować sposób poruszania się zwierzęcia, którego dźwięki usłyszało
• wypowiadanie za plecami dziecka nazw zwierząt znajdujących się na obrazkach: kaczka, kura, pies, kot, krowa, owca itp., dziecko wskazuje obrazek przedstawiający zwierzę, którego nazwę usłyszało
III. Różnicowanie dźwięków:
• podawanie za plecami dziecka w różnej kolejności niskich i wysokich dźwięków przy użyciu cymbałków, zadaniem dziecka jest podskoczyć, gdy usłyszy wysoki dźwięk lub przykucnąć, gdy usłyszy niski dźwięk
• sprzątanie patyczków po ułożeniu z nich podanego wzoru, zadanie dziecka jest słuchać i liczyć podawane za plecami uderzenia patyków a następnie zgodnie z ilością usłyszanych uderzeń wziąć odpowiednio tą samą ilość patyczków i włożyć do pudełka
• wypowiadanie za plecami dziecka w różnej kolejności głośnych i cichych wyrazów dźwiękonaśladowczych: hau, hau, zadaniem dziecka jest wskazać odpowiednio obrazek dużego psa, gdy usłyszy głośny dźwięk i małego pieska, gdy usłyszy cichy dźwięk
• wypowiadanie w sposób niewidoczny dla dziecka samogłoski „a” raz w sposób przerywany: a, a, a, a, a raz w sposób nieprzerywany: aaaaaa, zadaniem dziecka jest wskazać narysowaną przed nim odpowiednio linię przerywaną lub ciągłą (nie przerywaną)
IV. Lokalizowanie dźwięków:
• podawanie za plecami dziecka dźwięków grzechotki w różnej kolejności z lewej oraz z prawej strony jego ciała, zadaniem dziecka jest podnieść rękę po tej stronie, po której usłyszał dźwięk
• ustawienie przed dzieckiem z prawej strony, z lewej i z przodu trzech butelek z wodą, podczas gdy dziecko ma zamknięte oczy potrząsanie jedną z butelek, zadaniem dziecka po otworzeniu oczu jest wskazanie butelki, która była potrząsana (z której dochodził dźwięk)
• chowanie w pomieszczeniu w sposób niewidoczny dla dziecka budzika, dziecko, gdy budzik zacznie dzwonić, szuka budzika kierując się tym, skąd dochodzi jego sygnał
• ustawienie przed dzieckiem w odległości ok. 0,5m od siebie czterech pudełek, ukrycie w jednym z pudełek w sposób niewidoczny dla dziecka grającej pozytywki, dziecko ma za zadanie wskazać i otworzyć pudełko, w której jego zdaniem znajduje się pozytywka
V. Pamięć słuchowa:
• podawanie za plecami dziecka pojedynczo dźwięków trzech instrumentów, zadaniem dziecka jest po odsłuchaniu trzech instrumentów ułożyć obrazki przedstawiające te instrumenty w kolejności takiej, jak usłyszał
• podawanie za plecami dziecka kolejno trzech wybranych dźwięków: brzęczących kluczy, uderzających o siebie patyczków, szeleszczącej torebki, potrząsanej butelki z wodą, zgniatanego papieru, zadaniem dziecka jest wysłuchać tych dźwięków a następnie w odpowiedniej kolejności przy użyciu takich samych przedmiotów je odtworzyć
• wypowiadanie za plecami dziecka kolejno trzech wyrazów dźwiękonaśladowczych prezentujących głosy zwierząt, dziecko po odsłuchaniu trzech dźwięków wybiera spośród ułożonych przed nim obrazków zwierzęta, których głosy usłyszało i układa w kolejności, w jakiej zostały zaprezentowane, następnie samodzielnie naśladuje głosy zwierząt
• wypowiadanie za plecami dziecka jednego lub kilku wyrazów dźwiękonaśladowczych prezentujących głos wybranego zwierzęcia, dziecko zapamiętuje ilość usłyszanych wyrazów, wskazuje obrazek zwierzęcia, którego głos słyszało (np. psa), a przy obrazku układa kasztany w ilości odpowiadającej ilości usłyszanych wyrazów (np. 4 kasztany)
VI. Zapamiętywanie rytmów:
• wyklaskujemy za plecami dziecka rytm posługując się czterema klaśnięciami stosując pomiędzy nimi krótsze lub dłuższe przerwy, dziecko po wysłuchaniu rytmu podskakuje w miejscu zgodnie z podanym rytmem
• przy użyciu bębenka wystukujemy rytm, uderzamy w bębenek cztery razy stosując pomiędzy nimi krótsze lub dłuższe przerwy, dziecko po odsłuchanie sekwencji uderzeń wystukuje za pomocą bębenka taki sam rytm
• stosując wycięte z kartonu koła układamy przed dzieckiem trzy ciągi, z których każdy składa się z czterech kół o mniejszych i większych odstępami pomiędzy figurami, za plecami dziecka klaszczemy zgodnie z jednym z przedstawionych sekwencji stosując dłuższe lub krótsze przerwy pomiędzy klaśnięciami, dziecko po wysłuchaniu klaśnięć ma za zadanie wskazać ciąg kół odpowiadający usłyszanemu rytmowi
• przy użyciu tamburyna podajemy dziecku rytm składający się z czterech uderzeń, dziecko przy pomocy czterech jednakowych klocków układa ciąg zgodnie z usłyszanym rytmem stosując mniejsze lub większe odstępy pomiędzy klockami