Mały matematyk - innowacja pedagogiczna

Przedszkole Miejskie Nr 153 91-310 Łódź ul.Sierakowskiego 47
Innowacja Pedagogiczna

"MAŁY MATEMATYK"

(W ODDZIAŁACH DZIECI 3-6 LETNICH)

Autorki: Ewelina Makowczyńska
Marzena Bereśniewicz
Łódź 2011

Wstęp:

Nasze przedszkole słynie w najbliższym środowisku lokalnym z innowacyjnego systemu pracy, a co za tym idzie kadra pedagogiczna stale się doskonali i rozwija. Badając zapotrzebowanie środowiska na wiedzę i oczekiwania rodziców stawianych wobec przedszkola zapoczątkowało nasze doskonalenie zawodowe w zakresie matematyki. Nawiązałyśmy współpracę z panią mgr Joanną Wójcicką - pedagogiem Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej Nr 1 w Łodzi, która w bardzo przyjazny i praktyczny sposób pokazała nam jak łatwo i przyjemnie można bawić się matematyką. Cały rok doskonaliłyśmy się w tym zakresie, zbierając literaturę, materiały, artykuły, pomoce dydaktyczne rozwijające umiejętności matematyczne dzieci w wieku przedszkolnym. Prowadzone na teranie naszego przedszkola warsztaty dla nauczycieli dotyczące rozwijania umiejętności matematycznych dzieci, przyczyniły się do podniesienia kompetencji nauczycieli w temacie zagadnień matematycznych. Nasza kadra ściśle współpracując z rodzicami zainteresowała ich tym tematem. Rodzice po konsultacjach, warsztatach wyszli z propozycją prowadzenia dodatkowych zajęć matematycznych dla ich dzieci. Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom wraz z koleżanką napisałyśmy innowację matematyczną, która będzie wspierać umiejętności logicznego myślenia dzieci, zagwarantuje im świetną zabawę, atrakcyjność zajęć i pracę na konkretnych pomocach. Wiedzę z matematyki będziemy wprowadzać zgodnie z treściami opartymi na programie Edyty Gruszczyk - Kolczyńskiej.
Program wychowania i kształcenia oraz wspomagania rozwoju sześciolatków w przedszkolach, w klasach zerowych i w placówkach integracyjnych Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej, Ewy Zielińskiej, Gustawy Grabowskiej - jest zgodny z podstawą programową

Autorki:
Ewelina Makowczyńska – nauczyciel kontraktowy z czteroletnim stażem, licencjat z resocjalizacji z profilaktyką społeczną, studia podyplomowe z edukacji przedszkolnej i nauczania początkowego, obecnie Absolwentka Studiów podyplomowych z terapii pedagogicznej, które przyczyniły się do stworzenia innowacji z zakresu matematyki dla dzieci w wieku przedszkolnym. Doświadczenia zawodowe zdobywała będąc wychowawcą dzieci z przedziału wiekowego 3-6 lat. Z łatwością nawiązuje kontakt ze swoimi wychowankami. W pracy jest pełna ciekawych pomysłów nakierowanych na rozwój kreatywności i indywidualnych zdolności każdego dziecka. Jest osobą wrażliwą i twórczą, dzięki czemu dba nie tylko o sferę edukacyjną przedszkolaków, ale także potrafi dostrzec ich potrzeby emocjonalne.
Marzena Bereśniewicz - nauczyciel dyplomowany 27 letnim stażem, magister pedagogiki wieku dziecięcego, kurs kwalifikacyjny z terapii pedagogicznej. Stawia sobie za cel poznanie potrzeb wychowanków i ukierunkowanie swojej pracy na ich indywidualne potrzeby. Jest osobą dynamiczną i zaangażowaną. Ofiarowuje dzieciom serdeczność, zapewniając jednocześnie poczucie bezpieczeństwa. Dzięki systematycznemu dokształcaniu w kierunku działań matematycznych, posiada predyspozycje do pracy z dziećmi z zakresu działalności matematycznej. Z ogromną przyjemnością pomaga przedszkolakom odkrywać świat poprzez ciekawe zabawy edukacyjne. Umiejętnie łączy opiekuńczość z wymogami edukacyjnymi.

Miejsce wdrożenia innowacji – Przedszkole Miejskie Nr 153 w Łodzi

Innowacja kierowana jest: do dzieci w wieku od 3 do 6 lat w czterech oddziałach.

Czas trwania innowacji: od września 2011 roku do czerwca 2012

Koszty i źródła finansowania działalności :

Przedszkole Miejskie Nr 153 jest wyposażone w pomoce dydaktyczne rozwijające umiejętności matematyczne dzieci. Dodatkowo zostaną zakupione maty ruchowe, twistery matematyczne, kalkulatory ze środków zdobytych od sponsorów.

Innowacja Pedagogiczna jest opracowana zgodnie z rozporządzeniem MENiS z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz. U. Nr 56, poz. 5060).

Opis zasad programu:

Niniejsza innowacja pedagogiczna jest wprowadzana w celu zachęcenia wszystkich wychowanków do zabawy matematyką oraz ze względu na to, że wiele dzieci ma trudności w uczeniu się zagadnień matematycznych i boją się jej.
Postanowiłyśmy, więc rozwijać u dzieci umiejętności matematyczne w jak najwcześniejszym okresie ich życia. Uważamy, że matematyka towarzyszy człowiekowi w codziennym życiu np.; podczas zakupów, planowania wydatków, obowiązkowej matury. Dlatego narodził się pomysł wprowadzenia treści matematycznych z elementami ruchu, które sprzyjają rozwijaniu wszystkich funkcji motorycznych i uczą dzieci matematyki w sposób przyjemny i zabawny.

W innowacji pedagogicznej będą realizowane treści wychodzące poza podstawę programową. Treści matematyczne będą realizowane podczas zabaw ruchowych na terenie przedszkola lub poza nim w części przeznaczonej na powietrze i zabawy. Będą to zabawy ruchowe usprawniające między innymi orientację przestrzenną, liczenie, porównywanie liczebności zbiorów, klasyfikowanie z wykorzystaniem twisterów matematycznych, mat ruchowych, środowiska naturalnego. Innowacyjne będzie łączenie treści matematycznych z życiem codziennym: mały księgowy, posługiwanie się pieniędzmi, planowanie i szacowanie wydatków, zabawy w sklep, zabawy z użyciem kalkulatora, komputera i środowiska naturalnego.

1. Cele programowe:

Cele ogólne:
- zapoznanie z otoczeniem w powiązaniu z nabywaniem określonych umiejętności praktycznych;
- kształtowanie umiejętności dokonywania, w toku działania, prostych operacji umysłowych: porównywania, klasyfikowania, uogólniania i odnajdywania oraz rozumienia związków przyczynowo – skutkowych;
- rozwijanie odporności emocjonalnej;
- kształtowanie pojęć matematycznych dotyczących orientacji w przestrzeni, wielkości i kształtu oraz czasu;
- przyswajanie umiejętności tworzenia zbiorów i rozumienia pojęcia liczby elementów zbioru;
- wdrażanie do wykonywania operacji dodawania i odejmowania w zakresie liczb
Naturalnych (posługiwanie się kalkulatorem, cyframi i wybranymi znakami matematycznymi, ), rozpoznawanie cyfr , rozwijanie motywacji do nauki jako źródła wiedzy.

2. Cele szczegółowe:

Dziecko potrafi:
Działać konstruktywnie, mimo przeżywanych negatywnych emocji.
Posługiwać się pieniędzmi.
Zaplanować i oszacować.
Lepiej dodawać i odejmować liczby naturalne, wykonywane w pamięci i na konkretach.
Rozpoznawać obraz cyfry oznaczające liczby.
Sprawniej rozwiązywać proste działania matematyczne z użyciem znaków: +, -, =.
Szybciej rozpoznawać podstawowe figury geometryczne płaskie i przestrzenne (koło, prostokąt, kwadrat, trójkąt, kula, sześcian). Kojarzy kształty figur przestrzennych z przedmiotami codziennego użytku.
Lepiej klasyfikować i segregować różne przedmioty i figury geometryczne (według wielkości, kształtu, koloru, przeznaczenia itp.).
Sprawniej określać kierunki w przestrzeni.
Stosować określenia dotyczące położenia przedmiotów w przestrzeni.
Konstruować gry matematyczne.
Dokładniej określać ciężar, przez porównywanie za pomocą wagi.
Lepiej rozpoznawać i nazywać emocje.

TREŚCI PROGRAMOWE KTÓRE ROZSZERZAJĄ PROGRAM
Zakres tematyczny programu dotyczy wprowadzania zajęć z matematyki poza podstawę programową wprowadzoną przez Rozp. MEN z dnia 23.12.2008 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 4 poz. 14 z dnia 15.01.2009 r.).

TREŚCI PROGRAMOWE
REALIZACJA

3. Wspomaganie rozwoju mowy.
14. Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania.
8.   Wychowanie przez sztukę - muzyka i śpiew, pląsy i taniec.
Dziecko kończąc przedszkole i rozpoczynając naukę w szkole podstawowej będzie posiadało niżej wymienione umiejętności.

CELE OGÓLNE
1. Zapoznanie ze słownictwem dotyczącym gier matematycznych.
2. Zapoznanie ze wierszami, piosenkami i rymowankami matematycznymi.

CELE SZCZEGÓŁOWE
Dziecko:
1. Nazywa przedmioty i wymienia różnice znajdujące się na ilustracji.
2. Słucha uważnie wypowiedzi dzieci i nauczyciela
3. Zna zasady gier matematycznych.

WYBRANE SYTUACJE EDUKACYJNE
1. Słuchanie z płyty CD piosenek, rymowanek i wierszy o tematyce matematycznej.
2. Zapoznanie z zasadami gier matematycznych,
3. Udział dzieci w tworzeniu nowych wierszy, rymowanek, wyliczanek z użyciem słownictwa matematycznego (liczebniki porządkowe, nazewnictwo figur geometrycznych, rozróżnianie kolorów)

TREŚCI PROGRAMOWE
REALIZACJA
5. Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci.

13.Wspomaganie rozwoju intelektualnego wraz z edukacją matematyczną.Dziecko kończąc przedszkole i rozpoczynając naukę w szkole podstawowej będzie posiadało niżej wymienione umiejętności.

CELE OGÓLNE
Dziecko:
1. Zapoznanie z określeniami dotyczącymi zabaw ruchowych połączonych z matematyką np.: w ogrodzie przedszkolnym, w parku, budynku przedszkolnym.
2. Zapoznanie z określeniami dotyczącymi zabaw w sklepie.
3. Poznaje zasady zabawy z użyciem mat ruchowych, twisterów, dzieci jako kostki do gry.
4. Poznaje zasady gier i zabaw na świeżym powietrzu.
5. Kształtowanie logicznego myślenia i umiejętności dokonywania skojarzeń.
6. Konstruowanie gier przez dzieci i dla dzieci.
7. Tworzenie rytmów z klocków, patyków, dzieci i figur geometrycznych zgodnie z wcześniej ustalonym kodem.

CELE SZCZEGÓŁOWE
Dziecko:
1. Dziecko potrafi odwzorować kształt figury geometrycznej poprzez ustawienie się zgodnie z poleceniem nauczyciela .
2. Dziecko zna pojęcia szereg, rząd, para.
3. Dziecko samodzielnie odmierza odległość za pomocą wcześniej poznanych metod.

WYBRANE SYTUACJE EDUKACYJNE

1. Zabawa ruchowa przy użyciu twisterów.
2. Zabawa orientacyjno - porządkowa ,, Ustaw się w rzędzie”
3. Zabawa ,, Odmierz odległość”, ,, Zmierz długość sali”
4. Indywidualnie i w parze, przedstawia kształty cyfr, figur geometrycznych, poszczególnymi częściami ciała.
5. Zabawy z użyciem mat ruchowych, dzieci jako kostki do gry.
6. Zabawy na świeżym powietrzu np.: przejdź pod przeszkodą.
7. Gry i zabawy w oprawie ,, Matematyczne rozgrywki” według Zofii Olejniczak i Joanny Wójcickiej:
- gry planszowe np.: znajdź tyle samo, o jeden, o jeden mniej,dodaj zakryj tyle samo.
- gry z wykorzystaniem kart np.: zabawa z kostką i kartkami,bingo karciane, karciany przekładaniec.
- gry z wykorzystaniem domina np.: bingo na płytkach domina, wyścig na dominie, rachunki z dominem.
- gry z wykorzystaniem kości.
8. Zabawy z wykorzystaniem woreczków.
- zabawy z wykorzystaniem wszelkiego rodzaju przedmiotów znajdujących się w otoczeniu dziecka.

3. Metody i formy pracy z dzieckiem

Czynne :

Metoda ćwiczeń: gry i zabawy matematyczne, ćwiczenia ułatwiające zapamiętywanie nowych pojęć matematycznych, np.: figury geometryczne, cyfry, kolory, kształty.
Metoda zadań stawianych dzieciom.

Słowne:
Przekaz słowny nauczyciela
Zagadki, rymowanki, piosenki, wiersze
Instrukcje słowne omawianie gier, ilustracji, układanek, plansz matematycznych, mat do działań ruchowych, twisterów, prostych programów komputerowych.

Percepcyjne:

Obserwacja
Dopasowanie obrazka do określonej cyfry
Kolorowanie zgodnie z kodem w programie komputerowym, na chodniku (kredą)
Gry i zabawy ruchowo-dydaktyczne

Formy pracy:

Praca w małych zespołach
Praca w grupie
Praca indywidualna

Ćwiczenia matematyczne będą realizowane podczas zabaw ruchowych na terenie przedszkola lub poza nim w części przeznaczonej na powietrze i zabawy.
Praca będzie prowadzona ze wszystkimi dziećmi w przedszkolu. Grupa będzie zróżnicowana po względem wiekowym i liczyć będzie maksymalnie tyle dzieci ile jest w każdej grupie wiekowej. Nauka w tym wieku powinna być zabawą i przyjemnością. Należy, zatem organizować zajęcia dziecka tak, aby przyswajało elementy matematyki w sposób bezstresowy i najbardziej naturalny. Nauczyciel w swoim działaniu pedagogicznym na zajęciach z matematyki powinien zwracać uwagę na następujące aspekty:
wprowadzać przyjazną atmosferę
być wrażliwym na emocje dziecka
zachęcać, chwalić i demonstrować na forum grupy postępy dziecka zmieniać formę aktywności dziecka.

4. Środki dydaktyczne:

1. Gry dydaktyczne
2. Kości do gier
3. Woreczki z liczmanami
4. Ilustracje
5. Kartoniki z cyframi i znakami
6. Domino liczbowo – obrazkowe
7. Obrazki z działaniami, liczbami
8. Płyty i kasety muzyczne z piosenkami matematycznymi
9. Karty do samodzielnej pracy dziecka
10.Rymowanki, wyliczanki, wierszyki matematyczne
11. Zabawki, klocki, pluszaki, drzewa
12. Karty do gry.
13. Maty do zabaw ruchowych.
14. Twistery matematyczne.
15. Kalkulatory.

Przewidywane efekty:

W wyniku realizacji działań związanych z programem, dzieci kończące przedszkole, będą potrafiły:

1. Lepiej dodawać i odejmować liczby naturalne w pamięci i na konkretach.
2. Znać obraz graficzny cyfry oznaczające liczby.
3. Sprawniej rozwiązywać proste działania matematyczne z użyciem znaków: +, -, =.
4. Lepiej rozpoznawać podstawowe figury geometryczne płaskie i przestrzenne .
5. Kojarzyć kształty figur przestrzennych z przedmiotami codziennego użytku.
6. Łatwiej i szybciej klasyfikować i segregować różne przedmioty.
7. Lepiej klasyfikować zbiry według wzrastającej lub malejącej liczby ich elementów.
8. Samodzielnie konstruować gry matematyczne.
9. Łatwiej określać ciężar, przez porównywanie za pomocą wagi szalkowej, ręki.
10. Lepiej określać kierunki w przestrzeni.
12. Dokładniej stosować określenia dotyczące położenia przedmiotów w przestrzeni.
13. Lepiej rozwijać odporność emocjonalną.

Opis niezbędnych warunków umożliwiających osiągnięcie założonych celów:

Nauczyciel w swoim działaniu pedagogicznym na zabawach i zajęciach z zakresu zagadnień matematycznych powinien stworzyć dzieciom określone warunki:
środki dydaktyczne i pomoce dostosowane do wieku i możliwości dzieci odpowiednią atmosferę warunki do prowadzenia zajęć z koła matematycznego

Ewaluacja:
Badanie efektów osiągnięć dzieci w zakresie wprowadzania matematyki będzie odbywać się w każdym roku wdrażania innowacji pedagogicznej poprzez:

1. Arkusz obserwacji, który będzie dotyczył stopnia przyswojenia matematyki w pierwszym i drugim półroczu
2. Diagnozę półroczną i obserwację końcową każdego dziecka
3. Informację zwrotną od rodziców w postaci ankiety dla rodziców, która będzie przeprowadzana raz lub dwa razy w roku szkolnym, a kwestionariusz ankiety może ulec
modyfikacji w zależności od wieku dzieci objętych programem lub zmian zachodzących w trakcie wdrażania tego programu.

Dokonywanie ewaluacji pozwoli nam na wnikliwą analizę skuteczności wdrażanego programu oraz na dokonanie modyfikacji w zakresie treści programowych lub metod pracy z dziećmi o ile wyniknie taka potrzeba. W celu zainteresowania dzieci matematyką będą wdrożone również ciekawe materiały i pomoce dydaktyczne:
- rekwizyty np.: maty ruchowe, twistery
- pomoce wizualne,
- rytmy i rymy (w piosenkach i wierszach) ułatwiające zapamiętywania i stymulujące aktywność matematyczną.

Naszym zadaniem będzie stworzyć przyjemną atmosferę oraz system wzmocnień pozytywnych, co istotnie wpływa na korzystne nastawienie dzieci do nauki matematyki. Przeprowadzona analiza i weryfikacja zgromadzonych informacji pozwoli nam zorientować się jakie umiejętności z zakresu matematyki posiadają dzieci. Osiągnięte rezultaty dzieci będziemy przedstawiać dyrektorowi przedszkola dwa razy w roku w postaci sprawozdań.


ANKIETA DLA RODZICA DZIECKA
ZAJĘCIA Z MATEMATYKI

Chłopiec - X* Dziewczynka – X* (*zaznacz)

1. Czy Państwa dziecko chętnie uczęszcza na zajęcia matematyczne?
TAK NIE

2. Jak Państwo oceniacie poziom prowadzonych zajęć?

Bardzo dobry Zadowalający Niewystarczający

3. Czy Państwo uważają, że tego typu dodatkowe zajęcia są potrzebne?
TAK NIE

4. Czy zajęcia przyczyniły się do rozwinięcia zainteresowań matematycznych państwa dziecka?
TAK NIE

5. Czy zajęcia przyczyniły się do kreatywności i śmiałości dziecka?
TAK NIE

6. Czy obserwujecie państwo rozwój umiejętności intelektualnych dotyczących liczenia, klasyfikowania, wyciągania wniosków?
TAK NIE

7. Czy dziecko potrafi manipulować cyframi.
TAK NIE

8. Czy należy kontynuować zajęcia matematyczne?
TAK NIE


Ankieta posłuży do wykonania ewaluacji i wyciągnięcia wniosków przez nauczyciela na nowy rok szkolny.

Dziękujemy za poświęcony czas.


Arkusz obserwacji dziecka w zakresie wprowadzania elementów matematyki w edukacji przedszkolnej(dzieci 3-4 letnie)

Wrzesień, Maj:
Wprowadzenie dziecka w świat matematyki
wykonuje zadanie bezbłędnie
wykonuje zadanie z błędami
nie podejmuje zadania
wykonuje zadanie bezbłędnie
wykonuje zadanie z błędami
nie podejmuje zadania

1. Określa kierunki w przestrzeni.
2. Określa położenie przedmiotów w przestrzei.
3. Określa wielkość, długość, szerokość, wysokość. przedmiotów.
4. Określa objętość mierzoną przez przelewanie płynu lub przesypywanie ciał sypkich.
5. Rozpoznaje i nazywa figury geometryczne
6. Określa ciężar przedmiotów ważonych za pomocą wagi szalkowej.
7. Zna określenia czasu.
8. Klasyfikuje przedmioty według cech jakościowych.
9. Porównuje liczebność zbiorów.
10. Przelicza w pamięci i na konkretach.
11. Zna zasady gier matematycznych.
12. Rozpoznaje i nazywa swoje emocje.
13. Działa konstruktywnie, mimo przeżywanych negatywnych emocji.
14. Posiada motywację do nauki jako źródła wiedzy.


Arkusz obserwacji dziecka w zakresie wprowadzania elementów matematyki w edukacji przedszkolnej
(dzieci 5-6 letnie)

Wrzesień, Maj:
Wprowadzenie dziecka w świat matematyki
wykonuje zadanie bezbłędnie
wykonuje zadanie z błędami
nie podejmuje zadania
wykonuje zadanie bezbłędnie
wykonuje zadanie z błędami
nie podejmuje zadania

1. Określa kierunki w przestrzeni.
2. Stosuje określenia dotyczące położenia w przestrzeni.
3. Mierzy długość, szerokość i wysokość przedmiotów.
4. Określa ciężar przez porównywanie za pomocą wagi szalkowej, ręki.
5. Określa pojemność naczyń w czasie mierzenia.
6. Posługuje się nazwami dni tygodnia, porami roku i nazwą aktualnego miesiąca.
7. Układa kompozycje przestrzenne i płaskie Rozpoznaje te figury w otoczeniu i nazywa je.
8. Klasyfikuje i segreguje różne przedmioty i figury geometryczne.
9. Klasyfikuje zbiory według wzrastającej lub malejącej liczby elementów.
10. Posługuje się liczebnikami głównymi w związku z analizą sytuacji przedstawionej konkretnie lub graficznie.
11. Dodaje i odejmuje liczby naturalne, liczy w spak.
12. Potrafi wymienić liczby parzyste i nieparzyste.
13. Potrafi odczytać cyfry oznaczające liczby: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10.
14. Układa wzory typu: 2+3=5, 2+3>4 itp. Z gotowych znaków, wpisuje znaki =, >, <, w odpowiednie miejsca.
15. Rozwiązuje zadania z treścią.
16. Potrafi konstruować gry matematyczne.
17. Rozpoznaje i nazywa swoje emocje.
18. Działa konstruktywnie, mimo przeżywanych negatywnych emocji.
19. Posiada motywację do nauki jako źródła wiedzy.