W jakich stanach skupienia występuje woda i jak krąży w przyrodzie? Scenariusz zajęć z edukacji przyrodniczej dla klasy III

Małgorzata Kornaś
Edukacja Wczesnoszkolna
z Wychowaniem Przedszkolnym,

Sem. II

Konspekt zajęć edukacji przyrodniczej dla klasy III szkoły podstawowej

Temat: W jakich stanach skupienia występuje woda i jak krąży
w przyrodzie?

Cel ogólny: Zapoznanie z właściwościami wody w czasie zabaw badawczych oraz
zjawiskiem obiegu wody w przyrodzie

Cele operacyjne:
Dziecko:
• Obserwuje wodę, a jednocześnie oswaja się z nią (nie boi się jej i nie boi zachlapać ubrania czy podłogi, tym samym obserwuje jej właściwości).
• Bada i „odkrywa” 3 stany skupienia wody.
• Doświadcza tego, że lód to także woda.
• Obserwuje krążenie wody w przyrodzie- zjawisko wielkiego i małego obiegu.
• Wykorzystuje ekspresję werbalną, plastyczną i ruchową w sytuacjach wymagających przekazania własnej wiedzy w powiązaniu z towarzyszącą jej emocją.
• Rozumie pojęcia: właściwości, stan skupienia, parowanie, skraplanie, woda opadowa, wsiąkanie, spływanie, krążenie wody, duży obieg wody, mały obieg wody.

Metody wg. M. Kwiatowskiej :
• Czynne: samodzielnych doświadczeń, kierowania własną działalnością dziecka, zadań stawianych dziecku.
• Słowne: objaśnienia i instrukcje, rozmowy.
• Percepcyjne: metoda obserwacji i pokazu, doświadczenia, przykładu.

I. Przedmiot odkrycia dziecka:
Wodę możemy wykorzystać do wielu ciekawych zabaw. Doświadczyłem i poznałem właściwości wody: kolor, kształt, zapach, smak, oraz stan skupienia – ciecz, ciało stałe, gaz.
Krąży ona w przyrodzie zmieniając swój stan skupienia.
II. Punkt wyjścia zajęć:
Dzieci obcują z wodą. W dużych misach z wodą o odpowiedniej temperaturze od lodowatej przez zimną po ciepłą i gorącą poszczególne grupy doświadczają właściwości wody:
a) sprawdzają temperaturę (używają termometrów lub zanurzają dłonie i określają czy woda jest zimna czy ciepła- wnioskują)
b) słuchają dźwięku przelewania wody (z kubka do kubka)
bawią się wodą (pluskanie rękoma, zabawa pływającymi przedmiotami- albo zatapiają się albo pływają).
c) Podsumowując to działanie dzieci pokazują swoje emocje, głaszczą wodę, lekko uderzają, chlapią, pluskają itp.
III. Zadania:
1. Woda jak zaobserwowaliście może mieć różne właściwości:
a) Nabieramy wody do pojemników ( 1-woda gazowana, 2-woda gotowana, 3-woda z kranu), następnie podsuwamy wodę pod nos i wąchamy, jak pachnie woda? Której wody zapach jest dla was najmniej przyjemny?
b)Spróbujcie teraz do mis wrzucić kostki lodu:
– Która woda jest dla was najprzyjemniejsza w dotyku?
– Która nadaje się do kąpieli?
– Co robi lód wrzucony do wody? (pływa, topi się, oziębia wodę w misce)-(przekonanie, że lód to także woda)
c)Jaki ma smak woda w poszczególnych kubkach?
Która jest twoim zdaniem najsmaczniejsza?
A jakiego koloru jest woda?
I co można zrobić, żeby zmieniła kolor?(farbowanie farbą, rozcieńczanie z sokiem,
brudzenie zanieczyszczeniami tu wykorzystujemy ich imitację np. ziemię itp.)
d)Czy woda ma kształt? Nalewanie tej samej ilości wody do różnych naczyń o różnym kształcie. Więc, jakiego kształtu jest woda?
2. Stany skupienia wody:
a) doświadczenie 1.Kawałek lodu umieszczamy w metalowym naczyniu, podgrzewamy-topi się. Gdy nad naczyniem umieścimy lusterko, niewidoczna para osiada na nim:
Pytania i wnioski:
- Jaką pierwszą postać miała woda? I co nazwiemy stanem skupienia?(definicja pojęcia)
(Był to lód czyli zamarznięta woda)
- Jaki więc stan ma woda w postaci lodu?
(stan stały)
- Co się stało z lodem, gdy go podgrzaliśmy?
(Roztopił się, zmienił się w wodę)
- Co dzieje się z podgrzaną wodą?
(Paruje, ucieka z naczynia, ulatnia się w postaci pary)
- Jakie wyróżniamy stany skupienia wody? (Graf do uzupełnienia na tablicy )

→ PŁYN (WODA) → STAN CIEKŁY
STANY SKUPIENIA WODY → CIAŁO(LÓD) → STAN STAŁY
→ NIEWIDOCZNA (PARA) → STAN GAZOWY

- W jakiej temperaturze woda zmienia się w lód, a w jakiej lód topi się?
( W temperaturze poniżej 0, w temperaturze powyżej 0)
b)występowanie 3 stanów skupienia wody:
- Gdzie występuje woda w stanie ciekłym, stałym i gazowym?
(stan ciekły- oceany, morza, jeziora, stawy, rzeki;
stan stały- góry lodowe, lodowce, bieguny Grenlandia;
stan gazowy- woda paruje cały czas z ziemi ze zbiorników wodnych;

3.Obieg wody w przyrodzie:
• etapy obiegu wody na podstawie schematu obrazkowego-karta pracy
- Początkiem obiegu wody jest parowanie, w jakiej porze roku woda paruje najszybciej z powierzchni zbiorników wodnych? (uczniowie zaznaczają na obrazku odpowiedzi w formie graficznej –obrazowej, rysunku)

- Co dzieje się z parą wodną?(zaznaczamy schematycznie strzałką w górę proces parowania) Im wyżej tym powietrze jest zimniejsze.
- Popatrzcie co dzieje się z parą wodną znajdującą się w powietrzu: możemy to sprawdzić, nalewamy do szklanki zimną wodę z lodówki i obserwujemy. Co dostrzegacie? ( na szklance pojawiły się kropelki wody) Mówimy wówczas, że znajdująca się w powietrzu para wodna skropliła się.

- Co powstaje z dużej ilości skroplonej pary wodnej?(chmury)- uzupełnienie rysunku

- Co dzieje się z chmurami na niebie?(przemieszczają się poruszane przez wiatr- zaznaczenie strzałką wiatru na rysunku)

- Dokąd wiatr może przesunąć chmury?( zaznaczają chmury nad lądem)

- Co przynoszą chmury? Czy para wodna znajdująca się w chmurach zmienia się tylko w deszcz? A zimą w co się zamienia? (uzupełnienie rysunku-deszcz, śnieg)

Zatem wody spadające z chmur nazywamy wodą opadową.
Pokaz:
- Co się dzieje z wodą opadową?
Popatrzcie: w tych 2 doniczkach z otworami z boku znajduje się ziemia, w 1 ubita glina, w 2 do połowy ubita glina i pulchna ziemia. Wlewam wodę do każdej z nich. Co się dzieje z wodą?(spływanie oraz wsiąkanie i spływanie wody)- uzupełnienie rysunku obrazującego strzałkami wsiąkanie i spływanie wody;

Wniosek:
Uczniowie zauważają, że z obu doniczek woda spływa, z tym, że z jednej bezpośrednio(glina), a drugiej najpierw wsiąka, a potem spływa.
Zatem wędrówkę wody między lądem, morzem i powietrzem nazywamy krążeniem wody

- Skąd jeszcze woda paruje na powierzchni lądów? (rośliny)-„duży obieg wody”(uzupełnienie rysunku)

- Czy istnieje więc „mały obieg wody” jeśli tak to na czym on polega?
(uzupełnienie obrazka)

- Oszczędzaj wodę bo jej znaczenie dla gospodarki człowieka jest ogromne
4. Podsumowanie:
Ćwiczenia na grafach i schematach:
-ułóż poszczególne kawałki sera w odpowiednią całość, kieruj się według strzałki rozpoczynając od 1.we właściwej kolejności:

Uzupełnij schemat:

→ PŁYN (WODA) → STAN .............
3 STANY SKUPIENIA WODY → CIAŁO(............) → STAN STAŁY
→ NIEWIDOCZNA (PARA) → STAN .............

- zadanie domowe: Narysuj plakat pt.” Dzieci wodę oszczędzają i zakręcać kranu nie
zapominają” (załącznik2);

IV. Warunki materialne:
Duże misy z wodą, kostki lodu, woda z kranu, jako napój: przegotowana i gazowana), różne kubki na wodę i różne naczynia, farby , soki , ziemia, naczynia o różnym kształcie do nalewania do nich wody, ręczniki jednorazowe do wycierania rozlanej wody, termometry do pomiaru temperatury wody, metalowe naczynie, sprzęt do podgrzewania, lusterko, szklanka z wodą z lodówki,2 doniczki posiadające dziurki po bokach z gliną i z ziemią i gliną, kary pracy .

V. Element wymagający wyeksponowania:
Woda to bardzo ciekawa i tajemnicza substancja. Potrzebna jest do życia zarówno roślinom, zwierzętom jak i człowiekowi.. W zależności od tego, jakie substancje mineralne w niej są rozpuszczone, taki ma smak woda. Stanowi podstawę funkcjonowania małego i dużego obiegu w przyrodzie.