W Trosce o Bezpieczeństwo Dziecka - program własny

W TROSCE O BEZPIECZEŃSTWO DZIECKA

Program własny

Beata Suchogórska

nauczyciel mianowany
Przedszkola Samorządowego nr 39
w Kielcach


Zatwierdzenie programu do realizacji przez dyrektora szkoły/placówki

/pieczęć szkoły/placówki/ /data i pieczęć dyrektora/


KIELCE 2010
WPROWADZENIE

Współczesny świat przynosi nam coraz więcej zagrożeń, na które w dużej mierze narażone są małe dzieci.
Ich brak wyobraźni, naiwność i łatwowierność są często przyczyną wielu tragicznych zdarzeń. Aby takowym zapobiec, już od najmłodszych lat należy odpowiednio oddziaływać na wychowanków, albowiem może mieć to znaczny wpływ na kształtowanie się ich postaw, determinujących obecne i późniejsze działanie.
Ogromną rolę w tym zakresie odgrywa nauczyciel przedszkola, którego przecież najważniejszym obowiązkiem jest zapewnienie swoim podopiecznym psychofizycznego bezpieczeństwa.
Nie mniej ważnym zadaniem jest zwrócenie dzieciom uwagi na takie sytuacje życiowe, w których należy zadbać o własne bezpieczeństwo i wskazanie im, w jaki sposób to czynić.
Wychowanie do przestrzegania zasad bezpieczeństwa nie powinno kształtować u dzieci nieufnej postawy wobec dorosłych.
Pozostawiając dziecku możliwie dużo swobody, powinno się jak najwcześniej uświadomić mu różne zagrożenia, które mogą wystąpić w jego najbliższym otoczeniu. To nie tylko wdrażanie go do przestrzegania zakazów i nakazów, ale przyzwyczajanie do „pewnych” ograniczeń jego wolności.

ZAŁOŻENIA PROGRAMU

Opracowany przeze mnie program uwzględnia jedno z zadań zawartych w Koncepcji Pracy Przedszkola Samorządowego nr 39 w Kielcach, traktujące o bezpieczeństwie dzieci.
Bezpośrednim impulsem do jego powstania była informacja medialna o małym chłopcu, który zadzwonił na pogotowie ratunkowe i sprowadził pomoc dla swojej mamy, ratując jej być może życie. Uświadomiłam sobie wówczas, jak ważne jest m.in. uczenie dzieci właściwych zachowań w razie zagrożenia.
Treści zawarte w programie dotyczą wiedzy, umiejętności i kształtowania postaw w zakresie bezpieczeństwa własnego oraz innych i są zgodne z aktualnie obowiązującą podstawą programową wychowania przedszkolnego.
Właściwa ich realizacja powinna w przyszłości umożliwić wytworzenie się określonych kompetencji u dzieci, ułatwiając im funkcjonowanie w życiu oraz dbałość o własne bezpieczeństwo.
Program W trosce o bezpieczeństwo dziecka realizowany będzie w grupie dzieci pięcioletnich w okresie od 01.09.2010r. do 31.06.2011r., ale może być również wykorzystany w każdej grupie wiekowej. Należy odpowiednio do wieku dzieci dobrać treści, sposób przekazu, środki dydaktyczne oraz zadbać o właściwą proporcję wiedzy i działania.

CEL NADRZĘDNY PROGRAMU

• Uświadomienie dzieciom grożących im niebezpieczeństw oraz rozwijanie umiejętności unikania zagrożeń i radzenia sobie w niebezpiecznych sytuacjach.

CELE SZCZEGÓŁOWE /WYNIKAJĄCE Z CELU NADRZĘDNEGO/

• Poznanie niebezpieczeństw płynących ze świata zwierząt, roślin i ludzi, w tym:
- rozumienie i przestrzeganie zakazu zbliżania się do nieznanych zwierząt;
- rozumienie i przestrzeganie zakazu spożywania nieznanych owoców, roślin, grzybów czy pokarmów (np. słodyczy) nieznanego pochodzenia (np. znalezionych);
- zdawanie sobie sprawy z niebezpieczeństw wynikających z zabaw zapałkami oraz manipulowania sprzętem gospodarstwa domowego – kuchenka gazowa, mikser, żelazko itp.;
• Nabywanie umiejętności bezpiecznego poruszania się na terenie przedszkola i ogrodu przedszkolnego;
• Przestrzeganie zakazu prowokowania sytuacji zagrażających bezpieczeństwu innych (np. podstawianie nogi, spychanie z urządzeń, sypanie piaskiem, gryzienie, itp.);
• Przygotowanie dzieci do świadomego uczestnictwa w ruchu drogowym, w tym:
- wdrażanie do przestrzegania przepisów ruchu drogowego;
- przestrzeganie zakazu zabaw w pobliżu tras komunikacyjnych, zbiorników wodnych, itp.;
• Kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach niebezpiecznych (np. w obliczu zagrożenia pożarowego, anomalii pogodowych oraz w sytuacjach nietypowych, takich jak: zagubienie sięw lesie, mieście, dużych zbiorowiskach ludzkich);
• Stosowanie zasady ograniczonego zaufania wobec osób nieznajomych (bez utraty naturalnej ufności dzieci wobec dorosłych);
• Wzbudzanie zaufania do policjanta, strażaka, lekarza, pielęgniarki, jako osób mogących udzielić pomocy w sytuacjach trudnych;
• Poznanie numerów telefonów komórkowych oraz zasad ich używania (tylko w sytuacjach zagrażających bezpieczeństwu).

METODY I FORMY REALIZACJI PROGRAMU

• Pokazy i obserwacje
• Pogadanki
• Przykłady
• Instruktaże
• Scenki dramowe
• Wykorzystanie utworów literatury dziecięcej (opowiadania, wiersze, bajki)
• Teatrzyki
• Historyjki obrazkowe
• Gry dydaktyczne
• Zabawy muzyczno-ruchowe, piosenki
• Projekcje filmów video
• Prace plastyczne
• Prace indywidualne dzieci w oparciu o przygotowane karty pracy
• Konkursy i turnieje wewnątrz i międzygrupowe
• Ulotki kierowane do rodziców
• Spotkania z przedstawicielami instytucji lub służb związanych bezpośrednio z ochroną życia i zdrowia.

(Tabela - dop. red.)

TREŚCI PROGRAMOWE

ZAKRES TREŚCI
ZADANIA
PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA I UMIEJĘTNOŚCI DZIECI

Bezpieczeństwo podczas zabaw
Wdrażanie do przestrzegania obowiązujących w zabawie zasad i uświadomienie zagrożeń wynikających z zabaw w niewłaściwym miejscu.
Dziecko:
- korzysta z zabawek i przyborów zgodnie z ich przeznaczeniem i zasadami bezpieczeństwa;
- nie oddala się samowolnie z sali przedszkolnej i z placu zabaw;
- nie oddala się od grupy w czasie spacerów i wycieczek;
- powstrzymuje się przed podejmowaniem niebezpiecznych zabaw;
- rozumie, że zachowania typu: podstawianie nogi, spychanie z urządzeń, sypanie piaskiem w oczy, może zagrażać zdrowiu i bezpieczeństwu kolegów;
- wie, jak oznaczone są miejsca niebezpieczne;
- unika zabaw w miejscach niebezpiecznych:
• wybiera miejsca oddalone od tras komunikacyjnych,
• nie bawi się w pobliżu urządzeń i maszyn rolniczych,
• nie bawi się w pobliżu zbiorników wodnych,
• nie bawi się na zamarzniętych akwenach wodnych,
• nie bawi się w ruinach i terenach budowy;
- zgłasza osobie dorosłej zauważone niebezpieczeństwa;
- zgłasza osobie dorosłej wszelkie dolegliwości, skaleczenie lub złe samopoczucie, także zauważone u innych dzieci;
- reaguje na niebezpieczne zachowania innych dzieci.

Bezpieczeństwo na drodze

Wprowadzenie zasad pieszego ruchu drogowego.
Gromadzenie doświadczeń związanych z przestrzeganiem wdrażanych reguł.
Dziecko:
- porusza się po drodze tylko pod opieką osoby dorosłej;
- zna zasady ruchu drogowego dla pieszych
(poruszanie się lewą stroną jezdni, przechodzenie przez jezdnię po pasach lub na zielonym świetle);
- rozpoznaje i nazywa wybrane znaki drogowe, zwłaszcza te, które spotyka w najbliższym otoczeniu (np. przejście dla pieszych, uwaga dzieci), a także rozumie konieczność ich stosowania;
- zna i stosuje zasady bezpiecznego podróżowania jako pasażer (w samochodzie korzysta z fotelika i pasów, spokojnie zachowuje się podczas jazdy; na rowerze – odpowiedni fotelik, kask ochronny na głowie);
- rozumie konieczność noszenia różnych elementów odblaskowych, szczególnie w okresie późnej jesieni oraz przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych;
- wie, jakie niebezpieczeństwa mogą je spotkać w ruchu drogowym w najbliższym otoczeniu, potrafi ich unikać i radzić sobie w sytuacjach trudnych;
- respektuje zasady bezpiecznego i kulturalnego zachowania się w środkach komunikacji publicznej;
- wie, jaka jest rola policjanta w ruchu drogowym.

Groźne przedmioty i urządzenia

Uświadomienie zagrożeń wynikających z kontaktu i zabaw przedmiotami i urządzeniami do tego nie przeznaczonymi.
Dziecko:
- nie wchodzi na meble i inne urządzenia stanowiące wyposażenie mieszkania;
- nie wkłada drobnych przedmiotów do ust, ucha lub nosa;
- wie, że nie wolno samodzielnie zażywać lekarstw;
- nie zbliża się do pracujących maszyn i urządzeń;
- unika zabaw ostrymi przedmiotami;
- poznaje i przestrzega zasady posługiwania się takimi przyborami, jak: nożyczki, zszywacz, dziurkacz;
- zgłasza osobie dorosłej zauważone niebezpieczeństwa, np. pożaru, zalania;
- wie, jak zachować się w sytuacji awarii w budynku, np. pożar, zalanie, brak prądu;
- potrafi wyjaśnić, dlaczego zabawy zapałkami i ogniem są niebezpieczne dla jego życia i zdrowia;
- relacjonuje, dlaczego zabawa z użyciem fajerwerków bez opieki osób dorosłych jest niebezpieczna;
- unika styczności ze środkami chemicznymi;
- przestrzega zakazu dotykania instalacji elektrycznej;
- wie, że nie należy manipulować i bawić się sprzętem gospodarstwa domowego, takim jak: kuchenka gazowa, żelazko, mikser;
- zna numery telefonów alarmowych i potrafi z nich skorzystać.

Zagrożenia ze świata zwierząt i roślin

Uświadomienie zagrożeń wynikających z kontaktu ze światem zwierząt i roślin.
Dziecko:
- nie zbliża się i nie dotyka zwierząt dzikich oraz nieznanych zwierząt domowych;
- nie dotyka martwych ptaków i zwierząt;
- bez zgody właściciela nie podchodzi do psa, kota i innych zwierząt;
- wie, co oznacza „dręczenie zwierząt” i dlaczego nie wolno tego robić;
- nie wchodzi na teren, którego pilnuje pies;
- rozumie znaczenie tabliczek informujących o obecności psa;
- wie, jak zachowuje się chora wiewiórka, lis, gołąb;
- potrafi właściwie zachować się, aby uniknąć pogryzienia przez psa (przyjmuje odpowiednią pozycję i wie, że zachowanie zwierzęcia zależy od postawy dziecka);
- wie o istnieniu roślin niebezpiecznych;
- nie zrywa, nie zbiera, nie wkłada do ust i nie zjada nieznanych roślin;
- dostrzega niebezpieczne rośliny w swoim otoczeniu;
- wie, jakie objawy może mieć człowiek po zjedzeniu trujących roślin.

Zagrożenia ze strony ludzi

Przestrzeganie przed niebezpieczeństwem, jakie może wynikać z kontaktów z osobami „obcymi”.
Stosowanie zasady ograniczonego zaufania w stosunku do nieznajomych.
Dziecko:
- wie, że aby uzyskać pomoc, musi znać swoje imię, nazwisko i adres zamieszkania;
- potrafi korzystać z zapisu numeru telefonu do rodziców;
- nie ufa obcym ludziom, np.:
• nie otwiera drzwi pod nieobecność
• rodziców lub starszego rodzeństwa,
• nie przyjmuje prezentów,
• nie podaje numeru telefonu,
• nie oddala się, namawiany przez nieznajomych,
• nie wsiada do pojazdów kierowanych przez obcych;
- prosi o pomoc osoby, którym można ufać (policjant, strażnik miejski, starsza pani, kobieta lub mężczyzna z dzieckiem);
- darzy szacunkiem i zaufaniem policjanta, strażaka, lekarza; wie, że może oczekiwać od nich pomocy;
- wie, że człowiek, który ma złe intencje może być miły i mieć przyjemną powierzchowność.

Dbałość o własność osobistą

Przestrzeganie przyjętych form zachowań
Dziecko:
- ma nawyk dbania o własne rzeczy;
- potrafi pilnować swoich rzeczy i nie narażać ich na zgubienie lub kradzież;
- ma obowiązek porządkowania swoich zabawek, nie zostawia ich np. na placu zabaw;
- nie informuje obcych o stanie zamożności rodziców;
- nie mówi obcym o tym, gdzie znajdują się cenne przedmioty w jego mieszkaniu;
- wie, że złodziej pukający do drzwi może podawać się za listonosza, kominiarza, czy znajomych rodziców;
- otwiera drzwi tylko osobom zaufanym;
- przestrzega zakazu podawania obcym swojego adresu.


EWALUACJA PROGRAMU

- Systematyczna analiza przebiegu zajęć.
- Analiza kart pracy dzieci.
- Obserwacja postaw i zachowań dzieci.
- Konkursy i turnieje z zakresu znajomości treści zawartych w programie.
- Kwestionariusz wywiadu z dzieckiem pozwalający określić poziom jego wiedzy i umiejętności /do przeprowadzenia przed przystąpieniem do realizacji programu i po rocznej pracy z programem/.
- Ankieta dla rodziców Jak, Rodzicu, spostrzegasz działania przedszkola w profilaktyce zagrożeń życia i zdrowia? /do przeprowadzenia po rocznej pracy z programem/.


LITERATURA

• Klus-Stańska D. Nowicka M.: Bezpieczeństwo dzieci. Oficyna wydawnicza „Impuls”. Kraków, 1999
• Frątczakowie J. i P.: Edukacja dzieci w wieku przedszkolnym do uczestnictwa w ruchu drogowym. TPD ZG. Warszawa, 1987
• Prus-Wiśniewska M.: Ochrona najmłodszych przed niebezpieczeństwami. Wychowanie w Przedszkolu. – 2008,
nr 3, s. 34
• Kamieniowska R.: Bezpieczny przedszkolak. Wychowanie w Przedszkolu. – 2006, nr 10, s. 37-39
• http://www.edukator.phg.pl/
• http://www.eduseek.pl/
• http://www.profesor.pl/
• http://www.literka.pl/


Do przeprowadzenia po wdrożeniu programu.

KWESTIONARIUSZ ANKIETY DLA RODZICÓW

Szanowni Państwo.
Zwracam się z uprzejmą prośbą o wypełnienie poniższej ankiety. Zabierzecie głos w sprawach ważnych dla rozwoju waszych dzieci. Uzyskane informacje pozwolą mi ocenić, na ile Program W trosce o bezpieczeństwo dziecka spełnił Państwa oczekiwania i potrzeby dzieci. Ankieta jest anonimowa.
Proszę zakreślić wybraną odpowiedź.

1. Czy słyszał(a) Pan(i) o prowadzonych w przedszkolu zajęciach związanych z programem „W Trosce O Bezpieczeństwo Dziecka”?

TAK NIE

2. Od kogo uzyskał(a) Pan(i) informacje o realizacji zajęć w przedszkolu?

Od własnego dziecka

Od nauczyciela/wychowawcy

Od kogoś innego

3. Czy Pana/Pani dziecko inicjuje w domu rozmowy związane np. z przestrzeganiem zasad różnego rodzaju zabaw (w przedszkolu, na placu, śniegu, w wodzie), stosowania przepisów ruchu drogowego, stosowania zasady ograniczonego zaufania wobec osób nieznajomych, itp.

TAK NIE

4. Czy Pana/Pani dziecko dzieli się w domu przeżyciami z organizowanych spotkań przedszkolaków z przedstawicielami instytucji zajmujących się szeroko pojętym bezpieczeństwem (np. żołnierz, policjant, strażak, lekarz, pielęgniarka) i czy przekazuje uzyskane w czasie tych spotkań wiadomości?

5. Czy uważa Pan(i), że tematyka poruszana w ramach realizowanego programu jest przydatna w podnoszeniu bezpieczeństwa dzieci?

TAK NIE NIE MAM ZDANIA

6. Co zdaniem Pana/Pani stanowi główne zagrożenie bezpieczeństwa dzieci w wieku przedszkolnym?

........................................

........................................

Dziękuję za wypełnienie ankiety
Beata Suchogórska


KWESTIONARIUSZ WYWIADU Z DZIECKIEM

Do przeprowadzenia przed i po wdrożeniu programu.

Data pierwszego wywiadu: wrzesień 2010.

1. Podaj swoje imię i nazwisko ........................................

2. Podaj swój adres zamieszkania ........................................

3. Podaj numer telefonu do:

- domu ........................................
- mamy........................................
- taty........................................
- innego członka rodziny....................................

4. Czy zostajesz w domu sam? ..............................

5. Czy zapraszasz do domu kolegów, koleżanki pod nieobecność rodziców ?.......

6. Co możesz robić w domu gdy jesteś sam, by nie przydarzyło Ci się nic złego?

- bawić się zabawkami ..................................
- używać nożyczek, noży, ostrych przedmiotów .................................
- oglądać telewizję ...............................
- rysować .......................................
- bawić się odkurzaczem, mikserem ...................................
- używać gazu .....................................
- wyglądać przez okno .............................

7. Jesteś sam w domu, a ktoś, kogo nie znasz puka do drzwi. Co zrobisz?

- otworzysz drzwi i zapytasz o co chodzi .....................
- powiesz, że jesteś sam i nie możesz nikogo wpuszczać .................
- lekko uchylisz drzwi, żeby zobaczyć kto puka ..............................

8. Czy sam wychodzisz na podwórko, plac zabaw? ..............................

9. Czy rodzice zawsze wiedzą, gdzie jesteś i co robisz? ..........................

10. Czy pójdziesz z nieznajomym do samochodu, gdy obiecuje Ci słodycze lub
coś innego? ...........

11. Czy pomożesz nieznanej osobie w dojściu na inną ulicę (pójdziesz z nią gdy o to poprosi?) ..............................

12. Czy wolno Ci samemu przechodzić przez jezdnię? .............................

13. Co oznaczają kolory sygnalizatora?

- zielony ........................................
- żółty ........................................
- czerwony ........................................

14. Czy powinieneś dotykać martwego ptaka lub inne zwierzę, które znajdziesz przez przypadek? ............

15. Czy komuś powiesz, jeżeli znajdziesz martwego ptaka lub inne zwierzę? .....

Jeśli tak, to komu o tym powiesz? ........................................

16. Jak się zachowasz, gdy zaatakuje Cię pies? ........................................
........................................

17. Jak może wyglądać tabliczka informująca, że teren jest strzeżony przez psa? Spróbuj ją opisać: ........................................
........................................
18. Podaj telefony alarmowe:

- Pogotowia Ratunkowego .................................
- Policji ........................................
- Straży Pożarnej ........................................

Kwestionariusz opracowała Beata Suchogórska