Raport z ewaluacji adaptacji dzieci 3-letnich do warunków przedszkolnych

Raport z ewaluacji wewnętrznej

Adaptacja dzieci 3-letnich do warunków przedszkolnych.

Przedszkole nr 180
30-838 Kraków
ul.Telimeny 7 Opracowała:
Rok szk. 2010/2011 Dorota Kulwicka

W bieżącym roku szkolnym w placówce realizowano program adaptacyjny ułatwiający dzieciom najmłodszym przekroczenie progu przedszkolnego oraz skrócenie okresu ich adaptacji.
W celu złagodzenia trudności w przystosowaniu się dzieci do warunków przedszkolnych, naszym zdaniem należy:
- nawiązać wcześniej kontakty z przedszkolem;
- przeprowadzić cykl zajęć dla dzieci i rodziców;
- wzbogacić pozytywne doświadczenia w kontaktach z dorosłymi, zmniejszyć
zależność emocjonalną dziecka od rodziców oraz włączyć do procesu
adaptacji cały personel.
Aby sprawdzić słuszność postawionych hipotez i rozwiązać powyższe problemy, dokonano ewaluacji procesu adaptacji. Miała ona potwierdzić celowość podjętych sposobów rozwiązywania powyższych zagadnień.

Program adaptacji dziecka do warunków przedszkolnych był realizowany w przedszkolu w okresie od marca do listopada.
Jego ewaluacja została rozpoczęta w miesiącu sierpniu, zgodnie z opracowanym wcześniej harmonogramem (aneks 1) i dotyczyła trzech poszczególnych okresów:

I - Okres rekrutacji i pierwszych kontaktów rodzica i dziecka z przedszkolem
(marzec);

II - Dni Otwarte: zajęcia adaptacyjne (sierpień);

III - Okres adaptacji właściwej (wrzesień – listopad).


OPIS BADANEGO OBSZARU

Badaniem zostały objęte dwie grupy dzieci najmłodszych, które po raz pierwszy zaczęły uczęszczać do przedszkola. W sumie 37 dzieci, w tym 31 trzylatków i sześć 2,5 – latków. W badaniach udział brali również rodzice (37 osób – 100% badanych) oraz nauczyciele i personel pomocniczy (6 osób – 100% badanych).


OPIS NARZĘDZI

WYWIAD

Przeprowadzony został w celu zebrania informacji na temat wyboru naszej placówki przez rodziców oraz ich oczekiwań wobec placówki.
Arkusz wywiadu został dołączony do aneksu nr 2.

ANKIETA I

Skierowana była do rodziców. Przeprowadzono ją w celu zebrania informacji na temat, w jaki sposób przebiegały zajęcia adaptacyjne oraz jaką przedstawiają wartość dla dzieci nowoprzyjętych.
Pytania w ankiecie miały formę pytań zamkniętych. Ankieta została rozprowadzona wśród rodziców po zakończonych zajęciach. W zajęciach uczestniczyło ogółem (w dwóch grupach) 33 rodziców. Wypełniono 24 ankiety, co stanowi 65% ogółu rodziców.
Ankieta została dołączona do aneksu nr 2.

ANKIETA II

Skierowana była do nauczycieli i personelu pomocniczego, uczestniczącego w zajęciach adaptacyjnych. Miała posłużyć do zebrania informacji na temat słuszności organizacji tych zajęć oraz ich przebiegu. Pytania w ankiecie miały formę pytań zamkniętych. Jedynie jedno pytanie było otwarte, dawało możliwość swobodnych wypowiedzi. Ankiety wypełniło 6 osób stanowiących 100 % badanych.
Ankieta została dołączona do aneksu nr 2.

ANKIETA III

Została skierowana do rodziców. Rozprowadzono ją w grudniu, po zakończeniu okresu adaptacji. Jej celem było zgromadzenie informacji na temat, czy i w jaki sposób okres adaptacji wpłynął na rozwój psychoruchowy dzieci. Ankieta zawierała pytania zamknięte z możliwością wyboru wielu odpowiedzi. Na 37 rozprowadzonych ankiet zwrócono 30 co stanowi 81%.
Ankieta została dołączona do aneksu nr 2.

OBSERWACJA

Została dokonana na podstawie arkusza obserwacji dziecka 3-letniego, który dotyczył zagadnień związanych z rozwojem sprawności samoobsługowych dziecka oraz z rozwojem jego kontaktów rówieśniczych. Zebrane wiadomości posłużyły do określenia, w jakim stopniu badane dzieci rozwinęły powyższe umiejętności w procesie adaptacji. Przeprowadzono obserwację 37 dzieci.
Arkusz obserwacji dołączono do aneksu nr 2.
PREZENTACJA WYNIKÓW EWALUACJI

Wywiad

Wywiad przeprowadzono na próbie 20 rodziców.
Analiza zebranych informacji wskazuje na to, że rodzice przy zapisie dziecka sugerują się dobrą opinią o przedszkolu w środowisku oraz nabytymi wcześniej pozytywnymi doświadczeniami.

Ankieta dla rodziców uczestniczących w Dniach Adaptacyjnych.

1. Czy spotkania w ramach Dni Adaptacyjnych spowodowały u Pani dziecka wzrost zainteresowania przedszkolem?

100% badanych (24 zwrócone ankiety) potwierdziło, że spotkania w ramach Dni Adaptacyjnych spowodowały u dzieci wzrost zainteresowania przedszkolem.

2. Czy wg Pani(a) organizowanie Dni Adaptacyjnych ułatwi dziecku adaptację
do środowiska przedszkolnego?

Na powyższe pytanie również wszyscy ankietowani udzielili twierdzącej
odpowiedzi (100% rodziców odpowiedziało –Tak).

3. Co podobało się dziecku i Pani(u) najbardziej?

Spośród udzielonych odpowiedzi najczęściej wskazywano na:

- zabawy ruchowe
- zabawy z rówieśnikami
- zabawy zorganizowane
- zabawy plastyczne

Zarówno dzieci jak i rodzice wysoko ocenili zabawy ruchowe, możliwość zabaw i kontaktów z rówieśnikami (83%) oraz zabawy plastyczne (91%). Dzieci wyrażają chęć bycia samodzielnym, dokonują wyboru podejmowanych działań. Należy tu zaznaczyć, że ze względu na niesprzyjające warunki pogodowe, w czasie zajęć nie odbyły się zabawy w ogrodzie przedszkolnym, które zawsze cieszą się dużą popularnością.

4. Co nie podobało się dziecku, czego obawiało się?

Jedyne obawy, które zostały wskazane przez ankietowanych wiązały się z możliwością opuszczenia sali przez mamę czy tatę lecz był to znikomy procent. Na 24 ankietowanych rodziców takiej odpowiedzi udzieliło 7 osób tj. 29%. Widać z tego, że zdecydowana większość dzieci wykazywała się postawą otwartą, chętnie podejmując działania niekoniecznie w obecności opiekuna.

5. Czy odpowiadały Pani(a) zabawy, w których rodzic brał udział wspólnie z
dzieckiem?

Zdecydowanej większości ankietowanych odpowiadały zabawy podejmowane
wspólnie z dzieckiem. 22 rodziców odpowiedziało twierdząco (91%).

6. Czy coś należałoby zmienić w przyszłości w zajęciach?

Nikt z respondentów nie przedstawił propozycji zmian. Można zatem przyjąć, że 100% ankietowanych jest zadowolonych z przebiegu zajęć a ewentualne zmiany jakie będą poczynione leżą w gestii nauczycieli.

7. Jak Pan(i) ocenia zajęcia adaptacyjne?

Wszyscy rodzice okazali swoje zadowolenie. 24 osoby odpowiedziały, że zajęcia te są dobre i potrzebne (100%) a 22, że są pomocne dla rodzica (91%). W związku z tym została potwierdzona słuszność przeprowadzania takich zajęć.

8. Jakie są Pani(a) oczekiwania wobec przedszkola?

100% respondentów swoje oczekiwania wiąże z zapewnieniem opieki i bezpieczeństwa. 22 osoby, czyli 91% z rozwijaniem zainteresowań a 18 ankietowanych (75%) z możliwością nawiązania kontaktów rówieśniczych. Dla 10 osób (41%) istotna jest możliwość poznania środowiska, organizowane wyjścia, wycieczki a dla 15 (62%) – zabawy z rówieśnikami.


WNIOSKI:

Dzięki realizacji „Programu Adaptacyjnego” obniża się próg lęku u dzieci rozpoczynających edukację przedszkolną.

Rodzice są zadowoleni z organizacji Dni Adaptacyjnych w przedszkolu. Mają świadomość tego, że uczestnictwo dzieci w zajęciach ułatwią ich adaptację w nowym środowisku.

Dzieci chętnie przychodziły do przedszkola, by wziąć udział w zajęciach. Stosunkowo niewielki procent dzieci wykazuje słabą odporność emocjonalną.


Ankieta dla nauczyciela i personelu pomocniczego

1. Czy zajęcia przebiegały w sposób zaplanowany (wg harmonogramu)?

Wszyscy ankietowani odpowiedzieli na to pytanie twierdząco. Zajęcia odbywały się wg wcześniej opracowanego planu.

2. Czy rodzice aktywnie uczestniczyli w zajęciach?

6 osób czyli 100% ankietowanych stwierdziło, że rodzice aktywnie uczestniczyli w zajęciach.

3. Czy dzieci chętnie podejmowały proponowane działania?

Na to pytanie również 100% respondentów odpowiedziało twierdząco, wskazując, że dzieci chętnie podejmowały zabawy i działania.

4. Czy rodzice zachęcają dziecko do podejmowania działań, zabaw?

Z obserwacji osób prowadzących zajęcia wynika, że rodzice zachęcają dzieci do podejmowania różnorodnych działań i wspomagają ich w przełamywaniu obaw, które pojawiają się u progu przedszkolnego życia. 100% ankietowanych odpowiedziało twierdząco. Jednak zaznaczono, że niekiedy rodzice zbyt mocno wyręczają dzieci w realizacji podejmowanych przez nich działań.

5. Czy coś należałoby zmienić w organizacji zajęć adaptacyjnych?

Powyższe pytanie było otwarte. Odpowiedzi ankietowanych skoncentrowały się wokół zachowań rodziców a nie dzieci. Zwrócono uwagę na to, że rodzice dopytują się o sprawy organizacyjne grupy czy przedszkola w czasie zajęć. Tak odpowiedziało 5 na 6 osób ankietowanych tj. 83%.
50% ankietowanych zaproponowało aby rodzice opuścili na pewien czas salę zabaw, w celu zwiększenia odporności emocjonalnej dzieci.


WNIOSKI:

Rodzice aktywnie uczestniczą w zajęciach, zachęcają dzieci do podejmowania różnorodnych działań.

Niektórzy rodzice wykazując nadopiekuńczą postawę ograniczają dziecko w realizacji podejmowanych zabaw.
Rodzice utrudniają realizację zajęć chcąc uzyskać informacje na temat organizacji grupy przedszkolnej czy ogólne o przedszkolu.



Ankieta dla rodziców

1. Czy dziecko chętnie chodzi do przedszkola?

Na to pytanie zdecydowana większość rodziców odpowiedziała twierdząco. 28 respondentów na 30 ( tj. 93%) odpowiedziała tak. Tylko dwie osoby odpowiedziały, że ich dziecko nie zawsze chętnie chodzi do przedszkola.

2. Czy dziecko płacze podczas rozstania?

Według opinii rodziców większość dzieci nie płacze w takiej chwili. 87% odpowiedzi to potwierdza (26 osób). Jedynie 13% dzieci (4 osoby) ma jeszcze problem z rozstaniem się w szatni.

3. Czy zaobserwowali Państwo zmiany w zachowaniu dziecka w związku z uczęszczaniem do przedszkola?

W opinii rodziców większość zmian w zachowaniu spowodowanych adaptacją do warunków przedszkolnych ma charakter pozytywny. Najczęściej określano dziecko jako
- chętnie podejmujące zabawy z innymi ( 73% )
- odważne ( 60%)
- śmiałe, otwarte (57%)
- rozśpiewane (47%)
Respondenci wskazywali także na cechy zachowania dziecka, które świadczą o pewnych trudnościach w przystosowaniu się do warunków przedszkolnych. Jest to jednak niewielki procent dzieci, a ich trudności w adaptacji spowodowane są dość niską frekwencją.
16% dzieci (odpowiedzi 5 osób) jest płaczliwe, czasami rozdrażnione. Unika kontaktu z rówieśnikami 13% tj. czworo dzieci. Żaden z respondentów nie dostrzegł by dziecko było agresywne, lękliwe czy wycofane.

4. Czy w związku z trudną adaptacją dziecka szukali Państwo wsparcia u wychowawcy?

Pomocy u wychowawcy szukało aż 20 rodziców na 30 ankietowanych tj. 66,6%, natomiast 5 respondentów odpowiedziało, że nie było takiego problemu (16%) i tyle samo, że nie zasięgnęło rady u wychowawcy.

5. Czy zauważyli Państwo u dziecka rozwój umiejętności samoobsługowych?

Wszyscy ankietowani zauważyli, że dziecko w przedszkolu usamodzielnia się i wyrabia pewne nawyki higieniczne. Najczęściej wskazywane odpowiedzi to:

- mycie rąk (30 odpowiedzi tj. 100%)
- korzystanie z toalety 28 odpowiedzi tj. 93%)
- samodzielne spożywanie posiłków (24 odpowiedzi tj. 80%)
- rozbieranie się (20 odpowiedzi tj. 66,6%)
- sprzątanie zabawek (15 odpowiedzi tj. 50%)

6. Czy próbowali Państwo zminimalizować stres dziecka związany z pobytem w nowym środowisku w pierwszych dniach/tygodniach?

Zdecydowana większość rodziców próbowała złagodzić trudności pojawiające się w pierwszych dniach pobytu dziecka w przedszkolu. Najczęściej używaną formą było przyniesienie ulubionej zabawki, przytulanki. Takiej odpowiedzi udzieliło 23 rodziców tj. 76,6%.13 ankietowanych ( 43,3%) prowadziło z dziećmi rozmowy a 10 osób (33,3%) skróciło czas pobytu dziecka w placówce.
Były też odpowiedzi, które świadczyły o tym, że rodzice nie próbowali łagodzić stresu dziecka (7 ankietowanych tj. 23,3%). Być może dzieci nie przejawiały żadnych trudności w adaptacji do nowego środowiska.

7. Czy uważacie Państwo, że relacje rodzic – wychowawca przebiegają prawidłowo?

Na to pytanie wszyscy rodzice odpowiedzieli twierdząco uważając, że relacje z wychowawcą są poprawne (30 ankietowanych tj. 100%).


WNIOSKI:

Realizacja zadań wychowawczo-dydaktycznych w toku adaptacji była jak najbardziej uzasadniona, została pozytywnie odebrana przez rodziców i dzieci.

Dzieci dobrze zaadoptowały się do warunków przedszkolnych. W okresie od września do listopada rozwinęły umiejętności samoobsługowe a sam czas adaptacji przeszły dość łagodnie. Chętnie chodzą do przedszkola.

W celu rozwiązania problemów rodzice zwracają się o pomoc do wychowawców, uważając przy tym współpracę za udaną.



Obserwacja

Badanie przeprowadzono dwukrotnie, we wrześniu aby określić jakie umiejętności dzieci wyniosły z domu oraz w listopadzie. Druga próba miała na celu zbadanie, w jaki sposób dzieci rozwinęły posiadane umiejętności.

W zakresie samoobsługi wyraźnie zaznaczył się rozwój umiejętności w okresie od września do listopada. W pełni dzieci przyswoiły sobie sprawności związane z czynnościami higienicznymi: podciąganie rękawów i mycie rąk. Bardzo duży postęp poczyniły w zakresie spożywania posiłku bez wstawania od stołu. Spożywają go zachowując większą czystość przy stole. Radzą sobie również z czynnościami higienicznymi w toalecie. Najtrudniej dzieci przyswajają sobie umiejętności związane z ubieraniem się. Wymagają znacznej pomocy.

W zakresie kontaktów z rówieśnikami i osobami dorosłymi, w czasie adaptacji wzrosła liczba dzieci, które bawią się zgodnie. Znacznie zmalała liczba dzieci, które wchodzą w konflikty. Na przestrzeni od września do listopada dzieci nauczyły się korzystać z pomocy nauczyciela jako pośrednika w sytuacjach trudnych. Większość dzieci wykonuje zadania zgodnie z oczekiwaniami nauczyciela. Jedynie pięcioro dzieci ma nadal z tym problem. Dzieci przestrzegają także zawartych w grupie umów. Znają i stosują obowiązujące nakazy i zakazy. Dzieci chętnie biorą udział w zabawach zorganizowanych, tylko sześcioro ma jeszcze z tym problem.

WNIOSKI:

Większość dzieci w okresie realizacji programu adaptacyjnego dobrze przystosowała się do życia w przedszkolu.

Dzieci wykazują się dużą samodzielnością, zarówno w zakresie umiejętności samoobsługowych jak i kontaktów społecznych.


WNIOSKI KOŃCOWE:

1. W czasie zajęć adaptacyjnych rodzice dezorganizują pracę nauczycieli, chcąc otrzymać dużą ilość informacji na temat działalności przedszkola czy grupy. W związku z tym należy motywować rodziców do uczestnictwa w zebraniu organizacyjnym, które odbywa się w maju. Obecność na nim powinna być obowiązkowa.

2. W wyniku wniosków z przeprowadzonych ankiet i obserwacji, proponujemy w przyszłym roku aby w drugi dzień zajęć pozostawić dzieci na pół godziny wyłącznie pod opieką nauczycieli. Rodzice w tym czasie mogą zasięgnąć informacji na temat przedszkola w kancelarii.

3. Należy uświadomić rodzicom potrzebę rozwijania samodzielności u dzieci w celu lepszej adaptacji do warunków przedszkolnych. W związku z tym konieczne jest ograniczenie wpływów rodziców na działania dzieci w czasie zajęć.


A N E K S


ANEKS I

Przedmiot ewaluacji:

Adaptacja dzieci 3-letnich do warunków przedszkolnych.

Kryterium:

Przebieg adaptacji, zadowolenie rodziców, wdrażanie dzieci do samodzielności;

Cel ewaluacji:

Przebieg procesu adaptacji dziecka do warunków przedszkolnych.

Pytania kluczowe:

1. Czy dziecko chętnie uczęszcza do przedszkola?
2. Czy w związku z uczęszczaniem dziecka do przedszkola rodzice zaobserwowali zmiany w zachowaniu i rozwoju umiejętności dziecka?
3. Czy rodzice próbują minimalizować stres dziecka w pierwszych dniach pobytu?
4. Czy rodzice szukają wsparcia u nauczycieli?
5. Jakie umiejętności samoobsługowe przyswoiły sobie dzieci najłatwiej w pierwszych tygodniach/miesiącach pobytu w przedszkolu?
6. Czy rodzice zadowoleni są z kontaktów z nauczycielami?
7. Czy słuszna jest realizacja „Programu Adaptacyjnego”?
8. Czy organizowanie Dni Adaptacyjnych przyczynia się do złagodzenia stresu dziecka związanego z wejściem w nowe środowisko?


HARMONOGRAM EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ

Przebieg czynności/zadania
Czas wykonania/terminy
Nauczyciele odpowiedzialni

Określenie przedmiotu, kryteriów, pytań kluczowych i celu ewaluacji.
Ostatni tydzień sierpnia

Dobór metod i próby badawczej
- ankiety dla R, N
(kwestionariusze)
- wywiad z R
(arkusz rozmowy/wywiadu)
- obserwacja D
(arkusz)
01 września – 31 listopada

Przebieg ewaluacji, zbieranie informacji.
01 grudnia – 31 stycznia

Analiza informacji, wyciąganie wniosków, pisanie raportu.
05 styczeń – 31 marzec

Przedstawienie wyników/raportu dyrektorowi i radzie pedagogicznej.
kwiecień


ANEKS II

Narzędzia badawcze

Wywiad z rodzicami dzieci nowo przyjętych do przedszkola

Pytanie 1

Czym sugerowała się Pani przy zapisie swojego dziecka do przedszkola?

odległością od miejsca zamieszkania
opinią przedszkola w środowisku
nabytym wcześniej doświadczeniem (rodzeństwo w przedszkolu);

Pytanie 2

Czy profil przedszkola miał dla Pani jakiekolwiek znaczenie przy jego wyborze?

Pytanie 3

Czego oczekuje Pani od przedszkola pod względem opiekuńczym i wychowawczym?

Dziękuję!


ANKIETA DLA RODZICÓW

Uprzejmie prosimy o wyrażenie swojej opinii dotyczącej okresu adaptacji Państwa dziecka do warunków przedszkolnych.
Wiedza uzyskana dzięki tej ankiecie pomoże nam wytyczyć przyszłe kierunki działania. Ankieta jest anonimowa. Dziękujemy!

1. Czy dziecko chętnie chodzi do przedszkola?

□ Tak □ Nie

2. Czy dziecko płacze podczas rozstania?

□ Tak □ Nie

3. Czy zaobserwowali Państwo zmiany w zachowaniu dziecka w związku z uczęszczaniem do przedszkola?

□ płaczliwe □ chętnie bawi się z dziećmi
□ lękliwe, wycofane □ śmiałe, otwarte
□ unika kontaktu z rówieśnikami □ radosne
□ agresywne □ inne.......................................

4. Czy w związku z trudną adaptacją dziecka szukali Państwo wsparcia u wychowawcy?

□ Tak □ Nie

5. Czy zauważyli Państwo u dziecka rozwój umiejętności samoobsługowych? (właściwe zaznaczyć)
□ je samodzielnie
□ rozbiera się
□ ubiera się
□ samodzielnie myje ręce
□ samodzielnie korzysta z toalety
□ inne (jakie?) ........................................

6. Czy próbowali Państwo zminimalizować stres dziecka związany z pobytem w nowym środowisku w pierwszych dniach/tygodniach? (właściwe zaznaczyć)

□ regulowanie czasu pobytu dziecka w przedszkolu
□ przynoszenie przez dziecko własnych zabawek
□ umożliwienie rodzeństwu przebywania na jednej sali niezależnie od wieku
□ rozmowy z dzieckiem w domu

7. Czy uważacie Państwo, że relacje rodzic – wychowawca przebiegają prawidłowo?

□ Tak □ Nie

Jeżeli nie, to jak one powinny wyglądać?
........................................
........................................


ANKIETA DLA RODZICÓW

Uprzejmie prosimy o wyrażenie swojej opinii na temat spotkań adaptacyjnych dla dzieci rozpoczynających edukację przedszkolną. Wiedza uzyskana dzięki niniejszej ankiecie pomoże nam usprawnić i wzbogacić zajęcia adaptacyjne w następnych latach.
Ankieta jest anonimowa.

1. Czy spotkania w ramach Dni Adaptacyjnych spowodowały u Pani(a) dziecka wzrost zainteresowania przedszkolem?

□ Tak □ Nie □ Nie wiem

2. Czy wg Pani(a) organizowanie Dni Adaptacyjnych ułatwi dziecku adaptację do środowiska przedszkolnego?

□ Tak □ Nie □ Nie wiem

3. Co podobało się dziecku i Pani(u) najbardziej?
........................................
........................................

4. Co nie podobało się dziecku, czego obawiało się?
........................................
........................................

5. Czy odpowiadały Pani(a) zabawy, w których rodzic brał udział wspólnie z dzieckiem?

□ Tak □ Nie

6. Czy coś należałoby zmienić w przyszłości w zajęciach?
........................................

7. Jak Pan(i) ocenia zajęcia adaptacyjne?

a) dobre i potrzebne
b) pomocne dla mnie
c) słabe, niepotrzebne
d) niczego nie dają

8. Jakie są Pani(a) oczekiwania wobec przedszkola?

........................................

Dziękujemy!


ANKIETA DLA NAUCZYCIELI

1. Czy zajęcia przebiegały w sposób zaplanowany wg harmonogramu?

□ Tak □ Nie

2. Czy rodzice aktywnie uczestniczyli w zajęciach?

□ Tak □ Nie

3. Czy dzieci chętnie podejmowały proponowane działania?

□ Tak □ Nie

Jeżeli nie, to
dlaczego?........................................
.. ........................................

4. Czy rodzice zachęcają dziecko do podejmowania działań, zabaw?

□ Tak □ Nie

5. Czy coś należałoby zmienić w organizacji zajęć adaptacyjnych?

........................................