Formy współpracy z rodzicami w przedszkolu

Formy współpracy z rodzicami w przedszkolu

„Dorosły to nie ktoś, kto „ulepi” dziecko
Według jakiegoś wzoru czy ideału, ale ktoś
Kto pomaga mu rozwijać się, ujawniać swoje możliwości.” (Elżbieta Czerwińska)


Oczekiwania rodziców wobec przedszkola.

Warunkiem dobrej współpracy jest ustalenie wspólnych reguł kontaktu. Ustalenie tych reguł wymaga odpowiedzi na pytanie, jak rozumiemy dobro dziecka i jakie w związku z tym spoczywają na nas zadania. Kontakt nauczycieli z rodzicami umożliwia wspólne formułowanie celów przedszkola i określanie zadań do wykonania. Wspólne ustalanie celów służy ujednolicaniu oczekiwań. Oczekiwania rodziców zmieniają się, tak jak i rodzice się zmieniają.
Rodzice coraz częściej żądają swobodnego dostępu do przedszkola, które w ich opinii proponuje ciekawą i szeroką ofertę edukacyjną jak również rozbudowaną opiekę nad dzieckiem. Taka sytuacja stanowi wielkie i wspaniałe wyzwanie dla dyrektorów, którzy poprze właściwe zarządzanie mogą takie placówki edukacyjne tworzyć. Bardzo ważną rzeczą w wyrażaniu oczekiwań jest ustalenie, czego oczekują rodzice i jak rozumieją „ włączenie się w życie przedszkola, jak rozumieją współpracę”.
Jasne i głośne wyrażenie oczekiwań pomaga rodzicom zrozumieć, z czym borykają się wychowawcy, z wychowawcom zrozumieć i docenić troskę rodziców. Może to być bardzo pomocne w planowaniu rocznym.
Cechy dobrego kontaktu z rodzicami:
 Dobra wola,
 otwartość,
 szacunek i sympatia,
 prawdomówność i uczciwość,
 dyskrecja.
Podczas budowania dobrego kontaktu z rodzicami konieczne jest wykonanie kilku kroków:
- diagnozy wzajemnych relacji oraz analiza wzajemnych trudności,
- uzgodnienie oczekiwań,
- ustalenie jasnych reguł współpracy,
- opracowanie porozumienia nad pokonywaniem trudności
Przedszkole stanowi małą społeczność, dlatego należy zadbać o poznanie się członków tej społeczności. Podstawą dobrych relacji są codzienne kontakty między nauczycielami i rodzicami oraz kontakty między samymi rodzicami.
Ważne jest opracowanie i stosowanie form współpracy. Dobór określonych form organizacyjnych zależy od celów i treści, jakie nauczyciel zamierza przekazać przez daną formę współpracy z rodzicami.
L. Weselińska wyróżniła następujące formy współpracy z rodzicami:
- praca indywidualna,
- kącik dla rodziców,
- zebrania grupowe,
- zajęcia otwarte dla rodziców,
- zebrania ogólne,
- rada rodziców.
G. Gajewska podzieliła kontakty wychowawcy-nauczycielki przedszkola na:
- bezpośrednie i pośrednie,
- na terenie przedszkola i poza nim,
- indywidualne, zespołowe i zbiorowe,
- obowiązkowe i z udziałem dobrowolnym,
- z udziałem dzieci i bez ich udziału,
- tradycyjne i niekonwencjonalne w formie,
- kontakt pisemny i rozmowy.
We współpracy z rodzicami powinny przeważać kontakty: bezpośrednie - co integruje, buduje zaufanie, minimalizuje dystans utrudniający kontakt i wymianę informacji; na terenie placówki - co czyni przedszkole główną płaszczyzną współpracy; z udziałem dobrowolnym - co sprzyja traktowaniu współdziałania jako prawa i przywileju, a nie przykrego obowiązku; rozmowy - co powoduje, że wzrasta wśród rodziców poczucie podmiotowości.
W naszym przedszkolu wyróżniamy następujące formy współpracy z rodzicami:
* praca indywidualna
* kącik dla rodziców
* zebrania grupowe
* zajęcia otwarte dla rodziców
* zebrania ogólne
* uroczystości
* zajęcia warsztatowe
* rada rodziców

PRACA INDYWIDUALNA

Kontakt bezpośredni odbywa się zanim dziecko zostanie zapisane do placówki, są to tzw. „dni otwarte” organizowane w miesiącach letnich od marca do maja. Podczas takich dni rodzice maja możliwość odwiedzania pracującej grupy przedszkolnej i włączenie swojego dziecka do działań grupowych. Oczywiście takie dni otwarte odbywają się w ściśle określonym dniu tygodnia. Pozwala to rodzicom na:
- obserwowanie kontaktów interpersonalnych nauczyciel-dziecko,
- obserwowanie bazy lokalowej, wyposażenia sali,
- analizę stosowanych metod wychowawczych,
- obserwowania własnego dziecka w kontaktach grupowych,
- podjęcie decyzji, do którego przedszkola zapisać dziecko (jeśli rodzice porównują więcej niż jedno przedszkole),
- obniżenie poczucia leku u dziecka i rodziców związane z przebywaniem w „obcym miejscu”.
Inną formą są rozmowy indywidualne przy okazji przyprowadzania i odbierania dziecka z przedszkola. Duży niepokój rodziców budzi brak możliwości porozumienia się z nauczycielami przedszkola (danej grupy do której chodzi dziecko, może to być związane z reorganizacją pracy placówki-wydłużenie czasu pracy przedszkola lub chorobą nauczyciela). Dlatego ważne jest aby rodzic mógł zwrócić się ze swoimi problemami do innego nauczyciela z ufnością, że przekazana informacja dotrze do nauczyciela swojego dziecka.
W atmosferze schodzenia się i rozchodzenia dzieci nie powinno się prowadzić dłuższych, poważniejszych rozmów. Należy przestrzegać zasady, że w obecności maluchów nie należy mówić o sprawach drażliwych dotyczących rodziców czy ich samych. Przekazując drażliwe informacje o dziecku powinniśmy rozpoczynać od omówienia mocnych stron wychowanka a potem komunikować o zaistniałych trudnych sytuacjach wychowawczych czy dydaktycznych.
Jeżeli nie pozwala nam na to czas możemy przekazywać informacje w formie korespondencji w „ zeszycie korespondencji pilnej z rodzicami”. Taka korespondencja oparta na wzajemnej życzliwości, może stać się zaczątkiem pedagogizacji rodziców i ujednolicenia wpływów wychowawczych. Niekiedy doraźne rozmowy popołudniowe i poranne nie wystarczają, czasem potrzebne są rozmowy dłuższe. Dlatego w ramach współpracy indywidualnej z rodzicami wprowadzane są w określone dni miesiąca, w godzinach popołudniowych rozmowy. Do rozmów z rodzicami nauczyciel musi być przygotowany. Musi posługiwać się w dyskusji literaturą z zakresu psychologii, pedagogiki czy medycyny.
Osobista kultura nauczyciela jego rzetelna wiedza i troska o dobro dziecka, ułatwiają kontakty nawet z tymi rodzicami, którzy nie zawsze mają na nie ochotę.

KĄCIK DLA RODZICÓW

Forma ta służy informowaniu rodziców o planowanych działaniach dydaktycznych i wychowawczych w grupie na cały miesiąc Informacje zawierają teksty wierszy i piosenek , które uczą się dzieci .Przekazywane są wiadomości dla rodziców o spotkaniach, zebraniach i zajęciach otwartych.
W kąciku dla rodziców powinny się znaleźć takie informacje jak:
* regulamin przedszkola
* misja przedszkola
* jadłospis
* wystawy prac dzieci

ZAJĘCIA OTWARTE

Zajęcia otwarte to także sposób indywidualnego zbliżania rodziców do problemów wychowania w przedszkolu. Odbywają się one w ustalone dni i godziny na ogół raz na dwa miesiące (najlepiej, żeby o tym zadecydowali rodzice podczas zebrania grupowego na początku roku lub odpowiadając na pytania w ankiecie).
Bardzo ważne są zajęcia podczas których rodzice mogą uczestniczyć w nich. Nauczyciel powinien dyskretnie sugerować włączenie się aktywne rodziców, nie doprowadzając do sytuacji „hospitowania”, obserwacji i kontroli, która zaburzałaby naturalny rytm pracy grupy. Aktywnemu włączeniu się rodziców do zajęć sprzyjają metody: Ruchu Rozwijającego W. Sherborn’e, La Bana, K. Orffa, Pedagogiki zabawy, dramy.
Ważną rolę w współpracy z rodzicami odgrywają uroczystości przedszkolne, które organizowane są już od grupy najmłodszej. W przeprowadzaniu tego rodzaju uroczystości według A. Sawickiej dwie sprawy są niezwykle istotne: by wszystkie dzieci z grupy brały w niej udział, a także by jej organizacja nie spowodowała zmęczenia malców. Wartość uroczystości polega między innymi na tym, że umożliwiają one wyzyskanie różnych form ekspresji dziecięcej. Gdy są planowane wspólnie z dziećmi, przygotowane bez zakłócenia rytmu życia przedszkola, a ich przebieg dostarcza dzieciom radosnych wzruszeń, spełniają pierwszorzędną rolę w wychowaniu estetycznym, w kształtowaniu kultury współżycia z rówieśnikami i dorosłymi.
Częstą formą proponowaną przez nauczyciela są zajęcia warsztatowe. Służą samopoznaniu rodziców i dzieci, rozwojowi poprawnej komunikacji w relacjach rodzice-dziecko, budowaniu pozytywnej samooceny dzieci i rodziców, poznawaniu reguł rządzących kolejnymi etapami rozwoju, wzbudzaniu szacunku dla potrzeb i uczuć dziecka, akceptacji dla trudności i ograniczeń. Zajęci obfitują w różnorakie aktywności powiązane z ruchem, muzyką, śpiewem, tańcem, rysunkiem itp. W formach organizacyjnych przeplata się praca w parach, zespołach, grupie z działaniami indywidualnymi. Takie spotkania służą wzmacnianiu pozytywnych relacji w grupie. Dochodzi do spontanicznych interakcji, wymiany doświadczeń między rodzicami.

UROCZYSTOŚCI

Ważną rolę we współpracy z rodzicami odgrywają uroczystości przedszkolne, które organizowane są już od najmłodszej grupy. W przeprowadzaniu tego rodzaju uroczystości dwie sprawy są niezwykle istotne: by wszystkie dzieci z grupy brały w niej udział , a także by jej organizacja nie spowodowała zmęczenia malców. Wartość uroczystości polega miedzy innymi na tym, że umożliwiają one wykorzystanie różnych form ekspresji dziecięcej, spełniają rolę w wychowaniu estetycznym, w kształtowaniu kultury współżycia z rówieśnikami i dorosłymi.

ZAJĘCIA WARSZTATOWE

Służą samopoznaniu rodziców i dzieci , rozwojowi poprawnej komunikacji w relacjach rodzice –dziecko, budowaniu pozytywnej samooceny dzieci i rodziców , poznaniu reguł rządzących kolejnymi etapami rozwoju , wzbudzaniu szacunku dla potrzeb i uczuć dziecka, akceptacji dla trudności i ograniczeń. Zajęcia takie obfitują w różnorakie aktywności powiązane z ruchem, muzyką ,śpiewem, tańcem, rysunkiem itp.W formach organizacyjnych przeplata się praca w parach, zespołach, grupie, z działaniami indywidualnymi. Takie spotkania służą wzmacnianiu pozytywnych relacji w grupie. Dochodzi do spontanicznych interakcji, wymiany doświadczeń między rodzicami.

ZEBRANIA OGÓLNE

Zebrania te służą załatwieniu spraw dotyczących wszystkich rodziców i z reguły zwołuje się je na początku roku szkolnego. Wtedy to dyrektor przedszkola dokonuje prezentacji wszystkich członków rady pedagogicznej , informuje zebranych o planach wychowawczych i organizacyjnych placówki, o przewidywanych imprezach, przedstawia wszelkie problemy których rozwiązanie wymaga współdziałania rodziców. Zebrań ogólnych nie zwołuje się często. Współpracy z rodzicami lepiej służą zebrania kameralne, w niewielkim i znanym gronie . Na zebraniach ogólnych wybiera się Radę Rodziców.

RADA RODZICÓW

Po rozpoczęciu pracy z grupą przedszkolną wybierani są na wspólnym zebraniu przedstawiciele- reprezentanci rodziców. Rada Rodziców spotyka się nie tylko z nauczycielem , ale cyklicznie organizowane są spotkania z dyrektorem przedszkola, na których omawia się osiągnięcia placówki, sytuację finansową , bieżące potrzeby. Rada Rodziców czynnie włącza się w organizowanie imprez okolicznościowych i wycieczek.
Znaczenie dobrej współpracy z rodzicami.
Podstawą dobrej współpracy przedszkola z rodzicami jest dostrzeżenie w nich przyjaciół i współpartnerów w wychowaniu dziecka. Rodzina i przedszkole to dwa środowiska, które w szczególny sposób oddziałują na dziecko. Skuteczność tego oddziaływania uwarunkowana jest wzajemnym i ścisłym współdziałaniem.
Efekty dobrej współpracy z rodzicami to: • pozyskanie informacji o dziecku, • bliższe poznanie rodziców, • zdobycie wzajemnego zaufania, • zainteresowanie się rodziców problemami przedszkola, • pomoc rodziców na rzecz przedszkola.
Rodzice mogą być aktywnym ogniwem w pracy placówki tylko wszystko zależy od nauczycieli, czy potrafią włączyć rodziców w całokształt działań przedszkola, uwzględnić ich potrzeby, sugestie, zaspokoić oczekiwania. Ogromną rolę przypisuje się nauczycielowi- wychowawcy. Problem ideału nauczyciela- poruszany był często przez pedagogów, psychologów i filozofów.
Wychowawcy to tacy ludzie, którzy mają silną potrzebę bycia z innymi, udzielania im pomocy, darzenia ich sympatią, życzliwością. To ludzie, którzy chcą i potrafią wejść w duszę i serce drugiego człowieka, potrafią być z innym w harmonii i jedności, w zgodzie i przyjaźni. Jest to uczucie jakiejś wspólnoty i jedności duchowej z innymi.
Angażując się w pracę przedszkola rodzice mogą pełnić następujące role: • decydentów- ucząc się nowych umiejętności edukacyjnych i społecznych w środowisku przedszkolnym, • nauczycieli własnych dzieci, • osób pomocnych nauczycielowi i decydentowi placówki, • osób wspomagających przedszkole w czynnościach porządkowo- org.
Budowanie dobrych relacji uwzględniających potrzeby obu stron nie jest procesem łatwym, ani szybkim, jednak przez wypracowanie bliskich i stałych form kontaktu korzyści mogą czerpać obydwie strony.

Nauczyciele:
* Więcej wiedzą o dziecku łatwiej się im pracuje,
* Czują się bezpieczniej wiedzą że ich praca znajduje zrozumienie,
* W trudnych sytuacjach mogą liczyć na współpracę z rodzicami,
* Mają możliwość korekty działań wychowawczych,
* Czują się docenieni, traktowani jak partnerzy,
* Są śmielsi w proszeniu o pomoc i dzielenie się trudnościami

Rodzice:
* Mają więcej informacji o dziecku, lepiej je poznają,
* Czują się bezpiecznie wiedząc, że w każdym momencie spotkają się ze zrozumieniem nauczyciela,
* Czują się ważnymi partnerami w wychowaniu,
* Mają możliwość zwiększenia kompetencji wychowawczych w sytuacjach kryzysowych mogą sprawniej udzielić pomocy dziecku.
Zaangażowanie rodziców w życie placówki nie tylko łączy ich z przedszkolem, ale i ze sobą. Siła tkwi zawsze w zespole. Przeglądu naszych wzajemnych relacji możemy dokonać poprzez ankiety. Wypełniają ją anonimowo nauczyciele i rodzice. Analiza uzyskanych sądów pozwoli nam na opracowanie obrazu naszych relacji oraz pracę nad ich poprawą.


Bibliografia:

Kielar M, Wychowanie w przedszkolu nr 7. 1998.
Management w przedszkolu. RAABE, 1999.
Sawicka A, Współpraca przedszkola z rodzicami, Warszawa 1991.
Suchodolski B, Wychowanie dla przyszłości. W-wa 1968.