Dzieci i rodzice w lekturze "Ten obcy" Ireny Jurgielewiczowej - wykorzystanie metody "jajko"

Zadanie wprowadzające do lekcji (metoda "jajko"), można wykorzystać podczas lekcji, które dotyczą relacji w rodzinie.
Cel zajęć: nakłanianie do refleksji nad sytuacją w rodzinie (również własnej) i przyczynami korzystnych lub niekorzystnych stosunków,

Metoda „Jajko”
Dzień lub dwa przed omawianiem lektury* (realizowaniem tematu), nauczyciel dzieli klasę na zespoły dwuosobowe, tzw. „rodziców”. Z grupy wybrani są również uczniowie, którzy będą pełnili funkcję „ciotek” („wujków”). Tuż przed pierwszą godziną lekcyjną otrzymują surowe lub ugotowane jajka -„dzieci”. Uczniowie otrzymują również krótką instrukcję na temat postępowania:

ZASADY POSTĘPOWANIA Z JAJKIEM - DZIECKIEM
• opiekujcie się swoimi jajkami tak, jakbyście opiekowali się własnym potomstwem;
• kiedy jedno z „rodziców” nie może zajmować się „dzieckiem”, drugi uczeń przejmuje jego obowiązki;
• nie wolno zostawiać „dziecka” bez uwagi na dłużej, niż 15 minut;
• kiedy „rodzice” aktualnie nie mogą zajmować się jajkiem, proszą o pomoc „ciotkę” (uwaga - nie może jednocześnie zajmować się więcej, niż jednym jajkiem i dłużej niż przez 10 minut!);
• można do „dziecka” mówić, karmić je, ubierać, wyprowadzać na krótkie spacery (podczas przerw), przytulać, itp.
• jajko należy przynieść nauczycielowi po zakończeniu ostatnich lekcji;
• nauczyciel sprawdza, czy uczniowie angażują się w realizację zadania;
• starajcie się zapamiętać, co czujecie, gdy sprawujecie opiekę nad jajkiem.

* Wszyscy, uczący w tym dniu w danej klasie, powinni wiedzieć, że uczniowie otrzymają takie zadanie. Jeśli jakiś nauczyciel nie wyrazi zgody na realizację zadania, bo to mogłoby mieć wpływ na tok lekcji, należy o tym powiedzieć dzieciom.


ZARYS KONSPEKTU LEKCJI Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLASY VI

Temat: Dzieci i rodzice w lekturze "Ten obcy" Ireny Jurgielewiczowej

Cel zajęć: nakłanianie do refleksji nad sytuacją w rodzinie (również własnej) i przyczynami korzystnych lub niekorzystnych stosunków, ćwiczenie wypowiedzi kilkuzdaniowej, umiejętność argumentowania i posługiwania się egzemplarzem powieści – wyszukiwanie właściwych fragmentów, wdrażanie do rozwiązywania testów.

I.
1. Rozpoczęcie zajęć.
Sprawdzenie zadania domowego.

Zapisanie tematu lekcji: Dzieci i rodzice w lekturze Ten Obcy Ireny Jurgielewiczowej

2. Sformułowanie problemu: Co decyduje o tym, ze życie w rodzinie układa się dobrze?

II.
3. Nawiązanie do zadania z „jajkiem” - krótka pogadanka na ten temat.

Zapisanie notatki, np. w formie tabeli (zależnie od zespołu klasowego, zredagowanej indywidualnie lub opracowanej wspólnie).
Jak jest w rzeczywistości:
- Kiedy i dlaczego rodzice opiekują się dzieckiem?
- Jacy bywają rodzice?
W jaki sposób zachowywali się "rodzice" biorący udział w doświadczeniu?
- W jaki sposób dbali o to, by dziecko najedzone i ubrane?
- Jak dbali o otoczenie dziecka?
- W jaki sposób zachowywali się wobec dziecka?
- Co czuli, gdy zajmowali się potomstwem?
- Czy starali się zainteresować dziecko czymś pożytecznym
- Czego starali się unikać, by nie narażać dziecka na niebezpieczeństwo?
- Co robili, by potomstwo uczyło się pozytywnych zachowań?

Uwagi podsumowujące:
W jaki sposób zachowywali się doświadczalni "rodzice" w porównaniu z panem Wójcikiem, ojcem Zenka?

(W nawiązaniu do losu Zenka Wójcika, nauczyciel stwierdza, że bardzo często dziecko w rodzinie czuje się samotne, a nawet krzywdzone. Uczniowie powinni poprzeć wniosek odpowiednimi cytatami z powieści. Można przypomnieć dzieciom, do kogo mogą się zgłosić w przypadku kłopotów rodzinnych).

4. Dlaczego Ula nie mogła porozumieć się z tatą? (wnioski z dyskusji można przedstawić przy pomocy meta planu lub w formie tabeli)
- Jak było?
- Jak być powinno?
- Dlaczego nie było tak, jak być powinno?
- Co sprawiło, że pojawiła się szansa na porozumienie? Wnioski *

*Zanim dzieci uzupełnią tę część notatki, proponuje się przeprowadzenie krótkiego ćwiczenia dramowego (ochotnicy zaprezentują scenkę przed klasą): uczniowie przygotowują w grupach trzyosobowych scenkę na temat: Spotkanie z psychologiem.

Zadaniem dzieci jest próba wyobrażenia sobie sytuacji, gdy psycholog udziela porady Uli i jej tacie. W swojej wypowiedzi uczniowie mogą zastosować sformułowania, które znajdą w ramce:

postarajcie się..., zwróćcie uwagę..., na pewno pomoże..., spróbujcie w przyszłości..., powinien pan szczególnie zadbać o to, by..., możesz postarać się być bardziej... będę starała się..., zwrócę uwagę na to, by..., itp.

III.
5. Podsumowanie.
Uczniowie wypowiadają się ustnie na temat: Co jest potrzebne, aby ludzie mogli się porozumieć?

6. Zapisanie zadania domowego
• Dla wszystkich:
Napisz na temat: Co jest potrzebne, aby ludzie mogli się porozumieć?
W wypowiedzi możesz wykorzystać poniższe stwierdzenia: rozmowa, wymiana myśli, otwartość i szczerość, akceptacja i tolerancja, zaufanie, szansa dana drugiemu człowiekowi, wzajemne poznanie, szacunek, podobne doświadczenia, hobby i stosunek do życia, poczucie humoru.
• Dla chętnych:
Który z tematów poruszonych w powieści dotyka spraw szczególnie ważnych w życiu młodych ludzi (np. konflikty w rodzinie, trudna przyjaźń, pierwsze zabawy)? Uzasadnij swoją opinię

7. Zakończenie lekcji.

BIBLIOGRAFIA:
Kruszyńska A., Przygody z lekturą: karty pracy dla uczniów klas 4-6. Warszawa: WSiP, 2008. ISBN 9788302103520
Kruszyńska A., Przygody z lekturą: scenariusze lekcji dla nauczyciela do kart pracy dla uczniów klas 4-6. Warszawa: WSip, 2010, ISBN 9788302112270