Trzy stany skupienia ciał

Podstawa programowa – cele kształcenia – wymagania ogólne

II. Przeprowadzanie doświadczeń i wyciąganie wniosków z otrzymanych wyników.
III. Wskazywanie w otaczającej rzeczywistości przykładów zjawisk opisywanych za pomocą poznanych praw i zależności fizycznych
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
3.Właściwości materii, uczeń:
1) analizuje równice w budowie mikroskopowej ciał stałych, cieczy i gazów
8. Wymagania przekrojowe, uczeń:
1) opisuje przebieg i wynik przeprowadzonego doświadczenia, wyjaśnia rolę użytych przyrządów, wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny;

Konspekt lekcji fizyki w klasie I Gimnazjum

Klasa IG data
Nauczyciel:
Dział programu: Niektóre właściwości fizyczne ciał?
Czas trwania: 45 minut.
Temat: Trzy stany skupienia ciał.

Cele operacyjne:
wiadomości:
A - Uczeń wie jak zademonstrować doświadczenia dotyczące stanów skupienia ciał
B – uczeń rozumie doświadczenia dotyczące stanów skupienia ciał
umiejętności:
C – Uczeń potrafi wymienić stany skupienia ciał i podać ich przykłady z życia codziennego;
C – Uczeń potrafi podać przykłady ciał kruchych, sprężystych i plastycznych;
C – Uczeń potrafi opisać stałość objętości i nieściśliwości cieczy
C – Uczeń potrafi doświadczalnie wykazać ściśliwość i rozprężliwość gazów.
postawy:
- Wdrażanie uczniów do pracy w grupie
- Zwrócenie uwagi na dobrą organizację pracy
- Uzmysłowienie powiązań między przeprowadzonymi doświadczeniami, a obserwacjami z życia codziennego
- Rozwijanie umiejętności myślenia, wyciągania wniosków, analizy
Metody nauczania:
Pogadanka, metoda laboratoryjna - ćwiczenia praktyczne, praca z podręcznikiem, praca z zeszytem przedmiotowo - ćwiczeniowym
Formy pracy:
Praca indywidualna, grupowa
Pomoce:
Podręcznik „Świat fizyki”, zeszyt przedmiotowo - ćwiczeniowy, baloniki, plastelina, strzykawka, kreda, gumki recepturki, naczynia, menzurki, karta pracy I, II, III, IV

Przebieg lekcji:

• Czynności organizacyjne: sprawdzenie obecności
• Kontrola i ocena pracy domowej – praca indywidualna: zadaniem uczniów było przypomnienie wiadomości dotyczących budowy materii– tworzymy notatkę na tablicy, uczniowie robią ją w zeszycie przedmiotowo - ćwiczeniowym
• Nauczyciel podaje temat: „Trzy stany skupienia ciał”.
Temat ten znajduje się w dziale: Niektóre właściwości fizyczne ciał.
• Metoda laboratoryjna – ćwiczenia praktyczne. Nauczyciel przygotowuje uczniów do pracy w grupach. Uczniowie są dzieleni na trzy (cztery) grupy, każda grupa losuje zadanie dla siebie (otrzymuje kartę pracy I, II, III i IV z zadaniem do wykonania). Nauczyciel informuje, że na dzisiejszej lekcji pracować będziemy w grupach wykonując doświadczenia, a następnie to doświadczenie zostanie zaprezentowane przez przedstawiciela grupy klasie. Bezbłędna praca w grupie zostanie nagrodzona plusami, bądź ocenami w zależnie od pracy grupy i prezentacji klasie. Grupa, która jest przygotowana siada na swoich miejscach i zgłasza to przez podniesienie ręki. Należy zwrócić uwagę, aby:
1) słuchać, gdy mówią inni
2) mówić zrozumiale
3) włączać się do rozmowy za zgodą osoby prowadzącej, poprzez podniesienie ręki
4) mówiąc do kogoś, patrzymy na niego
5) nie przeciągamy swoich wypowiedzi

KARTA PRACY I
Masz do dyspozycji: kredę, gumkę recepturkę i plastelinę – przedstaw w jaki sposób możesz pokazać właściwości ciał stałych, podaj przykład zastosowania poszczególnych właściwości. Jak narysować schemat budowy ciał stałych? Wpisz właściwości ciał stałych z przykładami na tablicy i narysuj schemat. Przygotowanie grupy zgłoś przez podniesienie ręki.

KARTA PRACY II
Masz do dyspozycji: balonik, nitkę – przedstaw w jaki sposób możesz pokazać właściwości gazów, podaj przykład zastosowania poszczególnych właściwości. Jak narysować schemat budowy gazów? Wpisz właściwości gazów na tablicy i narysuj schemat. Przygotowanie grupy zgłoś przez podniesienie ręki.

KARTA PRACY III
Masz do dyspozycji: strzykawkę, naczynia i wodę – przedstaw w jaki sposób możesz pokazać właściwości cieczy, podaj przykład zastosowania poszczególnych właściwości. Jak narysować schemat budowy cieczy? Wpisz właściwości cieczy na tablicy i narysuj schemat. Przygotowanie grupy zgłoś przez podniesienie ręki.

KARTA PRACY IV
Masz do dyspozycji: plastelinę, nitkę menzurkę, wodę – przedstaw w jaki sposób możesz pokazać, że zmiana kształtu ciała stałego nie powoduje zmiany jego objętości.

• Prezentacja wyników pracy w grupach – utworzenie notatki i zapisanie jej na stronie 63 zeszytu przedmiotowo – ćwiczeniowego
• Praca z podręcznikiem - praca indywidualna i grupowa– uczniowie otwierają podręcznik: Świat fizyki na stronie 72 i rozwiązują zadanie 1, 2 i 3. uczniowie zapisują rozwiązania zadań na stronie 66 zeszytu przedmiotowo – ćwiczeniowego

Zadanie 1.
Wymień cechę substancji stałych (kruchość, sprężystość czy plastyczność wykorzystywaną podczas:
- rozbijania bloków skalnych w kamieniołomach na mniejsze kamienie,
- napinania łuku,
- rysowania rysunków ołówkiem na kartce papieru,
- wytłaczania z blach elementów karoserii samochodowych,
- wykonywania skoku z trampoliny

Zadanie 2.
Podaj właściwość gazów, którą wykorzystuje się podczas pompowania piłki, pontonu lub dętki rowerowej.

Zadanie 3.
Ustal, czy opony samochodowe napełnione cieczą spełniałyby swoje zadanie.

• Praca z zeszytem przedmiotowo – ćwiczeniowym - praca indywidualna i grupowa – uczniowie rozwiązują zadania 1-6 str. 64/65
Zadanie 1
Dlaczego mało napompowana piłka do siatkówki gorzej się odbija? Jaka cecha piłki o tym decyduje?

Zadanie 2
Na mokrym piasku i świeżym śniegu można obserwować ślady butów i tropy zwierząt. Jaka właściwość mokrego piasku i świeżego śniegu ma tu zastosowanie?

Zadanie 3
Garncarz wykonuje garnki z mokrej gliny, a następnie umieszcza je w gorącym piecu. Jaka cecha gliny wykorzystana jest podczas wykonywania garnków na kole garncarskim? Jaką cechę posiada gotowy garnek po wyjęciu z pieca?

Zadanie 4
Uzupełnij tabelkę dotyczącą właściwości ciał w trzech stanach skupienia, wpisując do odpowiedniej rubryki słowo „łatwo” lub „trudno”

Stan skupienia Czy łatwo zmienić
kształt objętość
stały
ciekły
gazowy

Zadanie 5
Dlaczego do skoków bungee nie używa się liny stalowej?

Zadanie 6
W składzie drewna opałowego można przeczytać:
1 metr przestrzenny drewna – 120 zł
Jak sądzisz, dlaczego cena nie jest podana dla 1 m³, tylko dla „jednego metra przestrzennego”? Co może oznaczać ta nazwa?

• Praca domowa: wykonaj doświadczenie ćw. str. 65, oraz zadanie 1.2 str.66.
Dla chętnych: Jaki jest jeszcze jeden stan skupienia substancji (nie omawiany na lekcji). Podaj na ten temat dodatkowe informacje (zastosowanie, ciekawostki)

• Podsumowanie – na ile zmieniła się Wasza wiedza wstępna po dzisiejszej lekcji?
Odszukanie odpowiedzi na pytania znajdujące się na stronie 63 zeszytu przedmiotowo – ćwiczeniowego. Odpowiedzi ustne uczniów. Praca indywidualna i grupowa
- w jakich stanach skupienia występują ciała w przyrodzie?
- jakie cechy posiadają ciała stałe? Czy zmiana kształtu ciała stałego powoduje zmianę jego objętości?
- Wyjaśnij, na czym polegają właściwości ciał stałych:
- kruchość,
- sprężystość,
- plastyczność.
Podaj przykłady ciał posiadających takie właściwości. Czy te właściwości ciał stałych są cechami danej substancji?
- Jakie mają wspólne cechy i czym różnią się ciecze i gazy?