Scenariusz zajęć z wierszami J. Ratajczaka - kl. 3

TEMAT: Świat zaczarowany Józefa Ratajczaka.

Główny cel lekcji: Ukierunkowanie obserwacji i refleksji ucznia na to, jak ukształtowane są utwory poetyckie.

Cele operacyjne:
Uczeń:
• Rozumie tekst poetycki,
• Odczuwa fikcyjność świata przedstawionego,
• Zauważa rolę epitetów w konstruowaniu obrazów poetyckich (bez terminologii),
• Tworzy ilustrację tekstu,
• Odczuwa „muzyczność utworu” w warstwie słownej i rytmicznej.

Pomoce: tomik wierszy Józefa Ratajczaka „Ziarenka maku”, teksty trzech wierszy powielone dla każdego ucznia.

Przebieg zajęć:

1. Czynności wstępne, powitanie gości.
2. Zapisanie pytania kluczowego: Kiedy rodzi się poeta? Uzupełnione cytatem z wiersza J. Ratajczaka. (zał. 1).
3. Krótka informacja o autorze i lekturze.
4. Nauczyciel czyta dwukrotnie tekst wiersza „Nad stawem”. Wspólne szukanie odpowiedzi na pytanie, jakie dwa drzewa pojawiają się w utworze (analiza treści).
5. Dzieci otrzymują odbitki tekstu. Podkreślają:
- kolorem czerwonym wersy odnoszące się do obu drzew,
- kolorem zielonym wersy mówiące o drzewie prawdziwym,
- kolorem niebieskim – fragmenty na temat odbicia drzewa.
6. Nauczyciel rysuje schemat na tablicy. Uwagi dzieci na temat rozłożenia kolorów w wierszu. Próba zastanowienia się, czy jest to układ przypadkowy, czy jest to zamierzona, przemyślana konstrukcja (lustro).
7. Uczniowie otrzymują teksty wiersza pt. „Ulewa”. Czytają je samodzielnie.
8. Wspólne tłumaczenie niezrozumiałych wyrazów.
9. Wyszukiwanie i podkreślanie w tekście wyrazów związanych z dźwiękami.
10. Próba formułowania odpowiedzi na pytania:
- Dlaczego w wierszu jest tak dużo tych słów?
- Jakimi zmysłami możemy odczuwać deszcz?
- Jakimi zmysłami odbiera ulewę osoba mówiąca w wierszu? Dlaczego właśnie takimi?
11. Czytanie wiersza w sposób naśladujący rytm padającego deszczu, z towarzyszeniem stukania opuszkami palców o blat ławki.
12. Uczniowie otrzymują odbitki tekstu pt. „Zielony wiersz”. Nauczyciel czyta głośno.
13. Uczniowie:
- zamalowują zieloną kredką przymiotnik „zielony”(różne jego formy),
- podają znaczenia słowa „korona”,
- wskazują w pierwszej zwrotce przedmioty, które rzeczywiście mogą być zielone, oraz wskazują, które zestawienie z kolorem zielonym jest nietypowe.
14. Podanie zadania domowego. Uczniowie otrzymują rysunki przedstawiające chłopca. Ich zadaniem jest dokończenie rysunku tak, aby był ilustracją „Zielonego wiersza”, oraz wklejenie rysunku i tekstów wierszy do zeszytu.
15. Podsumowanie lekcji z wykorzystaniem cytatu z wiersza poety (zał.2).


Załącznik 1

„Nad kołyską poety” Józef Ratajczak

Kiedy już księżyc nie płynie po niebie,
lecz w srebrnej zbroi chodzi –
poeta się rodzi
w tobie, koło ciebie.

Załącznik 2

„Pożegnanie baśni” Józef Ratajczak

Jeśli już zaczniesz
wszystko widzieć wyraźnie,
blask od cienia
odróżnisz
odejdą baśnie,
by nigdy nie wrócić.
Zwierzęta mówić przestaną
czary odlecą z przedmiotów,
wieloryb się zmieni w butelkę tranu,
a słońce w kroplę potu.