Muzyka w przedszkolu

Muzyka w życiu człowieka pełni zasadniczą rolę. Towarzyszy mu przez całe jego życie. Często obcujemy z nią nie zdając sobie z tego w pełni świadomości. Muzyka dla człowieka może być źródłem radości i smutku, zadowolenia, zadumy nad sensem życia, refleksji i goryczy. Zawsze też towarzyszy człowiekowi w czasie pracy, nauki, zabawy. Aktywność muzyczna w przedszkolu ma na celu rozwinięcie w dzieciach przede wszystkim dyspozycji twórczych, umożliwienie im dzięki odpowiednim zabiegom wychowawczo-pedagogicznym kształtowanie nawyków i potrzeb rozkoszowania się kulturą muzyczną, współdziałania w formowaniu szczególnie cennych cech osobowości, takich jak pomysłowość, fantazja, zdolności twórcze, wyobraźnia, samodzielność, zaradność, zdyscyplinowanie, skłonność do utrzymywania więzi społecznych, wrażliwość emocjonalna, potrzeba ładu, systematyczność, moralność itp. W wieku przedszkolnym dziecka pojawiają się niemal wszystkie elementy charakterystyczne dla struktury zdolności muzycznych człowieka dojrzałego. Prawidłowy rozwój tych zdolności zależy od umiejętności takiego ukierunkowania pracy nad umuzykalnieniem, aby kontakt ze światem dźwięków wpływał na stopniowe zwiększanie wrażliwości słuchowej, kształtował umiejętność przeżywania muzyki, wytwarzał trwałe zainteresowania i nawyki niezbędne dla przyszłego odbiorcy, a niekiedy i współtwórcy kultury muzycznej. Przeglądając literaturę muzyczną przekonujemy się, że żadna ze sztuk nie daje tyle możliwości rozwijania zdolności twórczych, jak właśnie muzyka. Operuje ona nie tylko dźwiękiem lecz i słowem, tańcem, ruchem, wizją. Literatura ta szczególnie podkreśla wpływ zajęć umuzykalniających na rozwój słuchu muzycznego, poczucia rytmu, rozwój wyobraźni, zainteresowań oraz zdolności. Celem prowadzenia zajęć muzycznych w przedszkolu jest podtrzymanie tych zainteresowań, rozbudzanie nowych kontaktów z dźwiękiem oraz umożliwianie dziecku znajdowania przyjemności i satysfakcji w tych kontaktach. Muzykowanie uczy pokonywać trudności, wzbudza szacunek do pracy. Słuchanie pięknych utworów muzycznych, piosenek oprócz oddziaływania na uczucia estetyczne dziecka dostarcza wzorów właściwego postępowania, czyni bardziej wrażliwym na krzywdę innych, zachęca do naśladowania pozytywnego zachowania, wyrabia krytycyzm w stosunku do zachowań negatywnych. Zajęcia muzyczne w przedszkolu kształcą wiele dyspozycji typu intelektualnego: intensywność i podzielność uwagi, niezawodną reakcję na bodźce i dokładność spostrzegania, sprawną pamięć, procesy porównania i analizy, indywidualną wyobraźnię, społeczne zachowania, gotowość twórczych rozwiązań. Bardzo ważną rolą zajęć umuzykalniających jest to, że mają one wpływ na rozwój słuchu, mowy i myślenia dzieci. Poprzez ćwiczenia ortofoniczne i emisyjne oparte na tekście melodii piosenek oraz drobnych tekstów literatury dziecięcej istnieje możliwość kształcenia prawidłowej wymowy, poprawności w wypowiadaniu głosek, umiejętnego gospodarowania głosem. Wykonywanie rytmów i prostych tematów rytmicznych na instrumentach nie melodycznych wpływa na kształtowanie procesu analizy i syntezy słuchowej. Realizacja zadań wymaga zachowania korelacji treści z innymi działami programu jak: wychowanie umysłowe, plastyczne, zdrowotne. Wpływa to na atrakcyjność zajęć umuzykalniających i wszechstronny rozwój dzieci. Bardzo ważna jest więc rola nauczyciela, który powinien stymulować rozwój umiejętności muzycznych. Stosowanie zabaw muzycznych, muzycznych gier dydaktycznych może w dużym stopniu uatrakcyjnić zajęcia, pobudzić aktywność muzyczną, stymulować ją. Możliwie jak najczęściej należy wykorzystywać przeżycia dziecka związane z akustycznym odbiorem rzeczywistości, odtwarzać je w zabawie. Większość dzieci pierwszy świadomy kontakt z muzyką nawiązuje dopiero w przedszkolu. Zatem przed nauczycielką przedszkola postawione jest piękne, ale trudne zadanie – wprowadzenia dzieci w świat muzyki. Jest to kolejny etap kształtowania i doskonalenia wrażliwości dziecka, który rozpoczął się już z chwilą przyjścia na świat. Od wychowawcy zależy więc, w jakim kierunku zmierzać będzie rozwój muzyczny dziecka, jak wykształci się jego aparat głosowy oraz to, czy dziecko w przyszłości polubi muzykę i czy będzie się nią interesować. Wychowawca nie musi mieć specjalnego wykształcenia muzycznego. Wystarczy, że „rozbudzi drzemiącego w dziecku muzyka, rozwijając u niego zamiłowanie do słuchania i wytwarzania dźwięków” (Podolska, 1979, s. 9)