Współpraca przedszkola z domem rodzinnym

W ostatnich dziesiątkach lat upowszechnił się pogląd, że właściwe wyniki wychowawcze warunkuje zgodność oddziaływań wychowania instytucjonalnego i naturalnego, zmierzających do tych samych celów.
J. Szczepański uważa, że „trzeba dążyć do harmonizowania kształcenia w rodzinie z kształceniem w przedszkolu (…).Rodzice powinni wiedzieć jakie są formy kształcenia przedszkolnego, aby swoje nauczanie i wychowanie prowadzili w sposób nie czyniący przełomu”. Wśród środowisk wychowawczych naturalnie rodzina ma szczególne znaczenie w rozwoju i wychowaniu dzieci w okresie wczesnego dzieciństwa. Wyżej wymieniony autor uznaje rodzinę za bardzo ważną, niezastąpioną, pierwszą instytucję wychowawczą. „…Każda rodzina bez względu na to, czy zdaje sobie sprawę, czy też nie, stwarza podstawy przyszłego rozwoju osobowości dziecka. Wiele więc zależy od tego, czy rodzice są do tych funkcji przygotowani, czy też nie. Czy chcą i mogą te funkcje wykonywać świadomie, celowo i efektywnie „ Stąd też wynika konieczność stałej i bliskiej współpracy przedszkola z rodzicami.
Przygotowanie dziecka do podjęcia nauki w szkole, ale także do życia jest celem, do którego prowadzą wspólne działania rodziców i wychowawców.
Współpraca z rodzicami wynika z konieczności niesienia pomocy rodzinie w spełnianiu jej funkcji wychowawczych oraz potrzeby ujednolicenia kierunku wpływów przedszkola i domu. Zakres tej współpracy obejmuje:
• Starania o zapewnienie warunków prawidłowego rozwoju dziecka;
• Inicjowanie poczynań pedagogicznych rodziców;
• Oddziaływanie na postawy rodzicielskie;
• Podnoszenie kultury pedagogicznej i poszerzenia wiedzy rodziców o rozwoju i wychowaniu w okresie dzieciństwa;
• Pomoc rodziców w ulepszaniu warunków przedszkola.

Współpracy przedszkola z domem rodzinnym powinna towarzyszyć troska
o przyszłe losy dziecka, o zaspokojenie jego aktualnych potrzeb i o jego wychowanie. Przedszkole musi dołożyć starań , aby rodzice stali się jego sojusznikami w sprawach zdrowia i bezpieczeństwa dzieci. Zadaniem przedszkola jest wzmacnianie uczuciowych więzi między dzieckiem a jego rodzicami, budzenie zainteresowań rodziców światem dziecięcych przeżyć, a więc także tym wszystkim co dzieje się w przedszkolu, a wprowadza dziecko w życie społeczne , kształtuje postawy jego charakteru, wzbudza zaciekawienie przyrodą, sztuką, pobudza wyobraźnię i potrzebę tworzenia.
Stosowane w przedszkolu różne formy współpracy z rodzicami wypełniają różnorodne treści, zależnie od potrzeb danego środowiska, usytuowania placówki, charakteru pracy zawodowej rodziców, ich wykształcenia, zainteresowań.
Głównymi formami współpracy z rodzicami są :
• Kontakty indywidualne
• Kącik dla rodziców
• Zabrania grupowe
• Zebrania ogólne
• Rada rodziców

Kontakty indywidualne
Wiele jest powodów, by pracę z poszczególnymi rodzicami traktować jako formę podstawową. Przede wszystkim rodzice chętnie rozmawiają o swoim dziecku, istnieje więc naturalna motywacja ich kontaktu z nauczycielką. Chętniej rozmawiają bez świadków. Nauczycielka ze swej strony może tylko na tej drodze rozwiązywać sprawy odnoszące się tylko do danego dziecka. Ponadto udane kontakty indywidualne są największym źródłem zaufania rodziców do przedszkola, co ogromnie ułatwia rozwijanie form również zespołowej współpracy. W kontaktach indywidualnych uzyskuje się informacje o dziecku, o jego dotychczasowym rozwoju, aktualnych problemach wychowawczych i zdrowotnych. W atmosferze zaufania, życzliwości i dyskrecji nauczycielki zjawia się szansa uzyskania pewnego wpływu na sytuację w rodzinie, o ile zachodziłaby potrzeba korekty w tym zakresie. Swój stosunek do dziecka rodzice mogą czasami zobaczyć w zupełnie nowym świetle, gdy nauczycielka przekaże im swoje spostrzeżenia. Indywidualne kontakty z rodzicami częściej doprowadzają do tego, że przestają oni lekceważyć objawy rozpoczynającej się u dziecka choroby. Bez bliskich, indywidualnych kontaktów z rodzicami przedszkole nie mogłoby pełnić swojej funkcji profilaktycznej. Również ścisłej współpracy z rodzicami wymaga wyrównywanie wszelkich nieprawidłowości i dysharmonii we wszystkich sferach rozwoju dziecka.
Pierwsze kontakty z poszczególnymi rodzicami nawiązuje dyrektor przedszkola w czasie zapisu dziecka. Już sama karta zgłoszenia daje powód do rozmowy. Codzienne chociaż krótkie spotkania rano i po południu, gdy rodzice odprowadzają dziecko i po nie przychodzą, zawsze są okazją aby to czy owo załatwić, zapytać. Pożądane jest by chociaż raz w tygodniu nauczycielka miała dyżur, gdyż wtedy rodzice w określonych godzinach mogą przyjść do niej na rozmowę, niektórzy przychodzą z własnej inicjatywy, inni są zapraszani.

Kącik dla rodziców
Jeśli przedszkole nie dysponuje oddzielnym pomieszczeniem, dobrze jest wydzielić miejsce np.w holu, gdzie rodzice i inne osoby przychodzące po dziecko mogą przebywać nieco dłużej. Już samo urządzenie takiego miejsca powinno akcentować gotowość współpracy i partnerstwa z rodzicami. W kąciku można się zatrzymać, posiedzieć, na ścianach wiszą tablice z informacjami, podane są godziny przyjęć dyrektora, dyżury nauczycielek, terminy różnych zebrań. Rodzice mogą zapoznać się z jadłospisem na dany tydzień. Można zapoznać rodziców z rozkładem dnia w przedszkolu ilustrując jego tok kolejnymi zdjęciami w czasie ich zabaw spontanicznych i organizowanych, zajęć indywidualnych i grupowych, czynności samoobsługowych. W kąciku można informować o książkach, które warto dziecku kupić i poczytać. Przede wszystkim jednak należy się rodzicom prezentacja dziecięcego dorobku świadczącego o postępującym, ogólnym rozwoju dziecka. W kąciku powinno być miejsce na stalą ekspozycję często zmienianych rysunków, malowanek. Powinna istnieć możliwość umieszczania na półeczkach ulepianek, wycinanek przestrzennych, prac z materiałów różnorodnych. Od czasu do czasu dzieci mogłyby robić coś specjalnie do kącika rodziców, np. namalować portret mamy, taty, babci lub dziadka, opowiedzieć rysunkiem „ co wczoraj robiłem(am) w ogrodzie”, „co chcę dostać na gwiazdkę”. Każda grupa dzieci powinna mieć swoją przestrzeń wystawową.

Zebrania grupowe
Mają tę zaletę, że odbywają się w małym gronie osób zainteresowanych problemami odniesionymi do tej a nie innej grupy dzieci w danym wieku. Cel tych zebrań, tak jak i cel spotkań indywidualnych jest podobny – zachęcić rodziców do obcowania, obserwowania i zrozumienia dziecka, poznać postawy rodzicielskie, ich poglądy na wychowanie, także podsuwać sposoby postępowania z dzieckiem w określonych sytuacjach. Tematyka zebrań grupowych wynika z bieżącej pracy z dziećmi i indywidualnych spotkań z rodzicami, ale także planujemy tematy pogadanek i dyskusji, przez które pragniemy pewne problemy wiążące się z realizacją programu potraktować nieco wnikliwiej. Sposoby prowadzenia zebrań mogą być różnorodne. Po omówieniu spraw bieżących może nastąpić pogadanka albo dyskusja na wybrany temat. Z takiej dyskusji nauczycielka wiele dowiaduje się o konkretnej rodzinie jako środowisku wychowawczym. Tematem do dyskusji może być problem nagród i kar, obowiązków domowych i usamodzielniania dziecka, roli zabawy w jego życiu. Chcąc sprawić, aby rodzice poświęcali swojemu dziecku więcej czasu, trzeba im wskazać jak dorośli mogą wspólnie z dzieckiem wypełnić ten czas. Można więc poświęcić niekiedy część zebrania na zapoznanie rodziców z dziecięcymi piosenkami, z zabawami przy śpiewie.
Wiedza pedagogiczna odkrywa przed rodzicami świat dziecięcych przeżyć, który tak często umyka z pola uwagi dorosłych, ale kto go dostrzeże, ma dane, aby zawrzeć ze swoim dzieckiem trwałą przyjaźń.

Zajęcia otwarte dla rodziców
Zajęcia otwarte to forma umożliwiająca rodzicom obserwowanie swojego dziecka w czasie zabaw i zajęć w gronie rówieśników. Istnieje przekonanie, że szczególnie wartościowe jest zaproszenie rodziców do przedszkola na zajęcia organizowane z całą grupą dzieci w godzinach przedpołudniowych. Można wówczas, czyniąc to w sposób nie nużący rodziców i dzieci, krótko, jasno i zwięźle powiedzieć o wartościach wychowawczych tego, co wykonują w danej chwili dzieci. Zrozumieniu intencji naszych działań pedagogicznych na pewno pomoże rodzicom informacja, że wesoła zabawa polegająca na chwytaniu palcami papierowych kulek jest ćwiczeniem przeciwko płaskostopiu. Na tak zaplanowane zajęcie otwarte nie powinno przychodzić więcej niż 3-5 osób. Można tę liczbę zwiększyć gdy zajęcia odbywają się w ogrodzie. Więcej osób może być obecnych podczas rytmiki czy gimnastyki, jeśli odbywają się one w oddzielnej sali. Wszyscy rodzice powinni mieć możliwość zobaczenia swojego dziecka podczas zajęć w przedszkolu chociaż jeden raz w roku. Dlatego też przez zajęcia otwarte niekoniecznie trzeba rozumieć zajęcia organizowane z całą grupą. Nauczycielce zależy czasem, aby rodzice zobaczyli swoje dziecko przy posiłku, w szatni czy w czasie zabawy. Możliwość obserwowania swojego dziecka w przedszkolu mają także rodzice podczas uroczystości przedszkolnych, takich jak: Dzień Matki, Dzień Babci i Dziadka i innych, na które zapraszani są nie tylko rodzice, ale i inne osoby z rodziny dziecka. Pogodna atmosfera tych spotkań, towarzyszący im pogodny nastrój, w wielu przypadkach zapoczątkowują porozumienie pedagogów przedszkolnych z domem rodzinnym dziecka.

Zebrania ogólne
Na ogół zebrania ogólne składają się z dwóch części. W pierwszej części uczestniczą wszyscy zebrani, zaś na drugą rozchodzą się do poszczególnych oddziałów. Zebrania te służą załatwianiu spraw dotyczących wszystkich rodziców i z reguły zwołuje się je na początku roku szkolnego. Rodzice powinni wyjść z zebrania zorientowani w oczekiwaniach przedszkola, zmierzających do zaspokojenia najważniejszych potrzeb dziecka. Przedstawiony na zebraniu rejestr potrzeb pozwoli rodzicom, zależnie od własnych kompetencji, umiejętności i możliwości, zadeklarować określoną pomoc. Zebrań ogólnych nie zwołuje się często. Współpracy z rodzicami lepiej służą zebrania kameralne w niewielkim, zgranym gronie. Ogólne zebrania otwierają i zamykają rok szkolny, są zwoływane z okazji organizacji większych imprez, bądź spraw tego wymagających.

Rada rodziców
Rada rodziców jest społecznym organem reprezentującym wszystkich rodzi¬ców przedszkolaków. Współpracuje z dyrektorem przedszkola i radą pedagogiczną.
Pierwsze zebranie rady rodziców zwołuje dyrektor szkoły w terminie do 15 września danego roku szkolnego.
Pierwsze zebranie rady rodziców otwiera dyrektor przedszkola i przewodniczy mu do czasu wybrania przewodniczącego.
Wieloletnie doświadczenia wskazują jak bardzo rada pomocna jest na każdym froncie działania instytucji wychowania przedszkolnego, dlatego przedszkole czyni wiele starań, aby pozyskać do pracy w tej organizacji ludzi aktywnych, pełnych inwencji, oddanych dzieciom.

Przedszkole i dom rodzinny to dwa najważniejsze dla dziecka światy. Nikt nie zaprzeczy, że dla prawidłowego rozwoju dziecka niezbędna jest miłość i poczucie bezpieczeństwa płynące z rodziny. Rodzice są dla małych dzieci najważniejszymi osobami i mają decydujący wpływ na ich rozwój. Przedszkole może wspomagać, współpracować lub kompensować braki w opiece rodzicielskiej. „ Obie strony wciąż wiele dzieli, obie strony potrzebują wiedzy, umiejętności i okazji, aby mogły zbliżyć się do siebie. Im jednak większą uzyskamy zgodność systemów wychowawczych między tym, jaki reprezentujemy w przedszkolu, a tym, który realizują rodzice w domu, tym bardziej spójny i tym lepszy będzie rozwój dziecka”.




Literatura:
1. J. Szczepański, Elementarne pojęcie socjologii, Warszawa 1970 r.
2. J. Szczepański , Refleksje nad oświatą, PWN, Warszawa 1973 r.
3. M. Dmochowska, M. Dunin- Wąsowicz, Wychowanie w rodzinie i w przedszkolu, WSiP, Warszawa 1978 r.
4. M. Rościszowska – Woźniak, Menagement w przedszkolu, RAABE, Warszawa 1998 r.