Dopalacze - wypalacze

DOPALACZE - WYPALACZE
1. Czym są dopalacze?
Dopalacze (ang. smarts, legal highs, herbal high, boostres) – wyrażenie potoczne, służące określeniu substancji o działaniu psychoaktywnym i narkotycznym. Nazywane są zamiennikami
narkotyków, gdyż ich działanie jest zbliżone do prawdziwych środków odurzających i halucynogennych.
2. Designer drugs – projektowane narkotyki.
Projektowane narkotyki tzn. o składzie opracowywanym i ciągle
zmienianym tak, aby obejść obowiązujące prawo i sprzedać legalnie
specyfiki, które powinny być objęte ścisłą kontrolą.

Dopalacze „naśladują” oddziaływania na układ nerwowy zdelegalizowanych narkotyków. wprowadzają w stan odurzenia, euforii
 wzmagają halucynacje
 powodują zaburzenia neurologiczne zaburzenia ze strony układu oddechowego zaburzenia ze strony układu pokarmowego, zaburzenia ze strony układu krążenia

Podobne mózgowe mechanizmy działania dopalaczy powodują:
trudne w leczeniu uzależnienie
wyniszczenie tkanki nerwowej
stwarzanie zagrożenia życia własnego i innych

3. Wpływ narkotyków na układ nerwowy.
Narkotyki (opiaty, morfina, heroina, amfetamina, kokaina) zaburzają funkcjonowanie układu nerwowego, a tym samym kształt myśli, emocji i zakres aktywności, ponieważ wpływają pośrednio lub bezpośrednio na mechanizmy transmisji (wydzielania, oddziaływania, dezaktywowania) trzech neuroprzekaźników, które regulują wiele funkcji psychicznych naszego organizmu.

4.Monoaminowe mechanizmy
Nauroprzekaźniki - związki chemiczne uwalniane przez dane neurony (komórki nerwowe), zmieniające aktywność innych neuronów, należące do monoamin:
serotonina
noradrenalina
dopamina
serotonina – wykazuje ważną rolę dla czucia bólowego, reguluje nastrój, rytm snu i czuwania, wpływa na pamięć;
noradrenalina – odpowiedzialna jest za naszą aktywność, czujność, uwagę, aspekt pobudzeniowy systemu nerwowego;
dopamina – odgrywa rolę w tzw. układzie nagrody, czyli zespole połączonych funkcjonalnie struktur, których zwiększona aktywność wiąże się z odczuwaniem przyjemności. Bodźce, sytuacje, zdarzenia, które sprawiają nam wiele przyjemności (bo są niespodziewane, niecierpliwie wyczekiwane) powodują wzrost stężenia dopaminy w organizmie.

5.Dopalacze a prawo.
Substancje zawarte w oferowanych w sprzedaży preparatach mogą należeć do listy zakazanych – oznacza to, że traktowane są przez organy ścigania jak narkotyki.
W odniesieniu do takich środków prawo polskie zakazuje:
posiadania oraz wprowadzania do obrotu
przywozu, wywozu, wewnątrzwspólnotowego nabycia, dostawy lub przewozu przez terytorium RP lub terytorium innego państwa
wprowadzenie ich do obrotu albo uczestniczenie w obrocie takimi produktami
udzielenie takich produktów innej osobie, a także ułatwiania albo umożliwianie ich użycia albo nakłanianie do użycia
prowadzenie reklamy lub promowanie produktów
wytwarzanie, przetwarzanie i przerabianie produktów.
Nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 8 października 2010r., zakazuje m.in. wytwarzania i wprowadzania do obrotu w Polsce jakichkolwiek substancji (niezależnie od ich stanu fizycznego i źródła pochodzenia, w tym roślin i grzybów oraz ich części) lub produktów, które mogą być używane jako środki odurzające lub substancje psychotropowe, czyli tzw. środków zastępczych (którymi określono dopalacze).

6. Rola SANEPIDU w walce z dopalaczami.
1.Decyzję w zakresie zakazu wytwarzania i wprowadzania do obrotu oraz wycofania z obrotu środków zastępczych podejmują właściwi państwowi inspektorzy sanitarni.
2. Złamanie tego zakazu nie jest obwarowane sankcją karną. Przewidziana jest w tym zakresie odpowiedzialność administracyjna. Właściwi państwowi inspektorzy sanitarni będą mogli nakładać na osoby niestosujące się do zakazu karę pieniężną w wysokości od 20 tysięcy zł. do 1 mln.
3. Wraz z wymierzeniem kary pieniężnej właściwy organ nakaże ukaranemu zniszczenie będących w jego posiadaniu środków zastępczych.
4. W przypadku podejrzenia, że produkt stwarza zagrożenie dla życia lub zdrowia, sanepid może na czas 18 miesięcy kontroli wstrzymać jego wytwarzanie a ostatecznie zakazać, gdyby okazało się że zawiera substancje zakazane do użytku w Polsce.
Przepisy zakazują też jakiejkolwiek reklamy dopalaczy.

7. Mity i prawda o dopalaczach.
Mit 1. – „dopalacze jako bezpieczna alternatywa dla narkotyków” – NIE!!!

Brak naukowych badań nad bezpieczeństwem ich stosowania, wręcz przeciwnie, coraz więcej dowodów na ujemny wpływ.
Mit 2. – „dopalacze są wyrobami
kolekcjonerskimi”
Skąd więc adnotacja – nie do spożycia przez ludzi???
Mit 3. – „poza tabletkami imprezowymi dopalacze to w większości zioła lub ich mieszanki od setek lat wykorzystywane w obrzędach religijnych, same zioła bez chemii”
Wiele mieszanek ziołowych ma dodatek syntetycznych substancji psychoaktywnych
Nie zbadane jeszcze reakcje z innymi substancjami chemicznymi, w tym lekami, alkoholem, stanowią potencjalne zagrożenie dla użytkownika
Istnieją doniesienia o nasileniu/indukcji chorób psychicznych czy napadów drgawkowych po użyciu dopalaczy
8. RODZAJE DOPALACZY

Substancje syntetyczne:
1. BZP (N – benzylopiperazyna) – substancja syntetyczna należąca
do pochodnych piperazyny.
Forma: biały proszek (tabletki, kapsułki) lub jasna żółto – zielona ciecz.
Działanie: działa stymulująco na OUN, podobnie do objawów występujących po zażyciu amfetaminy lub metamfetaminy, ale dziesięciokrotnie słabszych.
Skutki: częstoskurcz serca, nadciśnienie. Przy dawkach pomiędzy 75 mg a 150 mg powoduje pobudzenie, euforię, zwiększa czujność, poprawia samopoczucie, powoduje samozadowolenie, efekty negatywne, takie jak: poczucie niepokoju, wymioty, bóle głowy, kłopoty ze snem, dezorientację oraz poczucie załamania. zmniejszenie źrenic, suchość w gardle, problemy z oddawaniem moczu.
Wg prawa: substancja objęta kontrolą zgodnie z Ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii ( z 8 maja 2009r. Dz.U. z 2009r. Nr 63, poz. 520)

2. TFMPP (3-trifluorometylofenylopiperazyna) – substancja syntetyczna o działaniu psychoaktywnym i stymulującym, używana jako legalny zamiennik amfetaminy.
Forma: biały proszek; występuje w połączeniu z BZP w postaci tabletek lub kapsułek.
Działanie: wraz z BZP stymuluje OUN. Efekt zażycia jest podobny do objawów występujących po LSD zmieszanym z amfetaminą, a jego intensywność zależy od dawki.
Skutki: odwodnienie, przyspieszenie tętna, bezsenność, niepokój, mdłości i wymioty, bóle mięśni i głowy, drgawki, okresowa impotencja, rzadziej psychozy. Ciężko stwierdzić jednoznacznie które z tych efektów są spowodowane samym TFMPP.
Wg prawa: substancja objęta kontrolą w Danii, Szwecji, Grecji, Chorwacji, Nowej Zelandii.

3. JWH-018 (naftalen-1-ylo(1-pentylindol-3-ylo)metanon) – substancja syntetyczna z rodziny kanabinoidów.
Forma: grudkowata, twarda, lepka substancja przypominająca wyglądem haszysz. Jej kolor przyjmuje odcienie brązu w zależności od stężenia lub metody przygotowania (krystalizacja, rozdrobnienie). Najczęściej jest dodawana do mieszanek ziołowych. Pochodzi z Chin
Działanie: jej działanie jest zbliżone do marihuany i haszyszu.
Skutki: wzrost ciśnienia krwi, przekrwienie gałek ocznych, zaburzenia koordynacji ruchowej, zaburzenia uwagi, wysuszenie śluzówek, przyspieszone tętno, zawroty głowy, apatia, dekoncentracja, lęki.
Wg prawa: w Polsce substancja ta została objęta kontrolą

4. Mefedron –subst. syntetyczna, pochodna katynonu. Stosowany jako stymulant i empatogen (wyzwala empatię i zdolność wczuwania się w sytuację innych).
Forma: biały proszek rozpuszczalny w wodzie, tabletki, kapsułki.
Działanie: pobudzenie, euforia, otwartość, podniecenie, gonitwa myśli, rozszerzenie źrenic, rumieńce na twarzy, drżenie rąk, gęsia skórka, pocenie, zmiany temperatury ciała, podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi, zaburzenia rytmu serca, silne pragnienie przyjęcia kolejnej dawki, szczękościsk, ból i krwawienie przy aplikacji donosowej, przejściowa utrata pamięci krótkotrwałej, halucynacje, nudności, wymioty, kłopoty z krążeniem krwi, wysypka, uczucie niepokoju, paranoja, nadpobudliwość i urojenia.
Wg prawa: od 25 czerwca 2010 r.znalazł się w wykazie substancji objętych kontrolą.

Substancje naturalne:
1. Mieszanki ziołowe
Forma: susz roślinny, często aromatyzowany, skręty.
Działanie: efekty jak po zażyciu konopi, w zależności od nastroju i indywidualnych cech organizmu wywołuje stan euforii, stymuluje lub działa uspokajająco i relaksująco.
Skutki: bóle głowy, bóle w okolicy klatki piersiowej, płytki oddech, znużenie, brak chęci do działania, problemy ze skupieniem uwagi, lęki.

2. Szałwia wieszcza – roślina o silnym działaniu halucynogennym, w stanie naturalnym występuje w Meksyku na wys. 300 – 1800 m.n.p.m.Zawiera alkaloid – salvinosin.
Forma: susz roślinny, skręty, ekstrakt.
Działanie: zależy od indywidualnych predyspozycji organizmu, dawki i nastroju. Działa krótko i intensywnie. Najczęściej się ją pali. Efekt działania odczuwany jest do kilkudziesięciu minut. Po zażyciu doustnym – dłużej.
Skutki: ataki szału, koszmarne halucynacje, urojenia, niekontrolowanie swoich czynów, co może spowodować wypadek, uszkodzenie ciała.
Wg prawa: w Polsce została objęta kontrolą zgodnie z Ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii, która weszła w życie 8 maja 2009 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 63, poz. 520).

3. Fly agaric – naturalny środek odurzający, występujący w postaci muchomora plamistego lub czerwonego.
Forma: susz z grzyba kapelusza, wywar ze świeżych lub wysuszonych owocników.
Działanie i skutki: stan odurzenia, nadmierna gadatliwość, wesoły nastrój, dobre samopoczucie, halucynacje, uspokojenie, przygnębienie, szał, pobudzenie psychomotoryczne, rozdrażnienie, wściekłość, nadwrażliwość sensoryczna, osłabienie, zmęczenie, zaburzenia równowagi, pocenie się, zawroty głowy, nudności, gorączka, zaczerwienienie skóry, suchość jamy ustnej.

4. Kratom –nazwa drzewa liściastego Mitragyna Speciosa. Uważany za łagodniejszą formę opium pomimo 30x silniejszego działania
Forma: susz z liści albo brunatny, sproszkowany ekstrakt z liści w formie kapsułek
Działanie: wpływa stymulująco i depresyjnie na OUN. W małych dawkach działa pobudzająco, w większych prowadzi do euforii, błogostanu, wreszcie do senności.
Skutki: wymioty, wpływa na perystaltykę jelit, osłabia potencję seksualną, może powodować brązowienie skóry, obniża sprawność psychomotoryczną, uzależnia.
Wg prawa: w Polsce objęty kontrolą

5. Argyreia nervosa (powój hawajski) – roślina pochodząca z płd. Azji. Zawiera – alkaloidy, pochodne kwasu lizergowego, m.in. erginę zwaną LSA. Jej syntetycznym odpowiednikiem jest działający 10 – 50 x silniej LSD
Forma pnącze z liśćmi o kształcie sercowatym o długości 5cm, pokrytymi srebrzystymi włoskami. Kwiaty czerwone o długości 1-1,5cm. Nasiona twarde, koloru brązowego, o średnicy około 5mm.
Działanie: dawniej afrodyzjak, obecnie jeden z psychodelików, stosowany w Meksyku.
Skutki: daje poczucie specyficznej właściwości widzenia przez skórę, pod strukturę tkanek, powoduje nadwrażliwość na światło, halucynacje wzrokowe i słuchowe, uspokojenie lub pobudzenie i euforię, bezsenność, głębokie refleksje, przygnębienie. Mogą pojawić się wymioty, biegunka, skurcze i ból brzucha, trudności w oddychaniu.
Wg prawa: roślina objęta kontrolą zgodnie z Ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii, która weszła w życie 8 maja 2009 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 63, poz. 520).

6.Calea zacatechichi (calea ternifolia) – roślina występująca w Meksyku i Ameryce Środkowej. Stosowana do obrzędów szamańskich, nazywana liściem bogów.
Forma: krzew 1-1.5 m wysokości, lubi suche sawanny i kaniony, liście z ząbkowanymi krawędziami i krótką szypułką, kwiatostan mały i gęsty, zawiera 12 kwiatów z krótszą szypułką od kielicha kwiatu. Występuje w postaci kapsułek i suszu.
Działanie: jest środkiem psychoaktywnym, który się pali lub przyjmuje w postaci wywaru. Ma gorzki smak. Wpływa na pracę mózgu podczas snu,wydłuża fazę REM, co wpływa na zapamiętywanie snów.
Skutki: wywołuje reakcje alergiczne, zawroty głowy, mdłości, senność, obniża sprawność psychomotoryczną.
Wg prawa: została objęta kontrolą zgodnie z Ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii, która weszła w życie 8 maja 2009 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 63, poz. 520).

7. Lion (lwi ogon, lwie ucho, Wild Dagga, Leonotis Leonurus) – roślina występująca w Południowej i Wschodniej Afryce. Zwana „dziką daggą”.Używana zamiast konopi indyjskich. Stosowana w medycynie jako środek odrobaczający. Zapobiega gorączce, bólom głowy i działa przeciwkaszlowo.
Forma: susz lub ekstrakt z liści lub kwiatów, jest składnikiem mieszanek ziołowych.
Działanie: Dym, który powstaje podczas palenia wywołuje euforię, czasami senność i empatię.
Skutki: zaburzenia świadomości i percepcji, wpływa na zdolność kierowania pojazdami. Powoduje nudności i wymioty.
Lion wg prawa: w Europie nie podlega kontroli. W Polsce została objęta kontrolą zgodnie z Ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii, która weszła w życie 8 maja 2009 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 63, poz. 520).

9. Wnioski.

Ze względu na brak dostępnych dotychczas badań naukowych nad działaniem dopalaczy, w tym ich wpływu uzależniającego – konieczna jest uważna kontrola i ograniczenie dostępu do tych potencjalnie bardzo niebezpiecznych substancji, szczególnie przez młodzież!!!
2. Konieczna jest mądra i skuteczna edukacja nauczycieli, wychowawców, rodziców i samej młodzieży.
3. Należy rozmawiać z młodzieżą i obalać mity, które tak szybko narosły wokół dopalaczy.Warto pobudzić w nich refleksję do zastanowienia się nad tym, czy faktycznie dopalacze są bezpieczną alternatywą dla substancji nielegalnych.