Przyczyny słabowzroczności

Wśród przyczyn znacznego uszkodzenia wzroku można wyróżnić następujące czynniki: genetyczne, wady wrodzone analizatora wzrokowego i uszkodzenia okołoporodowe, choroby analizatora wzrokowego, choroby zakaźne przebiegające z wysoką temperaturą oraz nowotwory, zatrucia, cukrzyca, urazy mechaniczne, urazy termiczne, urazy chemiczne, awitaminoza, zmiany starcze.
Trudno jest ustalić prawidłowość dziedziczenia ślepoty, gdyż często nie wiadomo, czy ktoś niewidomy od urodzenia obarczony jest niepełnosprawnością z powodu wad wrodzonych bądź czynników genetycznych. Jeżeli jednak w danej rodzinie stwierdza się kilka przypadków braku wzroku lub jego wady, a zwłaszcza jeżeli ma to miejsce w kilku pokoleniach, to nie ulega wątpliwości, że przyczyna jest uwarunkowana genetycznie i że przekazuje się ją przez dziedziczenie. Zazwyczaj w rodzinach obarczonych dziedzicznie dysfunkcja wzroku występuje w różnym natężeniu: od całkowitej ślepoty, poprzez widzenie szczątkowe aż do niedowidzenia. Jeżeli tylko jedno z rodziców obciążone jest dziedzicznie, to istnieje szansa posiadania części potomstwa zdrowego .
Do chorób analizatora wzrokowego, powodujących uszkodzenie wzroku, należą głównie nowotwory oczu lub mózgu, retinopatia oraz jaskra, zaćma i jaglica.
Retinopatia wcześniacza to schorzenie, które polega na zaburzeniu prawidłowego rozwoju naczyń siatkówki, co prowadzi do powstania proliferacji włóknisto-naczyniowej w siatkówce i w ciele szklistym. Schorzenie to rozwija się tylko u dzieci urodzonych przed czasem oraz z wewnątrzmacicznym zahamowaniem wzrostu płodu. Dotyczy głównie przedwcześnie urodzonych noworodków z niską masą urodzeniową, poddawanych leczeniu wysokim stężeniem tlenu w inkubatorach.
Zaćma jest schorzeniem polegającym na częściowym lub całkowitym zmętnieniu soczewki. Zmętnienie powoduje rozproszenie promieni świetlnych przechodzących przez soczewkę, co powoduje obniżenie ostrości widzenia. Zaawansowana zaćma może powodować ślepotę. Obecnie leczenie polega na operacyjnym usunięciu zaćmy, często połączonym z wszczepieniem soczewki, dzięki któremu większość chorych uzyskuje dobrą ostrość wzroku. Jaskra natomiast to szereg jednostek chorobowych, w których dochodzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego i utraty funkcji widzenia.
Do chorób ogólnych, stanowiących zagrożenie dla wzroku, należy zaliczyć zapalenie opon mózgowych mózgu, szkarlatynę, cukrzycę oraz choroby tropikalne. Również zatrucie alkoholem, jadem kiełbasianym i grzybami w niektórych przypadkach prowadzi do ślepoty. Zazwyczaj dotyczy to kilkuletnich dzieci i osób starszych. Ciężkie uszkodzenia widzenia mogą też spowodować promienie Roentgena lub rozbłyski przy eksplozjach broni nuklearnej. Wiele dzieci traci też wzrok wskutek urazów oraz wypadków losowych jak np. strzały z łuku, uderzenie kamieniem z procy, zranienia w wyniku eksplozji sztucznych ogni i petard, zranienia i ukłucia oczu nożem, nożyczkami, widelcami .
Przyczyny utraty wzroku nie są obojętne dla rozwoju psychofizycznego dziecka, zwłaszcza ze względu na okres życia, w którym miały miejsce. Im dłużej dziecko widziało, tym w pomyślniejszej sytuacji rozwojowej się znajduje. Wie ono, jak wyglądało najbliższe otoczenie i ma całe bogactwo wyobrażeń wzrokowych. Długi czas przechowuje je w pamięci i przez analogię z doznanymi doświadczeniami poznaje nowe zjawiska już bez udziału wzroku.