Właściwości skutecznego lidera grupy

Często w toku naszej pracy napotykamy na uczniów, których nazywamy trudnymi. Nie potrafimy się z nimi porozumieć, a nasze często niemałe starania nic nie dają. Chcąc zagłębić ten temat zacznę od przykładu samosprawdzającej się przepowiedni. Na Uniwersytecie Harwardzkim przeprowadzono eksperyment. Trzy grupy studentów trenowały trzy grupy szczurów w przechodzeniu przez labirynt. Mierzono przy tym, jak szybko szczury uczyły się znajdować najkrótszą drogę do pożywienia. Pierwszej grupie studentów dano szczury, które określono jako „genialne”. Miały one mieć wyjątkowe zdolności uczenia się. Druga grupa studentów otrzymała szczury „przeciętne”, a trzecia –szczury „niedorozwinięte umysłowo”. W czasie eksperymentu obserwowano nie tyle szczury, ale przede wszystkim studentów, którzy komentowali ich wysiłki takimi stwierdzeniami jak: - No, gdzie ty idioto wchodzisz; - Rusz się ślamazaro; -Ty przygłupie. Natomiast opiekunowie „genialnych” szczurów gładzili je i zachęcali używając przydomków w rodzaju błyskawica, Einstein, lub komentarzy: - Jesteś wspaniały- i tak dalej. Wyniki w tych trzech grupach były wyraźnie różne. Najszybciej uczyły się szczury „genialne”, potem „normalne”, a najgorzej wypadły szczury „głupie”. Co w tym dziwnego? To, że szczury w trzech grupach były dokładnie jednakowe. To tylko studenci myśleli, że mają one różne zdolności. Jedyną różnicą między trzema grupami były więc postawy, oczekiwania trenerów. Widzimy jak wiele zależy od liderów grupy.
Skuteczny lider (jakim chce być każdy z nas) powinien odznaczać się następującymi właściwościami:
- empatia: potrafię widzieć świat oczami innych ludzi, rozumiem innych, ponieważ potrafię spojrzeć na ich postępowanie z ich punktu widzenia, mówię innym jak ich zrozumiałem i stwarzam okazje do tego, by mogli potwierdzić lub zaprzeczyć moim domysłom na ich temat;
- życzliwość: wyrażam (a nie tylko odczuwam) w różnoraki sposób, że jestem życzliwy w stosunku do ludzi, że ich lubię i szanuję, potrafię akceptować innych nawet wtedy, gdy nie aprobuję tego, co robię, udzielam aktywnego oparcia innym;
- autentyczność: jestem autentyczny w moich kontaktach z ludźmi, nie ukrywam się poza rolami czy maskami, inni widzą, jaki jest mój prawdziwy stosunek do różnych spraw i osób, jestem sobą w kontaktach z ludźmi
- konkretność: jestem konkretny i rzeczowy, gdy mówię do innych nie używam ogólników, wieloznacznych i mglistych określeń, potrafię mówić o konkretnych doświadczeniach osobistych, wydarzeniach i zachowaniach;
- inicjatywa: w mych stosunkach z innymi ludźmi jestem raczej skłonny działać, raczej „iść do przodu” niż tylko reagować na to, co inni zrobią, potrafię nawiązywać kontakt z innymi bez wyczekiwania na inicjatywę skierowaną w moim kierunku: gdy jest powód, aby coś zostało zrobione, należę do tych, którzy zaczynają to robić, niż do tych, którzy oczekują, aż inni zaczną;
- bezpośredniość: postępuję wprost i „bez kręcenia” wobec innych , wiem jaki jest mój stosunek do innych, a inni wiedzą jaki jest ich stosunek do mnie;
- otwartość: pozwalam, aby inni widzieli jaki jestem „ w środku”, wiem, że otwartość pomaga w utrwalaniu zdrowych i trwałych stosunków z innymi, jestem otwarty, chociaż nie oznacza to ujawniania wszystkich tajemnic i sekretów osobistych, ponieważ to ja jestem ważny a nie moje sekrety, potrafię mówić to, co myślę i czuję;
- akceptacja uczuć; nie obawiam się bezpośrednio kontaktu z uczuciami własnymi i innych ludzi, w mych kontaktach z innymi pozwalam sobie zarówno na przezywanie uczuć, jak i na wyrażanie tego, co czuję; oczekuję, jednakże nie narzucam moich uczuć innym przez zmuszanie ich do czucia się odpowiedzialnymi za moje uczucia;
- konfrontacja: potrafię stanąć „ twarzą w twarz” z innymi ludźmi i robię to z poczuciem odpowiedzialności i zaangażowania; w przypadku rozbieżności postaw i przekonań potrafię dążyć do konfrontacji z innymi z nadzieją na osiągnięcie szczerych i autentycznych stosunków, lecz nie z zamiarem straszenia czy karania;
- samopoznanie: badam swe postępowanie i styl życia, chcę korzystać w tym zakresie z pomocy innych i jestem skłonny przyjmować od nich informacje o tym, jak reagują na moje postępowanie, potrafię jednak być autorem sądów na swój temat; konfrontacja z innymi ludźmi i wszelkie nowe doświadczenia stanowią dla mnie wartościowy materiał i okazję do lepszego poznania siebie.

Będąc takimi wychowawcami będziemy tworzyć odpowiednie warunki i klimat dla rozwoju młodego człowieka. W przeciwnym razie sami możemy stać się powodem zwalczanej przez nas agresji.