Zabawy i gry ruchowe stanowią ważny element edukacji fizycznej. O ich wartości świadczą uniwersalne możliwości zastosowania gier i zabaw, ich prostota i przystępność, nieskomplikowana technika oraz możliwość realizacji w dowolnych warunkach, kontakty rówieśnicze i międzypokoleniowe, jak również przyjemne spędzenie wolnego czasu.
Szczególnego znaczenia nabierają w pracy z dziećmi, także o obniżonej sprawności fizycznej. Wynika to z faktu dziecięcej akceptacji tef formy ruchu oraz występujących korzyści zdrowotnych, gdzie zabawy i gry ruchowe stają się podstawowym środkiem wspomagający rozwój aparatu ruchu oraz układów: oddechowego, krwionośnego i nerwowego w rozwoju osobniczym dzieci. Zdrowotne znaczenie zabaw i gier ruchowych podkreślane jest w niwelowaniu zaburzeń i odchyleń rozwojowych u dzieci nadpobudliwych, otyłych, z niedorozwojem motoryki.
Przemyślane i odpowiednio przeprowadzone zabawy i gry ruchowe stają się zatem ważnym środkiem oddziaływania zdrowotnego i wychowawczego, a w dalszych etapach rozwoju człowieka mogą być atrakcyjnym środkiem aktywności fizycznej. Wymaga to od prowadzącego tego typu zajęcia dobrego przygotowania zawodowego.
W pierwszym etapie edukacji z najmłodszymi dziećmi zabawy i gry ruchowe są wykorzystywane najczęściej. W późniejszych etapach edukacji zabawy i gry ruchowe są jedynie formą uzupełniającą prowadzone zajęcia.
CELE OGÓLNE ZABAW I GIER RUCHOWYCH:
• Kształtowanie umiejętności nawiązywania i utrzymywania poprawnych kontaktów z innymi dziećmi i dorosłymi.
• Kształtowanie poczucia przynależności do swojej społeczności ( przedszkola), środowiska lokalnego.
• Kształtowanie umiejętności działania w różnych sytuacjach przedszkolnych.
• Kształtowanie umiejętności ruchowych niezbędnych w różnych przejawach działalności ludzkiej – utylitarnej, rekreacyjnej, sportowej, obronnej, artystycznej oraz służącej zdrowiu.
• Wyposażenie uczniów w zasób wiedzy niezbędnej do podejmowania samodzielnych działań służących zdrowiu, prawidłowemu rozwojowi organizmu i aktywności ruchowej oraz rozbudzaniu potrzeb do czynnego uczestnictwa w różnych formach kultury przez całe życie.
• Kształtowanie charakteru i pożądanych postaw w działaniu zarówno indywidualnym jak i zespołowym.
• Harmonijny rozwój organizmu.
ZADANIA ZABAW I GIER RUCHOWYCH:
• Rozwijanie cech fizycznych.
• Rozwijanie sprawności fizycznej.
• Podnoszenie stanu zdrowia.
• Przygotowanie do uprawiania różnych dyscyplin sportowych.
• Szybkie oswajanie się ze sprzętem i środowiskiem.
• Poprawa kontaktów w grupie.
• Dostosowanie swojego zachowania do wymogów środowiska.
• Przyswojenie zasad życia społecznego.
Zdaniem S. Strzyżewskiego metody wychowania fizycznego to sposoby stawiania uczniów w sytuacjach zadaniowych, w których uczniowie pod kierunkiem nauczyciela dokonują zmian w strukturze całego ciała I jego funkcjach, zdobywają umiejętności I nawyki w zakresie kultury fizycznej oraz kształtują pozytywną postawę wobec niej.
Systematyka metod według S. Strzyżewskiego:
- reproduktywne ( odtwórcze): naśladowcza, zadaniowa, programowego uczenia się.
- proaktywne ( usamodzielniające): zabawowo – naśladowcza, zabawowo – klasyczna, bezpośredniej celowości ruchu, programowego usprawnienia się.
- kreatywne ( twórcze): ruchowej ekspresji twórczej, problemowa.
Zabawy ruchowe:
- proste: zabawy ze śpiewem, zabawy orientacyjno – porządkowe, zabawy bieżne, zabawy na czworakach, zabawy skoczne, zabawy rzutne, zabawy kopne, zabawy z mocowaniem i dźwiganiem.
- gry ruchowe: proste, złożone, przejściowe, specjalistyczne, drużynowe.
W okresie przedszkolnym dużą rolę odgrywają zabawy I gry ruchowe na czworakach, ponieważ sprzyjają prawidłowemu kształtowaniu fizjologicznych krzywizn kręgosłupa oraz kształtowaniu prawidłowej postawy ciała. Wzmacniają aparat kostno – stawowo – więzadłowy. Zabawy i gry na czworakach sprzyjają kształtowaniu siły, zwinności, wzmacniają mięśnie brzucha i tułowia.
LITERATURA:
• J. Urniaż, M. Jurgielewicz – Urniaż, E. Witkowicz – "Zabawy i gry ruchowe cz. 1" Olsztyn 2006, Wydawnictwo Olsztyńska Szkoła Wyższa im. Józefa Rusieckiego.
• J. Urniaż, M. Jurgielewicz – Urniaż, E. Witkowicz – "Zabawy i gry ruchowe cz. 2" Olsztyn 2006, Wydawnictwo Olsztyńska Szkoła Wyższa im. Józefa Rusieckiego.