Konspekt lekcji dla klasy IV: "Od śmiechu do łez, czyli co i jak komunikuje rysunek lub tekst"

CELE KSZTAŁCĄCE
1. Poznanie roli emocji w odbiorze tekstów słownych i pozasłownych.
2. Kształcenie umiejętności czytania ze zrozumieniem.
3. Rozwijanie sprawności językowej poprzez wypowiedzi na określony temat.
4. Poznanie znaczenia pojęcia żartu rysunkowego i informacji prasowej.
5. Kształcenie umiejętności przekonującego argumentowania.

CELE WYCHOWAWCZE
1. Wdrażanie do samodzielnego odbioru tekstów kultury.
2. Doskonalenie dyscypliny pracy.

METODA NAUCZANIA
1. Praca indywidualna.
2. Samodzielna praca z tekstem.

TYP LEKCJI
Lekcja problemowa (z elementami ćwiczeniowej).

POMOCE DYDAKTYCZNE
1. Powiększony rysunek Zbigniewa Lengrena („Oddaję słuchawkę tatusiowi”) z podręcznika „To Lubię. Teksty i zadania. Książka ucznia. Klasa IV” (Z. A. Kłakówna, B. Dyduch, M. Jędrychowska, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2000, str. 90.).
2. Notatka prasowa „Z prasowej kroniki wypadków. Piesi i dzieci”. Podręcznik „To Lubię. Teksty i zadania. Książka ucznia. Klasa IV” (Z. A. Kłakówna, B. Dyduch, M. Jędrychowska, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2000, str. 90.).
3. Wycinki prasowe.


TOK LEKCJI

1. Czynności wstępne. Sprawdzenie obecności i gotowości uczniów do lekcji.

2. Przedstawienie tematu i celów lekcji.
Na dzisiejszej lekcji będziemy bardzo uważnie przyglądali się słowom, ale też rysunkom. Wszystko po to, by – z perspektywy odbiorców, czytelników – ustalić, w jaki sposób określone teksty wzbudzają w nas określone emocje, uczucia. Spróbujemy też zastanowić się nad funkcją humoru, ale też np. tragizmu w różnych przekazach (książki, gazety, reklama). Niejako przy okazji – poznamy niektóre sekrety autorów, stawiających sobie za cel straszenie, ostrzeganie czy też rozśmieszanie innych.

3. Skąd w przekazach ikoniczno-werbalnych bierze się humor.
Wykorzystanie powiększonego rysunku Zbigniewa Lengrena „Oddaję słuchawkę tatusiowi”:
- Dzieci oglądają sam rysunek (bez podpisu) powiększony i „przyczepiony” do tablicy. Ich zadaniem jest opowiedzenie go.
- Dołączenie podpisu – interpretacja całości. Efekt humorystyczny wynika ze zderzenia rysunku i słów (podpisu). Z niespodzianki.

4. „Z prasowej kroniki wypadków”, czyli jak poinformować i ostrzec.
- Głośne przeczytaniem notatki prasowej „Piesi i dzieci”.
- Rozmowa na temat tego, co buduje „ponurą” tonację emocjonalną (dane wykorzystane w notatce, potwierdzające jej wiarygodność; domniemane źródła informacji – policja, pogotowie ratunkowe; nieszczęścia kryjące się za liczbami).

5. Wykonanie zadań indywidualnych.
- Każde dziecko otrzymuje jeden z wycinków prasowych, różnych w tonacji emocjonalnej (śmieszne cytaty, żarty językowe i słowne, notatki prasowe np. z rubryki „Zdarzenia”, krótkie artykuły).
a) Co jest tematem tekstu czy rysunku?
b) Jakie wzbudza on w Tobie emocje?
c) Z czego one wynikają?
- Zadania polega na odpowiedzi na następujące pytania:
- Dzieci przedstawiają swoje obserwacje i wnioski.

6. Podsumowanie.
Użyteczność i zróżnicowanie funkcji komunikatów słownych i pozasłownych.

7. Redagowanie i zapis do zeszytu notatki.

Praca domowa
W gazecie znajdź tekst bądź rysunek – taki, który Cię rozśmiesza lub taki, który Cię przed czymś ostrzega. Wklej go do zeszytu i wyjaśnij, dlaczego odebrałeś go w taki sposób.