Jak stawić czoła presji rówieśników?

Temat: Jak stawić czoła presji rówieśników?

Scenariusz zajęć dla klas 1-4 szkoły podstawowej

Czas – 90 min.

Cele:
• Rozwijanie w dziecku poczucia własnej wartości i tożsamości,
• Kształtowanie systemu wartości,
• Kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacji presji rówieśników.

Oczekiwane efekty:

Uczeń:
• ma adekwatne poczucie własnej wartości,
• nie ulega negatywnej presji rówieśników,
• wie, jak zachować się w obliczu presji.

Materiały: kartki ze schematami słoneczek, kamień, zabawka „gniotek”,

Przebieg zajęć

1. Przypomnienie zasad kontraktu ( siedzimy na swoich miejscach; jedna osoba mówi, reszta słucha; zwracamy się do siebie po imieniu itp.)
Zasady kontraktu powinny być spisane na dużym arkuszu papieru i powieszone na widocznym miejscu.

2. Ćwiczenie aktywizujące – „wszyscy ci, którzy...”.

Dzieci siedzą w kręgu na krzesłach. Jedno dziecko stoi pośrodku –dla niego brakuje miejsca siedzącego. Zaczyna ono zabawę. Mówi np. „Wszyscy ci, którzy lubią matematykę” – na to hasło uczniowie, którzy identyfikują się z tym zdaniem wstają i jak najszybciej znajdują dla siebie nowe miejsce. Wolnego krzesła szuka też dziecko, które wypowiadało hasło. Jeden uczeń znów zostaje bez miejsca – wymyśla kolejne hasło (np. „Wszyscy ci, którzy boją się pająków”) itd.

3. Wyjaśnienie dzieciom, kim jest rówieśnik i czym jest presja.

Nauczyciel pyta dzieci, czy wiedzą, kto to jest rówieśnik. Po wysłuchaniu odpowiedzi dzieci, podsumowuje:

Na ziemi mieszkają ludzie w różnym wieku. Ci, którzy mają tyle samo lat, co ty, są twoimi rówieśnikami. Ci, którzy są w wieku twoich rodziców, są ich rówieśnikami. Rówieśnik może być twoim przyjacielem, kimś, kogo tylko znasz lub zupełnie obcą ci osobą.

Następnie nauczyciel prosi, aby dzieci pchnęły swą jedną dłonią drugą dłoń. W taki obrazowy, symboliczny sposób pokazuje uczniom, czym jest presja. Wyjaśnia, że możemy czuć nacisk wewnętrzny, który dotyczy naszych uczuć. Kiedy np. chcemy mieć dobre stopnie – czujemy presję; kiedy pragniemy, aby rodzice byli z nas zadowoleni – czujemy presję; kiedy jest w nas pragnienie, by być takimi samymi jak nasi rówieśnicy
i robić to samo, co oni – czujemy presję.

4. Presja dobra i presja zła.

Rozdajemy dzieciom kartki ze schematami dwóch słoneczek. Jedno z nich jest uśmiechnięte, drugie smutne. Na końcach promieni smutnego słonka dzieci zapisują przykłady złej presji rówieśników (np. przeklinanie, palenie papierosów, ściąganie na sprawdzianach, znęcanie się nad zwierzętami itp.).
Na końcach promieni uśmiechniętego słonka dzieci zapisują przykłady na dobrą presję rówieśników (np. stosowanie zasad fair play w sporcie, dokarmianie zwierząt zimą, pomoc rówieśnikom mającym kłopoty z nauką itp.). Dzieci omawiają swoje prace. Mogą dyskutować, podawać przykłady z życia.

Nauczyciel podsumowuje ćwiczenie:
Przyczyną wielu kłopotów, w jakie wpadają dzieci jest uleganie złej presji rówieśników. Prawdziwi koledzy
i przyjaciele lubią cię za to, że jesteś sobą. Ci natomiast, którzy lubią cię tylko dlatego, że robisz to, czego od ciebie oczekują, nie są twoimi przyjaciółmi.

5. Jak stawić czoła presji rówieśników?

Dzielimy dzieci na dwuosobowe grupy wg klucza – dzieci losują karteczki, na których wypisane są słowa (np. „dobry”, „czarny”, „mały” itd.). Uczniowie mają dobrać się w pary na zasadzie przeciwieństw - np. dziecko, które wylosowało słowo „wesoły” z tym , które wylosowało „smutny” itd.
Następnie każda para losuje karteczkę, na której znajduje się krótki opis sytuacji. Zadaniem dzieci jest zagranie scenek, w których pokażą, jak poradziłyby sobie w sytuacji presji rówieśniczej.

Przykładowe opisy:
- Kolega namawia mnie do zapalenia papierosa.
- Koleżanka proponuje przepłynięcie rzeki w jej najszerszym miejscu. W pobliżu nie ma ratownika.
- Koledzy wyśmiewają się z nieśmiałego chłopca i zachęcają mnie do tego samego.
- Koleżanki często obmawiają inne dzieci śmiejąc się z ich ubiorów.
- Grupa moich kolegów wymusza drobne sumy od pierwszoklasistów.
- Najlepsi koledzy zachęcają mnie do pójścia na wagary.
Itd.

Każda scenka jest komentowana przez nauczyciela i omawiana przez klasę.

Komentarz podsumowujący:
Kiedy koledzy cię lubią, czujesz się dobrze i jesteś zadowolony. Pamiętaj jednak, że to nie ich sympatia czyni cię wartościowym i dobrym człowiekiem. Jesteś dobry i wartościowy również wtedy, gdy rówieśnicy odwrócą się od ciebie, gdyż nie uległeś ich złej presji. Mogą z tego powodu wyśmiewać się z ciebie, co na pewno sprawi, że nie będziesz czuł się dobrze. Jednak świadomość, że postąpiłeś słusznie, szybko poprawi ci humor.

6. Skała i „gniotek”.

Nauczyciel pokazuje dzieciom kamień i zabawkę „gniotka” .
Komentuje: Kiedy naciskamy na kamień, nie zmienia on swojego kształtu. Kiedy jednak naciskamy na „gniotka” przybiera on taki kształt, jaki chcemy. Ta zabawka jest śmieszna, ale Ty nie jesteś zabawką w niczyich rękach, jesteś osobą.

7. Podsumowanie – nauczyciel pyta dzieci, czego nauczyły się podczas zajęć, co było dla nich najciekawsze.


Bibliografia
Jim Auer, Jak stawić czoła presji rówieśników, Edycja Św. Pawła 2005.