Bakterie i wirusy. Organizmy beztkankowe. Ćwiczenia kl. I

1.Wpisz odpowiednie elementy budowy komórki :

Protisty........................................
Bakterie........................................
Grzyby........................................
Rośliny........................................
Zwierzęta........................................

ściana komórkowa z celulozy, ściana .kom. z chityny, ściana .kom. z białka, chloroplasty, mitochondria, mezosomy, aparat Golgiego, cytozol, błona komórkowa, rybosomy, siateczka śródplazmatyczna, jądro komórkowe,

2.Wskaż opis , który pasuje do organizmu:

a)jednokomórkowego........................................
b)kolonijnego........................................
c)wielokomórkowego........................................

A)komórki są połączone ścianami komórkowymi lub śluzem
B)komórki są połączone cienkimi wypustkami cytoplazmy
C)komórki mogą się różnicować i dostosować swoją budowę do pełnienia określonej funkcji
D)komórki mogą być zabezpieczone przed środowiskiem ścianą komórkową
E)komórki ściśle ze sobą współpracują
F)każda komórka zdolna jest do samodzielnego życia

3.Wpisz wybrane określenia charakteryzujące cechy organizmów z danego królestwa:

Protisty........................................
Bakterie........................................
Grzyby........................................
Rośliny........................................
Zwierzęta........................................

jednokomórkowe, wielokomórkowe, kolonijne, plechowe, tkankowe, organowce, układy narządów, jądrowe, bezjądrowe , samożywne, cudzożywne, tlenowce, beztlenowce,

4.Skreśl wszystkie nieprawidłowe wyrażenia(z tych zapisanych kursywą) aby zdanie zawierało
poprawna informację:

a)Wirusy to bezkomórkowe –komórkowe formy , wymagające do istnienia obecności komórek innych organizmów.
b)Kapsyd to ściana komórkowa- otoczka białkowa otaczająca materiał genetyczny- jądro wirusa.
c)Bakterie posiadają materiał genetyczny w postaci nukleoidu- jądra.
d) Czynności życiowych takich jak oddychanie, rozmnażanie , wydalanie nie prowadzą bakterie – wirusy.
e) Glony to organizmy samożywne – cudzożywne należące do królestw : bakterii – grzybów – roślin zielonych – protistów
f)Mezosomy to odpowiedniki mitochondriów – chloroplastów występujące w komórkach bakterii – grzybów.
g) Bakterie to organizmy żyjące w glebie- w wodzie- w powietrzu –w martwych – i w żywych organizmach.
h)Plechowce to organizmy , które tworzą typowe organy – nie tworzą typowych organów, a należą do nich bakterie , grzyby i glony.
i) Bakterie rozmnażają się płciowo- bezpłciowo .
j) Aflatoksyna , trująca , rakotwórcza substancja wytwarzana jest przez niektóre wirusy- grzyby pleśniowe.
k) Porosty wykorzystywane są jako bioindykatory do określania stopnia zanieczyszczenia powietrza
dwutlenkiem siarki – dwutlenkiem węgla.
l) Plankton to zawiesina drobnych organizmów unoszących się na powierzchni wody – pod powierzchnią wody.
ł) Organizmem , który w zależności od warunków może być samożywny lub cudzożywny jest pantofelek – euglena zielona.

5.Zapisz tak , jeżeli zdanie jest prawdziwe lub nie , jeżeli zdanie jest fałszywe :

a)Wirusy wykorzystują atakowane przez siebie komórki jedynie do namnażania się ,czyli kopiowania swoich cząsteczek z wykorzystaniem materiału genetycznego gospodarza.....................................
b) Bakteriofagi to wirusy atakujące komórki bakteryjne........................
c)Wszystkie protisty mają zdolność do aktywnego pełzakowatego ruchu.....................
d)Wici, rzęski i nibynóżki to organelle ruchu występujące u protistów..........
e) Agar to wielocukier stosowany w przemyśle cukierniczym , pozyskiwany z grzybów......................
f)Wirusy oddychają beztlenowo , w procesie fermentacji.......................
g)Wielojądrowa komórka , występująca między innymi u grzybów , nazywana jest komórczakiem..............
h)Pierwotniaki to jednokomórkowe zwierzęta..........................
i)Sinice to glony należące do królestwa roślin zielonych..................
j)Zarodniki to formy tworzone przez grzyby podczas rozmnażania płciowego..................
k)Krasnorosty to glony należące do roślin zielonych , które posiadają oprócz chlorofilu czerwony barwnik........
l)Dominacja barwnika zielonego, brunatnego , czerwonego ma wpływ na występowanie glonów na różnych głębokościach ..........
ł)Glony tworzą korzeń zwany przylgą , którym przyczepiają się do podłoża.........
m)W niesprzyjających warunkach środowiska bakterie tworzą przetrwalniki....................
n)Organami grzybów są :korzeń , trzon , kapelusz i zarodniki................
o)Nie wszystkie grzyby są cudzożywne, niektóre produkują pokarm ze szczątków organicznych.........
p)Alkohol i kwas mlekowy mogą powstać podczas oddychania beztlenowego(fermentacji).........

6.Uzupełnij zdania wpisując odpowiednie wyrażenia w miejsce kropek:

a)Proces oddychania dostarcza bakteriom .................. niezbędnej do życia. Jako jedne z nielicznych organizmów mogą one oddychać tlenowo jaki i ................................ . Fermentacja polega na rozkładzie substancji organicznych bez udziału..................... . Bakterie oddychające w ten sposób wykorzystywane są przez człowieka do produkcji.............................. i................... .

b)Ciało glonów , grzybów i porostów nazywa się .................................. , ponieważ nie wykształciły organów takich jak ........................ , ..................... i .......................... .

c)Skrętnica należy do ..................... . Żyje w wodach ................, np. sadzawkach, przydrożnych rowach , stawach i jeziorach. Glon występuje w postaci długich , nitkowatych................... , w których wszystkie komórki mają taką samą budowę i ułożone są jedna za drugą. Każda z nich zdolna jest do samodzielnego życia . Ciało skrętnicy to ...........................

d)Odkrycia pierwszego ......................., nazwanego penicyliną dokonał Aleksander Fleming, który zauważył , że obecność ..................pędzlaka należącego do pleśni hamuje rozwój bakterii. Pleśnie są wykorzystywane w przemyśle serowarskim do produkcji ............ np............................ , .................. . Grzyby w przemyśle mleczarskim służą do produkcji ................. oraz ......................... .

7.Symbioza to ścisłe współżycie , w którym każdy z organizmów odnosi korzyści , opisz schematy oddziaływania :

a)mikoryza
............................ dostarcza wody , dzięki czemu zmniejsza się ilość wytworzonych przez rośliny korzeni
dostarcza pokarmu organicznego.........................

b)porost
...... ...........................dostarczają węglowodanów wytworzonych podczas fotosyntezy
przekazuje wodę z solami m., dwutlenek węgla i dają ochronę ................................
c)
........................................ wytwarzają witaminy z grupy B oraz witaminę K
wykorzystują masy kałowe jako źródło pokarmu........................................

d)
................................... ułatwiają trawienie celulozowego pokarmu roślinnego
dają schronienie i dostarczają pokarmu........................................

e) ...................................wiążą azot z atmosfery w przyswajalny przez rośliny związek
dostarczają schronienia, wody i pokarmu....................................

8. Przyporządkuj wyrażenia do określeń :

A)wodniczka tętniąca ....... a) pobiera i trawi pokarm
B)błona komórkowa......... b)usuwa nadmiar wody i zbędnych substancji
C)rzęski, wici c)miejsce zachodzenia niezbędnych dla życia reakcji
D)wodniczka pokarmowa........ d)oddziela od środowiska, pośredniczy w transporcie
E)cytoplazma ................ e)kieruje procesami życiowymi
F)jądro....... f)organelle ruchu umożliwiające przemieszczanie się
G)plamka oczna ........... g)pomaga orientować się w oświetleniu

9.Narysuj schematy komórek protistów ,uwzględnij organelle ruchu, wodniczki pokarmowe i tętniące , chloroplasty, jądro komórkowe, plamkę oczną:

Pantofelek Euglena zielona Ameba

10.Narysuj schemat budowy grzyba , uwzględnij wyznaczone elementy w rysunkach :

(strzępki podziemne,trzon,kapelusz,zarodnie,zarodniki) (strzępki,zarodnie,zarodniki)
a)owocnikowe b)bezowocnikowe

11.Narysuj przykładowe formy komórek bakterii :

a)kształty komórek :

ziarenkowce laseczki pałeczki krętki

b)kolonie bakteryjne

dwoinki paciorkowce gronkowce

12.Wypisz nazwy chorób , które wywołują dane organizmy chorobotwórcze:

Priony........................................
Wirusy........................................
Bakterie........................................
Grzyby........................................
Protisty........................................

toksoplazmoza, gruźlica, AIDS, grypa, drożdżyca, choroba Creutzfeldta-Jacoba, malaria, angina, rzęsistkowica,
BSE (choroba szalonych krów), świnka, łupież pstry

13. Zapisz nazwę organizmu (lub organizmów) odpowiedzialnego (odpowiedzialnych)za proces:

a)rozkładają szczątki organiczne przyczyniając się do powstania próchnicy..................................
b)wykorzystywane do produkcji antybiotyków........................................
c)stosowane do produkcji alkoholu ........................................
d)wzbogacają otoczenie w tlen........................................
e)biorą udział w biologicznym oczyszczaniu wód........................................
f)wykorzystywane w oczyszczaniu ścieków komunalnych i przemysłowych..................................
g)są wskaźnikami czystości wód........................................
h)wykorzystywane do produkcji kiszonek dla człowieka i zwierząt........................................
i)powodują psucie się produktów spożywczych ........................................
j)wywołują choroby roślin, zwierząt i człowieka........................................
k)wykorzystywane do badań w genetyce........................................
l)stanowią źródło pokarmu dla ludzi i zwierząt........................................
ł)używane do produkcji lakmusu, barwnika stosowanego w laboratoriach....................................
m)obniżają ilość azotu w glebie uwalniając go do atmosfery........................................

14. Uzupełnij , używając odpowiednich wyrażeń:

Nazwa Królestwo Odżywianie Rozmnażanie Oddychanie

Huba drzewna ...................... ........................ ......................... .....................
Zarodziec malaryczny...................... ......................... ......................... .....................
Pałeczka okrężnicy ...................... ........................ ......................... .....................
Morszczyn pęcherz. ....................... ........................ ........................ .....................
Brodaczka ...................... ........................ ........................ .....................
Wirus HIV ...................... ....................... ......................... ....................

odżywianie : samożywne- cudzożywne, rozmnażanie :płciowe- bezpłciowe, oddychanie :tlenowe- beztlenowe
(Czy wszystkie wiersze polecenia można uzupełnić ?- wyjaśnij )

14.Wykreśl niepotrzebny element, uzasadnij dlaczego :

a) zarodniki- urwistki- gamety- fragmentacja- pączkowanie
b) wici- odnóża- rzęski- nibynóżki
c)okrzemki- sinice- pierwotek- chlorella- świdrowiec
d)świdrowiec- zarodziec malaryczny- euglena zielona- toksoplazma
e)chityna- celuloza- cytoplazma- lignina
f)drożdże- chlorella-pantofelek- sałata morska
g)rośliny - grzyby- śluzowce- bakterie
h)priony-wirus grypy- bakteriofag- pałeczka duru brzusznego