Program autorski kółka muzyczno - tanecznego "Tańczące nutki"

AUTORSKI
PROGRAM KÓŁKA MUZYCZNO-TANECZNEGO
„TAŃCZĄCE NUTKI”

Program opracowała:
Piekarczuk Dorota

SPIS TREŚCI

1. Taniec i jego walory........................................3
2. Uwagi do realizacji programu........................................6
3. Cele........................................7
a. Cele ogólne........................................7
b. Cele operacyjne........................................8
4. Metody realizacji programu........................................9
5. Formy pracy........................................11
6. Ewaluacja programu........................................12
a. Ankieta dla rodziców........................................12
b. Wywiad z dzieckiem........................................13
7. Planowane treści zajęć........................................14
8. Rozkład treści zajęć........................................20
9. Bibliografia........................................2


1. Taniec i jego walory

Taniec zaliczany jest do jednej z najstarszych form sztuki i kulturowej działalności człowieka. Zawsze był i jest nadal jednym ze sposobów przeżywania i przekazywania emocji, formą fizycznego i duchowego odreagowania oraz okazją do zabawy i terapii. Uważa się, że taniec towarzyszył człowiekowi od początku jego istnienia, a kształtowanie form tanecznych następowało w miarę poznawania otaczającego świata, gdy człowiek starał się naśladować przejawy tegoż świata i swoim ciałem wyrażał uczuciowy stosunek do niego.
Taniec dostarcza człowiekowi wiele emocji i wrażeń estetycznych. Wielka różnorodność stylów tanecznych spowodowała, że słowo to może oznaczać inny rodzaj tańca, specyfikę lub inny sposób poruszania się.
Słowo taniec trudno jest jednoznacznie określić. Najczęściej jest to rytmiczny ruch wykonywany przy muzyce. Jedną z pierwszych definicji tańcz dał Lukian z Samosate mówiąc, że taniec polega na wiernym wyrażaniu przeżyć duchowych oraz, że „taniec zjawił się równocześnie z tą chwilą, w której powstał wszechświat, źródłem tańca jest odwieczna miłość”. W encyklopedii Powszechnej PWN zdefiniowany został jako rodzaj sztuki polegający na usystematyzowanych ruchach i gestach, powiązanych rytmicznie z towarzysząca im muzyką . Według Olgi Kuźmińskiej „taniec to rytmiczne poruszanie tańczącego, inspirowane różnorodną muzyką i wewnętrznymi przeżyciami”.
Podsumowując, stwierdzić należy, że taniec na przestrzeni wielu lat ukształtował się w różnych kierunkach, przybierając odpowiednie nazwy. Wśród wielu jego odmian wymienia się następujące, najbardziej tradycyjne jego rodzaje :
1. Taniec ludowy ( regionalny i narodowy ) – z którym związany jest autentyzm połączony ze spontanicznością i zabawą. Taniec ten, który tradycją sięga zmierzchłych czasów, uznawany jest za taniec naszych pradziadów. To właśnie on towarzyszył wielu obrzędom, ceremoniom, uroczystościom i zwyczajom ludowym.
2. Taniec towarzyski (standardowy, latynoamerykański, dyskotekowy).
3. Taniec estradowy ( rewiowy, kabaretowy, sep ).
4. Widowisko baletowe ( balet klasyczny, taniec neoklasyczny ).
5. Widowisko taneczne ( pantomima, małe formy muzyczno-taneczne, masowe pokazy taneczne, tance historyczne ).
6. Taniec charakterystyczny ( hiszpański, grecki, murzyński, rosyjski).
7. Taniec sportowy ( taniec towarzyski, rock and roll sportowy, disco dance, free style, hip hop, lambada ).
Wyżej wymienione tańce mogą występować w formie sztuki tanecznej lub w formie zabawy. W pierwszym przypadku odtwórcą tańca jest tancerz – profesjonalista, który po długoletnim, odpowiednio ukierunkowanym szkoleniu potrafi przedstawić swoje umiejętności w taki sposób, że wzbudza zachwyt u obserwatora. W drugim przypadku taniec związany jest z życiem towarzyskim lub czynną formą wypoczynku. Jego odtwórcą może być każdy człowiek, któremu taka forma ruchu sprawia satysfakcję i daje zadowolenie
Podsumowując, taniec jest przejawem ruchowej działalności człowieka oraz istotnym elementem wychowania dzieci i młodzieży. Wykorzystanie tańca w pracy z dziećmi daje duże możliwości w kierowaniu rozwojem ich osobowości i sprawności psychofizycznej. Różnorodność form tanecznych umożliwia wprowadzenie tańca do pracy z wszystkimi grupami wiekowymi i sprawnościowymi na każdym etapie kształcenia.
Zabawowa forma działalności tanecznej sprzyja odprężeniu psychicznemu, zmniejsza napięcia i likwiduje źródła frustracji. Dzieci wyzbywają się kompleksów, zahamowań, otwierają się na świat, są spontaniczne i bardzo często odnajdują swoje miejsce w grupie rówieśniczej.
Stała obecność melodii powoduje, że ruchy taneczne rytmicznie wykonywane i powtarzane stają się ruchami intensywnymi, przez co poprawiają motoryczność dziecka i jego sprawność ruchową. Taniec kształtuje precyzję ruchów, doskonali ich koordynację i orientację przestrzenną. Ruchom dziecka dodaje lekkości, sprężystości, płynności; poprawia jego gibkość i skoczność. Pozytywnym zmianom ulega postawa ciała dziecka, gdyż estetyka i elegancja ruchów wymagana w tańcu narzuca postawę „prostych pleców”, ściągnięcia łopatek i podniesienia głowy.
Także, nie bez znaczenia jest pozytywny wpływ tańca na pamięć dziecka, szczególnie na pamięć ruchową, którą kształtujemy poprzez powtarzanie sekwencji kroków i figur tanecznych.
W zależności od proponowanej formy tańca dostarczane dzieciom doznania estetyczne wyzwalają w nich artyzm, sprzyjają improwizacji ruchowej i pobudzają inwencję twórczą. Taniec do muzyki spokojnej o łagodnej linii melodycznej pełni funkcję relaksacyjną, uspokajającą, co jest szczególnie ważne wobec silnych bodźców dostarczanych przez środowisko zewnętrzne.
Postawy psychofizyczne można kształtować poprzez stosowanie różnych form tanecznych, jak: taniec ludowy, nowoczesny, klasyczny, formy tańców towarzyskich wykonywanych solowo, w parze, w formacji lub zespole.
Ogromne korzyści, jakie płyną z uczestnictwa w tańcu, skłoniły mnie do pracy nad programem edukacji tanecznej. Będzie on wykorzystywany na użytek kółka muzyczno-tanecznego w Przedszkolu Miejskim nr 13 z Oddziałami Integracyjnymi w Zamościu.
Opracowany program został oparty na obowiązującej Podstawie programowej wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych ora innych form wychowania przedszkolnego z 23 grudnia 2008 r (Załącznik nr 1), zgodnej z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 stycznia 2009 r ( art. 22 ust. 2 pkt 2 lit. a i b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.).

2. Uwagi do realizacji programu

Program głównie jest skierowany do dzieci w wieku przedszkolnym. Program zawiera jednostki dydaktyczne, dostosowane do możliwości rozwojowych przedszkolaków.
Program, może być realizowany w grupie nie przekraczającej 20 dzieci, ze względów zarówno lokalowych jak i organizacyjnych.
Program głównie przeznaczony jest do realizacji z dziećmi powyżej 4 roku życia ze względu na możliwości motoryczne dzieci, jak i cechy społeczne.
Zajęcia kółka muzyczno-tanecznego rozplanowane są na 30 min. bloki spotkań, raz w tygodniu, a udział w nich jest dobrowolny i ogólnie dostępny. Zajęcia są nieodpłatne, będą prowadzone przez nauczycielki przedszkola: Bartoszczyk Jadwigę i Piekarczuk Dorotę.

Program jest elastyczny, gdzie nauczyciel może modyfikować proponowane zabawy, tańce z dziećmi, aby dostosować do aktualnego stanu fizycznego i nastroju przedszkolaków.
Program zaplanowany jest do realizacji poczynając od miesiąca października, ze względów organizacyjnych.

3. Cele

Poniżej zawarte zostały cele programu kółka muzyczno-tanecznego. Cel ogólny programu oraz cele operacyjne. Poniżej, także zawarte są planowane osiągnięcia dzieci po realizacji programu kółka muzyczno-tanecznego.

a. Cele ogólne
1. Wspomaganie harmonijnego rozwoju psychofizycznego uczniów.
2. Ukazywanie celowości kształtowania estetyki i harmonii ruchu , wyczucia rytmu, wyobraźni twórczej, rozwijania uzdolnień tanecznych oraz wrażliwości na piękno i wdzięk.
3. Zaspokajanie naturalnej potrzeby ruchu.
4. Poznawanie tańców regionalnych, narodowych, towarzyskich.
5. Stwarzanie warunków do kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu przez czynny udział w zajęciach muzyczno – ruchowych.
6. Rozwijanie poczucia kolektywizmu i odpowiedzialności.
7. Budowanie poczucia własnej wartości, pozytywnego obrazu samego siebie i wiary we własne siły.
8. Nauczanie harmonijnego współżycia w grupie, podporządkowania się umownym przepisom, samoopanowania.
9. Rozwijanie postawy twórczej, koordynacji i sprawności ruchowej.
10. Nabywanie umiejętności szybkiej orientacji, decyzji, uwagi.
11. Rozwijanie indywidualnych zdolności każdego dziecka, jego inicjatywy i samodzielności myślenia.
12. Wdrażanie do racjonalnego i kulturalnego spędzania czasu.
13. Kształtowanie zainteresowania tańcem.
14. Aktywny udział w życiu przedszkola i promowanie jej zewnątrz na (uroczystości).-

b. Cele operacyjne (dziecko):
1. Rozwija swoje zainteresowania.
2. Odczuwa pozytywny wpływ ruchu na prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu.
3. Dopasowuje ruch do charakteru muzyki i poruszać się zgodnie z rytmem.
4. Odtwarza kroki i figury, które składają się na wybrany taniec.
5. Odczuwa piękno i harmonię utworów muzycznych.
6. Radzi sobie z tremą związana z występami przed publicznością.
7. Aktywnie uczestniczy w życiu przedszkola i środowiska, bierze udział w różnego rodzaju uroczystościach.
8. Współdziała w zespole w celu osiągnięcia wspólnego sukcesu.
9. Poznaje własną wartość i potrafi prezentować swoje mocne strony.
10. Przyjmuje słowa krytyki z zachowaniem szacunku dla drugiej osoby.

4. Metody realizacji programu

Metoda to droga dochodzenia do celu, świadomie podejmowane przez nauczyciela czynności dla osiągnięcia określonego efektu. Stanisław Strzyżewski definiuje metody jako „ sposoby stawiania uczniów w sytuacjach zadaniowych, w których uczniowie pod kierunkiem nauczyciela dokonują zmian w strukturze własnego ciała i jego funkcjach, zdobywają wiadomości, umiejętności i nawyki oraz kształtują pozytywną postawę”.

Przy realizacji programu będą stosowane :
A. METODY TWÓRCZE ( metody kreatywne oparte na naturalnym ruchu – realizują zadania problemowe wymagające pełnej samodzielności i inwencji twórczej uczniów).
1. Zabawy naśladowcze – naśladowanie ruchów, odtwarzanie w zabawie różnych ruchów.
2. Metoda zabawowo – naśladowcza. Wykonywanie ruchów opisanych słownie i przywołanie z pamięci dziecka czynności widzianych lub stworzonych w wyobraźni.
i metody odtwórcze.
3. Metoda ( zadaniowa ) bezpośredniej celowości ruchu. Wykonywanie przez ucznia szeregu zadań, które stanowią dla niego bezpośredni, zrozumiały i atrakcyjny cel.
Nauczyciel poleca uczniom proste zadanie w odpowiednio dobranej pozycji wyjściowej. Metoda ta obejmuje ruchy proste, łatwe, zrozumiałe.
4. Metoda ścisła. Polega na ruchu odwzorowywanym z pokazu lub ruchu wykonanym na podstawie opisu słownego. Ćwiczenia są wykonywane jednocześnie, na komendę lub w podanym rytmie.
5. Metoda programowego nauczania. To metoda daleko posuniętej indywidualizacji przy zachowaniu pozorów samodzielności. Do nauczyciela należy demonstrowanie elementów ruchu, czuwanie nad ich prawidłowym wiązaniem w całość, korygowanie błędów, objaśnianie.
6. Metoda małych obwodów. Dotyczy doskonalenia lub nauczania umiejętności. Polega na przygotowaniu przez nauczyciela zadań etapowych, które przygotowują ucznia do zadania głównego, polegającego na opanowaniu określonej, złożonej umiejętności.

B. METODY ODTWÓRCZE ( odwołują się do pamięci ćwiczącego, w której przechowywane są pewne rodzaje ruchów i czynności, lub opierają się na pokazie ruchu przez nauczyciela, czyli odtwarzaniu obserwowanego ruchu )
1. Metoda opowieści ruchowej. Nauczyciel opowiada bajkę, wydarzenie, a dzieci ilustrują te treści ruchem. Obraz ruchowy angażuje wyobraźnie dziecka, jednocześnie podnosząc sprawność morfofunkcjonalną organizmu. Występują tutaj ruchy o różnym charakterze – biegi, skoki, czworakowanie, pełzanie, ciągnienie, pchanie, noszenie itp.
2. Gimnastyka twórcza Rudolfa Labana. Metoda ta dąży do rozwijania naturalnej ruchliwości dziecka i podkreśla przez ruch swojej indywidualności. W tej metodzie łączy się ruch z muzyka, z rytmem, wprowadza się ćwiczenia muzyczno – ruchowe, zabawy taneczne, pantonimę, opowieści ruchowe, dramę.
3. Metoda Karola Orffa. W metodzie tej wykorzystuje się słowo, rytm i ruch nawiązując do tradycyjnych form zabaw, ćwiczeń, tańców i muzyki.
4. Gimnastyka rytmiczna A. I M. Kniessów. Metoda ta opiera się na ruchu naturalnym, zrytmizowanym, ekspresyjnym, estetycznym, uwzględnia ruch odwzorowany i twórczy.

C. METODY NAUCZANIA RUCHU
1. Metoda syntetyczna. Polega na całościowym nauczaniu zestawów mniejszych elementów, motywów i wreszcie większych zestawów muzyczno – ruchowych.
2. Metoda analityczna. Polega na dzieleniu złożonych i trudniejszych koordynacyjnie ćwiczeń na fragmenty, które po osobnym opanowaniu scala się w płynny ruch.
3. Metoda mieszana ( syntetyczno – analityczna ). Polega w pierwszej fazie na nauczaniu częściami tańca a następnie w pełnej formie.
4. Metoda kompleksowa. Polega na nauczaniu wyodrębnionych przez nauczyciela kompleksów ruchowych danego tańca i jest połączeniem poprzednich metod, stosowanym często w celu korygowaniu błędów w wykonywanym ruchu.

5. Formy pracy

Formy realizacji działań edukacyjnych są następujące:
- Zbiorowa (praca zbiorowa i jednolita z całą grupą),
- Małych obwodów ( strukturę małego obwodu stanowić będzie 3 – 5 drobnych zadań ruchowych prowadzących od najprostszego elementu do ostatniego ogniwa, w którym jest konkretne zadanie),
- Indywidualna (zróżnicowana z poszczególnymi dziećmi).

Formy realizowane są poprzez następujące ćwiczenia muzyczno – ruchowe:
A. A) Ćwiczenia uwrażliwiające na różne elementy muzyki:
1. Dynamiczne – uczące spostrzegania zmian dynamiki i reagowania na nie ruchem.
2. Agogiczne – ćwiczące umiejętność natychmiastowego reagowania na zauważone zmiany agogiki.
3. Artykulacyjne – uczące spostrzegania i odzwierciedlania ruchem różnic artykulacyjnych.
B. Ćwiczenia reagowania na element melodyczny (tj. spostrzegania i odzwierciedlania ruchem linii melodycznej i frazy muzycznej).
C. Ćwiczenia kształcące dyscyplinę rytmiczną w oparciu o zdobywanie wiadomości o rytmie muzycznym.
D. Ćwiczenia inhibicyjno – incytacyjne czyli świadome pobudzanie i hamowanie reakcji ruchowych za pomocą poleceń słownych i sygnałów występujących nieregularnie, w stopniowo narastającym tempie i częstotliwości.

6. Ewaluacja programu

Ewaluacja końcowa realizacji programu kółka muzyczno-tanecznego przeprowadzona będzie w oparciu o:
- opinię rodziców o uczestnictwie ich dziecka w zajęciach (ankieta);
- własne obserwacje osiągnięć dzieci;
- rozmowy z dziećmi nad prowadzeniem zajęć;
- wyrażenie informacji zwrotnej przez dzieci z zajęć za pomocą ustalonych znaków rączek „zoomów” (kciuk do góry- bardzo ciekawe, kciuk poziomo- średnio interesujące, kciuk w dół – nie podobały mi się);
- wywiad z dzieckiem uczęszczającym na zajęcia kółka plastycznego;
- informacje zwrotne od widzów uroczystości przedszkolnych.

a. Ankieta dla rodziców
Poniżej zamieszczona jest ankieta skierowana do rodziców dzieci uczęszczających na zajęcia z kółka muzyczno-tanecznego, która umożliwi dokonanie ewaluacji końcowej.
ANKIETA DLA RODZICA DZIECKA UCZĘSZCZAJĄCEGO NA ZAJĘCIA PLASTYCZNE
1. Czy Państwa dziecko chętnie uczęszcza na zajęcia muzyczno-taneczne? ( proszę zaznaczyć X właściwą odpowiedź).
a. TAK
b. NIE

2. Jak Państwo oceniacie poziom prowadzonych zajęć ( proszę zaznaczyć X właściwą odpowiedź).
a. Bardzo dobry
b. Zadowalający
c. Niewystarczający

3. Czy Państwo uważają, że tego typu dodatkowe zajęcia są potrzebne? (proszę zaznaczyć X właściwą odpowiedź).
a. TAK
b. NIE

b. Wywiad z dzieckiem
Poniżej zamieszczony jest wywiad skierowany do dzieci uczęszczających na zajęcia z kółka muzyczno-tanecznego, który umożliwi dokonanie kompletnej ewaluacji końcowej programu.

WYWIAD DZIECKA UCZĘSZCZAJĄCEGO NA ZAJĘCIA PLASTYCZNE
1.Czy lubisz chodzić na zajęcia muzyczno-taneczne ?
a. TAK
b. NIE
2, Czego uczysz się na tych zajęciach?
3. Dlaczego chodzisz na zajęcia muzyczno-taneczne?
4. Narysuj odpowiednią mimikę swojej twarzy po zajęciach.

7. Planowane treści zajęć

1. Ruch przy muzyce :
- wprowadzenie elementów ruchowych do słuchanej muzyki;
- swobodna interpretacja ruchowa piosenek;
- ćwiczenia rozluźniające napięcie mięśniowe;
- wprowadzenie elementów aerobiku;
- odtwarzanie różnorodnych wzorów rytmicznych, ułatwiających prawidłowe reagowanie ruchem ciała na zmiany w muzyce.

2. Zagadki słuchowe:
- rozpoznawanie dźwięków instrumentów, różnych odgłosów otoczenia, muzyka z różnych krajów świata i inne.

3. Ćwiczenia uwrażliwiające na różne elementy muzyki :
- dynamiczne – uczące spostrzegania zmian dynamiki i reagowania na nie ruchem;
- agogiczne – ćwiczące umiejętność natychmiastowego reagowania na zauważone zmiany agogiki;
- artykulacyjne – uczące spostrzegania i odzwierciedlania ruchem różnic artykulacyjnych.

4. Zabawy rytmiczne :
- „Orkiestra – dyrygent”
- „Muzykanci-Konszabelańci”
-„Wysoko - nisko”
- „Zaprzęgi”
- „Magiczna cyfra siedem”
- „Wesoło - smutno”
- „Szybko - wolno”
- „Jedzie pociąg z daleka”
- „Tembo”
- „Stonoga”
- „Shaker”
- „Kaczuszki”
- „Praczki”
- „Pajacyki”

5. Zabawy taneczne ze śpiewem :
- „Stary Abraham”
- „Kręć się, kręć kółeczko”
- „Nie chce znać”
- „Zróbmy kółka dwa”
- „Podajmy sobie ręce”
- „Karuzela”
- „Zasiali górale”
- „Hołki - jołki”
- „Boogie-woogie”
- „Pingwin”
- „Klepany”
- „Zimowa poleczka”

6. Tańce regionalne Polski.
Tańce regionalne wyodrębniły się w różnych regionach kraj w zależności od warunków bytowania i obyczajów tamtejszej ludności. Opierają się na tradycyjnych wzorach, sięgając niejednokrotnie swoimi początkami do tańców obrzędowych. W tradycyjnym środowisku wiejskim , gdzie zawsze więź społeczna i terytorialna odgrywała znaczącą rolę, wiązały się one ściśle z określonymi okazjami, które stwarzały uroczystości rodzinne i zwyczaje towarzyskie. Forma i budowa tańców regionalnych jest bardzo prosta. Oparta jest ona na łatwych krokach i gestach tanecznych powtarzanych wielokrotnie. Prawie wszystkim tańcom towarzyszą przyśpiewki, których dowcipne słowa wiążą się z forma tańca, lub które odzwierciedlają życie mieszkańców wsi. Można więc przypuszczać, że poszczególne melodie powstały łącznie z tekstem pieśni, który z kolei towarzyszył tańcom.
Pierwotna forma tańca regionalnego została nieco zmieniona, lecz nadal zespoły ludowe starają się o możliwie najwierniejsze odtworzenie tańców, przyśpiewek, muzyki, instrumentów oraz strojów, podtrzymując w ten sposób folklor swojego regionu.
Prawie każdy region poszczycić się może swoimi odrębnymi tańcami, które odzwierciedlają charakter i temperament jego mieszkańców, a także pochwalić się pięknymi strojami.
Podczas zajęć kółka tanecznego będą nauczane następujące tańce regionalne :

a/ Tańce wielkopolskie.
Dawne zwyczaje i obrzędy mieszkańców regionu wielkopolskiego związane były głównie z porami roku, z uroczystościami dnia codziennego i ze świętami kościelnymi.
Typowymi tańcami wielkopolskimi są : wiwaty, przodki, chodzone, tańce różne (oparte na kroku marszowym i dosuwanym, socze – tańce oparte na kroku polki, tańce oparte na podskokach, okrągłe – tańce oparte na kroku walca ), tańce obrzędowe oraz zabawy taneczne ( zabawy z rekwizytami jak chusteczki dla partnerki lub baty, butelki i kieliszki dla partnerów, zabawy z ruchem rąk, zabawy z ukłonem ).
Najbardziej charakterystycznymi z nich są wiwaty, którymi rozpoczynano wesela lub inne uroczystości. Kroki tego tańca są bardzo łatwe ( kroki chodu, biegu, przydeptywanie ). Tańczący ustawieni na obwodzie koła tańczyli wokół pary tanecznej stojącej w środku lub posuwali się za parą młodą do przodu i do tyłu sali.
Kolejna grupą tańców są przodki, których nazwa pochodzi od tańczenia „do przodu w pierwszą parę”. W tańcach tych „przodek”, czyli pierwszy tancerz stawał przed kapelą, opłacał ją i wtedy muzykanci zagrali mu tak, jak sobie życzył.
Tańce chodzone w regionie wielkopolskim określane są jako polonezy ludowe, których melodie utrzymane są w trakcie trójmiarowym. Tańcem tym wprowadzano do domu nowożeńców oraz ich gości powracających z uroczystości ślubnych.
Liczną grupę w tańcach naszego regionu stanowią tańce różne. W tej grupie znalazły się tańce nawiązujące do tańców obrzędowych ( Świecznikowy i taniec na len ) oraz tańce z innych regionów ( Kujawiak stary, Kujawiak dworski, Krakowiak wielkopolski).
W regionie wielkopolskim dość dużą grupę stanowią tańce o charakterze zabawowym, które wykonywane były przeważnie w drugiej części wesela. Gdy starsi byli już zmęczeni, wówczas popisywała się młodzież. Chłopcy uganiali się za dziewczętami, obracali je w tańcu, klękali przed nimi, całowali, klaskali w dłonie, dziewczyny darowały im chusteczki i przekomarzali się wzajemnie ( najbardziej znane zabawy to : „Chusteczkowa”, „Klaskany”, „Brzuchaty”, „Szewc” ).

5. Polskie tańce narodowe.
Tańce polskie, które tańczone były w poszczególnych regionach, a które uznano za najpiękniejsze, rozpowszechniły się w całym kraju. Dzięki pięknu zawartemu w rytmie ich melodii, a także niepowtarzalnym krokom tanecznym stały się własnością kultury polskiej i zyskały nazwę tańców narodowych. Do tańców tych należą : polonez, krakowiak, mazur, kujawiak i oberek. Styl i charakter danego tańca został ukształtowany przez mieszkańców danej okolicy, w której powstał, a konkretniej przez ich osobowość i temperament. Tańce te początkowo tańczone w karczmach i pod strzechami chat, następnie przeszły przez dwory szlacheckie, potem pojawiły się na dworskich salonach, a także powędrowały za granice zyskując duży zachwyt.
Muzyka tańców narodowych jest przepojona pięknymi melodiami i swoistym rytmem.
Początkowo tańcom narodowym towarzyszyły przyśpiewki. Były one najczęściej o tematyce miłosnej, lecz śpiewano także o przywiązaniu do ojczyzny, o obyczajach oraz radościach i smutkach dnia codziennego.
Podstawą tańców narodowych jest naturalny ruch wzięty ze zwykłego chodu i biegu, który często towarzyszył zabawą ruchowym. Tańczone są w parze, przy czym wiodącą w nich rolę odgrywa partner, natomiast partnerka odgaduje jego zamierzenia i jest czujna na zmianę kierunku tańca czy figury. Prawie we wszystkich tańcach rola partnera jest wzbogacona przez możliwość popisywania się zręcznością, siłą, fantazją i wojowniczością.
Na piękno polskich tańców narodowych składają się nie tylko niepowtarzalne kroki taneczne oraz urokliwa muzyka lecz również piękne, różnobarwne stroje ludowe.

a/ „Polonez” – uważany jest za najstarszy taniec polski. Początkowo tańczony przez mężczyzn, mógł obrazować tryumfalny powrót ze zwycięskiej bitwy lub uroczysty pochód sędziwych radnych.
Piękno poloneza ukryte jest w jego dostojnej formie ruchowej, w której mężczyźni z godnością prowadzą swoje partnerki oraz w majestatycznych krokach mających w sobie zarazem wiele dumy, powagi jak i pewnego czaru i uroku.
Uroda tego tańca tkwi również w tym, że dzięki prostym, niewymagającym nadmiernej uwagi krokom stwarza on możliwość świetnej zabawy, ułatwiającej również nawiązanie miłych kontaktów towarzyskich.

b/ „Krakowiak” – obok poloneza najstarszy taniec narodowy. Kolebką jego są ziemie : krakowska i sandomierska, a narodził się z takich tańców jak : przebiegany, mijany, zapraszany, suwany, goniony. Tańce te tańczone były przez ludność wiejską na zabawach i uroczystościach ludowych, a charakterystyczną cechą była gromadność, która wynikała z pierwotnych obrzędów religijnych i wojennych.
Krakowiak jest tańcem, żywym, skocznym, wesołym. Posiada charakterystyczny styl, który wpływa na sposób wykonywania kroków i figur tanecznych, opartych na lekkości, sprężystości odbicia i harmonijnym połączeniu ruchu ręki z całością ruchu tanecznego.
Pełen fantazji jest strój krakowski, uznany za jeden z najbarwniejszych i najbardziej oryginalnych ubiorów ludu polskiego.

c/ „Mazur” – początkowo taniec ten, nacechowany fantazją w swobodzie i łączeniu żywych kroków, był tańczony na zabawach i weselach.
Figury mazura mają nieraz symboliczne znaczenie i są wizerunkiem bądź jakiejś stoczonej w narodzie walki, bądź przypomnieniem wygasłych obrzędów lub zwyczajów czy też wzajemnym przekomarzaniem się młodzieży płci odmiennej. Ich wykonanie wymaga niezwykłej sprawności tańczących. Dlatego określa się, że mazur jest tańcem popisowym.
Muzyka mazura jest wyjątkowo oryginalna. Zachowało się kilka dawnych pieśni ludowych świadczących o tym, że początkowo tańczono go z przyśpiewkami, w większości jednak tańca tego nie łączono ze śpiewem.
Melodie mazura są do tego stopnia piękne, że jedną z nich, a mianowicie „Mazurek Dąbrowskiego”, uznano za hymn narodowy. Nieznany jest kompozytor tej melodii, lecz uważa się, że jej pierwowzór zaczerpnięty jest z muzyki ludowej.
Polskość mazura najbardziej przejawia się w jego emocjonalnym charakterze. To właśnie historia naszego państwa dawała możliwość przekazywania w melodii i w tańcu emocji przeżyć człowieka, jego bólu, tęsknoty, miłości i walki .
Mazura tańczy się w różnych strojach, jednak do najbardziej znanych należy strój kontuszowy szlachecki, w którym tańczy się także poloneza.

d/ „Kujawiak” – wywodzi się z Kujaw i tam tańczono go w pierwotnej formie na zabawach i weselach jako taniec miłosny i zalotny. Sprzyjały temu sentymentalne i liryczne melodie, którym towarzyszyły przyśpiewki. Kujawiak zawsze był łączony z innymi tańcami, a to wyprzedzał go „chodzony” lub jako „śpiący” przechodził w coraz ruchliwszy taniec. Najczęściej występował razem z oberkiem.
Charakterystycznym poruszaniem się w kujawiaku jednostajny i płynny ruch wirowy pary tanecznej podczas okrągłego, obustronnego ujęcia tańczących na nieco ugiętych kolanach, przy wyprostowanym tułowiu. Ruch obrotowy pary tanecznej sprawia wrażenie, że tańczący tkwią w miejscu, a podłoga obraca się razem z nimi.
Kujawiak jest najwolniejszym i najspokojniejszym tańcem narodowym.
Piękno kujawiaka zawarte jest w jego sentymentalnym, aczkolwiek nie pozbawionym dynamizmu charakterze, w jego różnorodnym wirowaniu przeplatającym się z pełnymi liryzmu krokami i wykonanymi w spokojny sposób cichymi przytupami. Piękno jego odzwierciedlone jest też w jego rzewnych, tęsknych i pełnych poezji melodiach, którymi wtórują nastrojowe przyśpiewki.

e/ „Oberek” – wywodzi się z Mazowsza i znany był pod różnymi nazwami jak: obertas, wyrwas, zawijany i okrągły.
Muzyka oberka jest ognista i tak szybka, że czasem trudno kondycyjnie wytrzymać do końca tego tańca. Głośne pokrzykiwania rozbawionych tancerzy sugerują, że taniec ten jest nieco hałaśliwy, lecz dzięki temu tak jest tak wesoły, że jak w żadnym innym tańcu może być w nim uwidoczniony temperament tańczących.
Piękno oberka ukazane jest w naturalnej harmonii ruchów tancerzy oraz w bogactwie kroków tanecznych, które pozwalają na ciekawe rozwiązania choreograficzne. Urok tego tańca polega na szybkim wirowaniu tańczącej pary, połączonym z częstymi zmianami kierunku, głośnymi okrzykami rozbawionych tancerzy i zręcznymi ich popisami w wykonywaniu hołubców czy przyklęków.

6. Tańce towarzyskie.
Przez pojęcie tańców towarzyskich najogólniej rozumie się tańce mające na celu towarzyską zabawę. Rozwijają się one w różnych krajach i rozszerzające się na inne państwa w zależności od panującej mody. Oprócz tańców ogólnie dostępnych – „użytkowych”, a tańczonych sezonowo na zabawach czy na dyskotekach, taniec towarzyski istnieje również w formie sztuki tanecznej – „turniejowej”.
Współczesny taniec towarzyski powstał, opierając się na tradycji tanecznej kilku kontynentów, na gruncie nieustannego wzajemnego oddziaływania i przenikania różnorodnych form tanecznych. Jego nieustanny rozwój jest dowodem konieczności istnienia w społeczeństwie skutecznego środka kontaktów międzyludzkich, jako formy wyżycia się i wypowiedzi ruchowej oraz możliwości uczestniczenia w zabawie, tak bardzo potrzebnej w życiu każdego człowieka. Jego atrakcyjność i dynamiczność sprawia, że od wielu lat jest w stałym kręgu zainteresowania społeczności. Taniec towarzyski zapewnia dynamiczny wysiłek fizyczny niwelując w ten sposób negatywne skutki statycznego trybu życia, a jednocześnie korzystnie wpływa na psychikę.

Przykłady tańców ludowych nauczanych w naszym kole to :
- „Laboga dziewczyny”
- „Bartusiowa nuta””
- „Polka tramblanka”
- „Pięknie was witamy”
- „Krakowiak”
- „Szot”
-„Tańce kaszubskie-zbiór”
- „Polonez”
- „Irlandzki”

Tańce towarzyskie nauczane w naszym zespole to :
- „Rock& Roll”


9. Bibliografia
1. L. i M. Bzowscy : Folkowa zabawa, Wydawnictwo „Klanza” Lublin 2002
5. O. Kuźmińska: Aerobic. Taniec i gimnastyka, SiT Warszawa 1985
6. O. Kuźmińska : Taniec w teorii i praktyce. AWF Poznań 2002
7. Z. Kwaśnicowa: Tańce polskie. Zbiór pląsów, Tom I – II, Nasza Księgarnia Warszawa 1937 – 1938
8. M. Młodzikowska, B. Bednarzowa : Tańce – rytm, ruch, muzyka. Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1983
10. J. Siemkowicz: Ćwiczenia muzyczno – ruchowe. Poradnik metodyczny, PZWS Warszawa 1973
12. A. Sułowska, G. Woźniczko: Tańcz z nami, "Pomorze" Bydgoszcz 1989
13. M. Wieman : Tańce i zabawy ze śpiewem , PZWS Warszawa 1961
14. E. Wójcik : Raz, daw, trzy Baba-Jaga patrzy – gry i zabawy dla dzieci i młodzieży, Oficyna wydawnicza „Adam”, Warszawa 1999.